R. Barthes, POLONISTYKA, LITERATUROZNAWSTWO, Antropologiczne perspektywy literaturoznawstwa


R. Barthes: Mit dzisiaj

W micie istnieje ten schemat: element znaczący - element znaczony - znak. Ale jest to wtórny system semiologiczny - (mit tworzy się wychodząc od łańcucha semiologicznego) - znak w I systemie staje się elementem znaczącym w drugim.

  1. znaczące (signifiant)

  2. znaczone (signifie)

  1. znak

I ZNACZĄCE


II ZNACZONE

III ZNAK

język

mit

System lingwistyczny = język przedmiotowy (bo jest zagarnięty przez mit), mit buduje na nim własny system. Mit = metajęzyk - język wtórny, język w jakim mówi się o pierwszym.

Przykłady języka mitycznego:

Znaczący element w micie to:

  1. końcowy element pierwszego systemu = sens,

  2. na płaszczyźnie mitu = forma.

Element znaczony to pojęcie.

Trzeci termin - w systemie języka to znak. W micie - znaczenie.

Element znaczący mitu jest niejasny. Sens jest już pełny, mógłby wystarczyć jako znaczenie samo w sobie, zakłada wiedzę, przeszłość, pamięć. Stając się formą - sens się zuboża, znika historia. Ale też forma nie niweczy sensu - jedynie go zuboża i uzależnia. Sens dla formy jest zapisem historii - można go przywołać albo oddalić. Właśnie ta nieustanna gra w chowanego pomiędzy treścią a formą określa mit (s. 36).

Element znaczony może zawierać kilka znaczących. Pojęcie mityczne dysponuje nieograniczoną ilością elementów znaczących: ilościowo pojęcie jest uboższe od elementu znaczącego. Ubóstwo formy = bogactwo pojęcia. Bogactwo formy = mało pojęć.

W pojęciach mitycznych nie ma stałości. Niestałość nakazuje używania neologizmów. Mitolog potrzebuje pojęć efemerycznych.

Znaczenie - można je dostrzec. To właściwy mit. W micie 2 pierwsze terminy są wyraźne, oba są obecne. Mit niczego nie ukrywa: jego funkcją jest zniekształcanie, nie ukrywanie (s. 39). Stosunek scalający pojęcie mitu z sensem = stosunek deformacji. Punktem wyjścia mitu jest punkt dojścia sensu (s. 41). Znaczenie mitu streszcza się w odwróceniu sensu, elementu znaczącego i jego formy.

Wszechobecność znaczącego w micie odtwarza fizykę alibi. Mit jest wartością - jego sankcją nie jest prawda - może być wiecznym alibi. Sens zawsze jest obecny, by przedstawiać formę. Forma - by oddalać sens (w samochodzie - szyba - pusta i obecna, krajobraz za nią - nierealny, nieobecny i pełny. Szyba = forma, krajobraz = sens).

Dwoistość elementu znaczącego określa charakter znaczenia. Mit jest słowem, które definiuje intencja bardziej niż jego litera. Stąd słowo mityczne jest zawiadomieniem o intencji i stwierdzeniem faktu.

Mit ma charakter imperatywny, wzywa do przyjęcia swej dwuznaczności. Ostatni element znaczenia - jego motywacja. Mityczne znaczenie nigdy nie jest w pełni arbitralne, zawsze jest w części umotywowane. Motywacja jest potrzebna dwoistości mitu - mit gra na analogii sensu i formy; nie ma mitu bez umotywowanej formy.

Motywacja jest nieuchronna, ale cząstkowa (bo nie jest naturalna; bo forma wiele analogii odrzuca). Pełny obraz wykluczyłby mit.

ODCZYTYWANIE I ROZSZYFROWANIE MITU:

2 pierwsze stanowiska są analityczne i statyczne - niszczą mit. Trzecie jest dynamiczne, odbiera mit zgodnie z celem jego struktury.

Żeby przejść od semiologii do ideologii trzeba zająć trzecie stanowisko. Mit niczego nie ukrywa, niczego nie uwidacznia - mit deformuje (s. 48.). Mit przekształca historię w naturę. Obraz dla odbiorcy mitu może naturalnie wywoływać pojęcie - mit jest słowem nadmiernie uzasadnionym. Mit nie podlega dyskusji, czas ani wiedza nic mu nie dodadzą i nic nie ujmą. Konsument mitu bierze znaczenie za fakt. Mit zostaje odczytany jako system faktów, choć jest tylko systemem semiologicznym.

Właściwością mitu jest zmiana sensu w formę, mit jest kradzieżą języka. Przed mitem nic się nie ustrzeże. Język słabo się broni, bo posiada skłonności mityczne (ekspresywność języka). Tryb oznajmujący - stan / stopień zerowy. W pełnym micie sens nigdy nie znajdzie się w punkcie zerowym (brak sensu nie jest punktem zero). Język rzadko narzuca od razu sens pełny.

Mitowi przeciwstawia się język poetycki (chociaż poezja klasyczna jest silnie mityczna). Poezja współczesna to regresywny system semiologiczny. Mit chce rozszerzyć system pierwotny. Poezja szuka podznaczenia, przedsemiologicznego stanu języka.

Mit jest systemem semiologicznym, który pragnie rozwinąć się w system faktów, poezja jest systemem semiologicznym, który chce ograniczyć się do systemu esencji (s. 53).

Literatura to znaczące mitu literackiego, forma pełna sensu.

Najlepszą bronią jest „umitycznienie: mitu, wytworzenie mitu sztucznego - trzeba uczynić z mitu punkt wyjścia trzeciego łańcucha semiologicznego (np. Flaubert Bouvard i Pecuchet). Mitologia uczestniczy w tworzeniu świata. Mitolog jest wyłączony z grona użytkowników mitu i z historii. Wnosi w język społeczeństwa zniszczenie. Mitolog skazany jest na metajęzyk.

2



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Sławiński-O kategorii podmiotu lirycznego - notatka, POLONISTYKA, LITERATUROZNAWSTWO, Antropologiczn
J. Baudrillard, POLONISTYKA, LITERATUROZNAWSTWO, Antropologiczne perspektywy literaturoznawstwa
Łotman, POLONISTYKA, LITERATUROZNAWSTWO, Antropologiczne perspektywy literaturoznawstwa
BADANIA KULTUROWE, POLONISTYKA, LITERATUROZNAWSTWO, Antropologiczne perspektywy literaturoznawstwa
B. Schulz, POLONISTYKA, LITERATUROZNAWSTWO, Antropologiczne perspektywy literaturoznawstwa
Sławiński-O kategorii podmiotu lirycznego - notatka, POLONISTYKA, LITERATUROZNAWSTWO, Antropologiczn
Koncepcje R. Barthesa, POLONISTYKA, Metodologia badań literackich
W.Szymborska-'Utopia', POLONISTYKA, LITERATUROZNAWSTWO, HLP 06 - XX wiek
8. Barthes(1), Teoria Literatury, TEORIA LITERATURY - oprac. konkretnych tekstów teoretycznych
Hermeneutyka (2), POLONISTYKA, LITERATUROZNAWSTWO, Metodologia badań literackich, Metodologia badań
przewodnik bibliograficzny, polonistyka, literaturoznawstwo
27. Barthes, teoria literatury!!!
Spójność jako presumpcja tekstowości, POLONISTYKA, LITERATUROZNAWSTWO, Metodologia badań literackich
14. Barthes, teoria literatury!!!
ANTROPOLOGICZNA PERSPEKTYWA CZŁOWIEKA PONOWOCZESNEGO
antropologiczna perspektywa pedagogiki
Antropologia literatury, POLONISTYKA, Metodologia badań literackich

więcej podobnych podstron