CECHY I WYZNACZNIKI CHODU

Chód - jest sposobem przemieszczania w przestrzeni. Jest on osobniczo różny, ale ma też szereg wspólnych cech, obserwowanych u wszystkich osób. Każdy człowiek dysponuje bowiem sobie tylko właściwym, charakterystycznym chodem. Ta indywidualność chodu jest wynikiem wytworzonego w dzieciństwie, a później utrwalonego, stereotypu ruchowego. Zależy ona także od wieku i temperamentu człowieka oraz od wielu innych czynników.

Pomimo powyższych różnic, w chodzie każdego człowieka można wyodrębnić pewne wspólne cechy, pozwalające na określenie chodu jako fizjologiczny.

Cechy prawidłowego chodu:

• dwunożność

• naprzemienność

• przedsiębierzność

• symetryczność ( symetryczny, izochroniczny - czas podporu taki sam po obu stronach, izotoniczny - stałe napięcie mięśni) i harmonijność.

Chód składa się z dwóch rytmicznie następujących po sobie faz:

Fazy podporu - która dzieli się na trzy okresy: oparcia pięty, pełnego obciążenia i odbicia), stanowi 60% czasu pełnego cyklu,

Fazy wykroku - stopa nie ma kontaktu z podłożem, stanowi 40% czasu cyklu.

Istota chodu polega na przekształceniu obrotowych ruchów stawów na linijne przemieszczenie ciała. Podczas kolejnych kroków środek ciężkości ciała wykonuje ruchy po krzywej sinusoidalnej, biegnącej po wypadkowej dwóch płaszczyzn - strzałkowej i horyzontalnej. Wiąże się to z unoszeniem ciała podczas odbicia i przenoszeniem ciężaru ciała na kolejne nogi podporowe.

Jednakże, aby chód był ekonomiczny pod względem wydatku energetycznego , przebieg środka ciężkości powinien być możliwie zbliżony do lini prostej. Celowi temu służy udział różnych segmentów ciała w mechanizmie chodu, a udział ten kkreślają tzn. determinanty chodu.

Wyznaczniki (determinanty) chodu

Wyróżniamy 6 determinantów chodu:

- trzy z nich dotyczą zmiany położenia miednicy i stawów biodrowych,

- dwa zakresu ruchu w stawach kolanowych,

- jeden stawów skokowo-goleniowych,

Są to wyznaczniki kinematyczne, dotyczą chodu po gładkiej poziomej płaszczyźnie.

1. Skręty miednicy w płaszczyźnie poziomej:

• określenie prawidłowego ustawienia miednicy i stawów biodrowych w płaszczyźnie poprzecznej w fazie podwójnego podparcia (faza w której z podłożem jednocześnie stykają się palce jednej nogi i pięta drugiej),

• w chwili wysunięcia nogi wykrocznej do przodu miednica podąża za ruchem i wysuwa swą wykroczna stronę nieco do przodu,

• wykazuje ona skręt w płaszczyźnie poziomej około 4° do przodu i 4° do tyłu,

• ruch odbywa się w obu biodrach,

• na skutek ruchów miednicy udo nogi wykrocznej znajduje się w rotacji zewnętrznej, udo nogi podpierającej - w rotacji wewnętrznej,

• skręcanie się miednicy wydłuża krok.

2. Pochylenie miednicy w płaszczyźnie czołowej:

- określa ustawienie miednicy i stawów biodrowych w płaszczyźnie czołowej,

- podczas chodu miednica (w warunkach prawidłowych) ustawia się lekko ukośnie, opadając w stronę kończyny przenoszonej,

- staw biodrowy kończyny dolnej podporowej - ustawiony w przywiedzeniu,

- staw biodrowy kończyny dolnej przenoszonej - ustawiony w odwiedzeniu,

- miednicę przed większym opadaniem w kierunku kończyny przenoszonej zabezpiecza napięcie mięśnia pośladkowego średniego po stronie przeciwnej.

3. Pierwsze zgięcie kolana:

- zgięcie do kąta 15°,

- następuje zaraz po zetknięciu pięty z podłożem,

- trwa tak długo, aż stopa nie przyłoży się do podłoża.

4. Ruchy stopy i stawu skokowo-goleniowego:

- gdy pięta nogi wykrocznej styka się z podłożem, stopa jest uniesiona grzbietowo,

- zaraz potem zgina się podeszwowo, przykłada do podłoża i ustala,

- goleń wraz z kostkami zataczają łuk ponad piętą. Następuje moment pełnego obciążenia stopy, pod koniec którego zaczyna unosić się pięta.

5. Drugie zgięcie kolana:

- następuje w momencie gdy pięta zaczyna się podnosić na początku odbicia.

6. Przesuwanie miednicy w płaszczyźnie czołowej:

- określa konieczność bocznych przemieszczeń miednicy w czasie chodu, wynikających z naprzemianstronnego obciążania kończyn dolnych,

- miednica podąża w kierunku nogi podporowej,

- ruchu boczne miednicy najbardziej widoczne są podczas wolnego chodu,

- podczas biegu zostają całkowicie zniwelowane,

- wykonywane są w odcinku lędźwiowym kręgosłupa i obu stawach biodrowych,

- wielkość wychyleń bocznych miednicy jest osobniczo różna.

---