Wzór

Nazwa

Mechanizm działania

Efekt farmakologiczny

Zastosowanie

Met. oznaczania

Łacińska

Polska

Systematyczna

synonim

Leki moczopędne:

p. sulfonamidu

Acetazolamidum

Acetazolamid

5-acetamido-1,3,4-tiodiazolo-2-sulfonamid

Diuramid

- hamuje enzym anhydrazę wenglanową w kanaliku bliższym nefronu - wydalanie zasadowych wodorowęglanów prowadzi do kwasicy metabolicznej - pośrednio obniża ciśnienie śródgałkowe

- hamowanie enzymu prowadzi do zwiększonego wydalania moczu zawierającego duże ilości zasadowych wodorowęglanów np. NaHCO3 - kwasica metaboliczna

- lek moczopędny (dziś już rzadziej stosowany) - leczenie jaskry - pomocniczo w leczeniu padaczki

Alkalimetrycznie w r-rze DMF techniką potencjometryczną i spektrofotometr.

p. sulfonamidu

Furosemidum

Furosemid

Kwas 4-chloro-2-(furfuryloamino)-5-sulfamoilobenzoesowy

Lasix

- saluretyk - hamowanie czynnego transportu jonów w ramieniu wstępującym pętli nefronu (wiązanie się leku z miejscem dla jonów Cl^-) - silne i długie działanie (aktywne metabolity) - dobrze wchłania się z przewodu pokarmowego

- wraz z wydzieleniem jonów Cl^-, Na^+, K^+, Mg^2+ wzrasta ilość wydalanej wody (zwiększenie objętości moczu) - nie powoduje kwasicy metabolicznej

- lek moczopędny stosowany w obrzękach

Alkalimetrycznie w r-rze DMF techniką klasyczną i spektrofotometr.

p. sulfonamidu

Indapamidum

Indapamid

4-Chloro-N-(2-metylo-2,3-dihydro-1H-indol-1-ilo)-3-sulfamoilo benzamid

Indapen, Apo-Indap

- saluretyk - hamowanie wchłaniania jonów w kanaliku dalszym nefronu - słabsze działanie od Furosemidu ze względu na brak gr. NH2 w położeniu para

j.w. - długie działanie (do 72h)

- lek moczopędny stosowany w terapii nadciśnienia

HPLC

p. benzotiodiazyny

Hydrochlorothiazidum

Hydrochlorotiazyd

1,1-Ditlenek 6-chloro-3,4-dihydro-2H-1,2,4-benzotiadiazynylo-7-sulfonamidu

Esidrex

- saluretyk - bezpośrednie hamowanie transportu aktywnego jonów i hamowanie wchłaniania Na^+, Cl^-, K^+ i węglanów w kanaliku dalszym nefronu - przy dużych dawkach słabo hamują anhydrazę węglanową

j.w. - przedawkowania lub długotrwałe stosowanie może prowadzić do hipokalemii (niedoboru potasu) - krótkie działanie (6-12h)

- lek moczopędny znajdujący zastosowanie w leczeniu nadciśnienia, a także w obrzękach pochodzenia sercowego i nerkowego

Alkalimetrycznie w środowisku bezwodnym technika klasyczną i spektrofotometr.

Leki hipoglikemiczne (przeciwcukrzycowe):

p. sulfonylomocznika I generacja

Chlorpropamidum

Chloropropamid

1-[(4-Chlorofenylo) sulfonylo]-3-propylomocznik

Diabinese

- lek łączy się z receptorami na powierzchni komórek β trzustki, przez co powoduje zamknięcie kanałów K^+ zależnych od ATP, co umożliwia depolaryzację błony komórkowej i napływ jonów Ca^2+ do wnętrza komórki

- następuje zwiększony wyrzut insuliny spowodowany przesunięciem ziarnistości zawierających insulinę z wnętrza komórki do błony komórkowej - ryzyko hipoglikemii

- leczenie cukrzycy typu II - zahamowanie czynności wydzielniczej komórek β trzustki

Alkalimetrycznie w r-rze etanolowym technika klasyczną i spektrofotometr.

p. sulfonylomocznika I generacja

Tolbutamidum

Tolbutamid

3-Butylo-1-[(4-metylofenylo)sulfonylo]-mocznik

Diabetol

j.w.

j.w.

j.w.

Alkalimetrycznie w r-rze etanolowym technika klasyczną i spektrofotometr.

p. sulfonylomocznika II generacja

Glibenclamidum

Glibenklamid

1-[[[4-[2-(5-Chloro-2-metoksybenzoilo)-amino]etylo]fenylo]sulfonylo]-3-cykloheksylomocznik

Euclamid, Melix

j.w. - ale silniejsze działanie ze względu na występowanie drugiego centrum aktywnego w lekach II generacji

j.w.

j.w.

Alkalimetrycznie w r-rze DMF techniką klasyczną i spektrofotometr.

Leki wykrztuśne:

NH4Cl

Ammonii chloridum

Chlorek amonowy

-

-

- z organizmu wydalany częściowo przez drogi oddechowe, gdzie drażni błonę śluzową oskrzeli (zwiększenie wydzielania śluzu) - przez zakwaszenie środowiska, upłynnia śluz ułatwiając jego usuwanie.

- działanie wykrztuśne - sekretolityczne - zakwaszające organizm - przeciwobrzękowe

- schorzenia górnych dróg oddechowych oraz oskrzelowo płucnych przebiegających z nadmiernym wytwarzaniem gęstego śluzu - w zatruciach lekami o charakterze zasadowym.

Argentometrycznie (metoda Mohra)

KI

Kalii Iodidum

Jodek potasu

-

-

j.w. + jod jest substratem niezbędnym do syntezy tyroksyny i trójjodotyroniny, a wiec do prawidłowego funkcjonowania tarczycy. Niedobór jodu prowadzi do powstania wola.

- działanie wykrztuśne - sekretolityczne

j.w. + niedoczynność tarczycy wywołana znacznym niedoborem jodu + leczenie wola z niedoboru jodu u dzieci i młodzie1y

Argentometrycznie (zmodyfikowaną metodą Fajansa) lub spektrofotometr.

Natrii benzoas

Benzoesan Sodu

Benzoesan sodu

-

- podany doustnie drażni błonę śluzową żołądka powodując odruchowe wydzielanie śluzu w oskrzelach - częściowo także wydala się przez drogi oddechowe gdzie bezpośrednio drażni błonę śluzową oskrzeli

- działanie wykrztuśne oraz odkażające

j.w.

Acydymetrycznie w środowisku bezwodnym techniką klasyczną

p. gwajakolu

Sulfoguaiacolum

Sulfogwajakol

Mieszanina 4-hydroksy-3-metoksybenzeno sulfonianu potasu i 3-hydroksy-4-metoksybenzeno sulfonianu potasu

Kalium guaiacolo- sulfonicum, Apipulmol, Apitussic

- prolek, który ulega w organizmie przekształceniu do gwajakolu - podany doustnie drażni błonę śluzową żołądka powodując odruchowe wydzielanie śluzu w oskrzelach - częściowo także wydala się przez drogi oddechowe gdzie bezpośrednio drażni błonę śluzową oskrzeli

- działanie wykrztuśne - sekretolityczne i sekretomotoryczne (pobudzanie punktów kaszlowych w oskrzelach) oraz odkażające - efekt miorelaksacyjny (w wyższych dawkach)

j.w.

Spektrofotometr. W buforze fosforanowym

Bromhexinum (Bromhexini hydrochloridum)

Bromoheksyna (chlorowodorek Bromoheksyny)

N-(2-amino-3,5-dibromofenylometylo)-N- metylo cykloheksyloaminy, chlorowodorek

Flegamina, Bromhexin

- działanie mukolityczne - powoduje depolimeryzację kwaśnych mukoglikoprotein wydzieliny śluzowej (mucyny) dróg oddechowych, w wyniku rozrywania wiązań dwusiarczkowych w łańcuchach polipeptydowych - pobudza wytwarzanie surfaktantu - szybko wchłania się z przewodu pokarmowego i silnie wiąże z białkami osocza - jego metabolitem jest Ambroksol o silniejszym działaniu

- zmniejsza się lepkość śluzu co ułatwia jego wykrztuszenie

j.w.

Acydymetrycznie w środowisku bezwodnym techniką potencjometryczną po reakcji z octanem rtęci i spektrofotometr.

---