Dezintegracja

Procesem przeciwstawnym integracji jest dezintegracja - polityczny i gospodarczy rozpad państw lub ugrupowań krajów. Przykładów tego zjawiska nic trzeba szukać daleko. Dotyczy ono między innymi państw sąsiadujących z Polską (byłego ZSRR, byłej Czechosłowacji (1992)) lub położonych stosunkowo blisko (byłej Jugosławii). Rozpadowi uległa też Rada Wzajemnej Pomocy Gospodarczej (RWPG) - ugrupowanie gospodarcze dawnych krajów socjalistycznych. Jeszcze kilkanaście lat temu (do 1991 r.) z Polską sąsiadowało potężne państwo komunistyczne - Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich. W jego skład wchodziło między innymi 15 formalnie niezależnych republik związkowych. Ludność tych krajów pragnęła jednak prawdziwej wolności, a nic pełnego podporządkowania się władzom komunistycznym z Moskwy.

Integracja to proces tworzenia współzależności politycznych i gospodarczych między krajami z określonych regionów geograficznych. Kraje te zawierają umowy dotyczące swobody przepływu pracy i kapitału oraz produktów przez istniejące między nimi granice. Całkowita integracja gospodarcza oznacza na przykład ujednolicenie polityki gospodarczej. Jej ostatecznym wynikiem jest ustanowienie ponadnarodowych organów, których decyzje są wiążące dla państw członkowskich. W granicach w pełni zintegrowanego regionu: obywatele mogą się ubiegać o pracę w każdym z krajów członkowskich, władze nie mogą stosować żadnych ograniczeń w sferze stosunków gospodarczych, każdy obywatel ma prawo nabywania własności w dowolnym kraju członkowskim.

(ONZ)Organizacja Narodów Zjednoczonych jest największą organizacją międzynarodową na świecie, która obejmuje swym zasięgiem największy rejon świata. W struktury ONZ wchodzi obecnie 192 państw. Jedynymi krajami, które nie wchodzą w skład ONZ są faktycznie Palestyna i Watykan. Oprócz nich w organizacji nie uczestniczą państwa zależne od innych krajów oraz te, które są uznawane formalnie za części innych państw. Organizacja Narodów Zjednoczonych wywodzi się jeszcze z czasów II wojny światowej i spotkań „Wielkiej Trójki”. Faktycznie jednak ONZ powstało w roku 1945 i miało być następcą Ligi Narodów, która nie spełniła swych zadań i nie ustrzegła świata przed wybuchem wojny. W struktury ONZ może wejść każde państwo, które przyjmie zobowiązania wynikające z Karty Narodów Zjednoczonych. Jednocześnie członkowie zobowiązują się do pomocy humanitarnej potrzebującym, wyrzekają się używania siły sprzecznie z zasadami ONZ oraz przede wszystkim do wypełniania obowiązków płynących z postanowień Karty Narodów Zjednoczonych.

1) Unia Europejska
Etapy powstawania:
- 1957 r. - Francja, Belgia, Holandia, Luksemburg, Włochy, RFN

- 1973 r. - Dania, Irlandia, Wielka Brytania
- 1981 r. - Grecja
- 1986 r. - Hiszpania i Portugalia

- 1990 r. - NRD
- 1995 r. - Austria, Finlandia, Szwecja

- 2004 r. - Polska, Czechy, Słowacja, Węgry, Słowenia, Litwa, Łotwa, Estonia, Cypr, Malta
- 2007 r. - Bułgaria, Rumunia

Strefa euro:
Austria, Belgia, Cypr, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Luksemburg, Malta, Niemcy, Portugalia, Słowenia, Włochy, Słowacja (2009), Estonia (2011) i nie będące w UE to: Monako, San Marino, Watykan.

Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju organizacja międzynarodowa o profilu ekonomicznym skupiająca 34 wysoko rozwinięte i demokratyczne państwa. Utworzona na mocy Konwencji o Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju podpisanej przez 20 państw 14 grudnia 1960.

Siedzibą OECD jest Château de la Muette w Paryżu. W ramach systemu OECD funkcjonuje Międzynarodowa Agencja Energetyczna (IEA).

NATO - organizacja polityczno-wojskowa powstała 24 sierpnia 1949 na mocy podpisanego
4 kwietnia 1949 Traktatu Północnoatlantyckiego Początkowym celem istnienia NATO była obrona militarna przed atakiem ze strony Związku Radzieckiego i jego satelitów, z czasem jednak organizacja stała się elementem utrzymania równowagi strategicznej między Wschodem i Zachodem. Po rozpadzie Układu Warszawskiego pełni rolę stabilizacyjną podejmując działania zapobiegające rozprzestrzenianiu konfliktów regionalnych

Środkowoeuropejskie Porozumienie o Wolnym Handlu, w skrócie CEFTA porozumienie podpisane 21 grudnia 1992 r. w Krakowie. Sygnatariuszami porozumienia były pierwotnie trzy kraje: Czechosłowacja, Polska i Węgry. Przyczyną powstania CEFTY był drastyczny spadek wymiany handlowej między krajami Europy Środkowej po transformacji politycznej przełomu lat 1989/1990 i rozwiązaniu RWPG. W 1993 roku eksport Polski do państw CEFTA był mniejszy o 41% w porównaniu z 1988 r. zaś import o 36%, podobna sytuacja powstała w pozostałych krajach. Kolejną przyczyną powstania CEFTA był nacisk Unii Europejskiej, która nie chciała dopuścić do wzajemnej dyskryminacji towarów z państw porozumienia, które równocześnie zgłosiły swój akces do UE. Nie bez znaczenia była również chęć zawiązania silniejszej współpracy politycznej, czego przejawem było powstanie tzw. Trójkąta Wyszehradzkiego - nieformalnych spotkań szefów rządów i państw Czechosłowacji (po rozpadzie z 1 stycznia 1993 roku - Czech i Słowacji), Polski oraz Węgier.

Celem porozumienia było zniesienie ceł w handlu między krajami członkowskimi. Towary podzielono na kilka grup, w ramach których cła były stopniowo znoszone. Towary zaszeregowano do grup kierując się "wrażliwością" na konkurencję na rynkach państw członkowskich. Do najbardziej wrażliwych zaliczono artykuły rolno-spożywcze, na które cła nie zostają zupełnie zniesione, a nastąpi jedynie ich redukcja

Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu (EFTA) - międzynarodowa organizacja gospodarcza powstała 3 maja 1960 r. na mocy konwencji sztokholmskiej (podpisanej 4 stycznia 1960), mająca na celu utworzenie strefy wolnego handlu między państwami członkowskimi. Siedziba Sekretariatu EFTA mieści się w szwajcarskiej Genewie.

Pierwotnymi członkami EFTA były: Austria, Dania, Norwegia, Portugalia, Szwajcaria, Szwecja i Wielka Brytania. Z czasem większość członków wystąpiła, wybierając członkostwo w konkurencyjnej i o zdecydowanie większej integracji ekonomicznej EWG.

     Państwa obecnie należące do EFTA

     Państwa należące do EFTA w przeszłości

Członkami EFTA są obecnie:

• Islandia (od 1970 r.)

• Liechtenstein (od 1992 r.)

• Norwegia

• Szwajcaria

Strefa wolnego handlu między państwami EFTA powstała w 1968 roku. Od 1977 państwa EWG i EFTA utworzyły wspólną strefę wolnego handlu towarami przemysłowymi. W 1992r. EWG i EFTA porozumiały się w sprawie utworzenia wspólnej strefy wolnego handlu na wszystkie towary. Porozumienie w tej sprawie, nie obejmujące jednak Szwajcarii, weszło w życie w 1994 r. tworząc Europejski Obszar Gospodarczy.

Wspólnota Niepodległych Państw - regionalne ugrupowanie integracyjne utworzone na mocy układu białowieskiego z 8 grudnia 1991 roku. Zrzesza większość byłych republik Związku Radzieckiego. Zajmuje się m.in. współpracą polityczną, gospodarczą i problemami bezpieczeństwa międzynarodowego

Liga Państw Arabskich (LPA) - organizacja międzynarodowa utworzona 22 marca 1945 w Kairze na mocy Paktu ustanawiającego Ligę Państw Arabskich przez państwa powiązane wspólnotą języka, historii, kultury i religii. Powstanie Ligi zostało poprzedzone podpisaniem przez 7 krajów założycielskich Protokołu Aleksandryjskiego na konferencji przygotowawczej w Aleksandrii (25 września - 5 października 1944), której przewodniczył premier Egiptu. Obecnie jej członkami są 22 państwa oraz Organizacja Wyzwolenia Palestyny. Siedzibą LPA jest Kair (w latach 1979-1990 był nią Tunis).

Liga Państw Arabskich powstała w celu zacieśnienia współpracy politycznej, społecznej, ekonomicznej, edukacyjnej i kulturowej pomiędzy powstającymi po drugiej wojnie światowej nowymi państwami arabskimi. Przyświecała im także myśl zapewnienia równowagi politycznej (dominującą rolę miał wtedy Egipt) oraz stworzenie jednolitej siły przeciwstawnej do ruchów syjonistycznych.

Cele Ligi można podsumować następująco:

• zacieśnianie stosunków między państwami członkowskimi,

• koordynacja akcji politycznych prowadzących do ściślejszej współpracy,

• koordynacja działalności gospodarczej i kulturalnej na rzecz wszystkich Arabów.

Organizacja Jedności Afrykańskiej (OJA)- jedna z najważniejszych i najliczniejszych regionalnych organizacji międzynarodowych zrzeszająca niemal wszystkie państwa Afryki z wyjątkiem Maroka. Założona została 25 maja 1963 roku w Addis Abebie (Etiopia), która pozostawała jej siedzibą. Nazywana potocznie klubem dyktatorów. W 2002 organizacja przestała istnieć i na jej miejsce została powołana Unia Afrykańska. Rocznica powołania OJA obchodzona jest jako Dzień Afryki

• umacnianie jedności i solidarności państw afrykańskich,

• pogłębienie wszechstronnej współpracy politycznej i gospodarczej między nimi,

• zapewnienie warunków do szybkiego rozwoju tych krajów,

• wykorzenienie kolonializmu i rasizmu,

• zapobieganie sporom pomiędzy państwami afrykańskimi i wewnątrz nich (OJA stała na stanowisku nienaruszalności granic kolonialnych).

Organizacja ta znalazła się w latach 90 w znacznym kryzysie, wynikającym w dużej mierze z głębokich podziałów politycznych i ideologicznych pomiędzy współczesnymi państwami afrykańskimi. Zakończyła działalność 8 lipca 2002 roku. Jej miejsce zajęła Unia Afrykańska

Unia Afrykańska (UA) -o charakterze politycznym, wojskowym i gospodarczym, obejmująca swym zasięgiem wszystkie państwa afrykańskie (oprócz Maroka) powołana w miejsce Organizacji Jedności Afrykańskiej 9 lipca 2002 roku na szczycie w Durbanie.

• wspólny parlament

• bank centralny

• wspólny sąd

• wspólna waluta (franka CFA (14 państw) a w założeniach wszystkie - Afro)

• siły pokojowe

OPEC - Organizacja Krajów Eksportujących Ropę Naftową z siedzibą w Wiedniu. Celem organizacji jest kontrolowanie światowego wydobycia ropy naftowej, poziomu cen i opłat eksploatacyjnych.

Utworzona została w 1960r. w Bagdadzie. Wzrost znaczenia OPEC przypada na okres kryzysu naftowego lat 1973-1974, kiedy to organizacja wielokrotnie podwyższała światowe ceny ropy naftowej.

1.
 Arabia Saudyjska 8,228 8,051 11,740 2.
 Iran 3,650 3,336 4,000 3.
 Wenezuela 2,652 1,985 2,700 4.
 Kuwejt 2,373 2,223 3,000 5.
 Zjednoczone Emiraty Arabskie 2,250 2,223 2,800 6.
 Angola 1,948 1,517 2,150 7.
 Nigeria 1,832 1,673 2,700 8.
 Libia 1,550 1,469 1,775 9.
 Algieria 1,355 1,202 1,425 10.
 Katar 0,810 0,731 0,875 11.
 Ekwador 0,455 0,434 0,510 12.
 Irak 2,445 2,445

NAFTA- Północnoamerykański Układ Wolnego Handlu lub Północnoamerykańska Strefa Wolnego Handlu- umowa zawarta pomiędzy USA, Kanadą i Meksykiem, tworząca pomiędzy tymi państwami strefę wolnego handlu.

W przeciwieństwie do Unii Europejskiej NAFTA nie tworzy ponadpaństwowych ciał rządowych, a jej prawo nie jest nadrzędne w stosunku do prawa narodowego. Kraje należące do NAFTA zniosły stawki celne w handlu wzajemnym, zachowując jednak autonomiczne stawki celne w handlu z krajami trzecimi. Porozumienie NAFTA weszło w życie 1 stycznia 1994.

Andyjski Wspólny Rynek (Wspólnota Andyjska do 1996 roku Grupa Andyjska, Pakt Andyjski)- ugrupowanie gospodarcze w Ameryce Łacińskiej i Ameryce Południowej. Powołane w 1969 roku przez Boliwię, Kolumbię, Ekwador, Chile i Peru. Jego celami są m.in. utworzenie wspólnego rynku i przyspieszenie procesu rozwoju gospodarki. Językami oficjalnymi są hiszpański, keczua i ajmara. Siedziba znajduje się w Limie (Peru).

• Argentyna (od 2005 czł. stowarzyszony),

• Boliwia (od 1969),

• Brazylia (od 2005 czł. stowarzyszony),

• Chile (1969-1976, obserwator 1976-2006, członek stowarzyszony od 2006).

• Ekwador (od 1969),

• Kolumbia (od 1969),

• Meksyk (obserwator),

• Panama (obserwator),

• Paragwaj (od 2005 czł. stowarzyszony),

• Peru (od 1969),

• Urugwaj (od 2005 czł. stowarzyszony),

• Wenezuela (1973-2006) - wystąpiła głównie z inicjatywy prezydenta Hugo Chaveza

CARICOM (ang. The Caribbean Community and Common Market), Karaibska Wspólnota i Wspólny Rynek - organizacja powstała na mocy paktu z 4 lipca 1973 roku podpisanego przez cztery państwa: Barbados, Gujanę, Jamajkę oraz Trynidad i Tobago. Pakt wszedł w życie 1 sierpnia 1973 roku. Integralną część CARICOM stanowi Karaibskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu\

5

---