RACHUNKOWOŚĆ wykłady 29-11-2008 13-12-2008

Sprawozdawczość finansowa

Sprawozdawczość tworzy uporządkowany zbiór sprawozdań zawierających informacje o działalności gospodarczej, sytuacji finansowej i jej wynikach

Elementy sprawozdania finansowego

KAŻDY PODMIOT GOSPODARCZY	BILANS
		RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT
		INFORMACJA DODATKOWA

+

JEDNOSTKA ZOBOWIĄZANA DO BADANIA SORAWOZDANIA FINANSOWEGO	ZESTAWIENIE ZMIAN W KAPITALE (FUNDUSZU) WŁASNYM
		RACHUNEK PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH

Sprawozdanie jest jedno, elementów sprawozdania od 1-3

Własności poszczególnych składników ujmowanych w sprawozdaniach pochodzą z ksiąg rachunkowych po uprzednio dokonanej wycenie bilansowej zgodnie z założeniem ustawy o rachunkowości

1. sprawozdanie finansowe sprawdza się na dzień bilansowy (dzień kończący rok obrotowy) lub dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych

2. sprawozdanie finansowe sporządza się w języku polskim i w walucie polskiej

3. dane liczbowe można wykorzystać w zaokrągleniu do 1.000

4. sprawozdanie finansowe podpisuje osoba, której powierzono prowadzenie ksiąg rachunkowych i kierownik jednostki

Wybrane pozycje składników sprawozdania finansowego a w szczególności:

• należności

• aktywa finansowe

• zobowiązania

• dywidendy i udziały w zyskach

• odsetki zapłacone i należne

Wykonuje się z podziałem na:

• jednostki powiązane

• pozostałe jednostki

Składniki sprawozdania finansowego

1. Bilans - zestawienie rzeczywistego stanu majątku (aktywów) i źródeł jego finansowania (pasywów)

• aktywa bilansu wykazuje się wg stopnia ich płynności

• pasywa bilansu wykazuje się wg stopnia ich wymagalności

• przy sporządzaniu bilansu stosuje się metodę netto

• układ bilansu wynika z wzoru (załącznik nr 1 ustawy o rachunkowości)

• informacje mogą ulec roszczeniu, jeżeli jest to zasadne dla danej jednostki

• informacje podaje się za dany jak i poprzedni rok obrotowy

2. Rachunek zysków i strat - jest to zestawienie kosztów, przychodów, strat i zysków nadzwyczajnych oraz obowiązkowych obciążeń wyniku finansowego

Metody rachunku zysków i strat

• porównawczy rachunek wyników (ewidencja wg układu rodzajowego kosztów)

• kalkulacyjny rachunek wyników

3. Informacje dodatkowe - zawiera informacje zawarte w bilansie rachunku zysków i strat, zmianach w kapitale własnym lub rachunkach przepływów pieniężnych, a także wyjaśnienia pozwalające jasno i rzetelnie ocenić sytuację majątkową i finansową jednostki, jej wynik finansowy oraz rentowność.

Informacja dodatkowa obejmuje:

• wprowadzenie do sprawozdania finansowego

• dodatkowe informacje i objaśnienia

Wprowadzenie do sprawozdania finansowego zawiera informacje o:

• jednostce gospodarczej

• czasie trwania działalności

• zakresie sprawozdania

• zdolności jednostki do kontynuacji działalności

• przyjętych zasadach (polityce) rachunkowości

Dodatkowe informacje i objaśnienia

Informacje i objaśnienia ujęte są w 9 grupach i dotyczą:

1. pozycji bilansu

2. pozycji rachunku zysków i strat

3. pozycji rachunku przepływu pieniężnych

4. zatrudnienia, struktury zawodowej wynagrodzeń, itp.

5. informacji przypadającej na prawidłową ocenę sytuacji majątkowej i finansowej

6. sprawozdań jednostek powiązanych

7. informacji w przypadku występowania niepewności co do 9 innych informacji

Zestawienie zmian w kapitale (funduszu) własnym

Obejmuje informacje w zmianach poszczególnych składników kapitału (funduszu) własnego za bieżący i poprzedni rok obrotowy oraz odzwierciedla przyrost lub spadek aktywów netto^* w ciągu obrotowego

aktywów netto^* - aktywa jednostki pomniejszone o zobowiązania odpowiadające wartościowo kapitału własnego

I. Kapitał własny na początek okresu (BO) zmiany przyjętych zasad \9polityki) rachunkowości korekty błędów

I. a. Kapitał (fundusz) własny na początek okresu (BO), po korektach

1. Kapitał (fundusz) podstawowy na początek okresu 1.1. Zmiany kapitału (funduszu) podstawowego zwiększenie (z tyłu) wydania udziałów (emisji akcji)… zmniejszenie (z tyłu) umorzeniu udziałów (akcji)… 1.2. Kapitał (fundusz) podstawowy na koniec okresu

2. Należne wpłaty na kapitał podstawowy na początek okresu 2.1. Zmiana należnych wpłat na kapitał podstawowy zwiększenie (z tyłu)… zmniejszenie (z tyłu)… 2.2. Należne wpłaty na kapitał podstawowy na konie okresu

3. Udział (akcje) własne na początek okresu zwiększenie zmniejszenie 3.1. Udziały (akcje) własne na koniec okresu

4. Kapitał (fundusz) zapasowy na początek okresu 4.1. Zmiany kapitału (funduszu) zapasowego zwiększenie (z tyłu) emisji akcji powyżej wartości nominalnej z podziału zysku (ustawowo) z podziału zysku (ponad wymaganą ustawowo minimalną wartość)… zmniejszenie (z tyłu) pokrycia straty… 4.2. Stan kapitału (funduszu) zapasowego na koniec okresu

5. Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny na początek okresu 5.1. Zmiany kapitału (funduszu) z aktualizacji wyceny - zmiany przyjętych zasad (polityki) rachunkowości zwiększenie (z tyłu)…. zmniejszenie (z tyłu)…. Zbycia środków trwałych… 5.2. Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny na koniec okresu

6. Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe na początek okresu 6.1. Zmiany pozostałych kapitałów (funduszy) rezerwowych, zwiększenie (z tyłu)…. zmniejszenie (z tyłu)…. 6.2. Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe na koniec okresu

7. Zysk (strata) z lat ubiegłych na początek okresu 7.1. Zysk z lat ubiegłych na początek okresu - zmiany przyjętych zasad (polityki) rachunkowości - korekty błędów 7.2. Zysk z lat ubiegłych na początek okresu, po korektach zwiększenie (z tyłu) podziału zysku z lat ubiegłych… zmniejszenie (z tyłu)… 7.3. Zysk z lat ubiegłych na koniec okresu 7.4. Strata z lat ubiegłych na początek okresu - zmiany przyjętych zasad (polityki) rachunkowości - korekty błędów 7.5. Strata z lat ubiegłych na początek okresu, po korektach zwiększenie (z tyłu) przeniesienia straty z lat ubiegłych do pokrycia… zmniejszenie (z tyłu)… 7.6. Strata z lat ubiegłych na koniec okresu 7.7. Zysk (strata) z lat ubiegłych na koniec okresu

8. Wynik netto zysk netto strata netto odpis z zysku

II. Kapitał (fundusz) własny na koniec okresu (BZ)

III. Kapitał (fundusz) własny, po uwzględnieniu proponowanego podziału zysku (pokrycia straty)

Rachunek przepływów pieniężnych obejmuje wszystkie wpływy i rozchody środków pieniężnych jednostki z wyłączeniem operacji związanych z zakupem lub sprzedażą środków pieniężnych.

Przepływy pieniężne wykazywane są odrębnie dla:

• działalności operacyjnej

• działalności inwestycyjnej

• działalności finansowej

Sporządza się go:

• metodą bezpośrednią

• metodą pośrednią

sprawozdanie z działalności to dokument uzupełniający sprawozdanie finansowe, który prowadzą:

• sp.zo.o.

• spółka akcyjna

• spółka komandytowo-akcyjna

• spółdzielnie

• przedsiębiorstwa państwowe

Zawiera informacje dotyczące:

• ważniejszych zdarzeń w roku obrotowym i przewidywanych w przyszłości

• gromadzeniu rozwoju jednostki

• ważniejszych osiągnięć w zakresie badań i rozwoju technicznego

• aktualnej i przeszłej sytuacji finansowej

BUDŻETOWANIE

Planowanie a budżetowanie

Budżet nie może być rzeczowy

PLANOWANIE

PLANY RZECZOWE - procesy realne w jednostce gospodarczej

BUDŻETY CZĄSTKOWE - zapis procesu w postaci wartości

BUDŻETOWANIE

budżetowanie - to prognoza przyszłego stanu przedsiębiorstwa, jego majątku, kapitału i przychodów

Budżetowanie można określić jako metodę zarządzania przedsiębiorstwem, określający zasady planowania i wykorzystania środków finansowych w celu efektywnego wykonania zadań produkcyjnych.

Budżetowanie planów w układzie jednostki gospodarczej

Rodzaje budżetów

1. ze względu na sposób uwzględniania zmian w rozmiarach działalności

• budżety statystyczne - sporządzane dla jednego przewidzianego poziomu działalności

• budżety elastyczne - ustalane dla różnych poziomów działalności w formie wielu budżetów

ze względu na okres jaki obejmuje budżet

• budżety stałe - sporządzane na konkretny czas; kolejny budżet jest zatwierdzany po zakończeniu realizacji poprzedniego

• budżety kroczące - obejmują zawsze ten sam przedział czasu i na bieżąco uzupełniane są o kolejne okresy kalendarzowe

Charakterystyka celów budżetowania

Funkcje budżetowania:

• mobilizowanie do okresowego planowania

• umacnianie koordynacji, współpracy i komunikowania

• ustawienie kwalifikacji opisowych zamierzeń i celów

• dostosowanie podstaw kontroli i oceny dokonań

• dostarczenie danych do opracowania systemów motywacyjnych

• kreowanie świadomości głównie w zakresie kosztów prowadzonej działalności

• spełnienie wymagań prawnych i związanych z umowami

Struktura budżetów cząstkowych operacyjnej części budżetu głównego

BUDŻETY OPERACYJNE	CHARAKTERYSTYKA BUDŻETU
BUDŻET SPRZEDAŻY	Najistotniejszy w grupie wszystkich budżetów, ponieważ wielkość i struktura sprzedaży determinują wykorzystanie potencjału produkcyjnego. Dlatego też sporządzany jest jako pierwszy w procesie budżetowania.
BUDŻET WPŁYWÓW ZE SPRZEDAŻY	Stanowi założenia dla zakładanych wpływów ze sprzedaży, istotny z punktu widzenia jako element mający wpływ na utrzymanie płynności finansowej jednostki.
BUDŻET PRODUKCJI W SZTUKACH	Jest kolejnym sporządzanym po budżecie sprzedaży. Celem tego budżetu jest upewnienie się, że zdolności produkcyjne są w stanie spełnić wymagania sprzedaży i utrzymać odpowiedni poziom zapasów produktów. Sporządzany jest w ujęciu ilościowym, a jego realność zależy od rzetelności budżetu sprzedaży oraz oszacowania wielkości zapasów buforowych.
BUDŻET ZUŻYCIA MATERIAŁÓW BEZPOŚREDNICH	Określa zapotrzebowanie na materiały bezpośrednio zużywane do zaplanowanej produkcji. Do materiałów bezpośrednich zalicza się zużycie materiałów podstawowych i pomocniczych. Budżet ten sporządzany jest w oparciu o dane pochodzące z budżetu produkcji, planowania wielkość oraz o normatywy zużycia materiałów i zapas początkowy i końcowy materiałów.
BUDŻET ZAKUPU MATERIAŁÓW BEZPOŚREDNICH	Sporządzany w oparciu o budżet zużycia materiałów bezpośrednich, ma za zadanie zaplanowanie ilości i jakości pośrednich, ma za zadanie zaplanowanie jakości i jakości wymaganych materiałów. Przy sporządzaniu tego budżetu należy również uwzględnić zapas początkowy i końcowy surowców. Zakupy materiałów powinny być skoordynowane z budżetem produkcji i harmonogramem jej wytwarzania w celu odpowiedniego zaopatrzenia na czas w wymagane materiały.
BUDŻET WYBNAGRODZEŃ BEZPOŚREDNICH	Obejmuje wynagrodzenia pracowników zatrudnionych w procesie wytwórczym, które bez względu na stosowaną formę płac można odnieść na konkretną grupę produktów. Wielkość produkcji wyrażona w jednostkach naturalnych musi zostać przemnożona przez ich jednostkową pracochłonność wyrażoną w roboczogodzinach i stawki za godzinę pracy pracownika.
BUDŻET KOSZTÓW UDZIAŁOWYCH	Planuje koszty związane z ruchem, organizacją, kierownictwem i obsługą wydziałów wytwórczych, wyodrębnionych jako miejsca powstawania kosztów (MPK). Dla kosztów wydziałowych stosuje się w ewidencji podział na pozycje szczegółowe, umożliwiające analizę tych kosztów.
BUDŻET KOSZTÓW SORZEDAŻY	Zaplanowane koszty pośrednie, poniesione w fazie zbytu w związku z prowadzoną działalnością. Koszty sprzedaży rozdziela się na poszczególne partie wyrobów sprzedanych proporcjonalnie do ilości, wagi wartości. Budżet obejmuje planowane koszty materiałówko pakowania itp. i kosztów działalności marketingowej np. reklamy.
BUDŻET KOSZTÓW ZARZĄDU	To zaplanowane koszty stałe i dlatego jest to budżet o charakterze stałym. Istnieje możliwość utworzenia wielostopniowego budżetu z wyodrębnieniem kosztów kontrolowanych i niekontrolowanych w ośrodku odpowiedzialności.

Struktura budżetów cząstkowych finansowej części budżetu głównego

BUDŻETY FINANSOWE	CHARAKTERYSTYKA BUDŻETU
PLANOWANY RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT	Jest zestawieniem przychodów i kosztów ich uzyskania oraz wyników nadzwyczajnych, celem ustalenia wyniku finansowania rocznej działalności. Rachunek zysków i strat można sporządzić w wersji przewidzianej ustawą lub w wersji uproszczonej. Informacje potrzebne do obliczeń pochodzą z budżetów operacyjnych częściowych.
PLANOWANY RACHUNEK PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH	Informacje o możliwości generowania środków pieniężnych i o sposobie ich wykorzystania. Informacje zawarte ujmowane są wg trzech rodzajów działalności: operacyjnej, inwestycyjnej, finansowej. Rachunek przepływów pieniężnych można porządzić w wersji przewidzianej ustawą lub w wersji uproszczonej.
PLANOWANY BILANS	Jest to sporządzony bilans pro forma mający na celu ukazanie stanu środków gospodarczych i źródeł ich finansowania po zrealizowaniu założeń budżetowych wszystkich budżetów cząstkowych.

Metody budżetowania działalności:

• metoda przyrostowa

• metoda od zera

• metoda odgórna

• metoda oddolna (partycypacyjna)

Zalety i wady metody budżetów przyrostowej i „od zera”

Metoda budżetowania	ZALETY	WADY
Metoda przyrostowa	dane budżetowe ustalane na podstawie wiarygodnych danych historycznych budżet jest łatwy do weryfikacji i poprzez porównanie z danymi historycznymi powiązanie budżetu z danymi historycznymi ogranicza możliwość zawyżania budżetu, tzw. rezerwy budżetowej	uwzględnianie nieefektywności powstałych w przeszłości metoda nie wymusza poszukiwania sposobów zwiększenia efektywności prowadzonych działań metoda jest nieodpowiednia dla jednostek działających w zmiennych warunkach i nowej działalności
Wg metody „od zera”	lepsza organizacja pracy dekoncentracja budżetu i zaangażowanie większej liczby pracowników wzrost świadomości budżetowych celów, nacisk położony na poszukiwanie nowych, efektywnych sposobów prowadzenia działalności	duża pracochłonność metody i wysokie koszty dostosowania brak możliwości wiarygodnego ustalenia kosztów poszczególnych zadań

Zalety i wady budżetów odgórnych i oddolnych

	ZALETY	WADY
Budżet odgórny	duże prawdopodobieństwo włączenia celów strategicznych do planowanych działań wzmocnienie koordynacji w ramach planów i celów wykorzystanie wiedzy zarządu dotyczącej dostępnych środków gospodarczych skrócenie czasu budżetowania	ograniczenie pracy zespołowej ograniczenie akceptacji wśród pracowników założeń zarządu doprowadzenie do wznowienia budżetu jako mechanizmu karzącego lub organizującego go
Budżet oddolny	dostarczają informacji od osób bardziej obeznanych ze szczegółami, potrzebami i uwarunkowaniami jednostki prowadzą do większej motywacji pracowników generalnie są bardziej realistyczne umożliwiają jednostkom wewnętrzną koordynację informacji z innymi jednostkami umożliwiają kierownikom niższych szczebli opracowywanie planów	pochłaniają znacznie więcej czasu mogą cechować się tzw. „luzem budżetowym” występuje ryzyko, że w opracowaniu budżetów biorą udział kierownicy niewykwalifikowani mogą doprowadzić do nadmiernej dowolności przy postępowaniu podwładnych

Procedura budżetowania (ang. budget manual) wyznacza zadania i etapy budowy budżetu.

W odróżnieniu od projektu lub programu powinna ona służyć do wielokrotnego użytku i wymaga ujęcia formalnego.

Komisja budżetowa - powinna składać się z menadżerów, którzy reprezentują najważniejsze segmenty (działy) jednostki.

Jej zasadniczym zadaniem jest współuczestnictwo w realizacji projektu systemu budżetowania, a także zapewnienie realności budżetów i ich wzajemne skoordynowanie.

Zadania komisji budżetowej:

• koordynacja, weryfikacja i zapewnienie spójności i realności budżetu z punktu widzenia wyznaczonych przez jednostkę celów

• finalne zatwierdzenie budżetu głównego

• weryfikacja budżetu głównego (w sytuacjach szczególnych)

Projektowanie procedury budżetowania:

• określenie celów i przewidywanych celów budżetowania

• wykaz czynności składających się na etap opracowania budżetu

• harmonogram budżetowania

• układu tablicy budżetowej(wzory formularzy budżetowych)

• zasady szacowania poszczególnych wielkości budżetowych

• kompetencję i obowiązki poszczególnych komórek organizacyjnych

• zasady dysponowania limitami budżetowymi

• zasady sporządzania raportów z wykonania budżetu

• zasady ustalania i rozliczania odchyleń

TABLICA BUDŻETOWANIA

1. projektowanie procedury budżetowania w efekcie poza ustaleniem

2. ………

3. ………

Kontrola budżetów na podstawie tablic budżetowych lub raportów:

• prognostyczne (BĘDZIE)

• normatywne (POWINNO BYĆ)

• faktyczne (JEST)

---