Barok to epoka w histori europejskiej
trwajaca od połowy XVI stulecia do końca XVIIw.
Cecy stylu Barok.:
-Niepokój.Wywoływanie u widza lub czyt.wrażenie niepokoju.
-Ruch. -Nieład -Skąplikowanie -Niejasność -Indywidualizm
-Dysharmonia -Zmysłowość.
Oksymoron,antylogia, epitet sprzeczny -
figura retoryczna, którą tworzy się przez zestawienie
wyrazów o przeciwstawnych, kłócących się ze sobą
znaczeniach.Oksymoron najczęściej składa się z
rzeczownika i określającego go przymiotnika
albo z czasownika i określającego go przysłówka
Jest odmianą paradoksu o znaczeniu metaforycznym.
Oksymorony pojawiały się często w literaturze baroku
Panegiryk- utwor wychwaklajace cnoty swoich panów.
Racjonalizm-to pogląd filozoficzny polegający na
uznaniu absolutnego prymatu rozumu w procesie
poznawania świata.
Figura rumacji-to modny w poezji baroku
rodzaj puenty polegający na zebraniu najważniejszych
w wierszu słów,motywów lub pojęć,po to by przedstawić
je w nowy, zaskakujący sposób.
Kompozycja łańcuchowa-(konkatencja)-sposób
rozwijania wypoć.za pomocą powtórzenia i
dopełnienia jakiegoś elementu członu poprzedniego.
Marinizm-to jeden z najważniejszych nurtów poezji
europejskiej XVII stulecia.Nazwaę swą wziął od nazwiska
włoskiego poety Marina.Mariniści tak jak ich mistrz
pisywali utwory erotyczne,ale wpływy marinizmu
można spotkac także w poezji religijnej.
Turpizm-zjawisko włączenia do literatury współcz.
Motywów Brzydoty,nędzy,kalectwa i choroby .
Kontrreformacja - ruch skierowany przeciw reformacji,
kontrofensywa kościoła katolickiego. W Europie
zapoczątkował ją sobór trydencki (1545 - 1563), na którym
opracowano program reform wewnętrznych kościoła
rzymskokatolickiego i określono założenia walki z innowiercami.
W Polsce na czele kontrreformacji stanął król Zygmunt III Waza.
Kontrreformacja przejawiała się cenzurą wszystkich wydawnictw,
niszczeniem ksiąg uznanych za nieprawomyślne, atakiem na
odłamy protestanckie ( konfiskaty, przymusowe wysiedlenia)
takie jak arianie ( Bracia Polscy); wprowadzono indeks ksiąg
zakazanych, na którym pojawiły się m.in. dzieła Kopernika i tzw.
literatura sowizdrzalska
Jezuici (Towarzystwo Jezusowe) - zakon mający przewodzić
kontrreformacji ; przejęli w swoje ręce szkolnictwo - preferowali
humanistyczny model wykształcenia, bazujący na nauce teologii i
filozofii, języka i literatury łacińskiej oraz greckiej, a także
retoryki ; Jezuici odrzucali wszystko to, co niechrześcijańskie;
później byli uznawani za ludzi nietolerancyjnych,
ingerujących zarówno w życie religijne jak i prywatne;
system, który stworzyli dość szybko stał się anachroniczny ;
jedni z najwybitniejszych działaczy to ks. Jakub Wujek -
tłumacz Biblii, Piotr Skarga - autor słynnych kazań
Listy Sobieskiego do Marysieńki są wybitnym okazem
sztuki epistolarnej (łac. epistoła - „list”). Nadawca
wykorzystał w nich styl baroku dworskiego, używa francuskich
wyrażeń. Styl obrazowy, kwiecisty. Wymiana listów,
korespondencja, ma liczne odmiany w zależności od
przeznaczenia listu i stosunku łączącego autora z adresatem
lub adresatami, co wpływa na osobisty, intymny bądź otwarty
charakter listu.Formę listu wykorzystuje się także w literaturze
pięknej np. do tworzenia tzw. listów dedykacyjnych albo
powieści epistolarnych, których poszczególne rozdziały są
wymianą korespondencji między bohaterami.
Pamiętnik- relacja piśmiennicza, odtwarzająca wydarzenia
autentyczne, w których autor uczestniczył lub ich naocznym
świadkiem; także zapis poglądów autora, wyznań i przeżyć.
W XVII wieku powszechne było ich pisanie. Powiązane to
było z chęcią utrwalenia najlepszych chwil życia, na przekór
śmierci. Najsłynniejsze są „Pamiętniki” Jana Chryzostoma
Paska. „Pamiętniki” napisane są mową potoczną, ubarwioną
kunsztowną łaciną. Sylwa- zbiór tekstów o charakterze
niejednolitym, czasem brulionowym, powstającym na
zasadzie swobodnego doboru. Pod nazwą tą zebrane są
wszelkiego typu zapisy, od codziennych obserwacji i refleksji,
dokumentów życia rodzinnego i publicznego, do rozmaitych
drobnych utworów literackich. Zbiory te tworzono najczęściej
w epoce baroku. Przykłady: „Rękopis misjonarski”, „Silvae rerum”.