Zakres materiału obowiązującego na egzaminie z filozofii (EWSIE)

1. Zagadnienia metafilozoficzne (patrz skrypt)

a) definicja etymologiczna terminów filozofia, filozof

b) filozofia jako nauka (patrz skrypt)

- co to jest poznanie naukowe (patrz skrypt)

- elementy strukturalne nauki (patrz skrypt)

- podział nauk (patrz skrypt)

- przedmiot materialny nauk filozoficznych (patrz skrypt)

- przedmiot formalny nauk filozoficznych (patrz skrypt)

- metoda naukowa nauk filozoficznych (patrz skrypt)

c) Działy filozofii i ich charakterystyka (również poddyscypliny - patrz skrypt)

2. Zagadnienie dziejów filozofii (patrz skrypt)

a) historyczny i tematyczny podział dziejów filozofii (patrz skrypt)

b) ogólna charakterystyka filozofii przedmiotu (patrz skrypt)

c) ogólna charakterystyka filozofii podmiotu (patrz skrypt)

d) ogólna charakterystyka filozofii podmiotowości (patrz skrypt)

3. Przyczyny powstania filozofii w starożytnej Grecji. Ogólne tło kulturowe.

- źródła dzięki którym powstała filozofia w antycznej Grecji i ich ogólna charakterystyka

4. I okres filozofii starożytnej: filozofia kosmologiczna, problem arche

- najważniejsze pytania filozoficzne tego okresu

- znaczenie pojęć arche, physis, hylozoizm, wariabilizm, empiryzm metodologiczny (aposterioryzm), racjonalizm metodologiczny (aprioryzm)

- różnice pomiędzy „początkiem rzeczywistości w sensie historycznym” i „początkiem rzeczywistości w sensie przyczynowo-strukturalnym”

- zasada arche (nazywana również physis) w ujęciu Talesa z Miletu, Anaksymandra z Miletu, Anaksymenesa z Miletu, Heraklita z Efezu

- Heraklit: ogólna charakterystyka poglądów na rzeczywistość (powszechna zmienność, rozum kosmiczny)

- Parmenides z Elei: ogólna charakterystyka poglądów na byt

(ogólna zasada od której rozpoczyna filozofię Parmenides, cechy bytu)

5. Okres oświecenia i systemów starożytnych

- poglądy filozoficzne Sofistów na przykładzie Protagorasa

- poglądy filozoficzne Sokratesa (intelektualizm etyczny, specyfika nauczania: metoda elenktyczna i metoda majeutyczna)

- Platon: dualizm metafizyczny (świat zmysłowy i świat idei), dualizm antropologiczny (dusza i ciało), teoria anamnezy, racjonalizm genetyczny (natywizm)

- Arystoteles: złożenie bytu z formy i materii (czyli hylemorfizm), przyczyny bytu, części duszy, etyka złotego środka, empiryzm genetyczny

6. Okres hellenistyczny

- Stoicyzm: twórca szkoły, stoicka droga do szczęścia, stoicki ideał szczęścia, stoickie rozumienie cnoty

- Epikureizm: twórca szkoły, cztery choroby duchowe unieszczęśliwiające człowieka i cztery lekarstwa na te choroby; epikurejski ideał szczęścia

- Sceptycyzm: Twórca szkoły, recepta na życie szczęśliwe Sceptycyzmu

7. Okres końcowy filozofii starożytnej

- ogólna charakterystyka okresu.

8. filozofia nowożytna

- Kartezjusz: poszukiwanie wiedzy jasnej i wyraźnej, sceptycyzm metodyczny, Cogito ergo sum - sposób przezwyciężenia sceptycyzmu przez Kartezjusza, dualizm ciała i duszy, podstawowe przymioty ciała i duszy, problem dowodzenia istnienia świata materialnego

- David Hume: krytyka pojęcia przyczynowości, krytyka pojęcia siły, krytyka pojęcia substancji

- Immanuel Kant: „przewrót kopernikański w filozofii”, aprioryczne formy poznawcze oglądu zmysłowego, aprioryczne kategorie umysłu, etyka obowiązku (imperatyw kategoryczny)

Cztery słowa komentarza:

- jeżeli piszę np. w ten sposób: „Epikureizm: twórca szkoły, cztery choroby duchowe unieszczęśliwiające człowieka i cztery lekarstwa na te choroby; epikurejski ideał szczęścia”, oznacza to, że wszelkie inne zagadnienia z Epikureizmu na egzaminie nas nie interesują, i nie trzeba czytać nic ponadto na temat Epikureizmu. Tak samo z innymi pytaniami. Starałem się określić bardzo szczegółowo zagadnienia egzaminacyjne, żebyście Państwo wiedzieli z czego się przygotować.

- w dwóch pierwszych zagadnieniach  w nawiasie znajduje się adnotacja "(patrz skrypt)". Chodzi o to, że zagadnień tych powinni się Państwo uczyć na podstawie skryptu z pierwszego wykładu, który Państwu obiecałem, a nie na podstawie „Historii filozofii” Tatarkiewicza. Skrypt jest jeszcze nie gotowy, ukończę go na pewno przed świętami i wtedy umieszczę pod adresem mailowym kursu z filozofii oraz na "moodlach" (postaram się jutro bądź pojutrze). Do pozostałych zagadnień obowiązują notatki z wykładu i lektura „Historii filozofii” Tatarkiewicza.

- egzamin w terminie zerowym odbędzie się na ostatnich zajęciach przed sesją.

- co do formy egzaminu: jeszcze nie mam przygotowanych pytań, ale sądzę, że na egzaminie pojawią się zarówno zadania typu "uzupełnij zdanie", pojawią się z pewnością pytania, na które trzeba będzie odpowiedzieć w jednym bądź w kilku zdaniach i - tak jak obiecałem - pojawi się jedno bądź dwa pytania, na które trzeba będzie odpowiedzieć szerzej (ale nie zbyt szeroko - maksymalnie 10 - 12 zdań), tzn. wykazać się umiejętnością interpretacji, czy wypowiedzenia własnego zdania na dany temat.

1

---