PODSTAWY TURYSTYKI I REKREACJI

Organizacja turystyki i rekreacji w Polsce.

Wybrane na potrzeby opracowania, przepisy prawne, przedstawione zostały w układzie, który umożliwi bezpośrednie odniesienie aktów wykonawczych do konkretnego upoważnienia ustawowego. W tym celu uporządkowano w ten sposób:

- ustawa z dnia 18 stycznia 1996 r. o kulturze fizycznej.

- rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 6 maja 1997 r. w sprawie określenia warunków bezpieczeństwa osób przebywających w górach i pływających, kąpiących się i uprawiających sporty wodne.

- rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 czerwca 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad i warunków prowadzenia działalności w dziedzinie rekreacji narodowej.

- rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie kwalifikacji, stopni i tytułów zawodowych w dziedzinie kultury fizycznej oraz szczegółowych zasad i trybu ich uzyskiwania..

- umowa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych.

- umowa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty.

- rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 8 listopada 2001 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki krajoznawstwa i turystyki.

- rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sporu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach.

- rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 stycznia 1997 r. w sprawie warunków, jakie muszą spełniać organizatorzy wypoczynku dla dzieci i młodzieży szkolnej, a także zasad jego organizowania i nadzorowania.

- umowa z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym.

Departamenty turystyki i jego zadania.

Za rekreację ruchową odpowiedzialne jest:

- Ministerstwo edukacji

- Ministerstwo sportu

-Jednostki samorządu terytorialnego:

Urząd Marszałkowski

Rada Powiatu

Rada Gminy

3 dziedziny Samorządu terytorialnego

- utrzymywanie i udostępnianie bazy turystycznej

- organizacja zajęć rekreacji ruchowej, sportu itp.

- organizacja wszelkiego rodzaju imprez sportowych, kulturalnych, turystycznych i rekreacyjnych.

Podstawowa terminologia, definicje i pojęcia stosowane w turystyce i rekreacji.

Definicja czasu wolnego- czas wolny jest to czas bez obowiązków, przeznaczony na zajęcia dowolne.

REKREACJA:- praca nad sobą

- wypoczynek: - odpoczynek

- zabawa: - rozrywka

- gra (hobby)

REKREACJA- pojęcie najszersze, wszystkie zajęcia wolnego czasu (czynności rekreacyjne)

Wczasy- współcześnie kojarzone z formą organizacyjną, w przeszłości jako wypełnienie treścią czasu wolnego (czynności wczasowe).

Wypoczynek- sposób wczasowania czynny lub bierny.

Odpoczynek- jest celem, formą i częścią wypoczynku oznacza przerwę w podejmowaniu wysiłku (pracy).

Praca nad sobą- podobnie jak odpoczynek, jest celem, formą i częścią czynności wczasowania, wszystkie zajęcia czasu wolnego podejmowane dla wszechstronnego rozwoju swej osobowości.

Zabawa- jest częścią wypoczynku, jest również celem, formą i częścią czynności wczasowania, wypoczynek czynny.

Współczesne formy spędzania czasu wolnego:

Grupy czynności wolnoczasowych:

1.turystyka

2. sport

3. środki masowego przekazu.

4. teatry i filharmonie, wystawy i muzea

5. samokształcenie

6. amatorstwo artystyczne

7. majsterkowanie i amatorstwo techniczne

8. hodowla amatorska

9. zabawy i kontakty towarzyskie

10. kolekcjonerstwo

11. aktywność społeczna

Rozrywka- funkcja czynności wczasowych jest formą zabawy, formą wypoczynku czynnego, służy odprężeniu, zadowoleniu, rozweseleniu, poprawie samopoczucia.

Gra- w znaczeniu czynności wczasowych, jest formą zabawy i wypoczynku czynnego, jest to zabawa prowadzona wg. określonych zasad.

Hobby- pasja, zamiłowanie upodobanie do czegoś, ulubione zajęcia.

Czynności Czasu zajętego Czasu wolnego
Niezbędne (biologiczna konieczność)	Spanie	Relaks
Rehabilitacja, wychowania fizycznego	Ćwiczenia fizyczne	Rekreacja, sport
Niezbędne biologiczne czynności	Jedzenie	Spotkanie towarzyskie
Niezbędne	Zakupy	Dowolne dla przyjemności
Szycie (źródło dochodu)	Praca domowa	Dopóki ręczne dla przyjemności, hobbystyczne (np. uprawianie ogrodu)
Jazda do pracy, szkoły	Podróże	Jazda samochodem dla przyjemności

Definicje:

Czas wolny- zespół zajęć, którym jednostka może oddawać się z pełną swobodą bądź dla wypoczynku, bądź dla rozrywki, bądź dla rozszerzenia posiadanych wiadomości czy bezinteresownej i dobrowolnej działalności społecznej, po uwolni9eniu się od obowiązków zawodowych, rodzinnych i społecznych.

Dumazedier 1960 r.

Czas na wpół wolny- czynności wczasowe, które w praktyce mogą stanowić zarówno elementy zajęć bezinteresownych i dobrowolnych, jak też mogą być częściowo dochodowe, bądź też występuje w nich przewaga konieczności nad dobrowolnością.

Czas wolny, jaki powstaje po wypełnieniu wszystkich obowiązków zawodowych, rodzinnych, domowych i związanych z obowiązkową nauką, który człowiek może przeznaczyć na zajęcie podejmowane dobrowolnie dla spełnienia własnych zainteresowań.

Determinanty zachowań, wolnoczasowych człowieka.

- ze względu na pochodzenie:

1). Czynniki wrodzone- ich rola ogranicza się przede wszystkim do regulacji zachowań wolnoczasowych przez wyznaczenie jego poziomu energii i jego charakteru czasowego. (Osobowość człowieka).

2). Czynniki nabyte- to suma nawyków i doświadczeń indywidualnych.

- ze względu na rodzaj:

1). Czynniki biologiczne:

- stan zdrowia

- pozycja sprawności fizycznej

- pozycja wydolności fizycznej

2). Czynniki społeczno-demograficzne:

- płeć

- wiek

- wykształcenie

- zawód i aktywność zawodowa

- pozycja społeczna

- styl i sposób życia

3). Czynniki psychiczne:

- osobowość, typ temperamentu

- poziom inteligencji

- postawa życiowa człowieka

4). Czynniki gospodarczo-ekonomiczne:

- sytuacja materialna

- poziom dochodów

- ilość wolnego czasu

- dostępność urządzeń sportowych i obiektów

Teoria rekreacji

Teoria- system uporządkowanych logicznie stwierdzeń, które nie są ze sobą sprzeczne.

Teoria rekreacji- ma charakter interdyscyplinarny, gromadzi i systematyzuje wiedzę dotyczącą zachowań wolnoczasowych człowieka, koordynuje działania innych nauk zajmujących się rekreacją.

Podmiotem teorii badań są :

- zachowania wolnoczasowe człowieka, ich cechy, treść, struktura.

- biospołeczne uwarunkowania zachowań wolnoczasowych ich geneza prawidłowości.

- wpływ zachowań na organizm, osobowość człowieka oraz ich znaczenie w jego rozwoju fizycznym i psychicznym.

- skutki i efekty zachować wolnoczasowych w środowisku wolnym człowieka.

RECREO- ożywienie, pokrzepienie, wzmocnienie, stworzenie na nowo.

Rekreacja:

- jako zespół działań i zachowań podejmowanych przez jednostkę w czasie wonym.

- jako wypoczynek po pracy, proces usuwania zmęczenia spowodowanego pracą zawodową, proces regeneracji sił.

- jako zjawisko społeczno- kulturowe o zasięgu światowym, związane z dynamicznym rozwojem cywilizacji.

- zespół różnorakich form aktywności podejmowanych poza obowiązkami.

Cechy rekreacji;

- aktywność

- przyjemność

- dobrowolność

- odmienność

- bezinteresowność

- zabawa i rozrywka

Teoria kultury fizycznej:

- teoria rekreacji fizycznej

- teoria sportu

- teoria wychowania fizycznego

- teoria rehabilitacji ruchowej

Kultura fizyczna- względnie zintegrowany i utrwalony system zachowań w dziedzinie dbałości o rozwój fizyczny, sprawności ruchowej, zdrowia, urody i ekspresje cielesną człowieka, przbiegają wg. przyjętych w danej zbiorowości zachowań.

Rekreacja ruchowa- wszystkie zajęcia o treści ruchowo-sportowej lub turystycznej, którym człowiek oddaje się z własnych chęci w czasie wolnym od obowiązków, dla wypoczynku, rozrywki dla rozwoju własnej osobowości.

Cykl życia człowieka można podzielić na 3 podstawowe fazy:

1). anafazę- faza dzieciństwa i młodości, okres wzrostu i rozwoju organizmu.

2). mezofaza- faza człowieka dojrzałego

3). katofaza- faza wieku starczego

Zadania rekreacji.

- Społeczne znaczenie rekreacji i rekreacji ruchowej dla człowieka.

- Biologiczne aspekty rekreacji ruchowej.

METODYKA REKREACJI RUCHOWEJ

Proces rekreacji-regularnie po sobie następujący cykl działań, pozostający w logicznym związku przyczynowym, obejmującym: uświadomienie celów, diagnozę, programowanie, realizację oraz ocenę efektywności działania.

Programy rekreacyjne:

Środki i metody rekreacyjne.

Czynniki endogeniczne:

- kadra specjalistyczna (pracownicy zawodowi, realizatorzy programu, personel pomocniczy)

- osobnicze (wiek, płeć, zawód, wykształcenie stan zdrowia)

- międzyosobnicze (uwarunkowania rodzinne, tradycje kulturowe, moda, czynniki demograficzne)

Czynniki egzogeniczne:

- przyrodniczo-gospodarcze (położenie geograficzne, fauna, flora)

- społeczno-ekonomiczne (stan warunków gospodarczych, wrunki i rodzaj, ceny, struktura społeczna)

- elementy materialne (infrastruktura turystyczna, sprzęt, wyposażenie osobiste)

Formy rekreacji: dydaktyczne sposoby organizacji i prowadzenia zajęć.

Środki dydaktyczne- to obiekty, urządzenia, przyrządy, przybory oraz pomoce naukowe świadomie wykorzystywane do osiągnięcia celów.

Metody dydaktyczne- to sposoby korzystania form i środków dydaktycznych za pomocą, których uczestnicy zajęć opanowują przekazywaną wiedzę oraz zdobywają umiejętności i nawyki ruchowe.

Zasady dydaktyczno-wychowawcze- to najbardziej ogólne normy postępowania, określające sposoby realizowania zadań dydaktycznych i wychowawczych, celem osiągnięcia zamierzonych efektów.

Zasady stosowane w zajęciach rekreacyjnych:

- świadomości- określająca wyraźnie cel działania oraz jego praktyczne zastosowanie

- aktywności- uwzględniająca czynny i twórczy stosunek uczestników do zajęć

- poglądowości- szczególnie zaznaczająca się podczas nauczania nowych aktów ruchowych

- systematyczności- ukazująca instruktorowi drogę postępowania, a więc od ćwiczeń prostych do złożonych

- przystępności- uwzględniająca możliwości psychofizyczne uczestników zajęć rekreacyjnych

- utrwalania- postulująca wyrobienie i utrwalenie właściwych, dla różnych warunków, nawyków ruchowych

Rekreacyjne formy aktywności ruchowej:

- intensywność wysiłku

a) relaksacyjne

b) średnio intensywne

c) intensywne

- stopień trudności

a) łatwe

b) średnio trudne

c) trudne

- porę roku

a) letnie

b) zimowe

c) całoroczne

- miejsce realizacji

a) plenerowe

b) „pod dachem”

c) boiskowe

Formy organizacyjne

- wielkość grup

a) indywidualne

b) zespołowe

- charakter struktury wenątrzgrupowych

a) zajęcia w grupach spontanicznych

b) zajęcia w grupach zorganizowanych (stałe zespoły ćwiczebne)

Formy dydaktyczne

a) zabawowa (naśladowcza, ilustracji ruchowej)

b)współzawodnictwa (wprowadzenie rywalizacji)

c) zadaniowa (stworzenie warunków do wykonania określonego zadania ruchowego)

d) improwizacji ruchowej ( kreatywny charakter czynności ruchowej)

e) ścisła (ściśle określone czynności bez dowolności wykonania)

Środki rekreacji ruchowej:

- ćwiczenia fizyczne

- urządzenia i sprzęt

- elementy podnoszące atrakcyjność zajęć (muzyka)

- elementy podnoszące efektywność zajęć

Metody stosowane w rekreacji ruchowej:

1). Metody realizacji czynności ruchowych

- metoda ćwiczeń ciągłych

a) ciągły wysiłek ze stałą umiarkowaną intensywnością, długi czas trwania wysiłku

b) zmienna intensywność bodźca, możliwość niepełnego wysiłku

- metoda ćwiczeń przerywanych

a) ćwiczenia metodą powtórzeniową

b) ćwiczenia metodą interwalną- częściowy odpoczynek

2). Metody nauczania- uczenia się czynności ruchowych

a) metody słowne

b) metody oglądowe

c) metody zajęć praktycznych:

- metody nauczania - uczenia się w częściach

- metody nauczania - uczenia się całościowo

- metody nauczania - uczenia się kompleksowego

3). Metody wychowawcze- modyfikacja zachowań i dostarczanie wzorów postępowania

a) metody wpływu osobistego

b) metody wpływu sytuacyjnego

c) metody wpływu społecznego

d) metoda kierowania samozachowaniem

Ocena skuteczności:

Jakikolwiek wysiłek podejmowany przez uczestników zajęć powinien podlegać ocenie i kontroli. Jednym ze sposobów badania skuteczności działań instruktora może być kontrolowanie poziomu rozwoju cech fizycznych ćwiczących.

Kontrola i samokontrola- badania progresji

1) „Ja wczoraj dziś jutro”

2) normy

3) standardy

4) inni uczestnicy

Samokontrola polega na ocenie przez samego ćwiczącego parametrów obiektywnych i subiektywnych.

- obiektywne- pomiary antropometryczne, tętno, wyniki prób

- subiektywne- samopoczucie, sen, nerwowość

Wydolność fizyczna- opiera się na pomiarze częstości tętna.

- walking rest (bieg 2 km)

- test biegaczy Coopera

- test richtera Bancera

Sprawność fizyczna- tabele ocen

- test ogólnej sprawności fizycznej Pilicza

- test Kransa- Wezera

- test YMCIA

- Eurofit

Impreza rekreacyjna

Dwa etapy:

1) programowanie

2) obsługa imprezy

Spotkanie uczestników cykliczne zawierające pewne treści, dziedzinę turystki, zasoby dóbr kultury.

Imprezy rekreacyjne można podzielić na:

- komercyjne (sektor prywatny)

- non profi (bezinteresowne, nieprzynosząca zysków)

Cele imprezy społecznej

- popularyzatorskie

- zdrowotne

- wypoczynkowe

- uaktywnienie zawodników

Impreza rekreacyjna- jest to taka impreza, która zawiera zawody: strzelanie z łuku, bieg w workach, itp.

Programowanie i obsługa rekreacji:

a) obejmuje elementy planów operacyjnych

b) 3 etapy:

- przygotowawczy

- realizacyjny

- rozliczeniowy

Programowanie to etap przygotowawczy.

Program minutowy- 1 etap planu operacyjnego jest to zestawienie treści w czasie

Przykłady programu minutowego.

8:00 - rozpoczęcie imprezy

8:15 - przecięcie wstęgi przez burmistrza

8:30 - otwarcie ogródka rekreacyjnego dla dzieci

8:45 - rozpoczęcie turnieju piłki nożnej

12:00 - zakończenie turnieju piłki nożnej

12:30 rozdanie nagród

W programie minutowym, gdy napiszemy jakiś początek to musimy napisać koniec.

Powinno wyglądać to tak:

8:00 - 8:15 - rozpoczęcie imprezy

10:00 - 12:00 - turniej piłki nożnej

itp.

Scenariusz imprezy

Regulamin

Preliminarz (plan finansowy imprezy)

Podział imprez:

- jednodniowe

- wielodniowe

- jednorazowe

- cykliczne

- otwarte

- zamknięte

- festyny

- turnieje

- spartakiady

- ligi

- konkursy

Plan minutowy służy uczestnikom i organizatorom.

Scenariusz jest tylko dla organizatorów.

Scenariusz zawiera- treści imprezy, czynności mechaniczne, osoby odpowiedzialne za realizację, -treści programowych i -czynności technicznych.

Scenariusz:

-otwarcie imprezy

-realizacji imprezy

-zamknięcia imprezy

Regulamin:

- odnosi się do zajęć i uczestników

- dzieli się na 2 części:

a) postanowienia ogólne- cel i nazwa, termin, miejsce, czas trwania, zasady uczestnictwa, sposoby rozgrywek, postanowienia końcowe.

b) postanowienia techniczne- elementy związane z ubiorem, szczegółowe zasady uczestnictwa, elementy płatności, przepisy poszczególnych gier konkursów.

Preliminarz składa się z dwóch części:

1. wydatki

2. wpływy (dochody)

Np.

wydatki

sędziowie- 300 zł. źle

turniej piłki nożnej

4- sędziów * 100 zł/h =1600 zł

czas turnieju 4h

komitet organizacyjny

opłata przewodniczącego

1 os. * 100 zł/h =1000

czas 10 h

zakup sprzętu sportowego

10 rakiet do tenis * 10zł

10 piłek do nożnej * 8zł = 180zł

Po stronie wydatków piszemy wszystko dokładnie.

Wpływy (piszemy tu to co może wpłynąć)

- wkład własny

- wydział kultury fizycznej Urzędu Wojewódzkiego

- wydział kultury fizycznej i turystyki Urzędu i Miasta Wrocławia

- sponsorzy

Marketing w imprezach rekreacyjnych.

Obsługa imprez rekreacyjnych:

Zespół organizacyjny- komitet organizacyjny w skład wchodzi 5-6 osób

Zespół 5 osobowy:

- przewodniczący

- zastępca (sekretarz)

- przewodniczący poszczególnych sekcji

- komisja marketingowa

- sekcja techniczna

Każda z sekcji rozpisuje swoje sprawozdanie, aby na końcu napisać sprawozdanie z całości.

(bezpieczeństwo)

(scenariusz)

Struktura

1) nazwa imprezy

2) szczegółowy opis imprezy (turnieje, konkursy)

3) program minutowy

4) regulamin

5) preliminarz

---