KARTA PRZEDMIOTU

nazwa przedmiotu psychologia aktywności fizycznej		kierunek studiów wychowanie fizyczne
poziom studiów, rok, semestr studia magisterskie, I rok, 1 semestr	liczba punktów ects 4	wymiar godzin, liczba tygodni 30 (2x15) - studia stacjonarne 18 - studia niestacjonarne
typ przedmiotu obowiązkowy	metody nauczania wykład ćwiczenia	język wykładowy polski
efekty kształcenia Student posiada podstawy wiedzy z zakresu psychologii sportu, informacje dotyczące zachowania się człowieka dorosłego i dziecka w sytuacji treningu i rywalizacji sportowej, zna przebieg procesów poznawczych, emocjonalnych i motywacyjnych determinujących to zachowanie, rozumie ich mechanizmy. Posiada wiedzę na temat mechanizmów uczenia się motorycznego i czynników determinujących jego skuteczność. Rozumie, w jaki sposób właściwości psychiczne (zdolności, inteligencja, temperament, osobowość) różnicują zachowanie jednostek. Student potrafi wykorzystać posiadaną wiedzę z zakresu psychologii sportu w celu kształtowania i korygowania zachowania sportowca oraz jego optymalizacji. Potrafi rozpoznać różnice indywidualne między zawodnikami i dostosować do nich proces i obciążenia treningowe. Potrafi współpracować z psychologiem sportu. Rozumie jego opinie, wskazówki i uwagi. Potrafi wykorzystać w pracy trenerskiej zasady treningu mentalnego. Student skutecznie komunikuje się na poziomie werbalnym i niewerbalnym, posiada podstawowe umiejętności interpersonalne i kierowania grupą., skutecznie rozwiązuje konflikty. Potrafi radzić sobie ze stresem i efektywnie działać w sytuacjach trudnych. Rozumie konieczność stałego podnoszenia swojej wiedzy, umiejętności i kompetencji, potrafi planować rozwój osobisty. Jest świadomy swoich zasobów psychicznych i potrafi je wykorzystać. Potrafi samodzielnie zdobywać potrzebne informacje i oceniać rzetelność ich źródeł.
TREŚCI PROGRAMOWE Wykłady Wprowadzenie w psychologiczną problematykę aktywności sportowej. Psychologiczna charakterystyka aktywności sportowej. Perspektywy i kierunki rozwoju współczesnej psychologii sportu. Metody badań psychologicznych w sporcie. Procesy percepcyjne i uwaga (wrażenia kinestetyczne, równowagi, dotykowe i organiczne; spostrzeganie własnego ruchu; zespoły wrażeniowo-spostrzeżeniowe). Procesy uwagi w aktywności sportowej; cechy uwagi a dyscyplina sportu. Wyobraźnia i myślenie. Funkcje wyobraźni w sporcie. Myślenie a rozwiązywanie zadań taktycznych w sporcie. Zdolności i uzdolnienia w aktywności sportowej. Zdolności motoryczne a uzdolnienia sportowe. Rola zdolności intelektualnych. Problematyka motywacji i potrzeb w aktywności sportowej. Aktywność sportowa jako źródło zaspokajania potrzeb. Motyw i motywacja jako czynniki dynamizujące zachowanie. Rodzaje motywów. Motywacja zewnętrzna i wewnętrzna. Przejawy i struktura zainteresowań sportowych. Procesy emocjonalne związane z aktywnością sportową. Teorie i fizjologiczne wskaźniki emocji. Emocje w aktywności sportowej. Stany przedstartowe, startowe i postartowe. Odporność psychiczna sportowca. Kształtowanie odporności psychicznej i samokontroli emocjonalnej. Osobowość ludzi zajmujących się sportem. Osobowość zawodnika a wynik sportowy. Normatywne profile osobowości nauczycieli wf i trenerów. Psychorozwojowe uwarunkowania aktywności sportowej dzieci i młodzieży. Czynniki rozwoju psychicznego. Rola rodziny w rozwoju psychoruchowym dziecka. Psychologiczne problemy wczesnego uprawiania sportu - nabór i selekcja; zasady treningu w sporcie dzieci i młodzieży. Psychologiczne uwarunkowania procesu uczenia się i nauczania w aktywności sportowej. Rola zdolności i uzdolnień, motywacji i temperamentu w procesie treningowym. Kształtowanie nawyków ruchowych (wykorzystanie pokazu i objaśnianie; powtarzanie ćwiczeń; korygowanie błędów). Ocenianie postępów i stosowanie wzmocnień. Aktywność ruchowa a samopoczucie i zdrowie. Psychiczne korzyści płynące z systematycznych ćwiczeń fizycznych. Wpływ wysiłku na psychikę. Psychiczne zagrożenia aktywności sportowej. Uzależnienie od ćwiczeń fizycznych. Zanurzenia odżywiania w sporcie. Zaburzenia obrazu ciała w sporcie. Bigoreksja Stres w aktywności sportowej. Model stresu związanego z rywalizacją. Psychologiczne aspekty kontuzji sportowych. Grupa sportowa. Interakcje społeczne w sporcie. Dynamika grupy i zespołu sportowego. Spójność grupowa i czynniki ją warunkujące. Kierowanie grupą. Komunikacja w grupie sportowej. -15. Patologie współczesnego sportu. Doping farmakologiczny - motywy korzystania z zabronionych środków; skutki psychologiczne. Agresja w sporcie. Sytuacyjne uwarunkowania zachowań agresywnych zawodników i widowni sportowej. Przeciwdziałanie zachowaniom agresywnym. Ćwiczenia Metody diagnostyki psychologicznej w sporcie. Tradycyjne kwestionariusze psychologiczne - pomiar właściwości specyficznych dla sportu. Komputerowa diagnoza cech psychomotorycznych zawodnika (czas reakcji, koordynacja wzrokowo-ruchowa). Kształtowanie umiejętności poznawczych zawodnika: ćwiczenia rozwijające zdolność koncentracji uwagi; trening ideomotoryczny; wykorzystanie wyobraźni w treningu, przygotowaniu do rywalizacji sportowej oraz odnowie psychosomatycznej zawodnika. Motywacja w sporcie. Motywacja osiągnięć i jej związki z aktywnością sportową. Poziom aspiracji i jego znaczenie w w aktywności sportowej. Eksperymentalny pomiar poziomu aspiracji. egulacja procesów motywacyjnych - ustanawianie celów. Regulacja stanów emocjonalnych sportowca - kierowanie poziomem pobudzenia Podstawowe techniki relaksacji (ćwiczenia oddechowe, muzyka relaksacyjna, relaksacja progresywna, trening autogenny, ćwiczenia wyobrażeniowe) i ich wykorzystanie w wychowaniu fizycznym i sporcie. Temperament i jego związki z aktywnością sportową. Cechy temperamentu a dyscyplina sportu. Temperament a efektywność działania w sytuacjach o zróżnicowanym poziomie stymulacji. Temperament a radzenie sobie w sytuacjach trudnych. Osobowość sportowca. Wybrane właściwości osobowościowe i ich rola w sporcie (samoocena, poczucie kontroli optymizm - pesymizm). Kształtowanie zaufania do siebie; pozytywne myślenie. Kształtowanie umiejętności trenera. Trening komunikacji interpersonalnej. Komunikacja werbalna i niewerbalna między trenerem i zawodnikiem. Analiza zachowań trenera i możliwości ich optymalizacji. Kształtowanie zachowań asertywnych. Sport a płeć. Dyscyplina sportowa a płeć. Stereotypy płci. Konflikt ról w sporcie. Płeć psychologiczna a uczestnictwo w sporcie. Androgynia. Równość płci w doświadczeniach trenerów. Rola mediów w utrwalaniu stereotypów płci. Postawy zawodników i trenerów jako czynnik regulacji zachowań w sporcie. Wpływ postaw na zachowania i zachowań na postawy. Postawy wobec dopingu farmakologicznego w sporcie. Grupa sportowa. Wpływ grupy na jednostkę (wykonanie indywidualne i w grupie - zjawisko facylitacji społecznej i lenistwa społecznego). Mechanizmy wpływu grupy na jednostkę. Badanie nieformalnej struktury grupy (socjometria).
METODY OCENY 1. Przedmiot - egzamin pisemny 2. Ćwiczenia - pisemny sprawdzian wiedzy i umiejętności
LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA Literatura podstawowa: Gracz J., Sankowski T. (2007). Psychologia aktywności sportowej. Poznań, Wyd. Akademii Wychowania Fizycznego w Poznaniu. Morris T., Summers J. (1998). Psychologia sportu. Strategie i techniki. Warszawa, COS. Literatura uzupełniająca: Botwina R., Starosta W. (2002). Mentalne wspomaganie sportowców. Teoria i praktyka. Warszawa - Gorzów Wlkp., Międzynarodowe Stowarzyszenie Motoryki Sportowej. Czajkowski Z. (1996). Psychologia sprzymierzeńcem trenera. Warszawa, COS. Everly G.S., Rosenfeld R. (1992). Stres. Przyczyny, terapia, autoterapia. Warszawa, PWN. Jarvis M. (2003). Psychologia sportu. Gdańsk, GWP. Krawczyński M., Nowicki D. (2004). Psychologia sportu w treningu dzieci i młodzieży. Warszawa, COS.

Liczba godzin całkowita oraz tygodniowo, całkowita liczba tygodni.

Obowiązkowy, fakultatywny ograniczonego wyboru, fakultatywny dowolnego wyboru.

Wykład, ćwiczenia, seminarium, ćwiczenia laboratoryjne, praktyka zawodowa, zajęcia kliniczne itp.

Efekty uczenia się to opis tego, co student wie, rozumie i potrafi wykonać po zaliczeniu przedmiotu, ujęte w kategoriach wiedzy, umiejętności i kompetencji. WIEDZA to efekt przyswajania zbioru faktów, zasad, teorii i praktyk poprzez uczenie się. UMIEJĘTNOŚCI to zdolność do zastosowania wiedzy w celu wykonywania zadań i rozwiązywania problemów. KOMPETENCJE - udowodniona zdolność stosowania wiedzy, umiejętności i zdolności osobistych, społecznych lub metodologicznych okazywana w pracy lub nauce oraz w karierze zawodowej i osobistej.

Jasny i zwięzły opis treści przedmiotu określający jego zakres tematyczny (program wykładów/ćwiczeń itd.).

Opis metod oceny pracy studenta (egzamin ustny/pisemny, kolokwium, esej, referat, praca semestralna, ćwiczenia praktyczne, ocenianie ciągłe).

---