Fizjologia pracy

Wydolność fizyczna, której syntetycznym wskaźnikiem jest maksymalne pochłanianie tlenu - to zdolność do wykonywania ciężkiej lub długotrwałej pracy bez zmęczenia i warunkujących jego rozwój głębszych zmian środowiska wewnętrznego organizmu. Jest to również zdolność do dobrej tolerancji zmian zmęczeniowych i szybkiej ich eliminacji po zakończeniu wysiłku.

Wykonywanie wysiłku fizycznego podczas którego zapotrzebowanie ma tlen jest większe niż poziom maksymalnego pochłaniani tlenu jest możliwe, ale tylko przez krótki czas, bowiem odbywa się w sposób beztlenowy.

Czynniki modyfikujące poziom wydolności fizycznej:

• Sprawność mechanizmów adaptacji wysiłkowej (wytrenowanie)

• Wiek

• Płeć

Ciężkość pracy zależy od:

• Pozycja ciała,

• Aktywność ruchowa,

• Ciężar przemieszczanych lub podtrzymywanych przedmiotów,

• Tempo wykonywanych czynności

CZAS PRACY

8 godzin - czas dnia roboczego

40 godzin - wymiar tygodniowy

Badania w Japonii i Finlandii wykazały, że znaczne wydłużanie tygodniowego wymiaru pracy jest niekorzystne dla zdrowia np. zawały serca.

12 godzinny okres pracy z przerwą 24 godzinną - należy pamiętać, że w takim systemie może być wykonywana tylko praca lekka lub najwyżej średniociężka.

Dla 8 godzinnego okresu pracy - wysiłek ok. 1/3 maksymalnych możliwości pracownika

Dla 12 godzinnego okresu pracy - wysiłek ok. 23-28% maksymalnych możliwości

Optymalna temperatura otoczenia
Lekka praca w pozycji siedzącej zimą	20-22,8^0C
Lekka praca w pozycji siedzącej - latem	23,9-26,7^0C
Średnociężka praca	18,3^0C
Bardzo ciężka praca	15,5^0C

§ 30 rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów BHP

W pomieszczeniach pracy należy zapewnić temperaturę odpowiednią do rodzaju wykonywanej pracy (metod pracy i wysiłku fizycznego niezbędnego do jej wykonania) nie niższą niż 14 °C (287 K), chyba że względy technologiczne na to nie pozwalają. W pomieszczeniach pracy, w których jest wykonywana lekka praca fizyczna, i w pomieszczeniach biurowych temperatura nie może być niższa niż 18 °C (291 K).

RYTMY BIOLOGICZNE

Najważniejszy dla funkcjonowania człowieka, a także pracy, którą wykonuje jest rytm dobowy.

Synchronizatory rytmu 24 godzinnego:

• Jasne dzienne światło

• Codzienne ranne czynności (prysznic, posiłki, aktywność fizyczna),

• Synchronizatory społeczne (praca)

Parametr fizjologiczny traktowany jako wskaźnik rytmu okołodobowego - TEMPERATURA CIAŁA

• najniższy poziom GODZ. 4.00 - 6.00

• najwyższy poziom GODZ. 16.00-18.00

Praca w nocy: konflikt pomiędzy synchronizatorem socjalnym (praca) a wewnętrznym (wrażliwością organizmu na światło dzienne)

ZMĘCZENIE

Zmęczenie - stan organizmu rozwijający się w czasie wykonywania pracy fizycznej lub umysłowej charakteryzujący się zmniejszeniem zdolności do pracy, nasileniem odczucia ciężkości wysiłku i osłabieniem chęci do kontynuowania pracy.

Klasyfikacja zmęczenia

1. Zmęczenie obwodowe (mięśniowe) - jednostronne obciążenie mięśni

2. Zmęczenie ośrodkowe (ogólne)- związane z ogólnym poczuciem zmniejszonej gotowości do pracy

• Zmęczenie oczu,

• Zmęczenie fizyczne ogólne - fizyczne zmniejszenie całego organizmu,

• Zmęczenie umysłowe lub psychiczne - obciążenie pracą umysłową

• Zmęczenie czynnościami wymagającymi zręczności lub nerwowe - jednostronne obciążenie funkcji psychomotorycznych,

• Zmęczenie wywołane monotonią pracy lub otoczenia,

• Zmęczenie przewlekłe - nakładanie się na siebie wpływów kolejnych efektów zmęczenia

ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW

w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet

(Dz. U. z dnia 27 września 1996 r.)

Na podstawie art. 176 Kodeksu pracy zarządza się, co następuje:

§ 1. Nie wolno zatrudniać kobiet przy pracach szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia, wymienionych w wykazie prac wzbronionych kobietom, stanowiącym załącznik do rozporządzenia.

Wykaz prac wzbronionych kobietom

I. Prace związane z wysiłkiem fizycznym i transportem ciężarów oraz wymuszoną pozycją ciała

1. Wszystkie prace, przy których najwyższe wartości obciążenia pracą fizyczną, mierzone wydatkiem energetycznym netto na wykonanie pracy, przekraczają 5.000 kJ na zmianę roboczą, a przy pracy dorywczej - 20 kJ/min.

Uwaga: 1 kJ = 0,24 kcal.

II. Prace w mikroklimacie zimnym, gorącym i zmiennym

Kobietom w ciąży i w okresie karmienia:

1) prace w warunkach, w których wskaźnik PMV (przewidywana ocena średnia), określany zgodnie z Polską Normą, jest większy od 1,5,

2) prace w warunkach, których wskaźnik PMV (przewidywana ocena średnia), określany zgodnie z Polską Normą, jest mniejszy od -1,5,

3) prace w środowisku, w którym występują nagłe zmiany temperatury powietrza w zakresie przekraczającym 15^oC.

VII. Prace w kontakcie ze szkodliwymi czynnikami biologicznymi

Kobietom w ciąży i w okresie karmienia:

1) prace stwarzające ryzyko zakażenia: wirusem zapalenia wątroby typu B, wirusem ospy wietrznej i półpaśca, wirusem różyczki, wirusem HIV, wirusem cytomegalii, pałeczką listeriozy, toksoplazmozą,

2) prace przy obsłudze zwierząt dotkniętych chorobami zakaźnymi i inwazyjnymi.

VIII. Prace w narażeniu na działanie szkodliwych substancji chemicznych

Kobietom w ciąży i w okresie karmienia:

1) prace w narażeniu na działanie czynników rakotwórczych i o prawdopodobnym działaniu rakotwórczym, określonych w odrębnych przepisach,

IX. Prace grożące ciężkimi urazami fizycznymi i psychicznymi

Kobiety w ciąży i w okresie karmienia:

1) prace w wymuszonym rytmie pracy (na przykład na taśmie),

---