Lugiowie = Wandalowie
Walki Longobardów z Lugiami - tworzenie się plemienia Longobardów (to z Wolframa)
Długotrwające osady - np Kalisz Piwonice i wielopokoleniowe cmentarzyska np. Ciecierzyn, Kamieńczyk, Wsółki
Duży skok technologiczny i kulturowy od CL-P - większa standaryzacja form i ich ilość
Ceramika cienkościenna ceramika o gładkiej i błyszczącej powieszchnii z bardzo drobną domieszką(?)
Grupa Gubińska - Jastorfsko Przeworska - brak broni w wyposarzeniu i inhumacja (poceltycka) - śląsk i Łóżyce
Wzajemne kontakty i importy z Kraghede w KP i KP w Kraghede
Grupa Tyniecka - współżycie Cletów z KP na jednej osadzie ale obrządek pogrzebowy nie pozostawiający śladów
Potem wchłonięcie KP przez Celtów całkowite - ceramika toczona wysokiej jakości i sól i monety biateki?
Oppidum w Starym Hradisku
Juliusz Cezar nad Renem; Burebista w Dacji i koniec Celtów także grupy Tynieckiej
Odmienność Kujaw - pochówki psów, ofiary z ludzi i zwierząt, budowle świątynne, inhumacja - ale brak śladów Celtów
Można się doszukać tutaj wpływu - Swewów, Bastarnów, Daków, Celtów, Celtów z Bawarii, no i KP (nawet poscytyjskich)
Widać opuszczanie osad KP przy jej zachodniej granicy w czasie wędrówki Cymbrów IIw. i buntowi Ariowista 72r.pne
WOWR
Wyprawa Gotów na królestwo Marboda w 19r. (B1?) przez tereny KP - wzdłuż Odry i Nysy łóżyckiej
Fibule A67 (B1a) i A68 (b1b) - pamiętać o nich
Pas ziemi niczyjej pomiędzy KP a innymi kulturami w sumie od początku - zwłaszcza KW
Grupa Nidzicka w WOWR nabiera cech KW - brak broni i szkatułek w grobach, inhumacja;
pojawia się też dzielenie cmentarzysk na męskie i żeńskie (Darzau i Riste)
na cmentarzyskach pojawiają się konstrukcje kamienne, wieńce, kopce itp.
dłuższe przeżywanie się ceramiki MOPR i nowe specyficzne regionalne formy
Na podłożu Grupy Tynieckiej w Małopolsce dalej KP z elementami poceltyckimi
brak grobów ale cmentarzyska z monumentalną architekturą??? oraz pochówków rowkowych pochodzenia Lt
pochówki rowkowe od Wyżyny głóbczyckiej(Kietrz) po Lubelszczyznę występują
występuje też inhumacja
Lubieszewo leży u Rugiów, a groby typu Lubieszewo to podkurchanowe
Wojny Gocko Wandalskie w latach 60'tych Iw utracenie północnych terenów przez KP ale rozprzestrzenia się na S i SE i E
Rozwój wewnętrzny KP w I i IIw - powstanie na prawobrzeżnym Mazowszu ośrodka metalurgicznego na przełomie er
Liczne groby Kowali w KP - Puławy Włostowice na Lubelszczyźnie z pocz. IIw
Wrocław Partynice - skład bursztynu 1500kg
Lachmirowice na Kujawach - bogate w importy cmentarzysko (ochrona karawan na szlaku bursztynowym)
Szlak bursztynowy kończy się po wojnach Markomańskich Lugiowie/Wandalowie
Grób ksiązęcy w Giebułtowie
Str.63 IMG_3855.jpg
IIw ne - wojny Markomańskie i nastałe po nich wojny skandynawskie
koniec szlaku bursztynowego i zmiany społeczno-gospodarczo-polityczne
A to wszystko to B2/C1-C1a
Fibule typu A 43 oraz A 93, 128, 132 - charakterystyczne dla KP
w tym czasie przesuwają się jeszcze bardziej na S i SE nawet w dolinę Cisy
To plemiona Hasdingów i Wiktofalów
Przesuwanie się w tym czasie KW na prawobrzeżne Mazowsze i do Kotliny Hrubieszowskiej
Groby wojowników na nowych terenach KW Podolu i Wołyniu oraz okolic kotliny
Skarby monet w naczyniach KP
Ślady walk KW z KP zwłaszcza spalone grody na północnej Lubelszczyźnie
Opuszczanie długotrfałych osad i cmentarzysk (Gacie koło Przeworska)
W fazie C na południowych rubieżach KP zwłaszcza w okolicach Krakowa osady rzemieślnicze naczyń optaczanych
Początek funkcjonowania okręgu hutniczego w rejonie Gór Świętokrzyskich
Po wojnach Markomańskich w późnym okresie wpływów rzymskich od C1-C2
Pojawiają się w KP cmentarzyska warstwowe w szczegulności na Górnym śląsku i Opolu
Należą do grupy Dobrodzieńskiej
Na terenie SW Wielkopolski podkurchanowe bez wyposażenia i popielnicy
Kurchany typu Siedlemińskiego - podobne w K kurchanów Karpackich (Dakowie)
Pojawiają się w KP naczynia KCz i Sintana de Mures oraz Krausengefasse (duże pitosy na zboże)
Tuż przed zanikiem KP rozwija się rolnictwo i hutnictwo - 1poł Vw. A VI 158
Wysoki odsetek żaren rotacyjnych (szczególnie Silingowie) - znacznie wyższy niż w KW, KCz czy GrLuboszyckiej
Ośrodek władzy a przynajmiej cmentarz rodowy KP we Wrocławiu Zakrzewiu
W trumnach i komorach z kamienia z bogatym wyposażeniem
Przy końcu zmianie uległy również wierzenia(?) dalej Ślęża, ofiary ze zwierząt na Kujawach i sceny na naczyniach kultowych
Po przybyciu Hunów poł Vw.
Wydobycie bursztynu znów, osady KP powracające z terenów KW :|, wpływy Huńskie
Grób z Ługi na Śląsku - Wojownik KP szkieletowy z koniem - jak u Hunów
Grób z Jakuszewic - złote okucie łuku refleksyjnego (huński symbol władzy), miecz z bursztynową głowicą
Zmierzch KP - Mączyńska IMG_3919.jpg
Jakuszewice - łuk refleksyjny z złotą folią, el. uprzęży w stylu polichromicznym i stempelkiem
Jędrychowice - kociołek huński i diadem
Napływ fibul typu Niemburg i Wiesbaden z osady w Jakuszewicach - ośrodek władzy
Cmentarzyska warstwowe typu Dobrodzieńskiego(?)
Góra Birów - wapienny cypel z osadnictwem KP obronnym - fibula palczasta, naszyjnik z almandynami
rozżedzanie sie osadnictwa KP na północy i przesówanie sie na południe w karpaty
Jeśli chodzi o interior polski to osada w Piwonicach (pucharek szklany) i skarb z Zagórzyna (ten z 3000 monet)
styl Untersiebenbrun/Sosdala...
Po upadku KP w środkowej Polsce żyły jeszcze jakieś społeczności utrzmujące kontakty z strefami:
środkowo Naddunajską (Ostrogoci w Italii), Skandynawską, środkowoniemiecką (nadłabską?) strefą kręgu cywilizacji Merowińskiej
Południowe rubieże KP pod panowaniem Huńskim; przemieszczenia ludności na tereny Galii i Italii; niepokoje polityczne i spalone osady
Następuje wyludnienie ziem polskich najpierw śląska potem Małopolski
Pozostałe osady nie pokrywają się z pierwszymi osadami Słowian - nie spotykali się a nawet może nie wiedzieli o sobie
ale na pewno nie mieszkali razem
wyludnienie od początku V wieku do 2 poł. V wwieku
Wędrówka Wandalów - Strzelczyk
W noc sylwestrową 406/407 roku wyruszają na zachód przez Galię do Hiszpanii
królewski ród Hasdingów - Gejzeryk i Arianizm
Hasdingowie w 171roku podchodzą pod granicę z Cesarstwem zagrażając Dacji
rzym osiedla wandalów/Hasdingów nad Cisą wraz z Sarmackimi Jazygami - za cenę wsparcia militarnego i pokoju
Wojny Markomańskie ...
278 rok - wędrówka Burgundów i Silingów (od góry ślęży) ich przegrana z Cesarstwem i wysłanie do Brytanii(?)
270 rok - wspólna wyprawa Wandalów/Hasdingów i Sarmatów na Panonię i Cesarstwo - przegrana z Aureliuszem i pokój - wycofując się część zaczeła grabić ale wybili ich swoi
Wojny Wandalów z Gotami (Wizygotami) ciągłe w sumie aż w końcu około 402 roku kiedy to Goci na rzym napadają Wandalowie wyruszają do Galii (Stylichion)
429 rok Wandalowie przez Gibraltar do Afryki przedostają się.
Goci - Kokowski - img_3935.jpg
Pojawiają się na pomorzu w różnych strefach różnie trfają:
Strefa A - Wyżyna Chełmińska, Delta Wisły po Hel - od A1 do C3
Strefa B - Pobrzeże - od A2 do B2/C1 - C1a
Strefa C - północna B2a - B2/C1; południowa B2a do Kowalewka (C2?)
Strefa D - Elbląg i pojezierze Olsztyńskie B2b - C3
Strefy E;F - Prawobrzeżne Mazowsze, Podlasie, Polesie, Lubelszczyzna - B2/C1
Odry - Węsiory - Grzybnica B1 - B2 na terenie nie zasiedlonego pomorza środkowego
Wędrówka wzdłuż Wieprzy i Bugu lub/i przez kotlinę Hrubieszowską
mało pokojowa - opuszczane osady i cmentarzyska KP
i szybka wędrówka - brak wielu śladów stałego pobytu poza koncentracją na Mazowszu i wzdłuż Wieprzy i Bugu i gr. Masłomęckiej
Część ludności KP zostaje podporządkowana ale dalej chołduje tradycji KP, część idzie dalej z KW na teren KCz, część umiera albo ucieka
różne groby KP/KW na jednym cmentarzysku składane
Migracja trfała krótko i jednoetapowo (Jordanes) albo wielopokoleniowo (poprzedzone zwiadem itp) (Kokowski)
Grupa Masłomęcka w kotlinie Hrubieszowskiej to KW z północnej części strefy C którzy jako zwiadowcy dotarli tu i osiedlili się tworząc przyczułek w migracji
Następnie dopiero zajęte zostały Mazowsze Podlasie itd.
Grupa Masłomęcka zetkneła się z el. Sarmackim dobrze w niej widocznym i wytworzyła nowe własne formy
Birytualizm jedynie w Masłomęckiej a tak ciałopalenie tylko na nowych terenach występuje
inhumacja tam dopiero od C2 i raczej znikoma - w Cecelach 10% i tylko 10 kurhanów
nowe kurhany się pojawiają - kurhany rostołeckie C2 - poza Cecelami gdzie ich mało
Tworzenie się klasy przywódczej - kurhany typu Rostołeckiego = Horyzont Zakrzów - Straże
Problem Lubelszczyzny (zachodniej) - czy tylko jako miejsce przejścia? brak dużych cmentarzysk i osad
Wisiorki wiaderkowate i ósemkowate, miniatury uzbrojenia, ceramika toczona i szkło pontyjskie - KCz
Skarb Z łubiany - wyrabowane zapinki i groty z grobów KP ns terenie KW
Wojny Nordyczne - II/III wiek najazd ludów z Norwegii; przerwanie szlaków handlowych (fali importów z Zelandii) i powstanie grupy Dębczyńskiej łączącej KW z Bornholmem
wojny gotów z Herulami i Wenetami ???
Zmierzch KW po 375 C3 - Masłomęcka do fazy D1 i generalnie rozpływanie się KW
część z Hunami część z Wandalami część z Burgundami część państwo Ostro i Wizygockie
Style Sosdala - Untersiebenbrun i technika niello i ornament stempelkowy
ostatnie osady KW - Gródek nad Bugiem i w kotlinie hrubieszowskiej do końca V wieku
Grupa masłomęcka tylko w małej części też do końca V wieku D3
Nadal jednak istnieje kontakt między państwem gockim na krymie i Widiwariami (grupa Dębczyńska) na północy i grupą Olsztyńską i zachodem Merowińskim nawet chyba
Bałtowie - Nowakowski - img_3949.jpg
KKZB - Bogaczewska(Mazury) - Dolkheim Kovrovo(płw. Sambijski) -
Bogaczewska - cmentarzyska płaskie; latenizacja; szpile; pasy sambijskie i sprzączki z krzesakami iglicowymi
potem dalsze wpływy KP - sprzączki z podwójnym kolcem i inwentarze KP, ale nadal szpile
Dolkheim Kowrovo - wpływy KW - birytualizm i broń i żelazo w grobach - oczkowate s. pruskiej; A42; A72
pasy gotlandzkie, zapinki tarczowate, naszyjniki z trąbkowatymi końcami - Noricum i Panonia, Gotlandia, KW, KP
Po wojnach Markomańskich - K Sudowska nad Czarną Hańczą - mieszanka obrządku pogrzebowego KB i KD-K i miejscowej ludności kurhanowej
bogate groby ale bez importów rzymskich na szlaku Nadczarnomorze - Bałtyk do końca III wieku potem bida z nędzą
OWL
KD-K - zdobienie wybijanymi stempelkiem trójkątami tworzącymi gwiazdy -
gliniane wiadra i flasze jako urny
VI w. - pożucenie starych cmentarzysk i założenie nowych o starej tradycji przez tą samą ludność
Zapinki szczeblowe i Schlusskreuzfibeln
Grupa Elbląska - kontakty ze skandynawią i nieuchwytne cmentarzyska
Grupa Olsztyńska - zapinki płytkowe i urny okienkowe - kontakty z Nadczarnomorzem i Merowingami - listwy plastyczne i paznokciowy
Z K Sudowskiej powstaje grupa Prudziska - zanik birytualizmu na rzecz ciałopalenia i pożucanie starych cmentarzy i zakładanie nowych
K Luboszycka - Burgundowie - Kokowski - img_3954.jpg
początek B2b z cmentarzyska w Luboszycach nad Odrą
Szczyt w 3 fazie rozwojowej w 2 poł. IIIw.
w pierwszej fazie przeważa element KP ale KW też jest widoczna i nurt skandynawski - 90% to groby jamowe, ale są też kurhany z wieńcem kamiennym
2 faza - cmentarzyska warstwowe i przewaga elementu kręgu Nadłabskiego
3 faza - apogeum jw
4 faza - D2 - inhumacja związana z Arianizmem(?)
Grupa Dobrodzieńska KP - górny śląsk - warstwowe cmentarzysko
fazy 1 i 2 - naczynia ręcznie lepione o plastycznym ornamęcie trójkątów
atypowe przęśliki okrągłe; toporki; mało elementów tarczy; skrzynki; mała ilość importów prowincjonalnorzymskich
Herulowie - Niezabitowska - img_3958.jpg
Cmentarzysko w Ulowie datowane na C3 - dziobowate i języczkowate okucia końca pasa, sprzączki z pogróbioną ramą etc.
W sumie to nic nie wiadomo i niczego takiego jak Herulowie nie było - wymysł historyków ;p
Problem genezy KP i KO Dąbrowska/Woźniak
KP powstaje jako druga faza osadnicza osad Poznań Nowe miasto (pierwsza związana z fazą Jastorf a-b; druga z Ripdorf)
W stosunku do grupy tynieckiej od fazy Lt C1b (tyniecka od LtB2; Jastorf tam był wcześniej ale dyskusyjne)
Jastorf był na ziemiach polskich już przed wędrówką Bastarnów i Skirów Lt A/B(?)
KP jako najbardziej zlatenizowana kultura niżu - dwustrefowo ale głównie z Czech Małopolski i gr. Tynieckiej (bezpośrednia)
druga przez Jastorf i HG-R ale w dużo mniejszym stopniu (zwłaszcza widoczne w obrządku pogrzebowym
Broń, narzędzia, jamowy i niszczenie darów grobowych, pochówki wojowników etc.
Duży udział elementu autochtonicznego musiał być ale mało widoczny jakis taki CL-P-K
KO - w sumie to nie wiadomo - CL-P kończy się i luka osadnicza albo przeżywa się do LtD (nie wiadomo)
grupa chełmińska zaczyna się od A2 i zaliczana do KP (dyskusyjne)
Duże zróżnicowanie wewnętrzne KO w początkowym stadium (podobnie jest w Jastorfie ponoć)
Latenizacja wtórna przez KP i KJ (brak kontaktów bezpośrednich z KLt)
jakiś udział społeczności z wysp morza bałtyckiego Gotlandii Olandii itp
Grupa Gubińska i Zachodniopomorska KJ były, a Jastorf przed KP na ziemiach polskich nową grupą miałby być
co do KO to nadal nic nie wiem :|
3