21-04-08 wykład 9
HORMONY GONADALNE
Gonady:
- jądra: 1. wytwarzanie kom. rozrodczych
2. hormony płciowe
- jajniki: 1. kom. jajowe
2. estrogeny
3. progesteron (ciałko żółte)
Przygotowanie żeńskiego układu rozrodczego do reprodukcji:
wpływ na dojrzewanie pierwotnych kom. rozrodczych
powstanie tk. pozwalającej na implantację blastocysty
zabezpieczają hormonalnie „zegar” dla procesu jajeczkowania
zapewniają środowisko niezbędne dla podtrzymania ciąży
wpływ na poród i laktację
ad a) - proliferacja i różnicowanie nabłonka pochwowego
- proliferacja endometrium; przerost i wydłużenie gruczołów
- rozwój rytmicznej aktywności skurczowej myometrium
- proliferacja przewodu gruczołu sutkowego
jądro
endokrynne egzokrynne
testosteron nasienie
(kom. Leydiga)
⊗
FSH reguluje spermatogenezę
LH proces steroidogenezy
różnicowanie płci
spermatogeneza
rozwój drugorzędnych cech płciowych i struktur godowych
przemiany anaboliczne i regulacja genowa
kształtowanie męskiego profilu behawioralnego
Homeostaza Ca
- parathormon - przytarczyce
- kalcytonina - kom. okołopęcherzykowe tarczycy
- wit. D3
warstwa ziarnista naskórka - fotoaktywacja z 7 dehydrocholesterolu
wątroba (25 hydroksycholekalcyferol) - PTH
nerki - 1,25 dwuhydroksykalcyferol
wit. D3 (efekty)
↑ wchłanianie Ca z przewodu pokarmowego
indukuje syntezę białka wiodącego Ca
↑ przepuszczalności enterocytów dla Ca
dozwalający napływ dla PTH w jego działaniu na kości
↑ wchłanianie zwrotne Ca2+ w kanalikach nerkowych (↓ w moczu)
PTH (parathormon)
↑ stężenie Ca2+ w osoczu
PTH ↑ Ca2+ w osoczu
↓ [Ca2+] - ↑ PTH
↑ [Ca2+] - ↓ PTH
narządy docelowe - jelito, kości, nerki
warunkuje syntezę 1,25 DHCH
mobilizuje Ca2+ z kości
powoduje ↑ zwrotnego układu Ca2+ w kanalikach nerkowych
↑ wchłaniania z przewodu pokarmowego
↑ aktywności osteoklastów ← z osteoblastów
↑ wychwytu Ca2+
↑ synteza mRNA
↑ syntezy i uwalniania enzymów proteolitycznych i kolagenu kw. Mlekowego, cytrynowego → ↓ pH i uwalnianie Ca z jego związku + trawienie matrycy białkowej, w której ufiksowany jest wapń
KALCYTONINA → ↓ Ca2+ w osoczu
Bodziec: - ↑ — ↑ [Ca2+]
- Gastryna - ↑ - (-) wydzielania gastryny i HCl ( oś jelitowo- tarczycowa)
efekty:
(-) resorpcja Ca2+ z kości
(-) wydzielanie PTH
↓ poziom fosforanów w surowicy
(-) aktywności osteoklastów i ⊕ aktywności osteoblastów
(-) wytwarzanie wit. D3
↑ wydzielania z moczem fosforanów, Ca, Mg, Na+, Cl-
METABOLIZM WĘGLOWODANÓW
Glukoza = podstawowy nośnik energii. Stężenie glukozy we krwi zależy od różnicy wagi miedzy zużyciem a syntezą
Na czczo poziom glikemii = 60 - 100 mg
Hipoglikemia< <hiperglikemia
Glikoliza - beztlenowy rozkład do mleczanu i tlenowe spalanie do CO2 + H2O
Glukogeneza - wytwarzanie glikogenu (wątroba i mięśnie) magazynowanie i utrzymanie stężenia stałego glikozy we krwi.
Glikogenoliza - rozpad glikogenu do glukozy
Glukoneogeneza - synteza glukozy de novo ze zw. niecukrowych (aminokwasy, mleczany, glicerol - wątroba i kora nerek)
Lipoliza - rozpad tłuszczów do glicerolu i wolnych kwasów tłuszczowych
Lipogeneza - odbudowa tłuszczów
TRZUSTKA
Czynność egzogenna
Czynność endogenna - wyspy trzustkowe
Kom A (α) - glukagon
Kom B (β) - insulina
D somatostatyna
PP polipeptyd trzustkowy
Insulina = 2 łańcuchy polipeptydowe połączone mostkami siarkowymi
Bodziec:
↑ glukoza ↑
glukagon, ↑ aminokwasów
hormony przewodu pokarmowego
↓ somatostatyny
↓ glukoza
Działanie:
anaboliczne - ↑ syntezy i przyswajania białka, nasila transport aminokwasów
nasilenie transportu glukozy do krwinek: miocyty, adipocyty, hepatocyty = nasila glikolizę i glukogenezę (brak: erytrocyty, neurocyty, kom. kanalików nerkowych, kom. błony śluzowej jelit)
nasila estryfikację FFA z fosforanem glicerolu do TG w tk. Tłuszczowej: ↑ lipogeneza (↑ syntezy FFA, ↑syntezy fosforanu glicerolu, aktywacja lipazy lipoproteinowej, hamowanie lipazy hormonozależnej)
↑ transportu K+ do komórek mięśniowych i tłuszczowych
GLUKAGON
Bodźce:
↑ glukoza, ↑ aminokwasy, ↑ hormony przewodu pokarmowego
↓ insulina, somatostatyna, LCFA, ↑ glukozy
Działanie:
nasila glikogenolizę i glukogenezę w wątrobie
nasila lipolizę i lipogenezę w tkance tłuszczowej
(-) syntezę białka, pobudza katabolizm aminokwasów
szybko i silnie działa hiperglikemizująco
działa chromo- i inotropowo dodatnio na serce
rozszerza naczynia wieńcowe i tętnice KD →↓ RR
(-) wydzielanie żołądkowe i trzustkowe
(-) motorykę -/-
↑ diureza
↑ wydzielanie jelitowe i żółci
LEPTYNA
wydzielana przez adipocyty
informuje podwzgórze o ilości zmagazynowanego tłuszczu w ustroju
jeśli masa ciała ↓ o 10% - ↓ stężenie leptyny o 50%
↑ o 10% - -/- o 300%
głodzenie ↓ stężenia leptyny
sygnał z podwzgórza (-) ekspresję genu ob., który reguluje wydzielanie leptyny (jeszcze nie zidentyfikowanej)