Teotihuacan W odległości około 50 kilometrów na północny wschód od Mexico City leży miasto Teotihuacan (nie należy go mylić z dawną stolicą Majów, Tenochtitlan, którą zburzyli Hiszpanie i na jej miejscu wznieśli Mexico City). U szczytu swojego rozkwitu, około 500 r. Teotihuacan było największym miastem Nowego Świata i szóstym pod względem wielkości miastem całego globu. Leżało na wyżynie, na wysokości 2300 m. Nazwę oznaczającą "miasto, w którym ludzie stają się bogami" nadali mu Aztekowie, którzy odkryli je 700 lat po jego upadku. Wielki ośrodek handlowy i religijny wybudowali według precyzyjnego planu przedstawiciele cywilizacji, która przetrwała niemal tysiąc lat. Wspaniała metropolia rozciągała się na obszarze 20 kilometrów kwadratowych. Mieszkało w niej 200000 ludzi. Przez środek biegł szeroki trakt, który Aztekowie nazywali Aleją Umarłych. Łączył on trzy najokazalsze budowle Teotihuacan - Piramidę Słońca o wysokości 66 m, mniejszą Piramidę Księżyca i Cytadelę, w której znajdowała się Świątynia Quetzalcoatla Przypuszcza się, że Teotihuacan powstało około 150 r. p.n.e. (można jednak założyć, że ludzie osiedlali się tu już około 4000 r. p.n.e.). Szczyt swojej świetności osiągnęło w okresie Xolalpan (450-650 r.). Zniszczył je tajemniczy pożar około 750 r. Ruiny Tiahuanaco wznoszą się 4000 m nad poziomem morza, w odległości około 20 kilometrów na południe od Jeziora Titicaca, w Boliwii, tuż przy granicy Peru. Pod koniec XIX wieku wiele wspaniałych kamiennych gmachów i posągów zniszczono, ponieważ traktowano miasto jako źródło budulca przy wznoszeniu La Paz, obecnej stolicy Boliwii (odległej o 95 km na południe). Tiahuanaco niszczono także wcześniej. Istniało tu kolejno i popadało w ruinę pięć miast. Pierwsze założono około 1700 r. p.n.e., ostatnie opustoszało w nie wyjaśnionych okolicznościach w 1200 r. Tiahuanaco było niegdyś perłą cywilizacji, obejmującej swoim wpływem wyżyny na południu Boliwii i Peru oraz północne Chile. Nie było to jednak imperium gospodarcze i militarne, lecz religijne. Najsłynniejszym zabytkiem Tiahuanaco, który zachował się do naszych czasów jest Brama Słońca. Budowla o wysokości 3 metrów, o wadze wielu ton, została wykonana z jednego bloku andezytu. Widnieje na niej piękna płaskorzeźba Kon-Tiki Wirakoczy, pradawnego płaczącego boga Tiahuanaco. Dzięki współczesnym archeologom poznaliśmy ułamek dziejów obu miast. Nie wiadomo jednak do dziś, kim byli ich budowniczowie. Przypuszcza się, że byli mieszkańcami Nowego Świata. Niedawno jednak wysunięto szeroko komentowaną hipotezę, że do Nowego Świata mogli przybyć starożytni Egipcjanie i dać początek wielkim cywilizacjom. Poważnym argumentem na rzecz śmiałej koncepcji była wyprawa Thora Heyerdahla, który zbudował egipską łódź z papirusu, nazwaną Ra II i przepłynął Atlantyk, z Afryki na Barbados, dowodząc, że Egipcjanie mogli odbyć taką podróż. Zwolennicy tej hipotezy wskazywali także na podobieństwo starożytnych egipskich łodzi papirusowych do łodzi z Jeziora Titicaca. Podkreślali także podobieństwa między piramidami z Egiptu i Nowego Świata. Czy zbieżności w rozwoju obu odległych cywilizacji dowodzą niezbicie, że pozostawały one w kontakcie? A może jest to prosty lecz ważny argument przemawiający za tym, że istnieje ograniczona liczba sposobów osiągania danego celu i dlatego odległe i całkowicie niezależne od siebie cywilizacje nieuchronnie rozwijają się w podobny sposób? Wykopaliska prowadzone w Teotihuacan i Tiahuanaco pomnożyły wątpliwości. Istnieje na przykład wyraźne podobieństwo między piramidami Nowego Świata i najwcześniejszymi piramidami egipskimi. Trzeba jednak zauważyć, że początek budowlom egipskim dały grobowce, natomiast piramidy Nowego Świata powstawały zwykle (choć nie zawsze) jako platformy świątynne. Nie wiadomo zatem, czy budowniczowie Teotihuacan i Tiahuanaco pochodzili z Nowego czy ze Starego Świata.

---