SCENARIUSZ LEKCJI PRZYRODY - KLASA VI

TEMAT LEKCJI: Człowiek i środowisko - wzajemne zależności. Podsumowanie wiadomości

CELE OGÓLNE:

• kształcenie umiejętności dostrzegania zagrożeń dla środowiska przyrodniczego związanych z działalnością człowieka;

• uświadomienie uczniom konieczności ochrony zasobów przyrody dla przyszłych pokoleń.

CELE SZCZEGÓŁOWE (OSIĄGNIĘCIA UCZNIA):

Wiadomości - uczeń:

• wymienia zasoby środowiska przyrodniczego potrzebne człowiekowi do życia;

• podaje przykłady zasobów odnawialnych i nieodnawialnych;

• wymienia największe zagrożenia dla środowiska przyrodniczego ze strony człowieka;

• podaje przyczyny zmniejszania się różnorodności biologicznej.

Umiejętności - uczeń:

• określa przyczyny i skutki wyczerpywania się zasobów środowiska;

• proponuje działania ograniczające niszczenie i wyczerpywanie się zasobów przyrody;

• uzasadnia konieczność ochrony przyrody.

FORMY PRACY:

• praca indywidualna, zespołowa i zbiorowa.

METODY NAUCZANIA:

• pogadanka, dyskusja, burza mózgów.

ŚRODKI DYDAKTYCZNE i MATERIAŁY POMOCNICZE:

• ilustracje, wycinki z gazet dotyczące wpływu człowieka na niszczenie środowiska
  i wyczerpywanie się jego zasobów, podręcznik, ew. prezentacja multimedialna przygotowana przez nauczyciela;

• karta pracy ucznia, arkusze papieru, kolorowe kartki, klej, nożyczki.

PRZEBIEG ZAJĘĆ:

Faza wprowadzająca

1. Nauczyciel podaje temat lekcji i zapoznaje uczniów z planowanym przebiegiem zajęć.

2. Następnie zapisuje na tablicy:

3. Nauczyciel rysuje na tablicy schemat, taki jak na rysunku poniżej (przykład).

Prosi uczniów, aby wymienili zasoby środowiska przyrodniczego i wpisali je w większym okręgu, a potem zaznaczyli strzałkami, które z wymienionych zasobów przyrody są potrzebne człowiekowi do życia. Po wykonaniu pracy uczniowie formułują wniosek, że wszystkie zasoby środowiska są w mniejszym lub większym stopniu potrzebne człowiekowi do życia.

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel w krótkiej pogadance kieruje do uczniów pytania:

• Które zasoby przyrody występują w nieograniczonych ilościach na kuli ziemskiej?

• Które zasoby wyczerpują się na skutek eksploatacji lub niszczenia przez człowieka?

2. Nauczyciel rozdaje uczniom karty pracy (załącznik 1), prosi o wykonanie zadania 1. dotyczącego podziału zasobów przyrody na odnawialne i nieodnawialne. Następnie sprawdza poprawność wykonanej pracy.

3. W dalszej części lekcji prezentuje uczniom ilustracje i wycinki z gazet lub przedstawia prezentację multimedialną ukazującą negatywny i pozytywny wpływ człowieka na środowisko przyrodnicze. Odwołuje się do wiedzy uczniów zdobytej na lekcjach przyrody i prosi o podanie kilku przykładów wzajemnych zależności łączących człowieka i środowisko przyrodnicze.

4. Następnie dzieli klasę na grupy (liczba grup zależy od liczebności klasy), rozdaje instrukcje
   do pracy (załącznik 2) i określa czas jej wykonania - maksymalnie 10 minut.

Przykładowe tematy do opracowania:

grupa I - zanieczyszczenia powietrza,

grupa II - zanieczyszczenia wód,

grupa III - odpady przemysłowe i komunalne,

grupa IV - wydobycie surowców mineralnych,

grupa V - wymieranie gatunków,

grupa VI - wycinanie lasów.

Zadaniem uczniów jest analiza przyczyn i skutków określonych zagrożeń dla środowiska
oraz podanie propozycji działań w celu ich ograniczenia. Uczniowie przygotowują w grupach plakaty.

5. Po zakończeniu pracy poszczególne grupy prezentują krótko wykonane plakaty. Nauczyciel czuwa nad dyscypliną pracy zespołowej oraz pilnuje czasu prezentacji prac.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel zwraca uwagę na fakt, że wyczerpywanie zasobów przyrody lub jej niszczenie jest ogromnym problemem współczesnego świata, bo człowiek jest ściśle uzależniony od środowiska przyrodniczego. Niestety, tego problemu nie da się łatwo i szybko rozwiązać.

2. Następnie nauczyciel przeprowadza krótką dyskusję z uczniami na temat czynników:

• które przyspieszają niszczenie środowiska przyrodniczego i wyczerpywanie się jego zasobów,

• które hamują niszczenie środowiska przyrodniczego środowiska i wyczerpywanie się jego zasobów.

Nauczyciel podkreśla poprawne wypowiedzi uczniów, koryguje ewentualne błędy.

Przykładowe odpowiedzi:

Co przyspiesza niszczenie środowiska przyrodniczego?

Wzrost liczby ludzi na świecie, budowa miast i dróg, większe zapotrzebowanie
na energię i wodę, większa produkcja przemysłowa, a zarazem zwiększone zapotrzebowanie na surowce, rosnąca ilość odpadów, rozwój transportu.

Co hamuje niszczenie środowiska przyrodniczego?

Oszczędzanie wody i energii, segregowanie i ponowne wykorzystanie odpadów (recykling), zmniejszanie ilości opakowań, stosowanie ekologicznych paliw,
tworzenie obszarów chronionych, ochrona gatunkowa, akcje i kampanie ekologiczne, sadzenie drzew, rozbudowa komunikacji zbiorowej (np. sieci autobusowej, kolejowej, metra), wytyczanie ścieżek rowerowych.

3. Nauczyciel prosi uczniów o wykonanie zadania 2. w karcie pracy (załącznik 1), sprawdza wykonaną pracę i zadaje pracę domową.

Praca domowa

Dla wszystkich uczniów:

Zapisz krótki wniosek (2-3 zdania) z lekcji, który będzie odpowiedzią na pytanie:

W jaki sposób człowiek zależy od przyrody, a przyroda od człowieka?

Opracowała Urszula Depczyk,

nauczyciel przyrody i biologii,

doradca metodyczny w zakresie przyrody i biologii

Załącznik 1

KARTA PRACY UCZNIA

1. Korzystając z własnej wiedzy i podręcznika przyrody, uzupełnij schemat.

2. Korzystając z wiadomości zdobytych na lekcji oraz materiałów źródłowych, uzupełnij schemat.

Załącznik 2

INSTRUKCJA DO PRACY W GRUPACH

Wpływ człowieka na środowisko przyrodnicze

Waszym zadaniem jest przeanalizowanie przyczyn i skutków niszczenia środowiska przyrodniczego oraz zaproponowanie działań w celu ograniczenia zagrożeń ze strony człowieka.

Każda grupa ma opracować przydzielone hasło w formie plakatu, z wykorzystaniem kolorowych kartek, według wzoru zamieszczonego poniżej.

Przyczyny (Dlaczego tak jest?) (żółte kartki)

Skutki (Jakie są konsekwencje? Co się dzieje?) (czerwone kartki)

Działania (Co zrobić?) (niebieskie kartki)

Wzór plakatu

3

ŚRODOWISKO

CZŁOWIEK

CZŁOWIEK

surowce mineralne

woda

zwierzęta

ZASOBY ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO

ZASOBY ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO

CZŁOWIEK

surowce mineralne

woda

zwierzęta

ZASOBY ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO

ZASOBY ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO

ZASOBY ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO

ZASOBY ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO

ZASOBY ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO

ZASOBY ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO

CZŁOWIEK

surowce mineralne

woda

zwierzęta

ZASOBY ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO

ZASOBY PRZYRODY

nieodnawialne

odnawialne

JAK OGRANICZYĆ NISZCZENIE ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO I WYCZERPYWANIE SIĘ JEGO ZASOBÓW?

Co pomaga?

……………………………………

……………………………………

……………………………………

……………………………………

……………………………………

……………………………………

……………………………………

……………………………………

……………………………………

……………………………………

Co utrudnia?

……………………………………

……………………………………

……………………………………

……………………………………

……………………………………

……………………………………

……………………………………

……………………………………

……………………………………

……………………………………

PRZYCZYNY

TEMAT: …………………………………………………………………………………………………….…

SKUTKI

DZIAŁANIA

TEMAT: …………………………………………………………………………………………………….…

PRZYCZYNY

---