4. Stadia rozwojowe człowieka
Rozwój to proces polegający na dokonywaniu się w danym przedmiocie określonych zmian ilościowych i jakościowych.
W przypadku człowieka mówiąc o rozwoju, mamy nie tylko na myśli jego rozwój fizyczny ale także psychiczny i społeczny.
Okres prenatalny - od poczęcia do narodzin - podczas zapłodnienia dochodzi do przekazania informacji genetycznej. Jest to czas intensywnego rozwoju, do uzyskania możliwości przeżycia poza organizmem matki.
Noworodek - pierwszy miesiąc życia - dziecko ukończyło okres przystosowania się do życia poza organizmem matki. W tym czasie złuszcza się naskórek, odpada pępowina, wygaja się pępek, utrwala się samodzielne oddychanie, krążenie krwi, reguluje się temperatura ciała i przemiana materii. Natychmiast po urodzeniu dziecko jest zdolne do odbioru wszystkich bodźców.
Niemowlęctwo - od 2 miesiąca do roku po urodzeniu - w czasie tego etapu następuje szybki wzrost, przybywa masa ciała, dziecko staje się bardziej ruchliwe, jest coraz sprawniejsze, zaczyna wymawiać pojedynce słowa, rozumieć krótkie polecenia, pojawiają się zęby mleczne. Rozwój ruchowy w tym okresie - dziecko unosi głowę, chwyta, potrafi siedzieć, pełzać, raczkować, próbuje chodzić. Pod koniec pierwszego roku możemy już rozpoznać u dziecka wiele emocji.
Wiek po-niemowlęcy - od pierwszego roku do 3 lat - dziecko zaczyna coraz pewniej chodzić, wzrasta sprawność rąk i precyzja ruchu, zaczyna się ono usamodzielniać, coraz więcej mówi i zadaje pytania, ma uzębienie mleczne, zgłasza potrzeby fizjologiczne. Bez trudu utrzymuje równowagę potrafi schylać się po przedmioty. Pod koniec okresu potrafi biegać, samo jeść, czy ubierać nieskomplikowaną garderobę Dziecko nawiązuje liczne kontakty towarzyskie potrafi się porozumieć i obserwować zachowania innych.
Wiek przedszkolny - od 3 do 6 lat - bardzo dynamiczny rozwój, wzrost koordynacji, szybkości i precyzji ruchów. Charakterystyczny jest rozwój spostrzeżeń, lecz występują problemy z analizą i syntezą danych. Wzrasta zdolność rozumowania, dziecko rozwiązuje proste zagadki, tworzy pojęcia. Bogate przejawy emocji, są one jednak bardzo niestałe, nabierają znaczenia pewne nabyte cechy osobowości, ujawniają się pierwsze nastawienia i postawy wobec siebie, swojej i odmiennej płci, innych ludzi.
Młodszy okres szkolny - od 7 do 12 lat - dalszy szybki rozwój fizyczny, poczucie zwiększonej sprawności. Rozwój psychiczny przebiega teraz w odmiennych warunkach, gdyż dominuje nauka, a co za tym idzie ocenianie. Dynamiczny rozwój społeczny wymuszony funkcjonowaniem w zbiorowości szkolnej, tworzących się grupach, budowa przyjaźni.
Wiek dojrzewania - od ok. 12-13 do 17-18 - ciało uzyskuje proporcje osób dorosłych,
następuje dojrzewanie płciowe i uzyskanie zdolności rozrodczych, jednak jednocześnie nie następuje uzyskanie dojrzałości psychicznej. Pojawia się myślenie abstrakcyjne,
wzrasta poziom krytycyzmu w myśleniu. Komplikują się stosunki z członkami rodziny, która staje się źródłem napięć i konfliktów. Przyczyną staje się silna potrzeba samodzielności i nadmiernego krytycyzmu osób dorosłych. Osłabienie więzi z rodziną kompensowane jest intensywnymi kontaktami z rówieśnikami. W późniejszym okresie dorastania wzrasta zainteresowanie płcią przeciwną. Emocje są przeżywane intensywnie, ale cechuje je również duża zmienność.
Okres dojrzałości - od 20 do 40 lat - charakteryzuje się w pełni rozwiniętymi narządami wewnętrznymi, oraz dojrzałością psychiczną. Jest to czas zakładania rodziny i realizacji zawodowej.
Wiek średni - od 40 do 60 lat - charakteryzuje się zmianami fizjologicznymi, które wiążą się z procesem starzenia. Pojawiają się zmarszczki, siwe włosy, zmniejsza się aktywność fizyczna.
Starość - po 65 roku życia - zależna jest ona od genów oraz środowiska. Charakterystyczne zmiany dla tego etapu to zmniejszenie ilości wody w organizmie, co prowadzi do utraty jędrności i elastyczności tkanek, zmniejsza się odporność organizmu, osłabia się aktywność układów, przede wszystkim ruchowego i nerwowego.