Typologia systemów partyjnych
System monopartyjny, charakterystyczny dla systemów niedemokratycznych, w którym władza może być sprawowana wyłącznie przez jedną partię. Jednocześnie nie jest wykluczone istnienie innych ugrupowań politycznych, nie posiadających jednak zarówno prawnych jak i faktycznych możliwości zdobycia władzy. Monopartyjność istniała np. w państwach „realnego socjalizmu” i w państwach faszystowskich.
System dwupartyjny, w którym istnieje wiele ugrupowań politycznych, lecz szansę na uzyskanie władzy mają dwa z nich. Partie te, mając wyraźną przewagę nad pozostałymi zmieniają się wzajemnie u steru rządów. System taki występuje w USA i w Wielkiej Brytanii.
System wielopartyjny, charakteryzujący się istnieniem co najmniej kilku partii, mogących uczestniczyć w sprawowaniu władzy (zarówno w sensie potencjalnym jak i faktycznym). Często spotykanym elementem takich systemów jest występowanie koalicji. System wielopartyjny nie jest jednolity i wewnątrz niego wyróżnia się liczne podsystemy:
1) Dwublokowy, w którym istnieją dwa silne bloki polityczne składające się z co najmniej dwóch partii lub organizacji politycznych, rywalizujące ze sobą w walce o władzę. Ten typ istnieje obecnie we Włoszech i we Francji.
2) Wielopartyjny ustabilizowany, z występującymi silnymi rządami, opartymi na większości parlamentarnej, osiągniętej dzięki stworzeniu koalicji rządowych już po przeprowadzonych wyborach. Istnieje w nim jednak także silna i przygotowana do sprawowania władzy opozycja (np. Republika Federalna Niemiec, Hiszpania)
3) Wielopartyjny nieustabilizowany, charakterystyczny dla tzw. młodych demokracji. Normą są tutaj silne wahania w stopniach poparcia dla poszczególnych ugrupowań, w tym sytuacje, że w kolejnych wyborach dotychczas rządząca partia nie uzyskuje mandatów w parlamencie. Dodatkowo parlament jest często niezdolny do wyłonienia trwałej większości koalicyjnej, gotowej sprawować stabilne rządy, a co za tym idzie niejednokrotnie występują przyspieszone wybory (występuje np. na Litwie, na Ukrainie czy w Polsce).
4) Partii dominującej (nie mający nic wspólnego z systemem monopartyjnym), która to w długim okresie czasu uzyskuje znaczną przewagę nad konkurencyjnymi ugrupowaniami. Partia taka posiada niezbędną do kierowania rządem większość, co nie oznacza, że większość ta ma charakter bezwzględny. Inne jednak stronnictwa nie są w stanie skutecznie przejąć władzy (przykładem mogą być Szwecja gdzie dziesiątki lat rządziła socjaldemokracja oraz Paragwaj z Partią Colorado).