26 kwiecień 2006
Temat: UKŁAD LIMBICZNY
Uwagi wstępne.
Składowe i połączenia.
Uwagi kliniczne.
ad. 1.
Układ limbiczny (rąbkowy) jest odpowiedzialny za stany emocjonalne, pamięć i uczenie się.
Układ limbiczny współdziała z AUN i układem dokrewnym; łącznie te dwa układy zapewniają homeostazę.
Poza nielicznymi wyjątkami nie łączy się z korą nową.
Łączy się on tylko z korą kojarzeniową płata czołowego i ciemieniowego.
Niezależność układu limbicznego od kory nowej jest przyrównana w piśmiennictwie anglosaskim do konia i jeźdźca, których łączą jedynie cugle, tymi cuglami są połączenie z korą mózgową.
Wszystkie składowe układu limbicznego są ze sobą powiązane drogami śródlimbicznymi.
Układ limbiczny ma swoje przedstawicielstwo we wszystkich częściach mózgowia.
ad. 2.
W obrębie kresomózgowia wyróżnia się korę limbiczna i jądra limbiczne
Kora limbiczna to:
zakręty oczodołowe powierzchni dolnej płata czołowego,
2 pierścienie węchowe, które opasują szczelinę naczyniówkową mózgu.
Pierścień węchowy zewnętrzny tworzy:
pole przegrody (zakręt przykrańcowy, pole podspoidłowe),
zakręt obręczy i jego cieśń,
zakręt hipokampa.
Do pierścienia węchowego wewnetrznego zalicza się:
nawleczkę szarą,
zakręt tasiemeczkowy,
zakręt zębaty,
zakręt Andrzeja Reciusa.
Jądra limbiczne kresomózgowia to:
jądra przegrody,
ciało migdałoawate,
zespół hipokampa.
Jądra przegrody leżą pod polem przegrody, czyli pod zakrętem podspoidłowym i przykrańcowym.
Ciało migdałowate i zespół hipokampa leżą w płacie skroniowym
Tylko ciało migdałowate i niektóre jądra podwzgórza wywierają wpływ na ośrodki autonomiczne pnia mózgu i rdzenia kręgowego.
Ciało migdałowate leży między biegunem skroniowym, a rogiem dolnym komory bocznej.
Zespół hipokampa składa się z trzech części:
stopy,
podkładki,
zakrętu zębatego.
Podkładka to część górna zakrętu hipokampa.
Jądra limbiczne międzymózgowia to:
jądro przednie wzgórza,
jądro przyśrodkowe grzbietowe wzgórza,
niektóre jądra podwzgórza.
Obecnie uważa się, że całe podwzgórze stanowi centrum topograficzne układu limbicznego.
Podwzgórze wysyła i odbiera impulsy do wszystkich pozostałych składowych.
Jądra limbiczne śródmózgowia:
pole brzuszne nakrywki,
jądro międzykonarowe.
Jądrem limbicznym mostu jest miejsce sinawe,
a jądrami limbicznymi rdzenia przedłużonego są jądra szwu.
Wymienione jądra pnia mózgu wykazują dwie wspólne cechy:
mają swoistość neuroprzekaźnikową:
pole brzuszne nakrywki jest dopaminoergiczne,
jądra szwu są serotoergiczne,
miejsce sinawe jest noradrenoergiczne;
każde z tych trzech jąder łączy się ze wszystkimi składowymi układu limbicznego.
Największym połączeniem układu limbicznego jest sklepienie, łączy ono zespół hipokampa z ciałem suteczkowatym jądrami przegrody i jądrami przednimi podwzgórza.
Prążek krańcowy to połączenie ciała migdałowatego z jądrami przegrody i podwzgórzem.
Ciało migdałowate ma także połączenie awaryjne z jądrami przegrody w postaci pasma przekątnego Broka.
Prążek rdzenny wzgórza łączy jądra przegrody z jądrami uzdeczki.
Pęczek przyśrodkowy przeodomózgowia łączy jądra przegrody z jądreami pnia mózgu.
Pęczek suteczkowo-wzgórzowy łączy ciało suteczkowate z jądrem przednim wzgórza.
Pęczek tyłozgięty łączy jądro uzdeczki z jądrem międzykonarowym.
Dla pamięci istotne znaczenie ma tzw. krąg Papeza.
Składowe kręgu Papeza:
zespół hipokampa →
sklepiene →
ciało suteczkowate →
pęczek suteczkowo-wzgórzowy →
jądro przednie wzgórza →
odnoga przednia torebki wewnętrznej →
zakręt obręczy →
obręcz →
kora węchowa drugorzędowa →
droga przeszywająca →
zespół hipokampa.
ad. 3.
Aspekt czynnościowy układu limbicznego.
KOMPONENT |
FUNKCAJA |
DYSFUNKCJA |
hipokamp |
pamięć procesy uczenia rozpoznawanie |
brak zapamiętywania nadmierna aktywność seksualna |
ciało migdałowate |
modeluje czynności podwzgórza rozpoznawanie rzeczy jadalnych i niejadalnych |
łagodność brak poczucia strachu nadmierna aktywność seksualna ślepota korowa |
ciało suteczkowate |
zachowania emocjonalne pamięć |
zaburzenia pamięci konfabulacje |
jądro przyśrodkowe grzbietowe podwzgórza |
|
|