Aktywna rehabilitacja w Polsce i na świecie= prof. WSEiT dr.hab
Tomasz Tasiemski
1.Urazy rdzenia kręgowego - URK
Polska koncepcja rehabilitacji
- powszechna
-kompleksowa
-wczesna
-ciągła!!!
Przyczyny URK
-wypadki komunikacyjne
-upadki z wysokości
-wypadki sportowe
-postęp medycyny - wzrost ilości osób które przeżywają uraz
odcinka C kręgosłupa
Wiek osób po URK
-około 50% przypadków poniżej 30 r.ż
Płeć osób po URK
-w większym stopniu są to mężczyźni
-od 5-6 krotnie częściej
Przypadki URK
-25 -35 osób na 1 mln mieszkańców
-w Polsce ponad 800 przypadków rocznie
W przypadku ok. 90 % przypadków urazów kręgosłupa - funkcje
neurologiczne nie wracają
-dożywotnio wózek
Około 10 % wraca do zdrowia!
Rehabilitacja lecznicza -> reh. Kliniczna, uzdrowiskowa = terapia w
okresie ostrym!
Rehabilitacja społeczna -> reh. Środowiskowa i zawodowa = mobilizacja i
rehabilitacja1 , wypis ze szpitala powrót do życia .
Po wypisie
Wypis ze szpitala i powrót do zycia w spoleczenstwie (fargment przelomowy!)
3. Aktywna rehabilitacja AR
-zintegrowany system działań w obrębie rehabilitacji po szpitalnej ,
zmierzający do max usamodzielnienia osoby po URK ( za pomocą wiedzy i
środków fizycznych ) w wykonywaniu podstawowych czynności życiowych , a przez to
umożliwienie im jak najbardziej godnego , pełnego i dającego zadowolenie
funkcjonowania w społeczeństwie.
4. Rozwój ruchu AR
-1976 - igrzyska paraolimpijskie w Kanadzie , udział sportowców ze
Szwecji początek idei AR
-1978 - pierwszy obóz AR w Szwecji
-1981 - powstanie Rekryterings grup per for aktive rehabilitering.
-1988 - pierwszy obóz AR w Polsce , dzięki przyjazdowi ze Szwecji
organizatorów obozu!!
-1988 - powstanie fundacji AR (FAR )
5. Założenia systemu AR
-podstawa teoretyczna - max wykorzystanie zachowanych ruchów czynnych
oraz wytworzenie umiejętności kompensujących przy wykonywaniu podstawowych
czynności życiowych.
-działania praktyczne - usprawnianie po przez aktywność ruchową i
sport
6. oczekiwane efekty usprawniania:
*paraplegia ( w przypadku czystego URK ) - pełna samodzielność w
wykonywaniu podstawowych czynności życiowych
*tetraplegia - wzrost samodzielności i samoobsługi w podstawowych
czynnościach życiowych lub odciążenie osób 2 w codziennej opiece.
7. Efektywność systemu AR:
- struktura ogranizacyjna FAR
- kadra niepełnosprawnych instruktorów
- wiedza o własnym stanie zdrowia
- metodyka usprawniania samoobslugowo-lokomocyjna
Na obozach AR:
-zajęcia prowadzą osoby po urazach
8. Etapy AR:
Rekrutacja:
- instruktorzy AR - osoby po całkowitym URK samodzielne , aktywne
sportowo , społecznie i zawodowo
-spotkanie z osobami po URK w okresie kilku tyg , miesięcy po urazie
-główny cel wizyt - zachęcenie pacjentów do wzięcia udziału w
obozach AR
-dodatkowy cel wizyty - zapoznanie personelu medycznego z założeniami
i metodami AR
-rekrutacja może się odbywać w domu , szpitalu , na spotkaniach
indywidualnych , z osobą pierwszego kontaktu.
Wprowadzenie
-dobór kadry ( poziom URK , płeć , umiejętności i wiedza )
-serwis ( są to osoby zdrowe np. fizjoterapeuci , dobór , szkolenie i
zadania )
- uczestnicy ( kwalifikacja , podział procentowy )
- dyscypliny sportowe ( technika jazdy , trening ogólno kondycyjny i
siłowy , pływanie , łucznictwo , tenis stołowy )
- program obozu ( zajęcia praktyczne , wykłady , czas wolny , test
techniki jazdy w warunkach miejskich )
Kwalifikacja:
-URK ( z wyjątkiem dzieci gdyż może być po przepuklinie )
- płeć
- czas od urazu ( najlepiej tuz po urazie )
-uczestnictwo w obozie ( najchętniej wybierani pierwszorazowi uczestnicy
)
-stan skóry ( bez odleżyn )
- trzy treningi w ciągu dnia
Wózek ACTIV
-oparcie
-osłona boczna
-poduszka
-podnóżek
-widelec
-hamulec
-adapter
-koło napędowe
-obręcz napędowa
Uczestnik obozu dostaje wózek ACTIV, nie może ćwiczyć na wózku
„szpitalnym”
Obozy
-młodzież 14-18 lat
-dzieci 6-13 lat (głównie z przepukliną; mało z dzieci z URK)
Ocena efektywności systemu AR w Polsce:
-celem pracy była ocena wpływu metod treningowych stosowanych w AR na
wynik końcowy usprawniania .
Metoda:
1.samoobsługa podstawowa (mycie, ubieranie, itd.)
2.samoobsł. w czynnościach dnia (zmiany pozycji, przesiadanie się np.
wózek-łóżko..)
3.test techniki jazdy (przodem, tyłem, tor przeszkód)
Obóz zwiększa ocenę znajomości własnego zdrowia i znajomość
kontynuacji ćwiczeń w domu (kineza-uzupełnianie wiedzy o swojej chorobie, troska
o skórę itp..)
Wniosek: obozy są efektywne w usprawnianiu os. Po URK ->samoobsługa,
lokomocja.. 26% pracuje po URK.
Kontynuacja po AR:
-indywidualna wszechstronna pomoc FAR dla byłych uczestników AR
-regionalne punkty informacyjne oraz grupy treningowe
-szkolenia specjalistyczne
Tor przeszkód:
-podest
-podjazdy
-progi
-przejazd kolejowy
-schody
Ocena efektywności systemu AR w Polsce = celem była ocena wpływu metod
treningowych stosowanych w AR na wyniki końcowe usprawniania samoobsługi.
Kompensacyjna i czynnościowa rola wózków inwalidzkich typu ACTIV
1.budowa wózka :
-do 10 kg
-udoskonalenie parametrów jezdnych
-zmniejszenie ciężaru całkowitego (materiały , rodzaj konstrukcji,
elementy dodatkowe)
-indywidualny dobór i dopasowanie elementów konstrukcji
2.rodzaje ramy:
-sztywna
-krzyżakowa pionowa
-krzyżakowa pozioma
3.sposób montażu kół napędowych:
-oś łącząca koła
-adapter
-przesówane siedzenie
Kompensacyjna rola wózków typu ACTIV:
1.kompensacja porażeń mięśni tułowia
-dobór szerokości siedzenia (jak najwęższe , dłoń pomiędzy udo a
obręcz boczną , 36-44 cm )
-dobór długości siedzenia ( dobre zabezpieczenie ud)
-ustalenie kąta siedzenia (lepsza stabilność tułowia , dłuższa
obręcz napędowa, kąt 50 paraplegia , kąt 80 szyjna uraz )
-dobór wysokości oparcia ( jak najniższe dla użytkownika tetraplegia
30-40 cm, paraplegia 20-30 cm)
-ustalenie kąta oparcia , względem podłoża -prostopadle ,
rozluźniamy tapicerkę oparcia , lekko odchylamy nie więcej niż o 10 - przy niskim
urazie rdzenia.
Adapter - 3 funkcje i zmiana kąta siedzenia
2.kompensacja porażeń mięśni kończyn górnych:
-dobór obręczy napędowych ( metalowe paraplegik , tertaplegik
silikonowe z rdzeniem metalowym w środku
-sposób montażu obręczy
-dobór i montaż hamulców (hamulec górny i dolny - centralny )
3.kompensacja porażeń mięśni kończyn dolnych:
-dobór kształtu podnóżka (standardowy , profilowany!!!)
-dobór platformy podnóżka (standardowy , składany , krótki)
-ustalenie długości podnóżka (dobór oparcia stóp)
Czynnościowa rola wózków typu ACTIV:
1.regulacja parametrów jezdnych wózka
a)ustabilizowanie kół napędowych w poziomie
-można wykonać bardzo niski balans i go utrzymać
b)ust. Kąta kół napędowych tzw.camber - wychylenie
-wózek jest bardziej zwrotny gdy ma bardziej pochylone koła , 30 camber
c)ust. Kąta widelca kół przednich
-widelec = 900
d)dobór kół przednich
-5 cm brak opon - sport
-10 cm opony pełne
-15 cm opony pompowane jazda po nierównym terenie
-podczas zmiany kół zmienia się kąt siedzenia i kąt oparcia
e)dobór opon i ustalenie ciśnienia powietrza w oponach
-opony standardowe
-opony terenowe - zima , nierówny teren
-opony sportowe
Dobór wyposażenia dodatkowego:
-osłony boczne
-rączki do pchania
-zabezpieczenia anty wywrotne
-wypięcia kół
-osłona koła napędowego
Wnioski:
-wózek inwalidzki typu activ pełni rolę protezy czynnościowej, tzn.
wszystkie elementy wyposażenia wózka mószą być indywidualnie dobrane i
wyregulowane odpowiednio do potrzeb każdego użytkownika
-kompensacyjna rola wózka polega na doborze i regulacji tych parametrów
które wpływaja na prawidłową , komfortową i stabilną pozycję tulowia i
kkd użytkownika oraz efektywne napędzanie wózka rękami.
-czynnościowa rola wózka opiera się na doborze i regulacji tych
parametrów , które wpływaja na zwrotność wózka i możliwość pokonywania
przeszkód terenowych
-nowe rozwiązanie techniczne stosowane w wózkach sportowych są
następnie wykorzystywane w konstruowaniu kolejnych udoskonalonych wersji wózka typu
ACTIV
Trening samoobsługi w urazach rdzenia kręgowego.
URK - zaburzenie funkcji ruchowych , czuciowych i autonomicznego układu
nerwowego
Autonomiczny układ nerwowy współczulny i przywspółczulny kontrolują
pracę serca , ciśnienie krwi , termoregulację , krążenie krwi, trawienie
, wydalanie, układ moczowy i funkcje sexualne
Patologia URK:
-osoby po urazach kręgosłupa doświadczają często ale nie zawsze
towarzyszących złamań lub dyslokacji kręgów kręgosłupa . złamania kręgów
powodują obrzęk , zmiażdżenie lub przerwanie ciągłości rdzenia
kregowego , co utrudnia lub uniemożliwia przewodzenie impulsów nerwowych z mózgu
do poszczególnych części ciała tj. tułowia i kończyn.
Neurologiczny poziom URK:
-najniższy poziom rdzenia kręgowego na którym funkcje ruchowe i
czuciowe pozostają nie zaburzone.
I. C1-C3 (spodziewany stan funkcjonalny)
-możliwe ruchy czynne : zginanie , prostowanie , skręt szyi
-schemat deficytów ruchowych
*porażenie tułowia
*porażenie kkg i kkd
*uzależnienie od respiratora (uszkodzona przepona z poziomu C4)
CZYNNOŚĆ ODCINEK C1 - C3 Odcinek C4 Odc. C5 Odc.
C6 Odc.C7-C8 Odc.Th1-Th9
oddychanie Uzależnienie od respiratora
Niemożność odkrztuszania + Pojemność życiowa płuc ograniczona
wypróżnianie - - - -/+ -/+ +
Oddawanie moczu - - - -/+ + +
Przemieszczanie się na łóżku - - -/+ -/+ + +
Przemieszczanie łóżko - wózek - - -
-/+ -/+ +
jedzenie - - -/+ -/+ + +
Ubieranie sie - - -/+ -/+ + +
Golenie się , makijaż - - -/+ -/+ + +
Kąpiel - - - -/+ +/- +
Napędzanie wózka -/+ -/+ -/+ -/+ + +
Pionizacja i chodzenie - - - - + +
Komunikacja -/+ -/+ -/+ + + +
transport - -
- + + +
Prace domowe - - - -/+ +/- +
Opieka w ciągu dnia - -/+ -/+ -/+ +/- +/-
II.C4
-możliwe ruchy czynne: unoszenie obręczy kkg
-oddychanie (dodatkowa funkcja)
-deficyty ruchowe: porażenie tułowia, porażenie kkg i kkd ,
niemożność odkrztuszania
III. C5
-możliwe ruchy czynne: zginanie do przodu, do tyłu , odwodzenie ramienia
, zginanie i odwracanie przedramienia , wysuwanie do przodu i cofanie
obręczy kg
-deficyt: brak prostowania i nawracania przedramienia , brak ruchów
czynnych nadgarstka i ręki , porażenie tułowia i kkd
oddychanie - pojemność życiowa płuc znacznie ograniczona
przemieszczanie na łóżku - częściowa pomoc
jedzenia - później pomoc z opowiednim sprzętem
napędzanie wózka - manualny: samodzielność w domu, częściowa pomoc poza domem
ubieranie się - kkg: częściowa pomoc
golenie się - częściowa pomoc
opieka w ciągu doby - 10h/dobę osobista 6h/dobę prace domowe
IV. C6
-możliwe ruchy czynne: nawracanie przedramienia , promieniowe zginanie
nadgarstka
-deficyty: brak zginania grzbietowego nadgarstka, brak prostowania przedramienia , brak ruchów czynnych
reki , porażenie tułowia i kkd
oczekuje się, że razem z urazem C6 można samodzielnie prowadzić samochód!
V. C7-C8
-możliwe ruchy :prostowanie przedramienia , zginanie łokciowe ,
grzbietowe i dłoniowe nadgarstka , zginanie i prostowanie palców ręki , zginanie ,
prostowanie i odwodzenie kciuka
-deficyty: porażenie tułowia i kkd , ograniczona funkcja chwytna i
sprawność manualna ręki.
VI. Th1-Th9
-możliwe ruchy czynne: pełna sprawność kkg , częściowa stabilność
tułowia
-deficyty: porażenie dolnych partii tułowia i kkd
występuje zróżnicowana pojemność płuc, znaczna samodzielność, chodzenie niefunkcjonalne, brak opieki osobistej
VII. Th10-L1
-możliwe ruchy czynne: dobra stabilność tułowia
-deficyty: porażenie kkd
-normalna funkcja oddechowa, chodzenie funkcjonalne w warunkach domowych
VIII. L2-S5
-ruchy czynne : bardzo dobra stabilność tułowia
-deficyty: częściowe porażenie kkd , upośledzenie ruchu bioder , ud ,
podudzia , stóp
-wspinanie się do stołu na łokciach
-kołyska do siadu
-rzut tułowia w przód do siadu
-wspieranie o ścianę do siadu
-wspinanie o wózek do siadu
-wspinanie o podłoże do siadu
-przemieszczanie tułowia
Podstawowe składniki treningu:
-instruktor
-uczestnicy zajęć
-treści kształcenia i wychowania
-środowisko dydaktyczno wychowawcze
Aktywność ruchowa ćwiczącego przejawia się przez naśladowanie
pokazu.
Obowiązki instruktora:
-doprowadzenie do precyzyjnego przyswojenia przez uczestników nauczanych
elementów
-przekazanie ćwiczącemu najskuteczniejszyi metodami - ruchu lub
kompleksów ruchowych bliskich doskonałości technicznej
-optymalizacja techniki indywidualnej ćwiczącego (samokontrola)
-dążenie do samodzielności uczestników
Zasady treningu:
-zasada świadomości i aktywności- świadomy i aktywny udział w
treningu
*aktywność ruchowa
*aktywność intelektualna
*umiejętne naśladowanie pokazów
*rozumienie składników wykonywanych ruchów i celu wykonywania zadań
-zasada indywidualizacji - organizowanie pracy gr sportowej na podstawie
znajomości poszczególnych ćwiczeń i utrzymaniu określonej równowagi
między tą grupą a jednostkami
*ustalamy grupy do zajęć według zbliżonych możliwości
funkcjonalnych poszczególnych ćwiczących
*uwzględniamy poziom URK ,płeć , wiek
-zasada poglądowa - konieczność bezpośredniego poznania i kojarzenia
słów , rzeczy , zjawisk w rozmaitych postaciach działań (pokaz ,
ćwiczenia, slajdy , filmy, fotografie itd. , wózki specjalne typu ACTIV i
specjalny tor przeszkód )
-zasada systematyczności - zachowanie planowanego i logicznego
porządku w układzie treści kształcenia i wychowania , odnosi się do szkolenia ,
pracy instruktora i ćwiczących.
*rytmiczność i ciągłość zajęć treningowych
-zasada trwałości wyników treningowych - systematyczny trening
utrwala zdobytą wiedzę i umiejętności
*powtarzanie materiału
*sprzyjająca atmosfera
*łączenie teorii z praktyką
-zasada stopniowania trudności - odpowiednie do potrzeb przewidywanie i
zastosowanie w praktyce zakresu i jakości podawanych treści szkolenia ,
metod ich przyswajania przez ćwiczących oraz stopniowania trudności.
Metody treningu:
-świadomie i konsekwentnie stosowany sposób postępowania prowadzący do
osiągnięcia określonego celu.
Wybór właściwej metody uzależniony jest od :
-specyfiki dyscypliny sportowej
-szczegółowych zadań dydaktycznych
-właściwości fizycznych , psychicznych , intelektualnych , zdrowotnych
oraz poziomu sportowego ćwiczącego.
Istnieją 3 podstawowe metody treningu:
1.metoda syntetyczna
-nauczanie ruchu z zachowaniem od początku pełnej jego struktury oraz
właściwej kolejności ćwiczeń i formy . pozwala na zrozumienie od razu
istoty całego ruchu i jego więzi z innymi elementami szkolenia.
2.metoda analityczna
-rozłożenie całości nauczanego ruchu na takie części , które dadzą
się nauczyć oddzielnie . zakończenie nauczania następuje gdy wyuczone
części zostały złożone i uporządkowane zgodnie ze strukturą ruchu.
3.metoda kompleksowa
-równoczesne lub naprzemienne stosowanie metod syntetycznej i
analitycznej
Forma treningu określana jest przez 3 podstawowe czynniki:
-warunki czasowe
-warunki przestrzenne
-warunki organizacyjne
Formy prowadzonych ćwiczeń:
1.zabawowa
2.zadaniowa
3.ścisła z wykorzystaniem prawidłowej terminologii
Na obozach AR zaleca się stosowanie formy ścisłej prowadzenia zajęć
, ewentualnie zadaniowej
Planowanie jednostki treningowej ( zajęcia 90 min)
1.część wstępna
-przygotowanie organizmu do wykonywania zadan
-ćwiczenia dyscyplinująco-porządkowe
-ćwiczenia w pozycjach nie pogłębiających wad
2.część główna
-realizowanie zadań treningu
-indywidualne ćwiczenia specjalistyczne
3.część końcowa - uspokajająca
-ćwiczenia korekcyjne i relaksujące
Zaburzenia seksualne i prokreaacyjne u osob po URK.
1.Uwarunkowania problemów i zaburzeń seksualnych u osób niepełnospranych:
- typ choroby
- typ osobowości
- „biografia” seksualna
- postawa wobec zaburzeń seksulanych
- związek uczuciowy
- dostęp do informacji i pomocy
2.Zaburzenia seksualno-prokreacyjne po URK - mity.
- „osoby z URK nie odczuwaja potrzeb seksualnych”
- „URK uniemozliwia współżycie seksualne”
- „osoby po URK nie są zdolne do przeżywania orgazmu”
- „osoby z URK nie mogą mieć dzieci”
- „ nie ma skutecznych metod rehabilitajcji seksualnej”
3.Fakty:
- URK powoduje zaburzenia funkcji seksualnych:
*erekcji u mezczyzn
*lubrykacji u kobiet
*orgazmu u kobiet i mezczyzn
- URK powoduje zaburzenia funkcji prokreacyjnych”
*ejakulacji u m.
*jakości nasienia
- stopień zaburzenia funkcji seksualno-prokreacyjnych zalezy od poziomu URK
4.Zaburzenia seksualne u mezczyzn z URK
Lokalizacja osrodkow rdzeniowych odpowiedzialnych za erekcje i ejakulacje
Th1-L5 wspolczulny osr I fazy ejakulacji, osr erekcji psychogennej
S2-S4 somatyczny ośrodek II fazy ejakulacji, osrodek erekcji odruchowej
5.Techniki wywoływania erekcji u mezczyzn po URK:
- farmakoterapia
- iniekcje do ciał jamistych pracia
- mechanoterapia
- implanty (oprotezowanie pracia)
6.Zaburzenia prokreacyjne u mężczyzn po URK.
Techniki pozyskiwania nasienia:
- stymulacja wibracyjna
- elektrostymulacja
- biopsja jader
7.Zabiegi wspomaganego rozrodu:
- inseminacja domaciczna
- dojajowodowe przemieszczenie gamet (in vivo)
- zapołodnienie pozamaciczne z trensferem zarodka (in vitro)
- zaplodnienie pozaustrojowe z transferem zarodka wspomagane mikrochirurgicznie
8.Zaburzenia seksualne u kobiet po URK:
-osłabiony popęd seksualny
- trudnosc w osiagnieciu podniecenia
- zahamowanie orgazmu (anorgazmia)
- dysparemia (ból w okolicy narzadów płciowych stały lub okresowy)
9.Metody terapii seksualnej:
- Viagra dla kobiet
- afrodyzjaki
- treningi i cwieczenia narzadów płciowych
- urzadzenia mechaniczne zwiekszajace lubrykacje
10.Zaburzenia prokreacyjne i powiklania ciazowe u kobiet z URK:
!!!!!!!!!!! URK nie wpływa na mozliwosci rozrodcze kobiety !!!!!!!!!!!!!
Powiklania ciązowe:
- anemia
- spastycznosc
- odlezyny
- zaburzenia oddechowe
- desrefleksja autonomiczna
- przedwczesny porod, nawet martwe porody zwlaszcza u kobiet z urazem powyzej Th9
Antykoncepcja:
Odradza się;
- doustnych srodkow antykoncepcyjnych
- wkladek srodmacicznych
Profilaktyka przeciwodleżynowa u osob po URK:
1.Ocena stopnia zagrożenia odlezynami:
- isteniaja rozne skale pozwalajace okreslic stpien zagrozenia odlezynami jednakze najawazniejsza jest swiadomosc zagrozenia wyst odlezyn oraz nowcyh czestych kontroli miejsc szczególnie narazonych na powstawanie odlezyn.
Pozycja lezaca:
- zmiany ułozenia ciała, regularnie co 2h (przy kazdej zmianie ułozenia należy sprawdzic czy nie pojawily się zaczerwienienia w okolicy wynioslosci kostnych)
- jeżeli zaczerwienienia znikaja do 30min, można wdluzyc czas miedzy poszczególnymi zmianami pozycji ciała, np. co 2,5h
(COS TU POWINNO BYĆ DALEJ)
Pozycja siedząca:
- unoszenie tulowia w górę (rece oparte o kola nepedowe lub ramie wózka) aby poprawic ukrwienie miejsc ucisnietych
- pochylanie tluowia w bok, przod
Właściwe odzywianie :
- przestrzeganie zasad racjonalnego odzywiania się
- dieta wysokobialkowa w przypadku osob o duzym stopniu zagrozenia odlezynami
Oielegnacja skóry:
- utrzymanie skóry w stopniu niewielkiej wilgotnosci (np. oliwka)
- unikanie łacznego stosowania srodkow natłuszczajacych oraz pudru
- niestosowanie spirytusu
- codzienna kapiel pod prysznicem
- unikanie silnych kosmetykow (wysusza)
- ochrona przed urazami mechanicznymi (nie lekcewazyc nawet lekkich otarc naskórka)
Czynnosci pobudzajace krążenie w tkankach:
- rozcieranie mejsc ucisnietych
- masaz calosciowy
- oklepywanie miejsc najbardziej narazonych (lódeczkowate)
Dbalosc o pokrycie łozka i siedzenia wózka:
- czyste, suche, wygladzone
Odziez i obuwie:
- odziez - wygodna, przewiewna, wchlaniajaca pot, dpbrze dopasowana, zabezpieczajaca przed urazami, nie stwarzajaca dodatkowych przyczyn ucisku ( np. spodnie pozbawione kieszeni)
- obuwie - miękkie, ochraniające kostki przysrodkowe i boczne, zabezpieczajace przed wilgocia i chlodem.
!!! Indywidualnie dobrana poduszka przeciwodlezynowa (dopasowana do dlugosci i szerokosci siedzenia)
PODUSZKI GĄBKOWE:
Zalety:
- mogą być uksztaltowane do potrzeb urzytkownika
- lekkie
- dostepne w wielu rozmiarach
- tanie
- mogą być plaskie lub profilowane
Wady:
- dośc szybko ulegaja zuzyciu
- trudne w czyszczeniu
- zatrzymuja cieplo
- zminiaja ksztalt pod wplywem ciepla i wilgoci
- twardnieja pod wplywem niskich temp
PODUSZKI ŻELOWE
Zalety:
- latwe w czyszczeniu
- skuteczne w przypadku wielu uzytkownikow
- rownomiernie ukladaja naciska ciezaru ciala
- nie zaburzaja naturalej temp ciala
- redukuja tarcie
- poprawiaja stabilinosc tulowia
Wady:
- lapiej amortyzuja niż redukuja cisnienie
- drogie
- ciezkie
- koniecznosc ugniatania zelu przed uzyciem (zel latwo ulega dezorganizacji)
PODUSZKI POWIETRZNE
Zalety:
- lekkie
- latwe w czyszczeniu
- skuteczne w przypadku wielu uzytkownikow
- redukuja tarcie i ciesnienie punktowe
- latwe w dopasowaniu
Wady:
- latwe do uszkodzenia (przebicia)
- trudne do naprawy
- musza być często sprawdzane (cisnienie)
- mogą utrudniac utrzymanie równowagi i własciwej postawy
Klasyfikacja PODUSZEK ROHO
Ze względu na liczbe komor:
- jednokomorowe (dla osob bez wady postawy)
- dwukomorowe (dla osob ze skolioza)
- wielokomorowe (pozwala na indywidualna korekte powaznych wad postawy)
Ze względu na wysokość komór:
- 2,5cm (sportowy)
- 5cm (najczesciej wyk dla osob aktywnych)
- 10cm (malo aktywne osoby , duze ryzyko odlezyn)
Ze względu na rozmiar:
- 7/8 cali (33/38cm)
- 8/8, 8/9 cali (38/38, 39/43cm)
- 9/9, 9/10 cali (43/43, 43/48cm)
PODUSZKI SPECJALNE (złozone)
Zalety:
- tworzone pod katem indywidualnych potrzeb uzytkownika (kombinacja róznych materiałów)
Wady:
- trudne w utrzymaniu
- bardzo drogie
Zaburzenia układu moczowego po URK.
- u osoby która doznala URK wyst stan szoku rdzeniowego który przejawia się czasowa blokada czynnosciowa wszytskich odruchów rdzeniowych w tym odruch mikcji
- dochodzi do zatrzymania moczu, pecherz rozciaga się….
( TU TEZ POWINNA BYĆ DALSZA CZESC)
Postepowanie z takim pecherzem:
1.Bezposrednio po przyjeciu pacjenta zakladaja cewnik
2.Odtwarzanie automatyzmu pecherzowego:
- mozliwie jak najwczesniej (po 5-7 dniach), usuniecie cewnika i rozpoczecie cewnikowania przerywanego co 4-6h
- w razie koniecznosci utrzymania cewnika w pecherzu przez dłuzszy czas należy zaciskac cewnik
3.W okresie wytwarzania się automatyzmu pecherzowego należy prowadzic zkontrole zalegania moczu w pecherzu
4.Zmniejszyc stopniowo czestosc cewnikowania, tak aby miedzy cewnikowaniami zaleganie moczu nie przekraczalo 300ml
5 (5 PUNKT TEZ JESZCZE BYŁ :p)
Automatyzm pecherze po URK.
Cele wczesnego wyuczenia automatyzmu pecherza:
1.przeciwdzialannie nadmiernemu obkurczaniu się pecherza
2.nauczenie oprozniania się jedna z technik stymulacji pecherza
3.nauczenie oprozniania się do konca
4.rezygnacja z cewnika wewnetrznego zalozonego na atale
Stymulowanie opróżniania pecherza:
- masowanie
- opukiwanie (oby dwa najbezpieczniejsze! nad spojeniem łonowym)
- wyciskanie (opuszkami palcow na brzuch)
- napinanie tłoczni brzusznej (przyblizanie brody do mostka)
REFLUKS - cofanie się moczu
Pęcherz wiotki:
- mm. wypieracz traci napięcie i siłe wypierajaca, uniemozliwia wyproznianie
- łatwo się wypełnia, rozciaga co może powodowac uszkodzenia ścian pecherza i zakazenia
- wykonuje się oproznianie przez stymulacje lub cewnikowanie przerywane
Pęcherz spastyczny:
-mm. wypieracz zwieksza napiecie i kurczy się automatycznie
- czasami nie wspołpracuje właściwie z wypieraczem ( zwieracz)
- oproznianie poprzez cewnikowanie zewnetrzne
- czasem konieczne jest leczenie farmakologiczne lub chirurgiczne
* CEWNIK FOLEY'A
(ZNOWU BRAK!! sorry)
* CEWNIK ZEWNĘTRZNY
Zalety:
- samodzielność (sam zaklada)
- wygoda (zmiana raz na 24h)
- higiena (skora nie ma kontaktu z moczem)
- aktywnosc (mozliwosc wielogodzinnego przebywania poza domem)
Profilaktyka infekcji dróg moczowych:
- 2-2,5 l płynów dziennie przez caly rok
- raz na ½ roku badanie ogolne moczu
- raz w roku badanie USG ukladu moczowego
- czystosc w lazience i ubikacji
- codzienna higiena osobista
- uzywanie cewnikow wg przyjetych zasad
- dokladne oproznianie pecherza moczowego
- oddawanie moczu w regularnych odstepach czasu
Jakosc zycia osób po URK.
Satysfakcja życiowa:
- subiektywna - różnica pomiedzy stanem posiadania a oczekiwaniami codziennego zycia
- obiektywna - na ile osoby po URK zadowolone sa z zycia jakie prowadza.