Miejsce popełnienia czynu
Określa, że czyn zabroniony uważa się za popełniony w miejscu, w którym nastąpiło zachowanie sprawcy, albo gdzie skutek stanowiący znamię czynu zabronionego nastąpił lub wg zamiaru sprawcy miał nastąpić.
Czas popełnienia czynu-jest to czas, w którym sprawca czynu zabronionego działał. Ma to znaczenie przy określaniu poczytalności sprawcy oraz przy zmianie ustawy.
Zasada terytorialności-Przepisy kodeksu stosuje się do sprawcy, który popełnił czyn zabroniony na teryt.RP jak również na polskim statku wodnym lub powietrznym, chyba ze kodeks stanowi inaczej. Niezależnie od przepisów obowiązujących w miejscu popełnienia przestępstwa skarbowego, przepisy kodeksu stosuje się także do obywatela polskiego oraz cudzoziemca w razie popełnienia za granicą przestępstwa skarbowego skierowanego przeciwko istotnym interesom finansowym państwa polskiego.
Wina-
Wina jest niezbędnym elementem przestępstwa i wykroczenia skarbowego.Art 1 $ 3 stanowi „ nie popełnia przestępstwa skarbowego lub wyk.skarbowego sprawca czynu zabronionego, jeżeli nie można mu przypisać winy w czasie popełnienia czynu” - nullum crimen sine culpa. Kks nie podaje legalnej definicji winy. Umyślność -zachodzi wtedy, gdy sprawca ma zamiar popełnienia czynu zabronionego, to znaczy chce go popełnić (zamiar bezpośredni) lub przewiduje możliwość jego popełnienia., na to się godzi(zamiar ewentualny).
Nieumyślność-popełnienia czynu zabronionego zachodzi wtedy, gdy sprawca nie mając zamiaru (bezpośredniego ani ewentualnego) popełnia czyn zabroniony na wskutek nie zachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach, mimo, że możliwość popełnienia tego czynu przewidywał albo mógł przewidzieć.
Okoliczności uchylające winę:- nieletność - w chwili popełnienia czynu zabronionego nie ukończyło17 lat
- niepoczytalność - całkowita ( uchyla odpowiedzialność karno-skarbową). Jeżeli poczytalność była ograniczona w stopniu znacznym to można orzec maksymalną 2/3 górnej granicy, zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary lub odstąpić od jej wymierzenia.
Należność publicznoprawna jest to należność państwowa lub samorządowa, będąca przedmiotem przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego; należnością państwową jest podatek stanowiący dochód budżetu państwa, należność z tytułu rozliczenia udzielonej dotacji lub subwencji lub należność celna, a należnością samorządową - podatek stanowiący dochód jednostki samorządu terytorialnego lub należność z tytułu rozliczenia udzielonej dotacji lub subwencji. W rozumieniu kodeksu należnością publicznoprawną, w tym podatkiem, jest także należność stanowiąca przychód budżetu ogólnego Wspólnot Europejskich lub budżetu zarządzanego przez Wspólnoty Europejskie lub w ich imieniu, w rozumieniu wiążących Rzeczpospolitą Polską przepisów prawa Unii Europejskiej, będąca przedmiotem przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego. Należność publicznoprawna uszczuplona czynem zabronionym jest to wyrażona liczbowo kwota pieniężna, od której uiszczenia lub zadeklarowania uiszczenia w całości lub w części osoba zobowiązana uchyliła się i w rzeczywistości ten uszczerbek finansowy nastąpił. Narażenie na uszczuplenie należności publicznoprawnej czynem zabronionym jest to spowodowanie konkretnego niebezpieczeństwa takiego uszczuplenia - co oznacza, że zaistnienie uszczerbku finansowego jest wysoce prawdopodobne, choć nie musi nastąpić. Reprezentant-Za przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe odpowiada, jak sprawca, także ten, kto na podstawie przepisu prawa, decyzji właściwego organu, umowy lub faktycznego wykonywania zajmuje się sprawami gospodarczymi, w szczególności finansowymi, osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, której odrębne przepisy przyznają zdolność prawną Organy finansowe postępowania przygotowawczego- urząd skarbowy, inspektor kontroli skarbowej, urząd celny niefinansowe- Straz Graniczna, Policja, ABW,ale tylko w sprawach o przestępstwa skarbowe ujawnione w zakresie działania tego urzędu, Żandarmeria Wojskowa. Organami nadrzędnymi nad finansowymi org. post. przyg. są: 1).miejscowa właściwa izba celna- w sprawach należących do właściwości urzędu celnego 2)miejscowa właściwa izba skarbowa- w sprawach należących do właściwości urzędu skarbowego, a jeżeli postępowanie prowadzi inspektor kontroli skarbowej-Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej 3) minister właściwy do spraw finansów publicznych, jeżeli postanowienie lub zarządzenie wydał organ nadrzędny w pkt 1 i 2. Nad niefinansowymi organami postępowania przygotowawczego ( wymienionymi pod lit.B, pkt 1-3)-prokurator, a nad Żandarmerią Wojskową-prokurator wojskowy.
Karami za przestępstwa skarbowe są: kara grzywny w stawkach dziennych; kara ograniczenia wolności; kara pozbawienia wolności. Środkami karnymi są: dobrowolne poddanie się odpowiedzialności; przepadek przedmiotów; ściągnięcie równowartości pieniężnej przepadku przedmiotów; przepadek korzyści majątkowej; ściągnięcie równowartości pieniężnej przepadku korzyści majątkowej; zakaz prowadzenia określonej działalności gospodarczej, wykonywania określonego zawodu lub zajmowania określonego stanowiska; podanie wyroku do publicznej wiadomości; pozbawienie praw publicznych; środki związane z poddaniem sprawcy próbie: a) warunkowe umorzenie postępowania karnego, b) warunkowe zawieszenie wykonania kary, c) warunkowe zwolnienie. Środkami zabezpieczającymi są: umieszczenie w zakładzie zamkniętym; umieszczenie w zakładzie psychiatrycznym; umieszczenie w zakładzie karnym, w którym stosuje się środki lecznicze lub rehabilitacyjne; umieszczenie w zamkniętym zakładzie leczenia odwykowego; skierowanie do placówki leczniczo-rehabilitacyjnej; przepadek przedmiotów; zakaz prowadzenia określonej działalności gospodarczej, wykonywania określonego zawodu lub zajmowania określonego stanowiska Wymierzając karę grzywny, sąd określa liczbę stawek oraz wysokość jednej stawki dziennej; jeżeli kodeks nie stanowi inaczej, najniższa liczba stawek wynosi 10, najwyższa - 720. Ustalając stawkę dzienną, sąd bierze pod uwagę dochody sprawcy, jego warunki osobiste, rodzinne, stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe; stawka dzienna nie może być niższa od jednej trzydziestej części minimalnego wynagrodzenia ani też przekraczać jej czterystukrotności. Kara Pozbawienia Wolności- kara o.w. trwa najkrócej 5 dni, najdłużej 5 lat i wymierza się ją w dniach , miesiącach i latach. Przy zastosowaniu nadzwyczajnego obostrzenia kary- najwyżej 10 lat. W przypadku wymierzenia kary łącznej przy zbiegu przestępstw skarbowych, kara ta nie może przekroczyć 15 lat. Warunkowe zawieszenie od 2 do 5 lat lub 3-5 lat. Kara Ograniczenia Wolności- Kara ograniczenia wolności trwa najkrócej miesiąc , najdłużej 12 m-cy, wymierza się ja w m-cach. W czasie odbywania kary skazany nie może bez zgody sądu zmieniać miejsca stałego pobytu, jest obowiązany do wykonywania pracy wskazanej przez sąd (20-40 godzin miesięcznie lub do osób pracujących potrącenie wynagrodzeń od 10do 25%), ma obowiązek składania wyjaśnień dot. przebiegu odbywania karyW razie nadzwyczajnego obostrzenia kary, kara ograniczenia wolności nie może przekroczyć 18 m-cy.Równiez łączna kara o.w. nie może być wyższa niż 18 m-cy. Wymierzenie tej kary następuje: po pierwsze, gdy naruszony przepis tak stanowi. W kks ma to miejsce w jednym przypadku: w sankcji za przestępstwo z art. 110 obok kary grzywny, po wtore zamiast przewidzianej w naruszonym przepisie kary pozbawienia wolności, zwłaszcza gdy obok niej sad orzeka środek karny. Kary tej nie wymierza się sprawcy umyślnego przestępstwa skarbowego, który był już uprzednio skazany na karę pozbawienia wolności na czas nie krótszy niż 6 m-cy bez warunkowego jej zawieszenia jej wykonania.. Przy nadzwyczajnym obostrzeniu kary gdy: a)przestępstwo skarbowe zagrożone jest karą grzywny do 360 stawek dziennych- wówczas sąd może wymierzyć karę pozbawienia wolności do 6 m-cy albo karę ograniczenia wolności b)przestępstwo skarbowe jest zagrożone karą grzywny przekraczającą 360 stawek dziennych-wówczas sąd może wymierzyć karę pozbawienia wolności do roku albo kare ograniczenia wolności. W obu przypadkach sad wymierzając karę ograniczenia wolności obowiązkowo orzeka także karę grzywny. W ramach nadzwyczajnego złagodzenia kary za czyn zagrożony karą pozbawienia wolności. Warunkowe zawieszenie od 1do 3 lat Kara nadzwyczajnie obostrzona nie może przekroczyć 1080 stawek dziennych kary grzywny, 18 miesięcy kary ograniczenia wolności albo 10 lat kary pozbawienia wolności. Karalność przestępstwa skarbowego ustaje jeśli od czasu jego popełnienia upłynęło lat: 5-gdy czyn stanowi przestępstwo skarbowe zagrożone karą grzywny, karą ograniczenia wolności lub karą pozbawienia wolności nieprzekraczającą 3 lata. 10- gdy czyn stanowi przestępstwo skarbowe zagrożone karą pozbawienia wolności przekraczającą 3 lata Karalność wykroczenia ustaje po roku. Przedawnienie wykonania kary za przest.skarbowe. 1) 30 lat-w razie skazania na karę pozbawienia wolności na czas powyżej lat 5 2)15 lat-w razie skazania na karę pozbawienia wolności do lat 5 3)10 lat-w razie skazania na inną karę. Odpowiedzialność posiłkowa Za karę grzywny wymierzoną sprawcy przestępstwa skarbowego czyni się w całości albo w części odpowiedzialną posiłkowo osobę fizyczną, osobę prawną albo jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej, której odrębne przepisy przyznają zdolność prawną, jeżeli sprawcą czynu zabronionego jest zastępca tego podmiotu prowadzący jego sprawy jako pełnomocnik, zarządca, pracownik lub działający w jakimkolwiek innym charakterze, a zastępowany podmiot odniósł albo mógł odnieść z popełnionego przestępstwa skarbowego jakąkolwiek korzyść majątkową Przepadek przedmiotów obejmuje: 1) przedmiot pochodzący bezpośrednio z przestępstwa skarbowego; 2) narzędzie lub inny przedmiot stanowiący mienie ruchome, które służyło lub było przeznaczone do popełnienia przestępstwa skarbowego; 3) opakowanie oraz przedmiot połączony z przedmiotem przestępstwa skarbowego w taki sposób, że nie można dokonać ich rozłączenia bez uszkodzenia któregokolwiek z tych przedmiotów; 4) przedmiot, którego wytwarzanie, posiadanie, obrót, przechowywanie, przewóz, przenoszenie lub przesyłanie jest zabronione jako przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe.
Kara nadzwyczajnie obostrzona nie może przekroczyć 1080 stawek dziennych kary grzywny, 18 miesięcy kary ograniczenia wolności albo 10 lat kary pozbawienia wolności. Nadzwyczajne obostrzenie kary polega na ustawowym upoważnieniu sądu do wymiaru kary sadowej w określonych warunkach powyżej ustawowego zagrożenia albo wymierzenia kary surowszej zamiast przewidzianej za dane przestępstwo kary łagodniejszej. Na gruncie kks od 2005 roku obligatoryjne. Przesłanki : 1)popełnienie przez sprawcę umyślnie przestępstwa skarbowego polegającego na uszczupleniu należności publicznoprawnej dużej wartości albo popełnienie p.s. którego wartość przedmiotu jest duża(wartość duża przekracza 500-krotną wysokość najniższego miesięcznego wynagrodzenia, a nie przekracza 1000-krotności 2) uczynienie sobie przez sprawcę stałego źródła dochodu, 3) popełnienie przez sprawcę w podobny sposób, w krótkich odstępach czasu, 2 lub więcej przestępstw zanim zapadł pierwszy wyrok, 4) recydywa skarbowa, popełnienie przez sprawce umyślnie p.s. tego samego rodzaju- w ciągu 5 lat po odbyciu kary wynoszącej co najmniej 6 m-cy pozbawienia wolności lub 6 m-cy ograniczenia wolności- za umyślnie popełnione p.s. za które sprawca został uprzednio skazany 5) popełnienie przez sprawcę p.s. działającego w zorganizowanej grupie przestępczej 6) popełnienie przez sprawcę p.s. przy użyciu przemocy lub groźby natychmiastowego jej użycia, 7) doprowadzenie przez sprawcę innej osoby do popełnienia p.s.przez nadużycie stosunku zależności lub wykorzystanie krytycznego położenia. Nadzwyczajne obostrzenie kary ulega wyłączeniu pomimo zaistnienia przesłanek do zastosowania tej instytucji. Pierwsza- omawianej instytucji nie stosuje się , jeżeli uiszczono w całości wymagalną należność publicznoprawną uszczuploną przestępstwem skarbowym, przed zamknięciem przewodu sądowego w I instancji , w związku z (pkt. 1i3). Zasady obligatoryjnego wymiaru kary przy jej nadzwyczajnym obostrzeniu. Wyróżniamy dwie reguły I-stosując nadzwyczajne obostrzenie kary, sad wymierza karę pozbawienia wolności: 1)do 6 m-cy albo karę ogr.wolności, jeżeli przestępstwo skarbowe zagrożone jest tylko karą grzywny do 360 stawek dziennych, co nie wylącza wymierzenia także kary grzywny grożącej za to przestępstwo, 2) do roku albo karę ograniczenia wolności, jeżeli przestępstwo skarbowe jest zagrożone tylko karą grzywny przekraczająca 360 stawek dziennych, co nie wyłącza wymierzenia także kary grzywny grożącej za to przestępstwo. 3) przewidzianą za przypisanie sprawcy przestępstwo skarbowe w wysokości nie niższej niż 1m-c do górnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę, co nie wyłącza wymierzenia z takim samym obostrzeniem także kary grzywny grożącej za to przestępstwo obok kary pozbawienia wolności II reguła- zwana szczególnym obostrzeniem. Podstawowa przesłankę stanowi tu wielka wartość uszczuplonej należności publicznoprawnej (jest to wartość, która w czasie popełnienia czynu zabronionego przekracza tysiąckrotną wysokość minimalnego wynagrodzenia) lub wielka wartość przedmiotu czynu Nadzwyczajne złagodzenie kary - instytucja ta opiera się na założeniu, że różnorodność stanów faktycznych mieszczących się w ramach tej samej kwalifikacji prawnej powoduje, iż w niektórych sytuacjach nawet najniższa kara przewidziana w sankcji przepisu była by zbyt surowa. Obligatoryjne orzekanie nadzwyczajnego złagodzenia kary-stosuje się do sprawcy współdziałającego z inną osobą lub osobami w popełnieniu przestępstwa skarbowego, jeżeli ujawnił przed organami postępowania przygotowawczego wszelkie istotne informacje dotyczące tych osób oraz okoliczności jego popełnienia. 2 przesłanki 1) sprawca który współdziałał z inną osobą w popełnieniu przestępstwa skarbowego ma ujawnić przed organami postępowania przygotowawczego wszystkie istotne informacje dotyczące osób współdziałających 2) sprawca współdziała z innymi osobami w popełnieniu przestępstwa skarbowego, ma ujawnić przed organami postępowania przygotowawczego wszystkie istotne informacje dotyczące tych osób fakultatywne orzekanie nadzwyczajnego złagodzenia kary- występuje a) w wypadku nieusprawiedliwionego błędu co do okoliczności wyłączającej bezprawność lub nieusprawiedliwionej nieświadomości karalności czynu b)przy ograniczonej poczytalności sprawcy c) wobec płatnika lub inkasenta, który dopuścił się przestępstwa niewpłacenia w terminie pobranych od podatnika zaliczek, jeżeli przed wszczęciem postępowania w sprawie o to przestępstwo wpłaci on do organu podatkowego
Formy postępowania przygotowawczego: śledztwo i dochodzenie W sprawach o przestępstwa skarbowe śledztwo prowadzi się w tych wypadkach, w których prowadzi się śledztwo o przestępstwo pospolite(nieskarbowe), a także gdy przestępstwo popełniono w warunkach nadzwyczajnego obostrzenia kary lub szczególnego nadzwyczajnego obostrzenia kary. W pozostałych sprawach o przestępstwa skarbowe prowadzi się dochodzenie, chyba , że finansowy organ postępowania przygotowawczego zamiennie zarządzi ze względu na wagę lub zawiłość sprawy śledztwo obligatoryjnie prowadzi prokurator (śledztwo prokuratorskie)np. jeżeli osobą podejrzaną jest sędzia, prokurator, funkcjonariusz Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu lub Centralnego Biura Antykorupcyjnego; jeżeli osobą podejrzaną jest funkcjonariusz Straży Granicznej, Żandarmerii Wojskowej, finansowego organu postępowania przygotowawczego lub organu nadrzędnego nad finansowym organem postępowania przygotowawczego; W tych sprawach prokurator nie może powierzyć innemu organowi prowadzenie śledztwa w całości. W pozostałych sprawach śledztwo mogą prowadzić finansowe i niefinansowe organy postępowania przygotowawczego-śledztwo skarbowe (popełnione w warunkach nadzwyczajnego obostrzenia kary lub szczególnego nadzwyczajnego obostrzenia kary , jeżeli oskarżony lub osoba podejrzana jest pozbawiona wolności w tej lub w innej sprawie, chyba że zastosowano zatrzymanie lub tymczasowe aresztowanie wobec sprawcy ujętego na gorącym uczynku lub bezpośrednio potem; jeżeli zachodzą okoliczności określone w art. 79 § 1 Kodeksu postępowania karnego (obligatoryjna obrona). Sprawy o wykroczenia skarbowe prowadzone są zawsze w formie dochodzenia Rodzaje, tryby postępowań przygotowawczych postępowanie w sprawie o przestępstwa skarbowe może być prowadzone w trybie śledczym, dochodzeniowym i nakazowym. Natomiast postępowanie przygotowawcze w sprawie wykroczeń sk. W trybie dochodzeniowym, nakazowym i mandatowym. W obu tych kategoriach czynów zabronionych może być prowadzone postępowanie w stosunku do nieobecnych, nakładające się na postępowanie uproszczone(dochodzenie) lub zwyczajne (śledztwo) oraz udzielenie zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności. Cele postępowania przygotowawczego wykrycie i pociągnięcie do odpowiedzialności karnej skarbowej sprawcy przestępstwa i wykroczenia skarbowego, ujawnienie okoliczności sprzyjających popełnieniu przestępstw i wykroczeń skarbowych, które jest jednym z ważnych warunków skutecznej walki z tą kategorią czynów zabronionych. Ponadto takie ukształtowanie postępowania w sprawach o przestępstwa i wykroczenia skarbowe, aby zostały osiągnięte cele tego postępowania w zakresie wyrównania uszczerbku finansowego Skarbu Państwa, j.s.t. lub innych uprawnionych podmiotów, spowodowane takim czynem zabronionym. Zadania postępowania przyg.- 1.Ustalenie, czy został popełniony czyn zabroniony i czy stanowi przestępstwo lub wykroczenie skarbowe, 2.wykrycie i w razie potrzeby ujęcie sprawcy 3.zebranie odpowiednich danych 4.wyjaśnienie okoliczności sprawy, w tym ustalenie wysokości uszczuplonych lub narazonych na uszczuplenie należności publicznoprawnych 5.zebranie, zabezpieczenie i w niezbędnym zakresie utrwalenie dowodów dla sadu.
zasada praworządności-jest to zasada konstytucyjna-Organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa zasada humanitaryzmu - poszanowanie godności istoty ludzkiej zasada oficjonalizmu- organy powołane do ścigania z własnej inicjatywy obejmują nakaz wszczęcia i kontynuacji postępowania zasada kondraktoryjności- sporności-proces karno-skarbowy jest sporem wobec dwóch uprawnionych uczestników procesu.Zakłada równouprawnienie stron procesowych zasada lojalności procesowej - obowiązek informacji procesowej Zasada opurtonizmu- Można odmówić wszczęcia postępowania w sprawie o wykroczenie skarbowe, a wszczęte umorzyć także wtedy, gdy w sprawie o ten sam czyn zabroniony wyczerpujący zarazem znamiona wykroczenia skarbowego i przestępstwa, postępowanie karne w sprawie o przestępstwo zostało już prawomocnie zakończone orzeczeniem skazującym. Można odmówić wszczęcia postępowania, a wszczęte umorzyć, jeżeli o ten sam czyn zabroniony wyczerpujący zarazem znamiona wykroczenia skarbowego i przestępstwa toczy się postępowanie karne w sprawie o przestępstwo ścigane z urzędu. zasady gwarancyjne:
a) zasada określoności czynu, tj. nie ma przestępstwa bez ustawy;
b) zasada określoności kary - nie ma kary bez przepisu prawa
c) zasada nie działania prawa wstecz
d) zasada winy
e) zasada związania z wiekiem sprawcy
f) zasada terytorialności - przepisy kodeksu stosuje się do przestępcy na terytorium RP lub statku morskim lub powietrznych, chyba że kodeks stanowi inaczej, lub że za granicą o ile narusza istotne interesy państwa polskiego.
g) zasada jedności czynu . Ten sam czyn może stanowić tylko jedno przestępstwo skarbowe, albo jedno wykroczenie skarbowe. .Zasada prawa do obrony- Każdy przeciwko komu prowadzone jest postępowanie karne ma prawo do obrony we wszystkich stadiach postępowania zasada domniemania niewinności- Każdego uważa się za niewinnego dopóki jego wina nie zostanie stwierdzona prawomocnym wyrokiem sadu. Zasada nu bis In iden - nie dwa razy o to samo, nie wolno po raz drugi za to samo przestępstwo skazać ponownie zasada obiektywizmu- organy prowadzące postępowanie
5