- dziedzina odpowiadająca pytania, które zadają ci co kwestionują pojecie prawdy
- hermanautyka stawiała na pewność podmiotowego doświadczenia tolerancja wobec nieuchronnej ułomności, od początku deklaruje się jako praktyka na rozdrożu
Najwybitniejszy ricour od niego synteza narratologii
- w Grecji hermenais zajmowała się rozumieniem głosu wyroczni, dla Arystotelesa stanowiła sztukę interpretacji rzeczywistości i egzegezę teksów gotowych [rozumienie tekstu w oparciu o jego intencje]
- w średniowieczu interpretowano biblię: filolodzy chcieli opracowywać teksty krytyczne, ustalać ich autentyczność, porównywać, a hermanauci badali historię powstania opisu, dogmat
- na początku ona się w sprach religijnych aktywizowała, czasem mniej: dawniej chciała ona dostarczyć zasady, nadających interpretacji powszechną ważność, kwestia egzegezy nie istniała. Gdy pojawiają się teksty indywidualne ich rozumienie staje się kwestią obcowania twórcy i interpretatora, szuka się śladów konkretnej egzystencji.
- zdaniem schleiermachera u podstaw interpretacji powinna leżeć widza gramatyczna i historyczna. A cel to poznanie znaków wnętrza duchowego. Jego kontynuator: Dilthey - podmiot interpetacji powinien podjeść empatycznie do procesu tworzenia, zadaniem hermanutyka jest zrozumieć autora lepiej niż on sam! Problem kola hermeneutycznego: na podstawie poszczególnych słów i ich połączeń zrozumieć całość dzieła
- Z tego powodu przeciwstawienie nauk humanistycznych i przyrodniczych, w 1 liczy się zrozumienie a w 2 wyjaśnienie, szukanie prawidłowości
- Ricoeur: zadanie hermenauty to połączenie drobiazgowej analizy tekstu z rozumiejąca interpretacją . Jego zdaniem ujawnienie indywidualności tekstu zależy od woli, emocji i potencji odbiorcy. Używanie systemu przy badanie tworów kultury jest ograniczone, bo są one zanurzone w historii, a ich semantyczna struktura przypomina symbol dający do myślenia niż znak. Stosunek do przedmiotu badania musi uwzględniać jego historyczne uwikłanie, by go dobrze `osadzić'. Podmiot też podlega historycznym uwarunkowaniom, którą opisał psychologia Nitzhego
- dla hermanautyki wartością jest święty tekst a dla ricoura teksty kultury morze symboli stanowią narzędzie naszego istnienia i pragnienie bycia. Literatura obrazując sytuacje, w których podmiot wikła się w dylematy obiektywizuje podmiotowe napięcia. W procesie konstrukcji fabuły realizuje się artystyczny wysiłek na który od jest lektura. Czyli hermautyczny akt włączenia doświadczenia sztuki w proces własnego samozrozumienia
- współczesna hermeneutyka zajmuje się komunikacją podkreślano różnice miedzy intencją a sensem. Zainteresowanie tekstem rozumianym jako przekaz zrozumiany przez odbiorcę. Rozumienie porusza się w przestrzenie semantycznej, tekst otwarty na wielość interpelacji
- w tym nurcie rpzełom przez filozofię egzystencjalną to nauka o sztuce interpretacji, ale nie przekreśla różnic miedzy przedmiotem, a podmiotem rozumienia. Rozumienie to też sposób bycia, jego integralną częścią są przesądy czy emocje , których nie można oddzielić od przedmiotu poznania
- kategoria bycia w świecie: nie jest on zewnętrzny wobec podmiotu, jego interpretacja to odmiana bycia w świecie. Rozumienie świata to rozumienie siebie, w refleksy nad sobą trzeba wyjść od swojego miejsca w świecie . Rozumienie siebie to projekt naszej egzystencji. Być to zrozumieć świat i siebie samego
- myśli towarzysza pewne założenia- przed-sądy, określające próby ujmowania świata
- odczytywanie poezji to poszukiwanie reakcji na świat jaką jest postawa poety . mam interpretacje świata przez artystę a na to nakłada się interpretacja dzieła przez jego odbiorcę
- Heidegger mówi o staniu między ludem, a bogami, poszukując ich śladów w bycie. Pyta też o prawdę dzieła: odcina się od mimesis, dzieło oderwane od autora wciąga nas w otwartość bytu i wzywa nas do odejścia od obiegowej oceny, by być w prawdzie dziejącej się. Hermanautyka to sposób zachowania, wytworzony przez artystę przedmiotu. Dzieło choć stworzone przez twórcę nie może bytować bez tych, którzy je zachowują
- prawda wydarzająca się w dziele sztuki to nie ekspresja osobowości twórczej. Sens dzieła niezależny od jego twórcy, prawda w poezji to oddziaływanie a rozumienie dzieła sztuki można uznać za sposób rozumienia bycia
- podobnie o poezji mowie gadmer, dodaje, że tekst w swej eliptycznej formie bogaty jest w informacje i komunikacje. Dla niego tekst to wszystko to co wymaga zrozumienia i interpretacji. Jego rozumienie bycia zachodzi za pośrednictwem szczególnych bytów wytworów kultury. W lekutrze stapiają się horyzonty czytelnika i tekstu. Autor nieważny, czytelnika ma prze-sądy, założenia nabyte w czasie egzystencji i percypuje znaczenia wnoszone przez tekst. Powstały sens jest nietrwały zmienia się w kolejnych lekturach. Ale gwarantuje go zapis utworu
- nowoczesna hermeneutyka chce nie tylko zrozumieć tekst, ale chce by czytający zrozumiał sama siebie przez tekst. Musi przezwyciężyć pismo by zrozumieć. Dzieło interpretujemy za pomocą naszych niby-sądów. Znaki pisma zmieniają się w sens a podstawa zrozumienia jest rzecz o której mówi tekst. Jego zdaniem jest kategoria mimesis, bowiem naśladując ujawniamy istotę rzeczy. Dla niego dzieło sztuki to przykład naszej nieustannej budowy świata, pytamy na ile to co w nieprawdziwe i ono polega na naszym oswojeniu się ze światem
- właściwe rozumienie to cel każdej interpretacji
- spór jedni mówią o nieograniczoności sensu i wolności interpretacji
- Zbieżności w nowszej wersji hermeneutyki [derrida i Gadamer] czyli pamiętające przywrócenia a dekonstrukcja -dążenie to rozplenienia sensów. Pierwsza zbieżność już w XX : odrzucenie kantowskiej wizji człowieka jako ego cogito. Gadamer bada wszystko to, co ma charakter językowy ogłasza nieprzejrzystość świadomości, podmiot interpretujący życie sam żyje w świecie już zinterpretowanym i od tego uwolnić się nie da. A z tego 2 zbieżność; sprzeciw wobec strukturalizmowi [podmiot ma charakter obiektywny, to struktura znaków, dająca opisać się ogólnymi regułami] . ich zdaniem nie ma opozycji miedzy przedmiotem a podmiotem. Horyzonty się przenikają jak w koncepcji derridy o jedności tekstu dzieła i tekstu interpretacji. U gadamera nie ma typowych strukturalizmowi ambicji całościowujących. Sprzeciw wobec strukturalizmu dotyczy też koncepcji tekstu i języka. Hermanautyka akcentuje udział mowy w pojmowaniu rzeczywistości. Mowa dla nich jest nieodłączna od bycia , a język sam w sobie stanowi źródło mówienia o świecie
- w koncepcji tekstu hermanautyka podkreśla uwikłanie w tradycję aktualne konteksty. Rzeczywistość jest osobniczym doświadczeniem świata - Ricour, dalej stwierdza, że: nasze doświadczenie ma charakter tekstowy, ale dopomina się o historię i podmiot, a doświadczeniu lektury doszukuje się potwierdzenia podmiotowości. Derrika kwestionował filozofię podmiotu
- polemika hermeneutyki z dekonstrukcja od ksiązki Ricoura o metaforze. Dyskurs filozoficzny dla niego nie zawiera się w polu metaforycznym ale czasem się nim posługuje np. posłużenie się stara metafora w nowym znaczeniu, zatem dyskurs chce wydobycia z metafory nowe znaczenia i aspekty. Czyli hermanauta odrzuca zalodzenie o dekonstrukcji o naddeterminacji naszej percepcji świata przez procesy metaforyczne, leżące u podłoża dyskursu filozoficznego. Chce być semenatykiem badającym procesy historyczne
- derrida spór organiczna do filozofii Heideggera: nie akceptuje tezy o tym, ze dziele sztuki `wydarza się prawda' , nastroju, który do utworu ma wnosić podmiot, gdzie ja twórcze zastąpione przez ja konkretnego odbiorcy. Dla Heideggera dzieło rozplenia swoje znaczenia, dokonuje tez ich repetycji
- dasein podmioty odbierające znaczenia, stoją za prawda bycia
- spotkanie hermeneutyka i dekonstrukcja. Gadamer: teza o kole obejmującym rozumiejącego i to co rozumie. Rozmowa to sposób bycia, mowa [która dla Heideggera wiąże się z wypowiadaniem ,a dla derrika..] nie jest pochodną pisma jako śladu innej wypowiedzi i jej konceptualizacji. To stale ponawiana próba, usiłowanie, wdanie się w coś z kimś.
- mówienie jako gra wymaga reguł i stałej uwagi grających
- dla gadamera odczytanie tekstu to proces wykluczający jedna właściwą interpretację . lektura to odmiana mowy, a najważniejszy jest proces samozrozumienia czytelnika
- derridę interesuje przede wszystkim kategoria `dobrej woli' fundowanej przez porozumienie. Rozumie to jako `metafizykę woli'. Problem gdy psychoanaliza zakłada istnienie nieświadomości, bo to poszerza pole interpretującego uzbrojonego w dobrą wolę. Doświadczenie, w którym wszystko rozpoznajemy może być jednostkowe i konkretne, ale jego przedstawienie grozi uprzedmiotowieniem bo buduje granic przedmiot/podmiot! Derrika podkreśla ze interpretacja według nitsego opiera się na `woli mocy', wola opanowania znaczeń
- gadamer nie zgadza się z teza derridy, że hermanautyka operuje językiem metafizyki, nic z tego co analizują nie ma wspólnego z cechującym metafizykę oddzielenie przedmiotu od podmiotu, nie można odrzucić rozumienia, bo ono funduje komunikację. Już pojecie jezyk metafizyki dla niego jest metaforą, mówiącą, że język jest czymś żywym kształtowanym w dialogowej grze.
- Dekonstrukcja wychodzi od pojęcia znaku jako prafenomenu
- w hermenautce nawet jeśli teorie de saussera są akceptowane Ricoura i gadamera interesuje zdarzenie wypowiedzi, głos, mowa dialog i przede wszystkim tekst
- to pismo artykułuje świat
- gadamer podkreśla, że nie da się wyznaczyć granicy sensu i rozumienia konkretnego tekstu, bowiem zmieniają się podmioty z tym tekstem obcujące, w tym punkcie nowoczesne hermeneutyka jest bliższa myśli bahtina, niż dekonstrukcji. Kategoria głosu wypiera inne, a pojecie interpretacji jako niekończącego się dialogu staje się aktualne
- XX hermanautyka przedstawia się jako sztuka rozumienia, a w wersji ontologicznej u Heideggera mowa była o rozumieniu jako o sposobie bycia
- fuzja horyzontów w akcie indywidualnej lektury
- interpretacja to zapis lektury domagający się uzasadnienia,
- jeżeli według gadamera interpretacja to odnajdywanie sensu, to wdług dekonstrukcji jest jego wprowadzeniem. Dekonstrukcjoniste bardzie ciekawi interpretacja interpretacji czyli dociekanie co się kryje za interpretacją. Interpretator tez działa wobec tekstu mnożąc jego znaczenia
- dla derridy w takim procesie sam tekst traci centralne miejsce tu ruch w pionie i czasie. Interpretacja zawsze sprowadza tekst do jego cech reprezentatywnych . Badacz ten nie chce szukać prawdy tekstu
- gadamer pragnie odczytac poezje Claira z przekonaniem o sensowności interpretacji jako zapisu lektury