- przekładać poetykę normatywna na opisową , poszukiwanie miejsc w systemie, w których reguła, której pochodną jest zachowanie jest sądem o przedmiocie wytworzonym za jej pomocą i również wskazówka jak badać podobne jej przedmioty
- reguły to najbardziej obiegowe świadectwo myślenia klasycystycznego
- doktryna ta łatwa do powielania; gdy podtekst stracił na aktualności, nastąpiło odjecie od XVII systemów metafizycznych pozostała przepisy poetyckie
- sztuka to wiedza, można się jej nauczyć
- 1635 powołanie Akademii Francuskiej, instytucja kształcąca twórców poprzez krytykę artystyczną
- studiowanie dzieł sztuki w celu nauczenia się reguł ich tworzenia, ich badanie to dociekanie ich piękna, twórczości, prawdy artystycznej , porównywać dzieła z innymi działaniami praktyki ludzkiej
- termin klasyczny funkcjonuje od XVI/XVII w., wtedy miał on znaczenie normatywne klasyczny czyli wart naśladowania, wtedy w teorii warte naśladowania były tylko wzory antyczne zatem klasyczny to ten co naśladuje wzory antyczne
- to co składa się na ideała sztuki można osiągnąć za pomocą technik artystycznych połączonych z dozą inwencji, sztuka była dziedzina umysły wyrazem racjonalności.
- pojecie piękna jako harmonii i mary w XVII wieku było rozpatrywane poprzez kategorii jasności i stosowności. Dobry twórca dobiera klasyczne formy i odpowiednie tematy.
- dzieło musi zadowalać estetycznie ale i mieć siłę molarną ,a to pociąga za soba zobowiązania treściowe ,a do tego najlepsza literatura jest.
- preferowane tragedie ze względu na jej emocjonalną siłe, ale inaczej rozumiano jej działanie, nie było katharsis - wyładowania napięć. Tragedia klasycystyczna powinna być wzorem do naśladowania i dawać ogólne wzory zachowań. Bohater to osoba rozumna, świadoma, uwikłana w swoje isntynkta, ale ostatecznie je zwyciężająca nawet kosztem szczęścia osobistego
- akcentowano role sytuacji i charakterów w rozwijaniu akcji
- człowiekiem szlachetnym nie mógł być ktoś z gminu , w tragedii działa osoby wysoko urodzone, dominuje nastrój wzniosłości
- ważna zasada 3-ech jedności, Arystoteles postulował zasadę jedności akcji , douszna się w jego rozważania jedności czasu, a klasycy ustanowili zasadę jedności miejsca . Uzasadnieniem była potrzeba prawdopodobieństwa
- potem krytyka [ z czasów romantyzmu] uznająca te zasady za ograniczanie wolności artystycznej , sprzeciwiająca się pseudoklasycyzmowi [nurt bez korzeni filozoficznych chcący ocalić wyzute kanony estetyczne jak hierarchia gatunków
- adekwatność treści i formy decydować powinna o stronie językowej dzieła
- akademia preferowała określony system rytmiczny ścisły 12- to sylabowiec
- semantyka literacka z powodu użycia alegorii, wyszukanych paralelizmów komplikował się
- środki wyrazu nie mogły istnieć bez związku z wizją
- Racine akcentował ważność ponadludzkich reguł zachowania i pokazywał małości buntu wobec wielkiego systemu - Boga, rozumu lub natury
- tragizm bohaterów nie w perspektywie historii ważnych dziejów lecz w objęciu funkcjonowania tego wielkiego systemu. Koniec śmierć lub pogodzenie się z losem. Decydującą role w akceptacji nie miał ślepy los, czy Bóg ale rozumna wola ludzka
- Tezy Racinea kwestionował Goldman, Opierając się na Kartezjuszu [on pisał o łudzących zmysłach, które łudzą też umysł a także dusze . Ludzie mają wole mogą więc ulec lub odrzucić pokusę. Wolna wola to wola poskromienia, wola kontrolowania przez rozum - nadrzędna instancja naszych zachowań]
- Etyka tego filozofa wierzyła w molarne możliwości rozumu. Natura ludzka pełna sprzeczności, ma jednak sposoby na ich rozwiązanie ,a tego tragedia nie czyni. Toefyka metafizyczna, bowiem umieszcza ludzi w abstrakcyjnej przestrzeni poza czasem i społeczeństwem, a ograniczoną rozumem i Bogiem
- wybór zachowania zależy od nas, a jego znaczenie od metafizycznej zasady
- pisarze klasycystyczni akcentowali role Boga lub rozumu jako uzasadnienie akcji i działan bohatera. Tragizm z opozycji jednostkowych zmysłowych przypadłości ludzkich przeiw zachowaniom opartym na tym wyższym instancjom
- umysł miała wałczyć z tym co niejasne, zagadkowe, rozum miał być wszechmocny a natura niezmienna
- teoretyków utorowało zagadnienie relacja miedzy dziełem sztuki a a rzeczywistością, miedzy obrazem artystycznym a naturą
- dla Kartezjusza natura to; ustalony do boga lad rzeczy, lub istota czyli forma niezmienna i wieczna
- mam idee jasne pewne, bo od boga i przeciwne im zmysłowe i zwodnicze , naturę trzeba badać, bo w zetknięciu z nią rodzi się metoda dedukcyjna
-widać pewną zbieżność w koncepcji natury Kartezjusza i tej z XVII w. mowie się o naturze odmiennej od rzeczywistości zmysłowej
- postulat Arystotelesa, by naśladować działania ludzkie zastąpiona tym by naśladować antyczne wzorce ujmowania świata i człowieka tylko w starożytności umiano opisać naturę taką jaka była ; wolna, prawdziwą i harmonijną Prawda wiekuista natury kryje się w idei, stąd postulat idealizacji
- idealizacji rzeczywistości materialnej w najprostszym wypadaniu przez upiększanie, ale tez przez selekcję materiału - charaktery ludzi nie miały w sobie nic z trywialności otoczenia
- ośmieszano takie zachowania nawet te typowe ,w których rozumna natura nie realizował się
- rzeczywistości narzucano rozumną, regularną strukturę obowiązującą w planie treści i planie wyrażania - metoda racjonalistyczna także w praktyce twórczej
- nie lubili twórczości fantastycznej, potępiali za odejście od zdrowego rozsądku , powinno być to co prawdopodobne czyli zgodne z poglądem powszechnym
- piękna rzecz odpowiada swoje naturze tej naszej bo jest bliskim przedstawieniem modelu rzeczywistości
- wizja eksponowała bohaterów poza czasem i przestrzenią a kostium rzymski miał określić zachowania spadkobierców antycznych cnót ,a w praktyce bohaterowie antyczni we współczesnych kostiumach prezentowali istotne współcześnie cnoty
- sztuka klasycystyczna wieloraka, ale ta wielorakość zamierzona przyjemność estetyczna użyteczna, nastawiona na propagowanie pewnych typów zachowań. Wzory cechowały się uniwersalizmem wieczną aktualnością wartości to piękno, rozum i natura.
- źródłem spójność między praktyką artystyczna a teoretyczna był światopogląd metafizyczny dążący do uniwersalnego ładu
- choć Diderot wprowadził mieszczaństwo do swoje literatury to kontynuował tezę, że o jej piękniej decydują rozumne reguły, ich opanowanie daje sukces a celem literatury jest przyjemna użyteczność
- jednak taka estetyka była antypsychologiczna, badając przedmioty artystyczne, nie zajmowała się uwarunkowaniami twórczość, podobnie jak u Arystotelesa to przez przekonanie, że sztuka jest wiedzą
- w teorii literatury to epos i tragedia najważniejsze, przedstawiły ludzi bykli rozumnie i istotnie i rozumnie działające ,ale najważniejsza była praca nad tekstem, kótra opisac można było za pomocą reguł. Estetyka ta chciała określenia granic poezji jak kompozycja teksty, semantyka czy spsoć naśladowania
- klasycyzm wypracował swoisty system leksykalny m jezyk epoki o silnym i imperatywnym kodzie, bez podkreślania tendencji autoteliczności słowa
-estetyka klasycyzmu wypracował też koncepcje modelowania w sztuce, naturę bowiem ujmowano jako rzeczywistości idealną z powodu szczegółowych opracowanych zasad idealizacji
- poezja konstruowała drugi świat ,ale to tez narzędzie do poznania tego, co stałe ogólne odwieczne
- Estetyka klasycystyczna wprowadzając miarę prawdy prawdopodobieństwo stawiała za cel naśladowania a efektowi poznawczemu przypisywała wzruszenie odbiorcy u Arystotelesa sprawdzenie wartości artystycznych dokonywał osie przez wzruszenie odbiorcy
- dla Arystoteles miała prowadzić prawdopodobieństwo przedstawienia działa na tych samych zasadach co jego wykonanie, dla francuskich klasycystów to prawdopodobieństwo jest najważniejsze
- tylko prawdopodobieństwo może oddziaływać na odbiorcę dlatego poetyka normatywna podporządkowana tej idei
- funkcjonalne walory sztuki z powodu jej mocnego osadzenia w społeczeństwie
- świadoma funkcjonalizacja wiedzy o sztuce, zwłaszcza poezji, wypracowywane kryteria oceny dzieł miały dać pożądane ideały artystyczne Nauka o sztuce ukazywała normy piękna i dobrego smaku.