Według Adama Smitha przedmiotem badania ekonomii są procesy gromadzenia bogactwa społecznego i jego wykorzystania.
Według Karola Marksa ekonomia bada społeczne prawa gospodarowania, które są historycznie zmienne. Ekonomia zajmuje się społecznymi prawami produkcji, podziału, wymiany i konsumpcji.
Według Paula Samuelsona ekonomia bada sposób, w jaki ludzie i społeczeństwa używają rzadkich zasobów celu produkcji różnych dóbr usług.
Według Alberta Reesa ekonomia to studium alokacji rzadkich zasobów wśród niezliczonych i konkurujących ze sobą zastosowań.
Metoda naukowa w ekonomii obejmuje trzy kolejno po sobie następujące postępowania badawcze:
abstrakcja: wyodrębnianie stale powtarzających się elementów procesu gospodarczego oraz formułowanie pojęć wyrażających wspólne właściwości tego procesu
stopniowa konkretyzacja: uszczegółowienie
weryfikacja: porównanie z badaną rzeczywistością.
Dlaczego ekonomia jest nauką empiryczną i społeczną ?
Prawo ekonomiczne to związek występujący między badanymi zjawiskami mający charakter względnie stały i zasadniczy. Prawidłowość ekonomiczna to związek między istotnymi elementami procesu ekonomicznego (podaj definicję)
Prawa ekonomiczne mają charakter: (obiektywny,. masowy i stochastyczny - wymień.
Wymień przedstawicieli nurtu klasycznego w ekonomii (Smith, Mill, Ricardo, Sisimondi, Say)
Podaj główne założenia ekonomii klasycznej (własność, wolność, konkurencja)
Podstawą społeczeństwa kapitalistycznego jest ……(wyzysk)…………….. . Kapitalizm nie może istnieć bez ……………(ustawicznego rewolucjonizowania)……………………………. środków wytwarzania. Postęp technologiczny to jego konieczna zasada ………..(pomnażania kapitału)………………………….. Stopa zysku będąca relacją wartości dodatkowej do całego kapitału ma w kapitalizmie tendencję ………………..(spadkową)………………... Każdy postęp techniczny jest ………………..(pogorszeniem)……………… położenia klasy uciskanej poprzez rozszerzenie się tzw…………………. („ pracy wyalienowanej” )………………… . (uzupełnij)
C. Pigou po raz pierwszy w ekonomii neoklasycznej przedstawił ekonomiczny argument za redystrybucją dochodów „od bogatych do biednych”. Twierdził on, że ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….(krańcowa użyteczność pieniądza i konsumowanych dóbr spada wraz ze wzrostem dochodu do dyspozycji). - uzupełnij
O wielkości zatrudnienia w gospodarce decyduje więc zdaniem Keynesa ……………………………………………………….. (skłonność do konsumpcji i stopa inwestycji). Jeśli skłonność do konsumpcji jest dana to zatrudnienie może wzrastać równolegle ze wzrostem inwestycji. W przypadku kiedy inwestycje i wydatki konsumpcyjne spadają, wówczas …………………………………………………………………………………………………(gospodarka nie jest w stanie utrzymać takiej samej liczby miejsc pracy), jak w poprzednim szczycie koniunktury. Dochodzi do …………………………(recesji), pojawia się bezrobocie cykliczne. J. M. Keynes w swojej teorii akcentuje znaczenie popytu …………………………..(zagregowanego), jako determinanty zatrudnienia i bezrobocia, - uzupełnij
M. Friedman przedstawił naprawczy program przejściowy składający się z dwóch filarów. : wymienić i krótko omówić ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… (Pierwszy dotyczył reformy systemu zasiłków dla bezrobotnych i opieki społecznej, drugi reformy ubezpieczeń społecznych. Pierwszy filar reformy sprowadzał się do „zastąpienia wielu nieskutecznych i szczegółowych programów- jednym kompleksowym programem uzupełnień dochodów w gotówce. Był to program „negatywnego podatku dochodowego połączonego z pozytywnym podatkiem dochodowym.” Drugi filar polegał na „uzupełnieniu węzła ubezpieczeń społecznych, tak by wypełnić obecne zobowiązania i stopniowo wymagać od ludzi, by sami czynili starania w celu zabezpieczenia sobie emerytury.”)
Wyjaśnij dlaczego socjalizm jako formacja jest mniej całością niż kapitalizm ……………………………………… (Władza z powodów systemowych (brak kluczowych informacji, interesów i mechanizmów) nie może kontrolować procesu reprodukcji materialnej. Można mówić o jego zwijaniu się ze względu na słabszą niż w formacji wcześniejszej penetrację systemu przez konstytuującą go zasadę).
Cechy realnego socjalizmu to: (wymienić)
państwo występuje jako siła wytwórcza . Działalność administracyjna staje się czynnikiem produkcji, bo jest koniecznym substytutem mechanizmów reprodukcji produkcji,
brak powiązań między reprodukcją kapitału i majątku z jakimkolwiek aktualnym interesem,
systemowa nieobecność szeregu informacji, które może wygenerować tylko rynek.
Trzy fazy rozwoju realnego socjalizmu jako formacji (wymienić)
Faza ekstensywnego rozwoju: etap przyspieszonej industrializacji i ekspansji władzy, nacjonalizacja, redukcja sektora prywatnego i konkurencyjnych instytucji społecznych i politycznych.
Faza względnie zrównoważonego funkcjonowania: pragmatyzacja systemu, przeszczepy z gospodarki rynkowej (nieudane).
Faza wyczerpywania się ekstensywnych rezerw wzrostu(zasobów)
Amerykański politolog i ekonomista J. Rifkin stawia fundamentalne pytanie: Czy kapitalizm …………………………………..(nie przestanie się rozwijać idąc śladem innych potęg w historii, które tracąc konkurenta traciły zdolności adaptacyjne. Istniejąca logika procesu globalizacji………………………………………………………………. (nie doprowadzi do stanu docelowego- wyższej efektywności, ze względu na występujące w tym procesie sprzeczności, które mogą podważyć lub zniszczyć logikę tego procesu).
Wyjaśnij różnice między wartością użytkowa a wymienną ………………………………………………………………………………………………….(Wartość użytkowa- zdolność zaspakajania określonych potrzeb. Towar musi posiadać powszechnie aprobowaną wartość użytkową: jest to kategoria obiektywna gdyż nabiera takiego charakteru na rynku poprzez masowość. Wartość wymienna- wyraża się w określonej ilości innego dobra jakie w zamian można otrzymać . Wielkość ta wyrażona w pieniądzu to cena)
Wyjaśnij pojecie rynku w ujęciu klasycznym ……………….. (powszechne miejsce, w którym kupuje się i sprzedaje towary i usługi, układ wzajemnych powiązań między popytem i podażą, w którym punktem docelowym jest równowaga rynkowa.)
Wyjaśnij istotę koncepcji J,. Kornaia …………………………….( równowaga oznacza pewien bezruch. Oznacza to, że nikt nie ma chęci na robienie czegoś innego niż robi. Oznacza to stagnację. Równowaga dynamiczna jest zatem celem do którego zmierzają procesy gospodarcze, ale jednocześnie jest celem zmieniającym się nieustannie. System gospodarczy nie musi rozwijać się poprzez osiąganie stanów równowagi, system gospodarczy rozwija się gdy aspiracje kupujących i sprzedających są intensywne, istnieje przewaga ciśnienia nad ssaniem czyli więcej chce sprzedać niż kupić. Stan ciśnienia wymusza innowacje, przeważają decyzje podstawowe wymagające wielu informacji nad decyzjami standardowymi. Aspiracje kupujących i sprzedających są intensywne, to znaczy że kupujący chcą coraz więcej kupić a sprzedający coraz więcej sprzedać).
Wymień i wyjaśnij prawa Engla:
Pierwsze prawo Engla- w miarę wzrost dochodu maleje udział wydatków na żywność w wydatkach ogółem
Drugie prawo Engla - w miarę wzrost dochodu udział wydatków na odzież i mieszkanie w wydatkach ogółem zmienia się (rośnie) skokowo. W pewnych przedziałach dochodów jest on stały.
Trzecie prawo Engela - w miarę wzrost dochodu udział wydatków na luksus w wydatkach ogółem rośnie.
Wyjaśnij pojęcie optimum konsumenta: ………………………………………………… (punkt równowagi konsumenta: krzywa obojętności a linia budżetu, punkt styczności)
Co to jest ścieżka ekspansji konsumenta ? …………………………….. (przejście na nowy punkt równowagi)
Wyjaśnij cela działania firm …………………. (krótkookresowe, długookresowe)
Wymień zasady działalności firm ……………………….(Zasady działalności: zasada ciągłości, wydajności, optymalnych wyborów, sprawności organizacyjnej,)
Co to jest dyskryminacja cenowa w działalności monopolu …………………… (Monopol stosujący dyskryminację cenową sprzedaje ten sam produkt po cenie wyższej na rynku, na którym jest stosunkowo nieelastyczny popyt oraz po cenie niższej na rynku o popycie elastycznym).
Wyjaśnij zasadę działania oligopolu …………………………………( jest to typ rynku niedoskonałego. Brakuje tutaj jednoznacznych rozwiązań. Firmy są współzależne i tę współzależność biorą pod uwagę w podejmowaniu decyzji. W oligopolu wyróżnia się dwa podejścia: zachowania kolizyjne- firmy uczą się w trakcie prowadzenia działalności, zachowania niekolizyjne- firmy wchodzą w różnego rodzaju porozumienia. Tego rodzaju zachowania są bardziej niestabilne od poprzednich . Istnieje swoista pokusa bycia niepokornym i wychodzenia z tych porozumień w odpowiednim czasie. )
Wyjaśnij zasadę racjonalności ………………..(minimum nakładów, maksimum efektów)
Wymień rodzaje ryzyka w działalności przedsiębiorstwa …………………………(wewnętrzne, zewnętrzne)
Co to jest rachunek ekonomiczny w przedsiębiorstwie i jakie są jego rodzaje………………….. ( zestawienie nakładów i efektów, ex ante i ex post)