Samorządowe zakłady budżetowe
Wyjaśniamy, na jakich zasadach działają w 2010 roku zakłady budżetowe, których likwidację przewiduje nowa ustawa o finansach publicznych, i co się stanie z pracownikami i mieniem tych jednostek po likwidacji.
W jednostkach samorządu terytorialnego, zwłaszcza w gminach, powszechną formą organizacyjno-prawną realizacji zadań publicznych jest forma zakładu budżetowego. Zakłady te funkcjonują przede wszystkim w sferze zadań oświatowych (np. przedszkola) lub zadań związanych z gospodarką komunalną (np. zakłady wodociągów i kanalizacji). Prawną podstawą tworzenia i funkcjonowania tego rodzaju jednostek samorządowych były dotychczas przepisy art. 24 i 25 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (DzU nr 249, poz. 2104 ze zm.) oraz przepisy ustaw szczególnych, np. ustawy o gospodarce komunalnej, ustawy o systemie oświaty czy też ustawy o zatrudnieniu socjalnym.
Istotna zmiana w tym zakresie została wprowadzona na mocy nowej ustawy o finansach publicznych z dnia 27 sierpnia 2009 r. (DzU nr 157, poz. 1240) - dalej: ufp 2009 - która co do zasady nie przewiduje formy zakładu budżetowego dla wykonywania zadań publicznych, z jednym wyjątkiem.
Zapewne w większości przypadków organy stanowiące jst podejmą decyzję o likwidacji zakładów budżetowych w drodze przekształcenia ich w jednostki budżetowe i przejęcia pracowników przez nowo tworzone jednostki.
Po konsultacjach z przedstawicielami samorządu terytorialnego ustawodawca dopuścił możliwość dalszego funkcjonowania zakładów budżetowych wyłącznie w jednostkach samorządu terytorialnego (dalej: jst), istotnie zawężając przy tym - w art. 14 ufp 2009 - zakres zadań własnych gmin, powiatów i województw samorządowych, które mogą być realizowane w tej właśnie formie (patrz: ramka: "Które zadania może realizować…").
Gminne, powiatowe i wojewódzkie zakłady budżetowe, które realizują zadania publiczne wykraczające poza zakres określony przepisem art. 14 nowej ustawy, będą musiały zostać zlikwidowane.
Nowe formy organizacyjno-prawne
Zmienione regulacje dotyczące zakładów budżetowych dotykają sporej grupy samorządowych jednostek organizacyjnych działających w tej formie - jest ich niemal dwa tysiące i zatrudniają ok. 82 tysiące osób.
[...]