Zapalenie pŁuc OPIS: ostre bakteryjne zakażenie miąższu płucnego; częściej niż wirusowe zapalenie płuc występuje u dorosłych i o wiele rzadziej u dzieci; zakażenie może być pozaszpitalne lub szpitalne (nabyte przez chorego); Podstawowym badaniem w rozpoznawaniu zapalenia płuc jest wywiad chorobowy (gorączka, dreszcze, kaszel, duszność, ból w klatce piersiowej), zmiany opukowe i osłuchowe nad płucem, badania laboratoryjne i RTG klatki piersiowej. W celu wykrycia czynnika wywołującego zapalenie płuc bardzo istotne jest, przed podaniem antybiotyków, pobranie plwociny do badania bakteriologicznego. Płeć: choroba występuje częściej u mężczyzn. OBJAWY: główne: kaszel, gorączka, ból w klatce piersiowej, nagle pojawiające się dreszcze, ciemna, gęsta lub krwista (rdzawa) plwocina; inne: wzdęcie, ból brzucha, jadłowstręt, niepokój, szmer oskrzelowy, stłumienie opukiwania, trzeszczenia (rzężenia), sinica, osłabione szmery oddechowe, odwodnienie, majaczenia, obfite poty, zmęczenie, duszność, zaczerwienienie twarzy, ból głowy, krwioplucie, złe samopoczucie, bóle mięśniowe, tarcie opłucnowe, zapalenie opłucnej, ból opłucnowy, wyczerpanie nerwowe, niepokój, furczenia, dreszcze, ból w okolicy ramion, przyspieszona akcja serca, przyspieszony oddech. CZYNNIKI RYZYKA: infekcje wirusowe, pobyt w szpitalu, podeszły wiek, alkoholizm, AIDS lub inne stany immunosupresji, palenie tytoniu, niewydolność nerek, choroby układu sercowo-naczyniowego, POCHP, cukrzyca, niedożywienie, choroba nowotworowa, znieczulenie ogólne, wentylacja mechaniczna, stany zaburzeń świadomości lub zaburzenia połykania. LECZENIE OGÓLNE: leczenie przeciwbakteryjne ukierunkowane na najbardziej prawdopodobny czynnik chorobotwórczy, u chorych z sinicą, hipoksją, dusznością, zaburzeniami krążenia lub majaczeniami jest wskazana tlenoterapia, wentylacja mechaniczna w niewydolności oddechowej, zabiegi fizykoterapeutyczne w obrębie klatki piersiowej, nawodnienie, odsysanie przez nos wydzieliny tchawiczej, w razie potrzeby leczenie przeciwbólowe, wyrównywanie niedoborów elektrolitowych, w razie podejrzenia gruźlicy - izolacja. ZAPOBIEGANIE: szczepionka pneumokokowi, zmniejszać wpływ czynników ryzyka, unikać stosowania antybiotyków w łagodnych infekcjach wirusowych, u osób z grup wysokiego ryzyka coroczne szczepienia przeciw grypie, chorzy unieruchomieni w łóżku i w okresie pooperacyjnym - ćwiczenia oddechowe i pobudzanie kaszlu; POWIKŁANIA: ropniak opłucnej, ropień płuca, ropne zapalenie osierdzia, zapalenie opłucnej, wysięk opłucnowy, martwica tkanki płucnej, nadkażenie, zespół ostrej niewydolności oddechowej. PRZEBIEG CHOROBY I ROKOWANIE: najczęstszy przebieg - ostry; u dotychczas zdrowych osób widoczna poprawa i ustąpienie gorączki w ciągu 1-3 dni, śmiertelność wynosi około 5%, niekorzystne rokowanie - wiek podeszły i małe dzieci, dodatni wynik posiewu krwi, niewielka liczba leukocytów, współistniejące choroby,
ROZEDMA PŁUC
Rozedma płuc charakteryzuje się powiększeniem ponad normę przestrzeni powietrznych w strukturach płuc znajdujących się obwodowo od oskrzelików i przebiega z destrukcją ścianki tych struktur. Pękanie i zanikanie ścian oskrzelików prowadzi do powstania dużych przestrzeni powietrznych w środkowej części zrazika płucnego lub, jak w rozedmie uogólnionej, cały zrazik ulega destrukcji. Tworzą się duże przestrzenie powietrzne, miejscami zlewające się ze sobą (pęcherze rozedmowe).
Rozedma płuc rozpoznawana jest na podstawie wywiadu lekarskiego (występuje duszność wysiłkowa), badania przedmiotowego (zmiany osłuchowe w płucach) i badania radiologicznego płuc.
NIEDODMA PŁUC Niedodma płuc jest zapadnięciem się pęcherzyków płucnych i oznacza niepełne rozprężenie płuca lub części jego miąższu (stan zmniejszonego upowietrznienia lub całkowitej bezpowietrzności). Mechanizm niedodmy polega na zamknięciu światła oskrzela (niedodma obturacyjna) lub na ucisku z zewnątrz na płuco (niedodma kompresyjna).
Podstawowym badaniem dla rozpoznania całkowitej lub częściowej niedodmy płuca jest badanie radiologiczne klatki piersiowej.
GRUŹLICA
Gruźlica jest chorobą wywołana przez prątek gruźlicy. Bakteria ta może przetrwać w organizmie w stanie „uśpienia” wiele lat. Źródłem zakażenia prątkiem w naszym kraju jest prawie wyłącznie chory, wydalający prątki, człowiek. Prątki wydobywają się z organizmu człowieka chorego w czasie kaszlu, głośnego mówienia, „gromkiego” śmiechu, kichania. Zakażenie prątkiem następuje najczęściej drogą wziewną. Człowiek chory na czynną gruźlicę już po 2-3 tygodniach przyjmowania odpowiednich leków przeciwprątkowych przestaje wydalać prątki groźne dla swego otoczenia Należy pamiętać, iż bardzo ważne dla zdrowia są szczepienia BCG. Gruźlica jest dziś chorobą całkowicie wyleczalną. Warunkiem powrotu do pełni zdrowia jest jednak wczesne wykrycie choroby. Objawy : utrzymujący się ponad 3 tygodnie kaszel, stany podgorączkowe, bóle klatki piersiowej, spadek ciężaru ciała, krwioplucie. Podstawowym badaniem rozstrzygającym o rozpoznaniu czynnej gruźlicy, bezwzględnie wymagającej leczenia, jest badanie bakteriologiczne, które powinno być wykonane w każdym przypadku powyższych objawów. Gruźlica płuc wcześnie wykryta i prawidłowo leczona jest całkowicie i trwale uleczalna.
ASTMA - DYCHAWICA OSKRZELOWA
Astma jest jedną z najczęstszych chorób, stanowiącą poważny problem społeczny, zdrowotny i ekonomiczny. W większości przypadków choroba ta ujawnia przed 6. rokiem życia. Przyczyną tego zjawiska są czynniki genetyczne oraz zmiany w środowisku naturalnym
Jakie inne okoliczności mogą sprzyjać rozwojowi astmy?
Wśród nich należy wymienić:
Dym tytoniowy, dym z palącego się drewna, chemiczne środki czystości, gazy (dwutlenek siarki, tlenek azotu, tlenek węgla), Wirusowe zakażenia dróg oddechowych, Uczulenie pokarmowe, Stosowanie antybiotyków oraz uczulenie na roztocze kurzu domowego w pierwszym lub drugim roku życia.
OBJAWY I PRZEBIEG ASTMY
Astma oskrzelowa jest przewlekłą chorobą zapalną oskrzeli.
Przebieg choroby charakteryzuje się tym, że kolejno następują po sobie okresy zaostrzeń objawów oraz okresy pełnego zdrowia, stąd często mówi się o zmiennym jej przebiegu.
OBJAWY: duszność, utrudniony oddech lub brak tchu, świsty podczas oddychania, ucisk w klatce piersiowej, napady męczącego kaszlu.
Występują okresy stabilizacji choroby i okresy zaostrzenia astmy, czyli napady astmy.
Podczas zaostrzenia objawy astmy mogą ulec takiemu nasileniu, że zagrażają życiu. Aby uniknąć takich niebezpiecznych sytuacji, konieczna jest jak najlepsza kontrola przebiegu choroby polegająca przede wszystkim na odpowiednim leczeniu farmakologicznym, unikaniu czynników wywołujących zaostrzenia choroby, ale także na samoobserwacji i samokontroli pacjenta.
LECZENIE ASTMY I KONTROLA CHOROBY.
Jakie są cele leczenia astmy?
Podstawowe cele leczenia astmy (wg wytycznych Światowej Strategii Rozpoznawania, Leczenia i Prewencji Astmy - Gina 2002) to:
Doprowadzenie do stabilizacji choroby,
Brak nocnych duszności,
Umożliwienie normalnej nauki i pracy zawodowej,
Prawidłowe lub niemal prawidłowe wyniki badań spirometrycznych,
Akceptacja stosowanego leczenia przez pacjenta.
W leczeniu astmy kanonem są obecnie dwa rodzaje leków w postaci wziewnej. Są to:
Wziewne leki kontrolujące proces zapalny: leki rozszerzające drogi oddechowe i kortykosteroidy
Wziewne leki przerywające napad duszności : leki rozszerzające oskrzela
POCHP
Ta naukowo brzmiąca nazwa obejmuje dwie dobrze znane od lat choroby - przewlekłe zapalenie oskrzeli i rozedmę płuc. POChP jest niezwykle niebezpieczna, gdyż przez wiele lat rozwija się bezobjawowo. Obie choroby są spowodowane paleniem tytoniu. Wdychany dym papierosowy drażni oskrzela, prowadząc do zapalenia i zwiększonej produkcji wydzieliny oskrzelowej. Uszkadza też wyścielające je rzęski, których zadaniem jest oczyszczanie dróg oddechowych z bakterii i pyłów. Zalegająca wydzielina zwęża drogi oddechowe i utrudnia przepływ powietrza w płucach. Pierwszym objawem choroby jest poranny kaszel. W zaawansowanej postaci POChP chory odczuwa duszność nawet przy najmniejszym wysiłku. Leczenie rzucenie palenia papierosów.
NOWOTWORY PŁUCA
Nowotwory pierwotne płuca dzieli się na łagodne (brodawczaki, gruczolaki) i zlośliwe. Guzami wtórnymi są przerzuty nowotworowe do płuc.
Najczęstszym nowotworem złośliwym u człowieka jest rak płuc..
Wyróżnia się dwie grupy chorych: na raka drobnokomórkowego i raka niedrobnokomórkowego. Rozróżnienie to w zasadniczy sposób decyduje o wyborze metody leczenia, postępowaniu chirurgicznym i rokowaniu.
Wczesny okres choroby przebiega bez objawów. W każdym przypadku utrzymującego się przewlekle kaszlu pacjent powinien zasięgnąć opinii lekarza.
Rozpoznanie raka płuca opiera się na dokładnie zebranym wywiadzie lekarskim od pacjenta, badaniu przedmiotowym (opukiwaniu, osłuchiwaniu klatki piersiowej), a także na badaniach dodatkowych. Zwykle wykonuje się najpierw RTG klatki piersiowej. Największą wartość rozpoznawczą ma dodatni wynik badania cytologicznego plwociny - stwierdzenie w niej komórek nowotworowych. Oprócz badania plwociny, do badania mikroskopowego pobiera się także materiał tkankowy lub komórkowy w czasie badania, mediastinoskopii, biopsji celowanej guza, czy też punkcji opłucnej, podczas której uzyskuje się płyn z jamy opłucnej.
CZYNNIKI RYZYKA:
Za podstawowy karcynogen prowadzący do raka płuca, uważa się dym papierosowy. Zwiększone ryzyko zachorowania na raka płuca występuje także u ludzi, którzy są narażeni na duże stężenia radonu. Narażenie na azbest także zwiększa ryzyko zachorowania na raka płuca, Wczesne wykrycie raka płuc z reguły jest niemożliwe, gdyż we wczesnych stadiach nie daje on objawów. Wykrywa się go dopiero wtedy, gdy rozrosły guz powoduje wystąpienie objawów. OBJAWY RAKA PŁUC: Najczęstszym objawem raka płuca jest uporczywy kaszel., stały ból w klatce piersiowej, krótki oddech, świsty, powtarzające się zachorowania na zapalenie płuc lub oskrzel, obecność krwi w plwocinie, chrypka.LECZENIE: chirurgiczne. Radioterapia. Używa się silnego promieniowania, aby zniszczyć komórki nowotworowe i zahamować ich wzrost. Chemioterapia
ZAPALENIE OPŁUCNEJ - Są trzy rodzaje zapalenia opłucnej: suche, wysiękowe i ropne.
Zapalenie suche opłucnej charakteryzuje się bólem nasilającym się przy oddychaniu. Inne objawy to: kaszel, stany podgorączkowe, tarcia opłucnowe wskutek wypadania złogów włóknika między listkami opłucnej. Zapalenie suche opłucnej często przebiega jednocześnie z zapaleniem płuc. Leczenie polega na stosowaniu środków przeciwbólowych, przeciwgorączkowych, miejscowo stosuje się bańki i kataplazmy z gorczycy.
Zapalenie opłucnej wysiękowe charakteryzuje się gromadzeniem wysięku w jamie opłucnowej. Choroba przebiega z gorączką, bólami klatki piersiowej, kaszlem, dusznością. Badanie radiologiczne wykazuje duży cień, którego górna granica porusza się podczas oddychania. Ponadto w obrazie radiologicznym stwierdza się przemieszczenie serca i śródpiersia. Nakłucie klatki piersiowej pozwala na wydobycie płynu. Choroba trwa około 8 tygodni. Leczenie wysiękowego zapalenia opłucnej polega na podawaniu środków ogólnie tonizujących, wzmacniających, antybiotyków. Przy silnej duszności na skutek narastającego wysięku wykonuje się nakłucia opłucnej z wypuszczeniem płynu (ok. 500 ml jednorazowo).
Wysięk opłucnowy może ulec zropieniu i wówczas mamy do czynienia z ropnym zapaleniem opłucnej.
Zapalenie opłucnej - zarówno suche jak i wysiękowe - może wystąpić jako objaw w szeregu schorzeń, np. w zapaleniu, czy raku płuc. Po przebyciu zapalenia opłucnej (najczęściej wysiękowego) mogą rozwinąć się w płucach zmiany gruźlicze, mogą też pozostać zrosty opłucnowe, upośledzające ruchy płuc.
JEDNOSTRONNE USZKODZENIE UKŁ. PIRAMIDOWEGO-
Chód koszący, połowiczo- niedowładny, patologiczne ustawienie kończyny w synergizmie
wyprostnym, co powoduje czynnościowe uszkodzenie kończyny. Brak jest balansowania
kończyną górną po stronie porażonej. Niekiedy podczas obciążania przodostopia może dojść do tzw. Chodu podskakującego, co wiąże się ze wzmożonym reagowaniem na rozciąganie mięśnia trójgłowego łydki. Utrudnione są przy tym uszkodzeniu: ruszanie, zatrzymywanie i zmiana kierunku. Czasem obserwujemy tzw. przymusowy pęd ku przodowi, tyłowi lub w bok.
USZKODZENIE MÓZDZKU
- chód na szerokiej podstawie/chód móżdżkowy, bezwładny,
niezależnie od tego szerokiego rozstawienia kończyn chory chwieje się i zatacza/
Przy jednostronnym uszkodzeniu móżdżku lub błędnika, podczas chodzenia w przód następuje zbaczanie pacjenta w stronę ogniska chorobowego./chód gwiaździsty/
WIĄD RDZENIA I ZWYRODNIENIE TYLNO - POWRÓZKOWE
Daje tzw. chód bezwładny - defiladowy, chory chodzi niepewnie, dużymi , niejednakowej długości krokami, nadmiernie zginając kolana, gwałtownie wyrzuca stopy i silnie uderza piętą o podłoże. Spowodowane jest to zaburzeniem czucia i ułożenia ruchu. Po wyłączeniu kontroli wzrokowej- zaburzenia bardziej wyraźne.
STWARDNIENIE ROZSIANE- SM- ,
połączenie spastyczności i bezwładu w kkd powoduje tzw. chód huśtający. Kończyna dźwigająca ciężar ciała wykonuje ruchy taneczne lub podskakujące
co objawia się nieregularnymi ruchami całego ciała w górę i w dół.
USZKODZENIA RDZENIA-
połączenie spastyczności i bezwładu w kkd może przebiegać z porażeniami wiotkimi bądź spastycznymi. W związku z tym chód może by PARAPETYCZNO-SPASTYCZNY, chory w jednym przypadku chodzi powoli z wysiłkiem, nie odrywając stóp od
podłoża tzw. Powłóczenie nogami, opierając się o laskę bądź korzystając z pomocy osoby drugiej,
często załamuje się w stawach kolanowych. Chodzenie bez aparatu stabilizującego jest często
niemożliwe.
W innym przypadku chory ma wyprostowane kkd, z trudnością odrywa stopy od podłoża i
przesuwa je do przodu, często zahacza palcami o podłoże. Chód jest utrudniony z powodu
nadmiernego oparcia i krzyżowania się nóg oraz niemożności oparcia piet o podłoże czego
efektem jest chód nożycowy. Jeśli obie kkd są porażone- stosujemy często kulę, aparaty
stabilizujące bądź uczymy chorego podczas chodu wykorzystania siły mięsni tułowia do
wahadłowego przerzucenia kończyn. Nieobciążonej ku przodowi a podczas chodu o kulach często obu kończyn dolnych. - tzw. chód kangurowy.
Dystrofie mięśniowe postępujące dają tzw, chód kaczkowaty,/przy dysplazji ST. Biodrowego,
przy pogłębionej do tyłu/ przy opadaniu miednicy, z powodu osłabienia mięśni pośladkowych średnich stosujemy dla zabezpieczenia - mechanizm puttiego/ aby utrzymać miednice w
poziomie.
DNA MOCZANOWA-
To zapalenie stawu spowodowane krystalizacją moczanów sodu w tkankach stawowych jak
również w innych tkankach i narządach.
Przyczyny: czynnik genetyczny, brak prawidłowych enzymów w rozkładaniu kwasu
moczowego.
Przyczyna choroby nabytej: np. dieta wysokobiałkowa, nadmierny wys. Fiz., padaczka, choroby
tarczycy. Proces zapalny w stawach może mieć charakter ostry lub przewlekły.. Ostre zapalenie
stawu spowodowane jest pojawieniem się kryształu w jamie stawowej. Dochodzi również do
powstania złogów kryształu moczanu sodu w tkankach okołostawowych w obrębie małżowin usznych, w nerkach, oraz wielu innych. Objawy kliniczne: nagły, bardzo silny ból stawu, obrzęk stawu zwykle z zaczerwienieniem
skóry, najczęściej objawy dotyczą pierwszego stawu sródstopno-paliczkowego i pojawiają się
wcześnie rano. Objawy te nazywamy PODAGRĄ. Napady tej choroby mogą dotyczyć również stawów skokowych kolanowych a w 15% stawów kkg. W okolicy stawu widoczny jest rumień, skóra napięta, błyszcząca, dochodzi do złuszczania się naskórka, powstaje obrzęk stawy są bardzo bolesne. Nieleczony napad może trwa 10-13 tyg. I wygasa samoistnie. Badanie RTG
pokazuje zwężenie szpary stawowej przez złogi kryształów i ostro obrysowane nadżerki w
obrębie kości. Przebieg choroby:
1 faza- bezobjawowa. 2 faza_ napady zapalenia stawu, 3 faza- okresy międzynapadowe, 4 faza-
dna moczanowa - przewlekła
Napady, nawroty od 0,5 r. do 2 lat. zwykle z czasem te napady są coraz częstsze i dochodzi do
przewlekłych zmian zapalnych w stawach. Może pojawi się białkomocz, napady kolki nerwowej i inne. Leczenie polega na zapobieganiu tym objawom i ich redukcji, leczeniu farmakologicznym i
Nie farmakologiczne, zmniejszenie masy ciała, odpowiednia dieta - ubogobiałkowa, unikanie alkoholu,
tytoniu.
OSTEOPOROZA-
Choroba układowa szkieletu charakteryzująca się obniżoną jakością tkanki kostnej, podatnością na
złamania występujące nawet po niewielkim urazie.
Choroba najczęściej u kobiet rozwija się wieku menopauzy a u panów w podeszłym wieku.
Wytrzymałoś kości zależy od tzw. masy, czyli gęstości mineralnej.
Czynniki rodzaju ryzyka osteoporozy:
a) genetyczne, B) demograficzne
Predyspozycje rodzinne i zaawansowany wiek, płeć żeńska, czynniki związane ze sposobem
życia, dieta ubogo- wapniowa, ubogo-białkowa, brak Wit. D, alkoholizm, palenie tytoniu, siedzący tryb życia.
PARKINSON-
przewlekła , idiopatyczna i postępująca choroba OUN w, której występuje 1. spowolnienie psychoruchowe bradykinezja 2. Wzmożenie nap. Mięśni o charakterze sztywności 3. drżenie spoczynkowe, ruchy mimowolne
Częste są przypadki zaburzeń ze strony nerwów czaszkowych, zborności, demencja,
dolegliwości bólowe itd.
Choroba ma 3 stadia- 1) stadium wczesne: niesymetryczne drżenie, sztywność, hipokinezja
chodu, upośledzenie charakteru pisma, siły głosu 2) stadium zaawansowane: ograniczenie
czynności ruchu, obustronna bradykinezja, sztywność, niestabilność postawy ciała, zaburzenia
chodu i równowagi, zaburzenia głosu
3) stadium późne: zaawansowane zaburzenia funkcjonalne, zaburzenia oddychania i
przełykania, zależność od pomocy innych w czynnościach dnia codziennego, zaburzenia
funkcji pęcherza moczowego i nieotrzymania moczu.
Obraz kliniczny:
pochylona sylwetka, pogłębiona kifoza piersiowa, spłaszczona lordoza L,
zgięcie w ST, biodrowych i kolanowych, uboga mimika twarzy i chód małymi kroczkami z
utrudnioną propulsją, upośledzona koordynacja kkg i kkd podczas chodzenia, utrudnione tor
oddechowy, upośledzona wytrzymałość na zmęczenie, rotacja tułowia i upośledzenie
ruchomości miednicy i tułowia., problem z rozpoczęciem ruchu dowolnego- akinezja.
Objawy choroby spowodowane są niedoborem dopaminy w następstwie zaniku komórek istoty
czarnej śródmózgowia. Zmiany patologiczne dotyczą także podwzgórza, nerwu błędnego.
Leczenie : systematyczna i stale modyfikowana farmakoterapia, rehabilitacja przez całe
Zycie pacjenta, ćw. równoważne i postawy, trening chodu, muzykoterapia i taniec,
hipoterapia, ćw. Koordynacyjne, oddechowe, rozciągające, w. wolne, gry i zabawy, ćw. W
wodzie, terapia zajęciowa, masaż .
ROZSTRZENIE OSKRZELI-
Workowate lub cylindryczne nieodwracalne rozszerzenie oskrzeli z oskrzelowym zatkaniem
- niedrożnościa5-% przypadków- umiejscowienie obustronne, przeważnie u podstawy dolnych
płatów.
Etiologia: wrodzone/nieprawidłowa budowa dróg oddechowych/, nabyta- przewlekłe,
nawracające zaburzenia oskrzelowo- płucne, przewlekłe zapal. Oskrzeli, gruźlica płuc.
Objawy kliniczne: kaszel z odpluwaniem, rzężenie słyszalne, u dzieci powoduje opóźnienie
ogólnego rozwoju.
Cechą charakterystyczną jest powiększenie światła oskrzeli wskutek elastyczności i sprężystości
ścian oskrzeli. W świetle oskrzeli zalega wydzielina ropna i ten stan powoduje nasilenie
duszności.
Leczenie: chirurgiczne, farmakologiczne, rehabilitacyjne gimnastyka oddechowa, masaże,
pozycje drenażowe
CHOROBA ZWYRODNIENIOWA-
Jest skutkiem działania czynników mech., biolog. Uszkadzających chrząstkę stawową, warstwy
podchrzęstne. Charakteryzuje się bólem stawowym, ograniczeniem ruchomości, wtórne zmiany,
wysięk stawowy.
Choroba zwyrodnieniowa pierwotna- przyczyny nie są znane.
Choroba zwyrodnieniowa wtórna- wywołane miejscowymi mech. Uszkodzeniami struktur
kostnych, stawowych. Czynniki etiologiczne: urazy/wrodzona dysplazja ST. Biodrowych/,
choroby miejscowe, czynniki mechaniczne np. różnica dł. Konczyn, czynniki
endokrynologiczne, nadmierne przeciążenia, starszy wiek, nadwaga.
Objawy: ból pojawiający się szczególnie w nocy, w czasie spoczynku, wysięki w stawie,
obejmuje zwykle jeden staw bądź kilka stawów.
Choroba zwyrodnieniowa ST. Biodrowego- ból odczuwany w udzie, pachwinie, często w
kolanie, promieniuje na pośladki. Prowadzi do ograniczenia ruchomości w tym stawie
Choroba zwyrodnieniowa ST. Kolanowego- ból w stawie , w górnej części podudzia, podczas
chodzenia po schodach, mogą by przykurcze zgięciowe, wysięki, torbiele.
Choroba zwyrodnieniowa ST. Rąk - obejmuje najczęściej stawy międzypaliczkowe dalsze, bliższe,
stawy nadgarstkowo-śródreczne.
Choroba zwyrodnieniowa stawów kręgosłupa - ból w okolicy przykręgosłupowej, silny, przewlekły,
powoduje ograniczenie ruchomości. Rozpoznanie: RTG, TK/zwężenie szpary stawowej, torbiele
w nasadach kości, osteofity. Początkowo objawy są niewielkie, z zaostrzeniem i łagodzeniem. Nie
cofa się nigdy ta choroba.
Leczenie: zwalczanie bólu, utrzymywanie jak najlepszej sprawności - kinezyterapia,
fizykoterapia, zmniejszenie masy ciała, zaopatrzenie ortopedyczne, stabilizatory.
NOWOTWÓR ZŁOSLIWY
Komórki lub tkanki organizmu, które rozwijają się wbrew jego potrzebom niekontrolowany
rozrost, niszczenie, zdolność do przerzutów. Dzielimy na 3 grupy:
1) Raki - nowotwór Złośliwy pochodzenia nabłonkowego gruczolaki, rak płaskonabłonkowy- bł. Śluzowe, skóry, ślinianki
2) Mięsaki - pochodzenia Nienabłonkowego mięsak tkanek Miękkich, mięsak kości, mięsak układu Krwiotwórczego
3) Nowotwory złośliwe pochodzące z macierzystych zawiązków tkanek i
Narządów, nerczak płodowy, nerwiak zarodkowy, siatkówczak zarodkowy- najczęściej u
dzieci do 5 r. życia.
Umiejscowienie decyduje o tym czy nowotwór jest groźny dla życia. Czynniki rakotwórcze: fizyczne : RTG, UV
Chemiczne: pierwiastki chemiczne w glebie, wodzie, zanieczyszczenie, zła dieta, biologiczne: wirusy,
bakterie.
Hormonalne; zawodowe;
Np. rak oskrzeli może wywołać tytoń, azbest, rad
Rak górnych dróg oddech. I przew. Pokarm- tytoń, alkohol, niedożywienie, substancje
chemiczne, bezkwasowoś, niedokrwistoś
Rak szyjki macicy- stany zapalne, nadżerki
Rak j. grubego- dieta uboga w błonnik
Rehabilitacja obejmuje przywrócenie sprawności fizyczn., podłoże psychiczne, zawodowe,
opanowanie bólu, protetyka, protezy.
Nowotwór kości-
Kostniak kostniowy
- wyst. W postaci
łagodnego guza
wytwarzającego
substancję zbliżoną do utkania kostnego, dobrze unaczyniony i ograniczony, występuje
zazwyczaj w wieku 10-30 lat, częściej u mężczyzn niż u kobiet, może by umiejscowiony w
każdej kości. Najczęściej jest to kość udowa i piszczelowa. Objawy: ból nasilający się po
wysiłku i nie ustępujący po odpoczynku, przechodzący często w ból ciągły i b. silny.
Kostniaki umiejscowione w stawach mogą powodowa ograniczenia w ruchomości, obrzęki,
zaniki mięśni .Na zdjęciach RTG może być słabo widoczny. Leczenie: operacja- wycięcie
zmiany lub leczenie za pomocą lasera, prądy wysokiej częstotliwości. Dobre rokowania.
KOSTNIAKO - MIESAK:
Nowotwór złośliwy. Częściej występuje u mężczyzn, w wieku 10-30 l. Zmiany najczęściej
pojawiają się przy nasadach długich kości, dolna część k. udowej i górna kości ramiennej. Ból o różnym nasileniu. W okolicy guza może promieniowa do stawu. Nasila się podczas wysiłku. W zaawansowanym stadium choroby stwierdzamy zgrubienie zajętej okolicy. Stosujemy leczenie operacyjne i chemioterapie przed i pooperacyjną. Ok. 5 lat przeżywalność, przerzuty do płuc.
NOWOTWORY Łagodne
- przypomina utkanie macierzystych tkanek, jego wzrost jest powolny, bez naciekania ani zdolności do przerzutów. Dzielimy na - pochodzenia nabłonkowego - gruczolaki, brodawczaki
-pochodzenia nienabłonkowego- włókniaki, mięśniaki, tłuszczaki, na kościach - kostniak.
CHOROBA NIEDOKRWIENNA SERCA - choroba wieńcowa
Obejmuje zespoły kliniczne spowodowane niedostatecznym zapotrzebowaniem serca na tlen. W
90% przypadków niedobór tlenu spowodowany jest niedokrwieniem w następstwie zmniejszenia
przepływu krwi przez zwężone miażdżycowo tętnice wieńcowe /przez tzw. Blaszki
miażdżycowe rozwijające się w II, III dekadzie życia- co jest wynikiem złych nawyków
żywieniowych a także predyspozycji genetycznej/ Chorobie towarzyszy ostry ból wieńcowy. Inne przyczyny niedokrwienia np. Stenoza aortalna, niektóre wady serca, inne choroby np. nadczynność tarczycy, nadciśnienie tętnicze, oraz nadwaga, zaburzenia węglowodanowe, cukrzyca
typu II.
Po rozpoznaniu choroby prewencja wtórna - należy podjąć działania mające na celu
spowolnienie jej rozwoju, ograniczenie jej następstw i powikłań. Leczenie: zmiana nawyków,
leczenie nadciśnienia, hiperlipidemii, cukrzycy, zabiegi: angioplastyki, stenowanie, chirurgiczne pomostowania.
Przewlekłe postaci choroby wieńcowej:
-dusznica bolesna stabilna, przebyty zawał,
Ostre postaci: niestabilna dusznica bolesna, zawał serca, nagły zgon sercowy
Badania nieinwazyjne:: badanie przedmiotowe, pomiar ciśnienia, EKG, badanie holtera,
radiogram klatki piersiowej, specjalistyczne: holter całodobowy, echokardiografia, próba
wysiłkowa określająca wydolność fiz. I tolerancje wysiłku.
Przeciwwskazania: do wykonania próby wysiłkowej: w pierwszych dniach po zawale, dusznica
bolesna, u chorych z tętniakiem serca, aorty, ciężka niewydolność krążenia, zatorowość płucna,
choroby zapalne serca,
ZAWAŁ SERCA
Martwica mięśnia sercowego spowodowana niedokrwieniem, zwykle na tle choroby wieńcowej,
najczęściej rozpoczyna się oderwaniem blaszki miażdżycowej i powstającego zakrzepu
zatykającego naczynia.
Etiologia-
patrz - choroba wieńcowa;
Czynniki: gwałtowny wysiłek fiz., stres + wahania ciśnienia, u chorych z niestabilną dusznicą
bolesną- 20%, najczęściej w godz. Rannych 6-12.
Obraz kliniczny zawału serca: - intensywnie utrzymujące się bóle o typie dławicy piersiowej, na
które nie wpływają ani odpoczynek ani nitrogliceryna, przy zawale tylnej ściany ból może
promieniować do nadbrzusza,15-20% nieme zawały - szczególnie u cukrzyków i starszych
pacjentów, - zaburzenia rytmu serca - migotanie komór, przedsionków, spadek ciśnienia
tętniczego, uczucie słabości, strach, mdłości, wymioty, stany podgorączkowe, przyspieszone tętno ale i prawidłowe może być.
Przy niewydolności lewokomorowej: zastój w płucach, obrzęk płuc, wstrząs kardiogenny - stan kliniczny cechujący się niedostatecznym przepływem krwi przez ważne dla życia
narządy/kwasica metaboliczna/
Po zawale ok. 2-3 tyg wskazana jest ocena tolerancji wysiłku próba wysiłkowa. Tolerancja wysiłku w metach: 2-3 mety: lekka gimnastyk, lekkie ćwiczenia oddechowe,
3-5 mety : spacery, lekkie czynności domowe, prowadzenie auta przy towarz. Osobie, 7-9 mety-
marsze, wycieczki. Rowerowe, pływanie, prace domowe, ogrodowe, ponad 9 metów: bez ograniczeń.
Klasyfikacja istnienia: Io nadciśnienie łagodne 140-159/85-89
IIo nadciśnienie umiarkowane- 160-179/100-109
IIIo nadciśnienie ciężkie- pow.180/pow110
Rehabilitacja: szpital, wsparcie dla pacjenta, od 2 doby - siadanie, samodzielna toaleta,
wstawanie przy łóżku, środki uspokajające, uruchamianie pacjenta 4-7 dzień po zabiegu terapia
ruchowa, ćwiczenia oddechowe, likwidacja lęków, unikanie stresów, zmiana stylu życia,
odpowiednia dieta; Badania wysiłkowe w 4 dniu jeśli nie ma powikłań; Rekonwalescencja:
uzdrowiska, rehabilitacja ambulatoryjna, domowa
ZABIEGI CHIRURGICZNE NA KLATCE Piersiowej:
Kinezyterapia obejmuje: korekcję istniejących przed zabiegiem zaburzeń mechanizmów
oddychania, zapobieganie następstwom zabiegu chirurgicznego, leczenie powstałych po zabiegu
nieprawidłowości i zaburzeń w mechanizmie oddychania, ćwiczenia - przed i po zabiegu chirurg.
Plan działania rehabilitacyjnego z uwzględnieniem wskazań i przeciwwskazań
- uaktywnienie przepony w mechanizmie oddychania, oddychanie torem żebrowym zwłaszcza
dolno-żebrowym po stronie istniejących zmian w płucach lub opłucnej, wzmacnianie mm.
Posturalnych, usuniecie zalegającej wydzieliny w oskrzelach za pomocą drenażu ułożeniowego, ćwiczenia oddechowe, nauka efektywnego kaszlu/przerywany wydech zakończony lekkim
kaszlnięciem ćwiczenia zaczynamy w 1 dzień po zabiegu jeśli nie ma przeciwwskazań. Po
operacji zaczynamy naukę efektywnego kaszlu połączonego z odkrztuszaniem zalegającej
wydzieliny. Terapeuta pomaga w zmniejszeniu silnego bólu w czasie kaszlu przez
unieruchomienie klatki lub zmniejszenie jej ruchomości.. Stosujemy odpowiednie ułożenie
pacjenta mające na celu unikniecie deformacji kl. Piersiowej i kręgosłupa., ćwiczenia oddechowe
torem brzusznym oporem, ćwiczenia bierne, następnie czynne w Abebie stawu ramienno-
barkowego po stronie operowanej, ćwiczenia pobudzające krążenie, ćwiczenie mm posturalnych.
Po 10-14 dniach od operacji wykonujemy ćwiczeni czynno- wolne i z oporem pozycji siedzącej
a następnie zwiększamy opór i dochodzimy do pozycji stojącej.
CUKRZYCA-
Zespól zaburzeń metabolicznych charakteryzuje się hiperglikemią wynikającą z defektu
wydzielania insuliny bądź jej działania, lub obu tych efektów jednocześnie. Przewlekła postać
choroby wiąże się z długotrwałym uszkodzeniem, dysfunkcją i niewydolnością wielu narządów
Typ I cukrzycy- ok. 95% wszystkich przypadków, przewlekła choroba spowodowana
niszczeniem komórek wysp trzustkowych, produkujących insulinę. Faza przedkliniczna może
trwać miesiącami lub latami. Po uszkodzeniu 90% kom - objawy następują gwałtownie.
Typ II - etiologia nie jest do końca znana, czynniki: genetyczne, otyłoś, nadciśnienie Tętnicze, brak
aktywności fizycznej, wpływ stresu, zakażenia, urazów, zawały, leki. Objawy mają przebieg
łagodny, skryty/zmęczenie, pocenie się, pragnienie, bóle głowy, utrata masy ciała, kurcze łydek,
osłabienie wzroku/ Najczęściej występuje u osób starszych, u chorych z zespołem nadmiernego
dobrobytu otyłość
Zespół stopy cukrzycowej: ciepła stopa o różowym zabarwieniu wyczuwalne tętno oraz zimna
stopa o sinawym- bladym zabarwieniu bez wyczuwalnego tętna grozi amputacja/
Leczenie typ I - insulinoterapia, dieta, aktywn. Fizyczna!!!- korzystnie wpływa na insulinę,
ciśnienie tętnicze i parametry gospodarki lipidowej, edukacja
Leczenie typ I i II: leczenie farmakologiczne, leczenie kompleksowe przy udziale lekarzy
specjalistów, optymalizacja stylu życia. Chorzy codziennie przyjmują dawkę insuliny.
NADCISNIENIE TETNICZE- jest następstwem zwieszenia objętości minut serca, zwiększonego oporu nacz. Krwionośnych. Jest wyrazem zaburzenia równowagi miedzy pojemnością naczynia a
ilością krwi. Ciśnienie może wzrosną do 180-200. Najbardziej niebezpieczne są skoki ciśnieniowe.
Nadciśnienie pierwotne- ok. 90% wszystkich przypadków, zwykle pojawia się ok. 30 roku
życia, czynniki: genetyczne, dieta, nadwaga, stres, zaburzenia hormonalne.
Nadciśnienie wtórne: ok. 10 % wszystkich przypadków;
Objawy kliniczne: może przebiega bezobjawowo
Typowe dolegliwości: ranne bóle głowy, szczególnie od strony potylicy, zawroty głowy, szumy
w uszach, bole za mostkiem, kołatanie serca, duszność wysiłkową Powikłania: udar mózgu, obrzęk
mózgu, nudności, wymioty, zaburzenia widzenia, obrzęk płuc, dusznica, choroba wieńcowa,
miażdżyca, zmiany w mózgu, nerkach;
Leczenie: farmakologiczne, chirurgiczne,- rehabilitacja ćwiczenia odpowiednio dobrane/dieta
uboga w sól.