1. Wytłumacz pojęcie fizjoterapia.

Fizjoterapia-jest to metoda leczenia wykorzystująca zjawisko

reaktywności organizmu na bodźce . Do składowych fizjoterapii należą :

kinezyterapia , fizykoterapia , masaż leczniczy , balneoterapia , klimatoterapia ,

hydroterapia i terapia manualna

2.Ogólne cele rehabilitacji.

działalność prewencyjna - ma na celu zapobieganie wtórnym środkom

choroby i innym zmianom prowadzącym do inwalidztwa

działalność polegająca na ułatwianiu kompensacji i sterowaniu tym

procesom - ma na celu zmniejszenie zakresu inwalidztwa

działalność adaptacyjna - ma na celu przystosowanie całego ustroju do

częściowego inwalidztwa.

3.Wyjaśnij pojęcie niepełnosprawność, a choroba przewlekła.

Niepełnosprawność - dotyczy osób u których w skutek obniżenia

sprawności organizmu występują ograniczenia i utrudnienia w wypełnianiu ról

społecznych

Choroba przewlekła-nieodwracalny stan chorobowy i wymagający obserwacji

specjalistycznej, dłuższej niż 2miesiące,ciągłego leczenia, ale którego

terapia nie przynosi efektów. Charakteryzuje się czasem ciszy i nawrotów.

4.Liczba osób niepełnosprawnych w Polsce powyżej 14 roku życia w 2001r.

Liczba osób niepełnosprawnych w 2001r -4,294tys ogółem

Aktywni zawodowo794tys-15,3% ,w tym 656tys pracujących a 138tys

bezrobotni.

5.Najczęstsze przyczyny niepełnosprawności:

- wady wrodzone

- choroby przewlekłe (80%)

- nagłe tj. wypadki , urazy i zatrucia

6.Czynniki wpływające na możliwości zatrudnienia osób niepełnosprawnych

Istnieje wiele czynników wpływających niekorzystnie na zatrudnienie osób niepełnosprawnych.

-niskie kwalifikacje osób niepełnosprawnych

-słaba motywacja

-liczne bariery architektoniczne

-duży koszt utrzymania miejsca pracy

-trudny rynek pracy

7. Wymień liczbę osób pobierających rentę w Polsce i w Niemczech z powodu niezdolności do pracy na 1000 pracujących w 2000 r. wg raportu Banku Światowego.

- Wg BŚ za 2000 r. w Polsce rentę pobierało 153 osoby, a w Niemczech 66 na 1000 pracujących osób

8. Przedstawić istotne zagadnienia dotyczące badania pacjenta dla potrzeb kinezyterapii.

Prawidłowo przeprowadzone badanie stanowi podstawę dla prognozy (określenie celów usprawniania} oraz pośrednio determinuje dobór zastosowanych środków terapeutycznych (ordynacja). Powtórne badanie prze- prowadzone tymi samymi metodami umożliwia kontrolę efektów procesu leczniczego. Dla realizacji powyższych niezwykle ważnych zadań konieczna jest właściwa dokumentacja, do której w praktyce kinezyterapeutycznej przywiązuje się niestety za mało uwagi

1. wywiad

2. badanie dla potrzeb kinezyterapii miejscowej

1. pomiary linijne

- długości

-obwodów

-inne

2. Badanie zakresów ruchów w stawach

3. Ocena siły mięsni

4. Badanie odruchów i wybrane testy

5. Badanie zaburzeń czynnościowych narządu ruchu

III. Badanie dla potrzeb kinezy terapii ogólno usprawniającej

1. badania wydolności ogólnej

2. badanie globalnych możliwości funkcjonalnych

3. Badania specjalne na użytek metod kinezyterapeutycznych

9. Jakie działanie lecznicze i diagnostyczne wchodzą w zakres fizykoterapii

Fizjoterapia - Fizykoterapia - Medycyna fizykalna - zastosowanie metod fizycznych dla celów leczniczych i diagnostycznych.

1)łączy zastosowanie metod fizyki, techniki i nauk przyrodoleczniczych w medycynie:

·        leczenie schorzeń - fizykoterapia,

·        profilaktyka - fizjoprofilaktyka,

·        diagnostyka - fizykalne metody diagnostyczne.

 

Fizykoterapia - zastosowanie naturalnych i sztucznie wytworzonych czynników fizycznych dla celów leczniczych (promieniowanie słoneczne, energia cieplna, energia elektryczna, prądy stałe, prądy zmienne, ultradźwięki, itp.).

 Fizjoprofilaktyka - naturalne i sztuczne czynniki fizyczne zwiększające odporność organizmu ludzkiego i usprawniające jego procesy adaptacyjne (leczenie uzdrowiskowe).

Fizykalne metody diagnostyczne - badają i rejestrują zjawiska fizyczne zachodzące w organizmie ludzkim w sposób naturalny i wywołany sztucznie.

Czynniki fizyczne:

-       termiczne - energia cieplna przekazywana drogą przewodzenia, przenoszenia, promieniowania lub wytwarzania w tkankach po wpływem przepływu prądu, oddziaływania pól elektrycznych (i magnetycznych),

-       fotochemiczne - reakcje powstające w tkankach pod wpływem promieniowania,

-       elektryczna - zmiany fizykochemiczne powstające w tkankach pod wpływem przepływu prądu (przesunięcia jonów),

-       mechaniczne i kinetyczne - czynniki oddziaływujące wywołane pod wpływem ruchu (bierny i wspomagający),

-       ponadto: chemiczne, dźwiękowe, hydrostatyczne (hydrodynamiczne), klimatyczne, psychiczne.

10. Przedstawić systematykę kinezyterapii

Systematyka Kinezyterapii

Kinezyterapia o działaniu miejscowym

Ćwiczenia:

1. Bierne

2. Czynno-bierne

3. Samowspomagane

4. Samokontrolowane

5. Czynne w oticiąźeniu

6. Czynne wolne

7. Czynne oporowe

8. Prowadzone

9. inne formy działań

a) ćwiczenia redresyjne

b) wyciągi redresyjne

c) ćwiczenia synergistyczne

d) ćwiczenia oddechowe

e) ćwiczenia relaksacyjne

f) ćwiczenia w czynnościach

samoobsługowych

g) pionizacja i nauka chodzenia

10. Inne rodzaje ćwiczeń

Ćwiczenia:

Kinezyterapia o oddziaływaniu ogólno usprawiającym

1. Ogólnokondycyjne

2. W wodzie

3. Gimnastyki porannej

4. Sport osób niepełnosprawnych

5. Inne rodzaje ćwiczeń

Metody kinezyterapeutyczne

1. Metady mechaniczne

2. Metody neurofizjologiczne

3. Metody edukacyjne

11. WYMIEŃ PODSTAWOWE SKŁADOWE REHABILITACJI LECZNICZEJ

REHABILITACJA LECZNICZA

(MEDYCZNA)

Fizjoterapia

Kinezyterapia fizykoterapia

Chirurgia Pielęgniarstwo

Rekonstrukcyjna rehabilitacyjne

Protetyka psychoterapia

I ortotyka

Ergoterapia

Terapia

zajęciowa

12. ZNACZENIE FIZYKOTERAPII W PROCESIE REHABILITACJI

-złagodzenie bólu i stanów zapalnych

-zwiększenie odporności organizmu

-poprawa krążenia

-regulacja przemiany materii

13. Z JAKICH CZĘŚCI SKŁADA SIĘ BADANIE KLINICZNE

1.Badanie podmiotowe - wywiad z pacjentem

Wywiad personalny - pytamy o wiek, zawód, miejsce pracy, adres zamieszkania itp.

Chorobowy -pytamy o aktualne choroby, dynamizm choroby, choroby towarzyszące, dolegliwości, miejsce bólu, ograniczenia ruchowe, czas trwania choroby.

Socjalny - warunki mieszkaniowe, źródło utrzymania, osoby opiekujące się, bariery architektoniczne.

2. Badanie przedmiotowe -rozpoczyna się obserwacją pacjęta od chwili wejścia do gabinetu.

1. statystyczne

a) miejscowe

- pomiary linijne (długość i obwód kończyn)

- badanie części receptywnej OUN

b) ogólne

- ocena postawy ciała

2. dynamiczne

a) miejscowe

- badanie zakresu ruchomości

- ocena siły mięśniowej

- testy czynnościowe

b)ogólne

- analiza chodu

- badanie funkcji chwytnej w obrębie kończyny górnej

- testy funkcjonalne (stopień samodzielności badanego)

14. NA CZYM POLEGA BADANIE CZĘŚCI RECEPCYJNEJ OUN

Podczas tych testów osoba badana ma zamknięte oczy.

1.Receptory powierzchowne

a) lekki dotyk - powierzchni skóry kłębkiem waty, osoba badana określa czy i gdzie odczuwa bodźce dotykowe

g) ból - delikatne ukłucie powierzchni skóry szpilką, osoba określa czy i gdzie odczuwa bodźce bólowe

c)temperatura - naprzemienny dotyk powierzchni skóry menzurką z zimną(5-10*C) i ciepłą (40-45*C) wodą, osoba określa bodźce cieplne

2. Receptory głębokie (proprioreceptywne)

a) poczucie pozycji -bierne przemieszczanie kończyn badanego, osoba badana mówi w jakiej pozycji jest kończyna.

b) poczucie ruchu - bierne przemieszczanie kończyny badanego i powrót do pozycji wyjściowej, osoba badana odtwarza przebieg ruchu

3. Receptory korowe (połączone)

a) rozpoznanie przedmiotu dotykiem

b) rozróżnianie podwójnego dotyku - stymulacja różnych obszary skóry osoby badanej cyrklem o zmiennej szerokości, badany określa czy odczuwa jeden czy dwa punkty dotyku

c) odczuwanie wibracji - przyłożenie specjalnego urządzenia do tkanki kostnej, badany określa czy i jakie odczuwa wrażenia

d) rozpoznanie ciężaru przedmiotu - porównuję ciężar przedmiotu o takim samym rozmiarze ale różnej wadze

e) rozpoznanie kształtów rysowanych na skórze - na dłoniowej części ręki

15. WYMIEŃ MIĘŚNIE WSKAŹNIKOWE DLA POZIOMU C4, C5, Th1, L1/L2, L3, L4, L5, S1

C4 - dźwigacz łopatki, czworoboczny

C5 - dwugłowy ramienia

Th1 - międzykostne dłoniowe i grzbietowe ręki

L1/L2 - dźwigacz jąder

L3 - przywodziciele stawu biodrowego

L4 - piszczelowy przedni, głowa przyśrodkowa czworogłowego uda

L5 - piszczelowy tylny, prostowniki palucha i palców stopy

S1 - strzałkowy długi i krótki, głowa przyśrodkowa trójgłowego łydki

16. Sposoby oceny siły mięśniowej.

Test Lovetta; jest najbardziej rozpowszechnioną metodą oceny siły mięśniowej. Opiera się na badaniu ręcznym poszczególnych mięśni w określonych pozycjach i przy określonym ruchu. W każdym ruchu jest jeden mięsień, który głównie za tę czynność odpowiada. Poprzez odpowiednią pozycję izoluje się go od innych mięśni synergistycznych.

Lovett rozróżnia następujące stopnie siły mięśnia;

0*- to brak czynnego skurczu mięśnia, 0% prawidłowej siły mięśniowej. 1*- wyczuwalny skurcz mięśnia, 10%prawidłowej siły mięśniowej. 2*- wyraźny skurcz mięśnia i zdolność wykonania ruchu przy pomocy i odciążenia odcinka ruchomego, 25% prawidłowej siły mięśniowej. 3*- zdolność do wykonywania ruchu czynnego samodzielnego z pokonaniem ciężkości danego odcinka, 50% prawidłowej siły mięśniowej. 4*- zdolność do wykonania czynnego ruchu z pewnym oporem, 75% prawidłowej siły mięśniowej. 5*- prawidłowa siła, tj. zdolność wykonywania czynnego ruchu z pełnym oporem, 100% prawidłowej siły mięśniowej.

17. Do czego służy zmodyfikowana skala Barthel - przedstaw.

Skala Barthel;

1.Spożywanie posiłków.

2.Przemieszczanie się (z łóżka na krzesło i z powrotem/siadanie)

3.Utrzymanie higieny osobistej.

4.Korzystanie z toalety (WC)

5.Mycie, kąpiel całego ciała.

6.Poruszanie się (po powierzchniach płaskich)

7.Wchodzenie i schodzenie po schodach.

8.Ubieranie i rozbieranie się.

9.Kontrolowanie stolca /zwieracza odbytu.

10.Kontrolowanie moczu /zwieracza pęcherza moczowego.

Pacjenta oceniamy w punktach;

0pkt.- nie potrafi 5pkt.- potrafi z pomocą 10pkt.- samodzielnie.

Skala;

I.0-20 pkt. - stan pacjenta ,,bardzo ciężki”

II.21-50 pkt. - stan pacjenta ,,ciężki”

III.51-84 pkt. - stan pacjenta ,,średnio ciężki”

IV.85-100 pkt. - stan pacjenta ,,lekki”

18.Przedstaw skalę Ashwortha.

Skalą Ashworth ocenia się stan napięcia mięśni. Jest to skala nasilenia spastyczności.

0-Napięcie prawidłowe lub obniżone.

1-Nieznaczny wzrost napięcia występujący przy chwytaniu i uwalnianiu lub objawiający się minimalnym wzrostem napięcia mięśni w końcowej fazie ruchu zginania lub prostowania

2-Nieznaczny wzrost w stanie napięcia mięśnia przy chwytaniu i uwalnianiu oraz występuje w drugiej połowie zakresu ruchu w stawie.

3-Bardziej zaznaczony wzrost napięcia mięśnia przez większą część zakresu ruchu w stawie ale dotknięta część kończyny daje się łatwo poruszać.

4-Wyraźny wzrost napięcia mięśnia, ruch bierny trudny do wykonania.

5-Dotknięta część (części) sztywne w zgięciu i wyproście.

19. Przedstaw zmodyfikowaną skalę Rankina.

Skala;

0-Pacjent nie zgłasza skarg.

1-Pacjent zgłasza niewielkie skargi, które nie wpływają w sposób istotny na jego tryb życia.

2-Niewielki stopień inwalidztwa . Objawy nieznacznie zmieniają dotychczasowy tryb życia , lecz nie ograniczają możliwości samodzielnego funkcjonowania . Nie jest zależny od otoczenia.

3-Średni stopień inwalidztwa . Objawy znacznie zmieniają dotychczasowy tryb życia i uniemożliwiają całkowicie niezależne funkcjonowanie.

4-Dość ciężki stopień inwalidztwa. Objawy zdecydowanie uniemożliwiają samodzielne życie. Nie jest konieczna ciągła opieka i pomoc osoby drugiej.

5-Bardzo ciężki stopień inwalidztwa. Pacjent całkowicie zależny od otoczenia . Konieczna stała osoby drugiej.

20.Wyjaśnij pojęcia kompensacja, regeneracja, adaptacja.

Kompensacja wiąże się ona ściśle z pojęciami adaptacja i regeneracja. Oznacza odtwarzanie uszkodzonych lub utraconych części ciała, narządów, tkanek albo komórek organizmów żywych. U człowieka to możliwe szczególnie w narządzie ruchu, są znacznie ograniczone. Przykładem posiadanej przez ludzi regeneracji tkankowej jest zrost kości po złamaniach w sytuacji zapewniającej im właściwe nastawienie i unieruchomienie. Dlatego w kinezyterapii regeneracja nie odgrywa tak znacznej roli jak adaptacja i kompensacja. Kompensacja definiowana jest jako zdolność zastępowania, drogą odtwarzania utraconych funkcji w narządzie ruchu- ruchowym, poprzez pracę odpowiedzialnego za nią, a tylko częściowo uszkodzonego elementu lub całkowite przyjęcie jej przez inną, zdrową składową tego narządu. Adaptacja przystosowanie się organizmów do zaistniałych warunków bytowania albo przystosowania się poszczególnych narządów do pełnienia funkcji przy zmianie warunków. Adaptacja psychologiczna to najogólniej ujmując wyzbycie się przez pacjenta obaw przed samodzielnym chodzeniem, spowodowane są rzeczywistymi i urojonymi przyczynami.

21. Wyjaśnij pojęcie analizator kinestetyczny.

Analizator kinestetyczny -- zespół elementów nerwowych (całość czynnościowa), których zadaniem jest odbiór, analiza oraz przekształcanie na wrażenia zmysłowe różnorodnych bodźców działających na organizm, pochodzących ze środowiska zewnętrznego lub wewnętrznego (pola propriocepcyjne zwłaszcza z układu mięśniowo-stawowego, drogi dośrodkowe-aferentne, ośrodki pośrednie z móżdżkiem i kora projekcyjna)

-analizator kinestetyczny dotyczy procesów fizjologicznych jakie dokonuje się w OUN w wyniku dopływu pobudzeń wyzwalanych w czasie ruchu

- w oparciu o funkcję analizatora kinestetycznego odbywa się formowanie odruchu warunkowego, który ma umożliwiać dowolna czynność ruchową

-działalność analizatora opiera się na ścisłej jedności z jego częścią efektorową
-termin analizator został wprowadzony do nauki przez Pawłowa.

22. Wyjaśnij pojęcie aferentacja wsteczna.

-proces zachodzący przy zaistnieniu pożądanej reakcji organizmu poprzez zastosowanie odpowiednich technik fizjoterapeutycznych; wsteczne jest tu przywrócenie reakcji ustroju na stosowane bodźce aferentne.

-w warunkach klinicznych są to ruchy czynne, ćwiczenia z oporem, pionizacja, ruchy bierne, termoterapia

- przywrócenie uprzednio istniejącej funkcji jest możliwe, jeżeli stara struktura nerwowa nie została zniszczona, tylko wyłączona funkcjonalnie

- uformowanie się aferentacji wstecznej to podstawowy warunek powstania kompensacji

23. Wyjaśnij pojęcie aferentacja zwrotna.

- występuje przy formowaniu się ruchu dowolnego i ujawnia się w toku rozwoju czynności

-wytworzenie się tej aferentacji daje możliwość dowolnej reakcji ruchowej i jest wynikiem długotrwałego torowania bodźców wyzwalanych w czasie treningu

-w początkowym okresie jest to połączenie nietrwałe, łatwo ulega zanikowi

-o dokonaniu się aferentacji zwrotnej mówimy wówczas, gdy każdy nowy sygnał wyzwala prawidłowa reakcje ruchową

24.Przedstaw wyniki kompensacji w okresie początkowym.

-wyniki kompensacji są nietrwałe

-ustrój poprze byciu procesu kompensacji znajduje się w stanie równowagi chwiejnej, z której może go wytrącić taki czynnik, jak np. zmiana trybu życia lub odżywiania

-najgroźniejszym czynnikiem jest unieruchomienie połączone z bezczynnością, groźne jest także nagłe załamanie psychiczne

-uzyskane w procesie kompensacji wyniki muszą być podtrzymywane przez systematyczny trening

- proces kompensacji zapoczątkowuje sygnalizowanie o defekcie

-w początkowym okresie treningu celem jest uformowanie aferentacji zwrotnej w oparciu o maksymalną ilość bodźców torujących

-w momencie pojawienia się dowolnego ruchu celem staje się koncentracja tych pobudzeń

25.Wymień rodzaje kompensacji.

-czynnościowa -wyrównanie czynnościowe

-organiczna-wyrównanie przez przyrost lub rozrost

-samoistna-wrodzona zdolność organizmów - jest niekorzystnym procesem

-sterowana- maksymalnie możliwe przywrócenie prawidłowej czynności

26. Wymień czynniki uruchamiające proces kompensacji.

1. Powstanie defektu-czynnik konieczny dla uruchomienia rezerw kompensacyjnych ustroju

2. Możliwość włączenia rezerw kompensacyjnych( zależne od sprawnie działających narządów ustroju)

3. Sprawność układu nerwowego

4. Trening leczniczy który za pośrednictwem wysiłku fizycznego mobilizuje rezerwy kompensacyjne do działania.

27. Regeneracja układu nerwowego- czego dotyczy, na czym polega?

Regeneracja układu nerwowego dotyczy nerwów obwodowych.

Polega ona na wykonaniu szwu nerwu , który zabezpiecza poprawną orientację obu kikutów i właściwą reinerwację. Szew powinien być przeprowadzony przed upływem 3 mies.

Ciepło wpływa korzystnie na regenerację. Przeciętna szybkość regeneracji włókna nerwowego wynosi 1mm na dobę.

28. Na czym polega i do czego powinien prowadzić proces adaptacji?

Adaptacja polega na przystosowaniu się organizmu do życia w nowych, trwale zmienionych warunkach bytowych.

Proces adaptacji powinien prowadzić do pobudzenia mechanizmów zastępczych, wytworzenia nowych stereotypów ruchowych oraz częściowe przystosowanie do środowiska.

29. Wymień najczęstsze przyczyny uszkodzeń rdzenia kręgowego i poziomy uszkodzenia.

Poziomy uszkodzenia- odcinek szyjny i lędźwiowy kręgosłupa. Szczególnie odcinek Th12-L1. Rzadziej ulega złamaniom kręgosłup w odc. Piersiowym, zwłaszcza w górnych segmentach.

Uszkodzenia kręgosłupa w odc. szyjnym są następstwem gwałtownych przeprostów lub zgięć oraz przeciążeń osiowych ( skoki na główkę, upadki z wysokości, wypadki drogowe-zwłaszcza najechanie na przeszkodę, uderzenia samochodu od tyłu przez inny pojazd).

Uszkodzenia kręgosłupa w odc. piersiowo-lędźwiowym przeważają mechanizmy zgięciowe prowadzące do sklinowacenia trzonów. Jeżeli do siły powodującej nadmierne zgięcie kręgosłupa dołączy się element skrętny może dojść do zwichnięć lub podwichnięć.

Mechanizm fleksyjno-rotacyjny w odc. lędźwiowym prowadzi do uszkodzenia więzadeł i torebek stawowych oraz złamań wyrostków stawowych.

Siła działająca w osi trzonu kręgów może spowodować w odc. szyjnym i lędźwiowym przeprost kręgosłupa i doprowadzić do wgniecenia trzonów.

30.Wytłumacz pojęcie zwichnięcie chwilowe w obrębie kręgosłupa i jego możliwe następstwa.

Zwichnięcie chwilowe- jest to chwilowe zwężenie światła kanału kręgowego. W momencie urazu może być przyczyna bardzo poważnego uszkodzenia rdzenia kręgowego.

31.Wymiń i wyjaśnij mechanizmy uszkodzeń kręgosłupa.

Mechanizm kompensacyjny-siły urazu działające w osi kręgosłupa powodują zgniecenie trzonu bez uszkodzenia elementów więzadłowych. Trzon może ulegać rozkawałkowaniu, a jego fragmenty przemieszczeniom.

Mechanizm zgięciowy- siły urazu powodują nadmierne zgięcie kręgosłupa. Po rozerwaniu więzadeł krążka międzykręgowego i torebek stawowych dochodzi do zwichnięć i podwichnięć z wyłamaniem trójkątnego fragmentu z przedniej krawędzi trzonu leżącego poniżej lub do oderwania wyrostków kolczystych.

Mechanizm kompensacyjno-zgięciowy -działanie sił o kierunku pośrednim powoduje różny stopień klinowatego zgniecenia przedniej ściany trzonu. Więzadła i torebki stawowe tylnej części są niezmienone lub rozciągnięte, rzadziej rozerwane. W tych uszkodzeniach blaszka korowa tylnej powierzchni trzonu łącząca obie krawędzie i nasady łuków może pozostać nie uszkodzona lub obniża się i uwypukla ku tyłowi.

Mechanizm wyprostny- przeprost kręgosłupa powoduje rozerwanie krążka międzytrzonowego, więzadła przedniego i tylnego.

32.Wymień możliwe stopnie obnażeń rdzenia i przedstaw obraz przedmiotowy.

W zależności od stopnia obrażeń rdzenia wyróżniamy:

- wstrząśnienie rdzenia

-stłuczenie rdzenia

-zranienie rdzenia

-ucisk rdzenia

-całkowite przecięcie rdzenia.

Wstrząśnienie- stan częściowy lub całkowity, ale zawsze odwracalny utraty czynności rdzenia poniżej poziomu uszkodzenia na okres od kilkunastu godzin do kilku dni. Obraz kliniczny- zniesienie odruchów, wiotkim porażeniem mięśni, zniesieniem czucia poniżej poziomu uszkodzenia.

Stłuczenie rdzenia-uszkodzenie rdzenia z uszkodzeniem naczyń krwionośnych. Objawy braku czynności poniżej poziomu uszkodzenia są niecałkowite. Na pewnych obszarach zachowana jest czynność ruchowa i czucie. Wiotkie porażenie mięśni przechodzi w ciągu 10-14 dni w porażenie spastyczne.

Zranienie- jest efektem bezpośredniego uszkodzenia rdzenia przez odłamki kostne lub ciała obce. Stopień uszkodzenia może być różny.

Ucisk rdzenia-stanowi powikłania spowodowane przemieszczeniem kostnym złamania kręgosłupa z podwichnięciami lub na skutek przesunięcia krążków międzykręgowych. Stany uciskowe stanowią wskazanie do szybkiej interwencji operacyjnej.

Przerwanie ciągłości rdzenia- zmiany w przypadku przecięcia rdzenia są nieodwracalne. Rokowanie w przypadkach niecałkowitego uszkodzenia rdzenia jest korzystniejsze. Korzystnie rokują objawy: jak ślad ruchu, zachowanie czucia na pewnych obszarach (świadczą one o nie całkowitym uszkodzeniu rdzenia).

33. Omów zmiany napięcia mięśniowego i obraz kliniczny przy całkowitym uszkodzeniem rdzenia.

Całkowite poprzeczne uszkodzenie rdzenia kręgowego:

-porażenie kończyn (paraplegia lub tetraplegia w zależności od poziomu), początkowo wiotkie, następnie spastyczne

-brak odruchów

-zniesienie wszystkich rodzajów czucia z wyraźną granicą zaburzeń(tzw. poziom czucia), niekiedy z pasem przeczulicy na poziomie uszkodzenia

-upośledzenie czynności zwieraczy( zatrzymanie lub nietrzymanie moczu i stolca)

-zaburzenia autonomiczne (naczynioruchowe, potowydzielnicze i troficzne)

34.Sposoby leczenia uszkodzeń rdzenia w zależności od narastania objawów klinicznych.

-pierwsza pomoc i transport(pełna stabilizacja kręgosłupa)

-na oddziale specjalistycznym-badanie co 1 godz. oceniające stan neurologiczny pac jęta

-w odc. szyjnym- wyciąg bezpośredni za czaszkę za pomocą klamry Crutchfielda z obciążeniem ciężaru 1/7 1/5 masy ciała i założeniem przeciw wyciągu.

-przy narastaniu objawów /pomimo wyciągu/ należy niezwłocznie przystąpić do leczenia operacyjnego.

35. Podstawowe zasady leczenia i pielęgnacji w uszkodzeniach rdzenia.

- wczesna pionizacja chorego i usprawnianie. O terminie rozpoczęcia jej decyduje sposób stabilizacji kręgosłupa w uszkodzonym odcinku oraz odmienny u każdego z pacjentów stan kliniczny oraz obraz radiologiczny operowanego kręgosłupa

-w odc. szyjnym-zakładany wyciąg czaszkowy przez 6-8 tygodni

-lub stabilizacja przez kołnierz ortopedyczny często z ujęciem klatki piersiowej

- profilaktykę przeciwodleżynową

-profilaktykę przeciwprzykurczową (ćw. bierne, ćw. oddechowe)

37. Zaburzenia metaboliczne w uszkodzeniach rdzenia kręgowego.

Po urazie kręgosłupa, rdzenia kręgowego lub urazie czaszkowo-mózgowym dochodzić może do uszkodzeń układu autonomicznego. Pojawiają się wtedy zakłócenia organizmu, które charakteryzują się zaburzeniami:
- naczynioruchowe (objawami są np. zblednięcie powłok, zasinienie, przekrwienie)
- potowydzielnicze (nadmierne pocenie w pewnych obszarach ciała lub brak potu)
- troficzne (pojawienie się obrzęków, owrzodzeń, zmian skórnych i paznokci)
- bóle kończynowe, trzewne i bóle głowy,
- zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej, metabolizmu oraz wewnątrzwydzielnicze
- zaburzenia termoregulacji (np. hipotermia, hipertermia), zaburzenia snu.

36. Obraz kliniczny przy całkowitym uszkodzeniu rdzenia na poziomie C1, C2, C4 i C6.

Uszkodzenia rdzenia na poziomie C1, C2 powodują: niedowład czterokończynowy, ze zniesieniem czucia powierzchniowego głębokiego (różnego stopnia), zaburzenia w oddychaniu, brak koordynacji pracy układu autonomicznego. Zmiany te powodują wzmożone wydzielanie gruczołów dróg oddechowych, co w sytuacji porażeń mięśni oddechowych prowadzi do zalegania wydzieliny w drogach oddechowych sprzyja wystąpieniu zapalenia płuc. Równocześnie współistnieje podwyższenie temperatury ciała bradykardia oraz zaburzenia czynności pęcherza i jelit. Uszkodzenia całkowite na tym poziomie doprowadzają u olbrzymiej większości chorych do zgonu w ciągu kilku dni lub godzin.
W uszkodzeniach poniżej C4 zachowana jest czynność przepony, a od poziomu C6 istnieje możliwość wykorzystania zachowanych ruchów kończyn górnych dla podstawowej samoobsługi.
38. Zasady leczenia zwichnięć i złamań w obrębie kręgosłupa

Odcinek szyjny:

Złamania stabilne można leczyć zachowawczo, mimo znacznego kompresyjnego obniżenia trzonu kręgu. W tym celu stosuje się unieruchomienie w kołnierzu na okres 6-8 tyg. + farmakoterapia. Złamania niestabilne można leczyć czynnościowo przy pomocy klamry Crutchfielda z obciążeniem uzależnionym od poziomu uszkodzenia ( C1=1kg, C2=2kg, C3=3kg itd.) Po ok. 6 tyg. zakłada się opatrunek gipsowy typu Minerwa z podparciem żuchwy i potylicy oraz kamizelką gipsową. Natomiast leczenie operacyjne wskazane jest, gdy doszło do podrażnienia rdzenia kręgowego przez obecność kości lub fragmentu krążka w kanale kręgowym lub, gdy nie ma możliwości nastawienia( 3,5,6,7).

Odcinek piersiowy i lędźwiowy:

Złamania stabilne leczy się zachowawczo przez unieruchomienie w łóżku do czasu ustąpienia dolegliwości bólowych. Po tygodniu zaleca się stosowanie gorsetu ortopedycznego.

Złamania niestabilne również można leczyć zachowawczo, niemniej jednak jest to dość ryzykowne, gdyż istnieje możliwość uszkodzenia rdzenia kręgowego. Złamania te wymagają unieruchomienia na okres 8-12tyg, czyli do momentu wytworzenia blizny. Początkowo pacjentowi zaleca się leżenie na twardym podłożu z wałkiem pod lędźwiami, co pozwoli na zachowanie lordozy. Następnie zakłada się gorset gipsowy lub ortopedyczny do czasu uzyskania radiologicznych cech stabilności.

Leczenie operacyjne złamań niestabilnych podejmuje się w sytuacji, kiedy doszło do częściowego lub całkowitego uszkodzenia rdzenia kręgowego, ogona końskiego lub złamania z mechanizmu rotacyjnego. Wadą tego sposobu leczenia jest usztywnienie znacznej części kręgosłupa, zniesienie lordozy, kompensacyjne zwiększenie ruchomości w segmentach powyżej uszkodzenia oraz zmiany zwyrodnieniowe(3,6,7,14).

39.Co to jest automatyzm pęcherzowy i kiedy powstaje

Innym poważnym problemem chorych ze stwardnieniem rozsianym są zaburzenia oddawania moczu. W SM jest to tzw. pęcherz automatyczny (pęcherz spastyczny, automatyzm pęcherzowy), najczęściej skutkujący nie trzymaniem moczu.

W prawidłowych warunkach oddawanie moczu jest odruchem rdzeniowym kontrolowanym przez korę mózgową. W SM wpływ kory mózgowej często zostaje odcięty. Oddawanie moczu odbywa się wówczas w sposób niezależny od woli chorego - zgromadzenie pewnej ilości moczu powoduje odruchowe opróżnienie pęcherza. Jednym z pierwszych objawów tego stanu jest imperatywne oddawanie moczu, czyli opróżnianie pęcherza natychmiast po wystąpieniu uczucia parcia na mocz, bez możliwości świadomego powstrzymania odruchu.

40.Pęcherz automatyczny, autonomiczny- różnice

Pęcherz automatyczny-przy uszkodzeniu rdzenia powyżej segmentów S2, S3.Sprawne pozostają ośrodki odruchowe w odcinku krzyżowym. Oddawanie moczu odbywa się automatycznie. Pacjent odczuwa wypełnienie pęcherza jako specyficzne odczucia w okolicy krocza i pośladków. Poprzez wyuczone bodźce skórne chory może spowodować opróżnienie pęcherza. 

Pęcherz autonomiczny-Przy uszkodzeniu rdzenia w niskich segmentach lub ogona końskiego. Pęcherz może opróżnić się tylko dzięki lokalnym odruchom ze ścian pęcherza - w efekcie jego rozciągnięcia. Pacjent może opróżniać pęcherz poprzez wyciskanie moczu. 

41.Z czym należy wiązać występowanie bólu w 30-50% chorych z paraplegią.

Ból w paraplegii występuje u 30-50 % chorych z paraplegią i ma zwykle tę samą formę u określonych pacjentów przyjmując u nich postać stereotypu:

•Wczesny ból pochodzenia kostnego związany z urazem kręgosłupa.

•Wczesne bóle palące z niezupełnym uszkodzeniem rdzenia są szczególnie dotkliwie odczuwane przy próbach mobilizacji chorego. W przeważającej części przypadków ból ten ustępuje spontanicznie w ciągu 5-10 dni.

•Rozsiany, piekący ból poniżej poziomu uszkodzenia. Odczucia mogą być asymetryczne, odcinkowe, sensacje rozwijają się stopniowo w ciągu tygodni, miesięcy. Bardziej cierpią pacjenci z uszkodzeniem ogona końskiego.

•Dolegliwości typu korzeniowego odczuwane niekiedy w uszkodzeniach szyjnego i lędźwiowego odcinka kręgosłupa

•Ból trzewny, towarzyszy dystensji pęcherza moczowego, zapaleniu trzewi, wodobrzuszu, itd.

42.Wyjaśnij pojęcie spastyczność: podstawowa, reaktywna.

Spastyczność podstawowa to postać porażenia kurczowego, którego stopień jest całkowicie związany z uszkodzeniem rdzenia. Spastyczność podstawowa jest konsekwencją poprzecznego uszkodzenia rdzenia. Pojawia się ona od około 3 tygodni od urazu, w niektórych przypadkach może pojawić się później po upływie kilku m-cy.

Spastyczność reaktywna (okolicznościowa, odczynowa nadmierna) jest tą postacią spastyczności, której występowanie i nasilenie uzależnione są od nałożenia dodatkowych bodźców dających się wyeliminować przez prawidłowe leczenie chorych z porażeniami rdzeniowymi.

43.Przyczyny, sposoby zapobiegania przykurczom stawów w uszkodzeniach rdzenia kręgowego.

Pojawienie się przykurczów zależy w dużym stopniu od spastyczności reaktywnej. Jeżeli we wczesnym okresie wstrząsu rdzeniowego, kiedy porażone kończyny są jeszcze wiotkie nie zapewniamy pacjentowi odpowiedniej pozycji w łóżku, nie wykonujemy biernych ćwiczeń utrzymujących ruchomość stawów to istniejące subtelne zaburzenia równowagi mięśniowej między mięśniami porażonymi a normalnymi mogą prowadzić do powstania już we wczesnym okresie przykurczów zgięciowych, rzadziej wyprostnych.

Przykurcze te pojawiają się przy niewłaściwej pielęgnacji chorego, stają się punktami wyjścia do powstania spastyczności reaktywnej nakładającej się na Spastyczność podstawową. Spastyczność reaktywna może w tych przypadkach utrwalić lub nawet pogłębić stopień przykurczów.

Metody zapobiegające powstawaniu przykurczów to: zapewnienie stawom ustawień funkcjonalnych tak w ciągu dnia jak i w nocy, następnie ruchy bierne wszystkich stawów w obrębie porażeń wykonywane począwszy od dnia uszkodzenia i powtarzane wielokrotnie w ciągu dnia w okresie pierwszych kilku tygodni od urazu.

Stopę należy utrzymywać w pozycji ustawienia pod kątem prostym w stosunku do goleni, w pozycji pośredniej między pronacją a supinacją, kolano należy utrzymywać w pozycji pełnego wyprostu lub delikatnego zgięcia. W pozycji siedzącej kolano powinno być utrzymywane w zgięciu pod kątem 20 stopni. Błędne jest utrzymywanie poduszeczek pod stawami kolanowymi. Ich stosowanie może prowadzić do powstawania przykurczów zgięciowych nie tylko kolan ale także bioder.

Staw biodrowy powinien być ustawiony w wyproście lecz nie w przeproście. Podczas siedzenia stawy biodrowe powinny być zgięte pod kątem 20stopni. Niezależnie od pozycji chorego należy przestrzegać zasady aby kończyny były odwiedzione w stawach biodrowych pod kątem 10stopni. W momencie pojawiania się spastyczności podstawowej ustawienie przywiedzeniowe w stawach biodrowych jest bodźcem dla wyzwalania spastyczności reaktywnej.

Podobną rolę spełnia pozostawiona swemu losowi nadmierna lordoza lędźwiowa, powstała w następstwie utrwalonych przykurczów zgięciowych stawów biodrowych.

Ręka

Ustawienie palców ręki w lekkim zgięciu, kciuk w opozycji można zabezpieczyć za pomocą bandaża. Nadgarstek powinno się trzymać w pozycji ok. 20stopni zgięcia grzbietowego, zachowanie pozycji pośredniej między odchyleniem łokciowym a promieniowym.

W przypadkach tetraplegii w następstwie uszkodzenia rdzenia na wysokości segmentów C5-C6 mięsień dwugłowy ramienia ma prawidłową siłę a mięsień trójgłowy jest porażony. W następstwie mają miejsce przykurcze zgięciowe łokcia. Bark należy utrzymywać w pozycji funkcjonalnej. Uszkodzenia rdzenia powyżej segmenty C7 -przywodziciele barku a szczególnie mięśnie piersiowe są porażone podczas gdy mięsień naramienny zachowuje prawidłową siłę. Zaburzenie bilansu mięśniowego powoduje, że ramię układa się w odwiedzeniu.

Zasadniczym zadaniem jest niedopuszczenie do narastania spastyczności. W tym celu zaleca się ćwiczenia oddechowe, oporowe, naukę stania, chodzenia , zapobiega ułożeniowym deformacjom kręgosłupa i kończyn. Na drodze systematycznych ćwiczeń uzyskuje się zmniejszenie spastyczności a nawet pewną wiotkość porażonych mięśni.

Najtrwalsze efekty uzyskuje się po stosowaniu fenolu podawanego w postaci blokad obwodowych i przykręgowych lub podpajęczynówkowo. Stosując fenol lub alkohol podawany do przestrzeni podpajęczynówkowej uzyskuje się efekt podobny do rizotomii (tzw. chemiczna rizotomia). Blokady tego rodzaju należy zarezerwować dla bardziej zaawansowanej spastyczności, stanów skurczu pęcherza moczowego oraz dla chorych u których oprócz dużego napięcia mięśniowego istnieje silny ból.

44.Zasadność i celowość leczenia operacyjnego deformacji kończyn na tle spastyczności w wyniku urazowego uszkodzenia rdzenia.

W postępowaniu chirurgicznym powinniśmy przestrzegać zasady korygowania deformacji w kierunku od obwodu do centrum. W przypadku małych zniekształceń np. palce młoteczkowate dla skorygowania deformacji mogą wystarczyć podskórne tyrotomie, łączyć je można z kapsuotomiamii. Końskie ustawienie stopy stanowi często wskazanie do wydłużenia ścięgna Achillesa

Przykurcze zgięciowo-przywiedzeniowe stawu biodrowego są częstym wskazaniem do miotomii mięśni przywodzicieli, mięśnia biodrowo-udowego łącznie z neurotomią nerwu zasłonowego. Operacje w obrębie ścięgien mięśni torebek stawowych mają na celu korekcję istniejących deformacji i ułatwienie pielęgnacji chorego lub w przypadkach o pomyślniejszym rokowaniu umożliwienie chodzenia w aparatach

Zabiegi w obrębie rdzenia korzeni nerwowych i obwodowych to:

•Neurotomia - najczęściej wykonywana w spastycznym napięciu mięśni przywodzicieli stawu biodrowego, przecinamy wówczas nerw zasłonowy.

•Rizotomia - wykonywana obecnie rzadko, zabieg jest stopniowo wypierany przez alkoholizację i fenolizację korzeni nerwowych.

•Chordotomia- jest operacją mającą różne opinie co do skuteczności, zmniejszanie napięcia mięśniowego wymaga często rozległej laminektomii stwarzającej często następstwo koniecznej stabilizacji kręgosłupa.

•Mielotomia podłużna boczna oraz mielotomia tylna środkowa - są zabiegami zazwyczaj skutecznymi, ujemną stroną jest konieczność wykonywania laminektomii.

45. Okolice predysponowane do występowania odleżyn, mechanizm powstawania odleżyn.

Odleżynę zalicza się do tzw. szkód uciskowych, będących następstwem leżenia u osób z paraplegią. Czynniki wywołujące powstawanie tego rodzaju zmiany możemy podzielić na wewnętrzne i zewnętrzne. Wśród czynników wewnętrznych najistotniejsze jest uszkodzenie połączeń nerwowych w obrębie rdzenia odpowiedzialnych za zwężenie naczyń krwionośnych, w efekcie dochodzi do zaburzeń napięcia ścian naczyń krwionośnych w obrębie mięśni błon śluzowych skóry. W sytuacji tej ucisk, który w normalnych warunkach jest nieszkodliwy prowadzi do niedokrwienia. Drugim czynnikiem jest zniesienie czucia w obszarach objętych porażeniem (chorzy nie czują bólu spowodowanego uciskiem, niedokrwieniem).

Do wystąpienia odleżyn predysponowane są następujące okolice ciała: kość krzyżowa, krętarze większe kości udowych, pięta, kostki goleni, wyrostki kolczyste kręgosłupa .

Wśród zaburzeń troficznych, w zależności od zaawansowania zmian możemy wyróżnić:

•Przemijający zastój w krążeniu manifestujący się zaczerwienieniem skóry, niedużym obrzękiem przebiegającym bez uszkodzenia tkanek. Zmiany tego rodzaju są odwracalne pod warunkiem, że ucisk trwa krótko.

•Zastój z nieodwracalnym uszkodzeniem skóry. Najłagodniejszą jego postacią jest rumień i przekrwienie skóry utrzymujący się po zaprzestaniu ucisku. Poważniejszym następstwem jest martwica powierzchownej warstwy skóry z obnażeniem skóry właściwej, powstają pęcherzyki podbarwione krwotocznie, może dojść do martwicy głębszych warstw skóry.

•Głęboko penetrująca martwica - destrukcja obejmuje skórę, tkankę podskórną, powięź, mięśnie i kość. Powstają głębokie owrzodzenia.

•Tworzenie się zachyłków i torbieli szczególnie w obrębie okolicy krętarzowej i kulszowej tworzą się zachyłki łączące z torbielami.

Zakażenie odleżyny może prowadzić do uogólnionej posocznicy kończącej się niejednokrotnie zejściem śmiertelnym. Flora bakteryjna w zakażonych odleżynach jest mieszana, często odporna na antybiotyk i chemioterapeutyki, co utrudnia prowadzenie leczenia. Oprócz powikłań ogólnych zakażenie odleżyny powoduje często przejście procesu zapalnego na kość, co najczęściej obserwujemy w obrębie krętarza większego kości udowej oraz guza kulszowego.

Podstawowym warunkiem skutecznego leczenia odleżyn jest poprawa stanu ogólnego, dlatego zwracamy uwagę na pełnobiałkowe odżywianie, podajemy leki anaboliczne, witaminy, niedokrwistość leczymy przetoczeniami krwi.

Odleżyny dużego rozmiaru, słabo reagujące na leczenie zachowawcze wymagają leczenia operacyjnego. Celem jego jest szerokie usunięcie tkanek martwiczych i zmienionych zapalnie nierzadko z resekcją zmienionych zapalnie fragmentów kostnych stanowiących dno odleżyny.

46. Wyjaśnij pojęcie skostnienie pozaszkieletowe, kiedy występuje, objawy, leczenie, profilaktyka.

Występują u chorych z paraplegią.W odróżnieniu od skostnień szkieletowych(które obejmują staw) te występują przystawowo ,przy czym jama stawowa jest zawsze wolna od zmian.

Najczęściej wyst .w okolicy stawów biodrowych ,miednicy.

Rzadziej : łokieć ,barki, okolice stawów międzypaliczkowych rak ,ściegno Achillesa.

Objawy : stan zapalny początkowo manifestujący się wysiękiem, zaczerwienieniem objętej zmianami okolicy oraz podwyższona temp. Pózniej tkanki miękkie ulegają skostnieniu.

Leczenie : w przypadku rozwiniętych skostnień -zabiegi operacyjne.

Profilaktyka : bardzo istotna .Aby nie dopuścić do skostnień prowadzi się wczesną mobilizację pacjenta, unikanie forsownych ćwiczeń biernych.

Po zabiegu operacyjnym ,w kt. usunięto skostnienia prowadzi się drenaż przez kilka dni po zabiegu mający na celu nie dopuszczenie do powstania krwiaka na podłożu ,którego może dojść do ponownych skostnień. Prowadzi się delikatną mobilizację.

47. Wyjaśnij pojęcie mechanizmu Puttiego i w jakich przypadkach ma zastosowanie?

Celowe końskie ustawienie stopy dla uzyskania stabilizacji stawu kolanowego w fazie podporu w trakcie chodu czy stania.

Ma zastosowanie w porażeniu wiotkim kończyny dolnej ,przy braku stabilizacji stawu kolanowego.

48. Przyczyny pourazowe uszkodzeń rdzenia kregowego.

Najczęściej jest to gruzlica kręgosłupa(stan zapalny przechodzi przez trzon do rdzenia przestrzeni oponowej).

Inne przyczyny to:

- zmiany zapalne toczące się w obrębie kręgosłupa ,tj.ropne ,nieswoiste zapalenie kręgów. Rzadziej: zapalenie na tle durowym i promienica,

- jamistość rdzenia(syryngomielia),wiąd rdzenia.

- niezłośliwe guzy kostne okolicy kręgosłupa: torbiel tętniakowaty kości,

- w naczyniach kręgosłupa: kostniak zarodkowy łagodny

- guzy złośliwe: struniak wychodzący z podstawy czaszki i obwodowego od. kręgosłupa (daje wczesny ucisk na rdzeń, wczesna śmiertelność pacjenta).

- skoliozy (zniekształcenia kostne prowadzą do zwężenia kanału i ucisku oraz niedokrwienia rdzenia ,a tym samym niedowładów i porażeń ,a także po korekcyjnej operacji skoliozy ,kiedy możliwości adaptacyjne krążenia rdzeniowego są nieadekwatne do zrealizowanej korekcji skrzywienia).

49. Syringomielia, występowanie, obraz kliniczny, zasady leczenia.

Syryngomielia czyli jamistość rdzenia to rzadka choroba polegająca na występowaniu jam w obrębie rdzenia kręgowego. Jamy wypełnia płyn mózgowo-rdzeniowy.

Rzadko bywa dziedziczna ,natomiast często występuje u osób z przebytymi urazami głowy i u kobiet ,u kt. wystąpił ciężki ,przedłużający się poród. Początkowo występuje ból. Zniekształcenie rąk spowodowane zanikiem mięśni głębokich rąk (ustawienie w przeproście st. śródręcznopaliczkowych, przykurcze w st. międzypaliczkowych z obrzękiem, owrzodzenia palców).Zaniki mm. obręczy i k. górnej. Spastyczność kkd i zniekształcenia kkd(przykurcze zgięciowe dużych stawów).

Leczenie: chirurgicznie i neurochirurgicznie przywraca się prawidłowe krążenie płynu mózgowo -rdzeniowego otwierając duże jamy likwidując drażniące działanie płynu, kt.jest tam nagromadzony.

50. Wiąd rdzenia, występowanie, obraz kliniczny, charakterystyka chodu, artopatie, owrzodzenia troficzne.

Występuje u 1/3 chorych na kiłę ukł.nerwowego. Tylne powrózki rdzenia robią się cienkie i twardnieją .Zanik korzeni nerwowych ,demielinizacja i rozrost gleju.

Wyst. silne ,strzelające bóle w podbrzuszu, promieniuje do kkd.Co daje bezwład, niemożność chodu (początkowo podczas chodu w ciemności ,później w ciągu dnia).

Ponieważ występ. zaburzenie w czucie głębokim oraz trudność w utrzymaniu równowagi ,to kroki są różnej długości (większe niż normalnie),nadmierne zginanie kolan, wyrzucanie stóp, silne uderzenie pietami o podłoże. Poza tym zmniejszone napięcie mięśni, częste podwichnięcia i zwichnięcia. Głównie zajęte sa stawy kkd i kręgosłupa.

Artropatie: zmiany zwyrodnieniowe na tle niewłaściwego odżywiania tkanek i błędnego obciążania stawów poprzez zmniejszenie czucia bólu śródstawowego, zmniejszenie napięcia mm. Wyst. ubytki końców stawowych kości ,co daje złamania lub nadłamania,

tworzenei się ciał wolnych w stawie ,kostnienie tk. miękkich przystawowych.

Owrzodzenia troficzne :powierzchnia podeszwowa stóp, czyli miejsca narażone na obciążenia.

51.Wyjaśnij: zespół kanału nadgarstka, kanału Guyona, zespół rowka nerwu łokciowego.

Zespół kanału nadgarstka tworzy zespół nerwobólów w obrębie ręki zaopatrywanej przez nerw pośrodkowy. Bóle dotyczą głównie palca I, II i III. występują częściej u kobiet (maszynistki, pomywaczki). Często występuje w przebiegu RZS jako wynik zapalenia torebek maziowych ścięgien zginaczy palców. Może występować w przebiegu ciąży, niekiedy występuje lub zaostrza się w okresach przed miesiączkowych. Przyczyną wystąpienia zespołu jest nagłe powiększenie zawartości kanału nadgarstka prowadzące do przygniecenia nerwu pośrodkowego do wiązadła poprzecznego dłoniowego i towarzyszące temu niedokrwienie obwodowej części nerwu pośrodkowego. Początkowo stosuje się leczenie zachowawcze z utrzymaniem nadgarstka w pełnym wyproście. Nawroty dolegliwości lub brak poprawy po unieruchomieniu, leczeniu fizjoterapeutycznym są wskazaniem do leczenia operacyjnego (czyli brak poprawy). Leczenie to polega na poprzecznym przecięciu troczka zginaczy nadgarstka.

Zespół kanału Guyona- tworzy zespół nerwobólów w części ręki zaopatrywanej przez gałąź dłoniową nerwu łokciowego, przy czym najczęstszą postacią jest ucisk na gałąź głęboką gałęzi dłoniowej nerwu łokciowego. Ucisk najczęściej wywierany jest przez torbiel galaretowatą wychodzącą ze stawu haczykowato- śródręcznego lub haczykowato -trójgraniastego. Ponieważ gałąź ta jest nerwem wyłącznie ruchowym daje w efekcie dysfunkcje mięśni wewnętrznych ręki przez nią zaopatrywanych. Ucisk na gałąź dłoniową w kanale Guyona powoduje pojawienie się parastezji na dłoniowej powierzchni palca małego(V) i serdecznego (IV) co często obserwuje się w przebiegu chorób reumatoidalnych .

Zespół rowka nerwu łokciowego - powstaje na skutek niedokrwienia nerwu łokciowego w okolicy rowka nerwu łokciowego. Przyczyną jest najczęściej zwiększone napięcie pnia nerwowego. Jako przyczyny ucisku lub zwiększonego napięcia nerwu łokciowego wymienia się : samoistną zwiększoną koślawość łokcia u kobiet, zwiększenie koślawości po złamaniach w okolicy łokcia, przykurcze zgięciowe łokcia, uciski wywołane przez przerośniętą krawędź mięśnia zginacza łokciowego nadgarstka, zrosty w rowku łokciowym uniemożliwiające przesuwanie się nerwu w czasie ruchów zgięciowych (zmiany zwyrodnieniowe stawu łokciowego), nawracające zwichnięcie nerwu łokciowego. W badaniu klinicznym występuje osłabienie czucia dotyku w obszarze unerwianym przez nerw łokciowy(występuje szponowate ustawienie palców). Często w okolicy rowka nerwu łokciowego wyczuwamy bolesne zgrubienie. Występują typowe zaniki czucia. Leczenie zespołu rowka nerwu łokciowego początkowo jest zachowawcze, stosuje się zabiegi fizjoterapeutyczne. Najczęściej przy braku poprawy wykonuje się leczenie operacyjne polegające na przednim podmięśniowym przełożeniu pnia nerwu.

52. Przyczyny, objawy kliniczne kauzalgii.

Kauzalgia, bóle o charakterze palącym lub piekącym występujące po urazowym uszkodzeniu nerwów obwodowych, nasilające się pod wpływem nawet słabych bodźców dotykowych (przeczulica), zmniejszające się pod wpływem zimnych okładów.
Kauzalgia jest następstwem wrastania uszkodzonego nerwu w bliznę i pociągania go przy ruchach.

53. Do czego służy objaw Tinel- Hoffmana.

Objaw Tinela-Hoffmana- objaw neurologiczny, wywołuje się go opukując pień badanego nerwu obwodowego. Nerw pozbawiony osłonki mielinowej przy opukiwaniu daje reakcję drętwienia. Przesuwanie się tej reakcji na obwód obserwowane przy kolejnych badaniach pacjenta świadczy o postępie mielinizacji nerwu, a więc o jego regeneracji. Jest dodatni w zespole cieśni nadgarstka.

54. Przedstaw podział H.J. Seddona uszkodzeń nerwów obwodowych.

1.    neurotmesis - na wskutek silnego rozciągnięcia dochodzi do przerwania anatomicznej ciągłości pnia nerwu połączonego ze zniszczeniem tkanki nerwowej w miejscu uszkodzenia, towarzyszy mu porażenie mięśni ze stopniowym ich zanikiem, zniesienie czucia, a także działania układu autonomicznego, w badaniu elektromiograficznym stwierdza się odczyn zwyrodnienia, przy badaniu elektromiograficznym drżenia włókienkowe, zawsze w tym typie uszkodzenia potrzebna jest interwencja chirurgiczna, ale rzadko można uzyskać pełen powrót funkcji uszkodzonego nerwu;

2.    axonotmesis - ciągłość anatomiczna pnia nerwu jest zachowana, a przerwaniu ulegają włókna nerwowe przy częściowym zachowaniu osłonek Schwanna, obraz kliniczny i  elektromiograficzny  jest taki sam jak przy uszkodzeniu typu neurotmesis, jednak rokowanie jest dużo lepsze, gdyż  w przypadku właściwie prowadzonej fizjoterapii uzyskać można całkowity powrót funkcji lub znaczną poprawę;

3.    neuropraxia - uszkodzeniu ulegają tylko osłonki mielinowe pomiędzy przewężeniami Ranviera, a samo włókno nerwowe nie ulega zwyrodnieniu. W badaniu klinicznym stwierdza się niedowład lub osłabienie mięśni, natomiast zaburzenia czucia i nieprawidłowości działania układu autonomicznego  są  zazwyczaj nieznaczne, fizjoterapia przynosi pełne wyleczenie.

55.Występujące zaburzenia kliniczne przy uszkodzeniu nerwu obwodowego.

Do podstawowych objawów klinicznych uszkodzenia nerwu obwodowego należy niedowład lub porażenie a następnie zanik mięśni unerwionych przez dany nerw. Jeśli nerw prowadzi komponentę czuciową zwykle objawy ruchowe wyprzedzane są przez dolegliwości czuciowe: parestezje, ból, przeczulicę na bodźce W przypadku nerwów bogatych we włókna autonomiczne, występują objawy wegetatywne: zaburzenia pocenia, zmiany zabarwienia skóry w obrębie pola unerwienia danego nerwu.

56.Występujące zaburzenia kliniczne przy uszkodzeniu neuronu centralnego.

- niedowład spastyczny

-wygórowane odruchy ścięgniste

-uszkodzenie drogi piramidowej

-objaw babińskiego

57. Opisz sposób wstawania z poz. Leżącej do pionu u pacjenta z dystrofią mięśniową. Wstawanie w dystrofii mięśniowej -jest to wstawanie "po sobie", dziecko przechodzi najpierw do klęku podpartego, następnie opierając ręce o uda, wstaje

58.Różnice w chodzie dziecka z m.p.dz. i dystrofią mięśniową.

m.p.dz- Uda są tu przywiedzione i zrotowane do wewnątrz, kolana zwarte i wysunięte do przodu tak, że chód dziecka przypomina ruchy cyrkla mierniczego. Stopy są przy tym w ustawieniu końsko - koślawym lub końsko - szpota­wym

dystrofia -Chód dziecka wydaje się kaczkowaty oraz występuje nadmierne wygięcie kręgosłupa w stronę brzuszną (lordoza).

59.Na czym polega i kiedy stosuje się poz. Antalgiczne w zespołach bólowych kręgosłupa.

Pozycje antalgiczne, czyli zmniejszające odczuwanie bólu (chodzi tu o odciążenie lub odbarczenie bolesnego miejsca, czemu w pewnych pozycja sprzyja m.in. zmiana kata ustawienia sąsiednich odcinków ciała, dająca swego rodzaju „luz” w obrębie bolesnego stawu czy zmniejszenie nacisku wpadniętego dysku na struktury nerwowe itp.)

60. Następstwa unieruchomienia- wyjaśnij na czym polegają, jakich układów dotyczą.Następstwa unieruchomienia- ograniczenie aktywności ruchowej często prowadzi do zaburzeń czynności organizmu, a niekiedy do powikłań groźnych dla życia pacjenta. Długotrwałe unieruchomienie sprzyja też występowaniu miejscowych lub ogólnoustrojowych powikłań.

Dotyczą układów: krążenia(zmniejszenie maksymalnej objętości wyrzutowej i minutowej serca, przesunięcie płynów do przestrzeni pozanaczyniowej, przyspieszanie czynności serca powodowane ,,stanem adrenergicznym”, spadek ilości erytrocytów, skłonność do obniżonego ciśnienia tętniczego, tendencja do zmian zakrzepowych w naczyniach, zatorowość płucna .Oddechowego(ograniczenie ruchomości klatki piersiowej, pogorszenie pracy przepony, regionalne zaburzenia perfuzji i wentylacji, zmniejszenie maksymalnego pochłaniania tlenu przez organizm o ok.20-40%, zmniejszenie pojemności życiowej płuc, zaburzenia aparatu śluzówkowo-rzęskowego, zaburzenie mechanizmu kaszlowego, utrudniona wymiana gazowa w pęcherzykach płucnych, skłonność do zapaleń płuc. Mięśniowo-szkieletowy(zmniejszenie masy mięśniowej, zmniejszenie siły i wytrzymałości mięśni, zaburzenia koordynacji nerwowo-mięśniowej, przykurcze /zwłóknienie, zesztywnienie stawów/, osteoporoza. Przewód pokarmowy (zwolnienie pasażu jelitowego, tendencja do zaparć, krwawienia z przewodu pokarmowego, utrata łaknienia w późniejszym okresie pourazowym.Ze strony nerek (zwiększona diureza, przesunięcie płynu do przestrzeni pozanaczyniowej, wzmożone wydalanie sodu, wapnia, azotu, skłonność do tworzenia się złogów w układzie moczowym, zwiększone ryzyko infekcji dróg moczowych .Zaburzenia metaboliczne(zmniejszenie tolerancji glukozy, zmniejszenie wrażliwości tkanek na insulinę, obniżenie tempa podstawowych przemian energetycznych organizmu, obniżenie stężenia gamma - globulin, obniżenie odporności nieswoistej, zaburzenie mechanizmów termoregulacyjnych.Zaburzenia ze strony skóry(uogólniona skłonność do zaników skóry i tkanki podskórnej.
-odleżyny.)Tendencja do powstawania odleżyn jest skutkiem niedokrwienia tkanek ,uwarunkowanego uciskiem przekraczającym ciśnienie włośniczkowe naczyń krwionośnych skóry i tkanki podskórnej, działającym przez dłuższy czas.Zaburzenia ze strony OUN (osłabienie napędu ruchowego, zaburzenia rytmu snu i czuwania,
zmienny nastrój, labilność emocjonalna, zmiany reakcji reflektorycznych, zaburzenia koordynacji i równowagi, zaburzenia czucia, ubytki intelektualne

.61. Przyczyny powstawania miażdżycy w obrębie naczyń tętniczych, objawy kliniczne.

Bezpośrednie przyczyny: -zwężenie światła tętnicy --kaskada zapalna,

-zaburzenie czynności śródbłonka naczyń krwionośnych

Czynniki ryzyka:

-niemodyfikowalne: wiek, płeć, czynniki genetyczne

-modyfikowalne i częściowo modyfikowalne: palenie tytoniu, zaburzenia lipidowe, cukrzyca, nadciśnienie, nadwaga, niska aktywność fizyczna, czynniki trombogene)

Objawy kliniczne:

-chromanie przestankowe (ból kkd wywołany wysiłkiem)

-kurcze mięśni

-osłabienie siły mięśniowej

-zaburzenia czucia powierzchniowego

-bladość i ochłodzenie powłok skórnych

-zmiany troficzne

-martwica

62. Wskaźnik kostka-ramię - do czego służy, wartości.

Jest to wskaźnik rozpoznawania miażdżycy tętnic kkd. Jest ilorazem ciśnienia skurczowego krwi powyżej stawu skokowego i wartości ciśnienia na ramieniu.

Wskaźnik prawidłowy: >=1,0

Wskaźnik u osób z miażdżycowym niedokrwieniem kkd: <1

63. Przedstawić klasyfikację zmian niedokrwiennych Fontaine'a.

I stopień - występuje upośledzenie ukrwienia kkd bez stwierdzenia objawów subiektywnych

II stopień A - chromanie przestankowe występuje po pokonaniu dystansu 200 m

II stopień B - chromanie przestankowe występuje przed pokonaniem dystansu 200 m

III stopień - występuje ból spoczynkowy i zmiany troficzne

IV stopień - martwica

64. Kiedy powinno się stosować rehabilitację w procesach miażdżycowych kończyn dolnych?

Rehabilitacje odnoszącą pozytywny skutek w miażdżycy kkd stosuje się zazwyczaj w I i II stopniu zaawansowania choroby wg Fontaine'a.

Fizjoterapie stosuje się , aby:

zmniejszyć dolegliwości bólowe, wydłużyć pokonywany przez pacjentów dystans marszowy, poprawić wydolność układu krążeniowo- oddechowego, spowolnić dalszy rozwój zmian miażdżycowych.

65. Wymień metody usprawniania pacjentów z miażdżycą kończyn dolnych.

1. trening marszowy bez względu na typ zamknięcia,

2. trening obciążający mięśnie uda i mięśnie pośladkowe w typie zamknięcia miednicowym,

3. usprawnianie w typie zamknięcia udowym,

4. ćwiczenia Buergera w typach obwodowego zamknięcia,

Alternatywnie- trening marszowy po schodach, jazda na rowerze , rowerek w leżeniu na grzbiecie, pływanie w wodzie o temp. ok. 20 stopni

66. Co to jest zespół Sudecka, przyczyny, objawy kliniczne, sposoby leczenia.

Zespół Sudecka:(w skład zespołu wchodzi:)

Pourazowa dystrofia kończyn typu Sudecka

Ostry zanik kości Sudecka

Choroba Sudecka

Ostry zapalny zanik kości

Zespół Sudecka-Babińskiego- Lerichea

Odwapnienie kości będące następstwem urazów i stanów zapalnych. Stan zapalny toczy się również w obrębie tkanek miękkich otaczających

Bolesne obrzmienie tkanek okołostawowych ograniczające ruchomość w stawie z towarzyszącymi zmianami dystroficznymi w obrębie części miękkich i kostnych .

Etiologia czyli przyczyny:

Złamania kości

Urazy stawów, części miękkich

Odmrożenia

Oparzenia

Procesy zapalne

Uszkodzenie nerwów somatycznych

sposoby leczenia

W okresie ostrym nie należy wykonywać żadnych zabiegów fizykoterapeutycznych.

Po ustąpieniu ostrych objawów możemy rozpocząć delikatne ćwiczenia czynne i delikatne masaże.

Po ustąpieniu pierwszych dolegliwości bólowych rozpoczęcie ćwiczeń prowadzonych oraz czynnych jest konieczne.

W okresie dystrofii stosujemy delikatny masaż np. szczotką do włosów, masaż podwodny wirowy, środki farmakologiczne, rozpoczynamy delikatne ćwiczenia bierne zapobiegające przykurczom stawów.

W okresie zaniku leczenie polega na ćwiczeniach biernych, czynnych, wzmacnianiu siły mięśni, stosowaniu masaży, ciepła miejscowego, także środków farmakologicznych szczególnie o działaniu przeciwzapalnym i zmniejszające napięcie mięśniowe.

67.Gdzie występują zmiany anatomopatologiczne w RZS i dlaczego?

Miejscem zmian anatomopatologicznym w RZS-ie jest błona maziowa stawów, kaletek ścięgien, pochewek ścięgnowych.

Ponieważ czynnik reumatoidalny występujący w płynie stawowym lub pochewkowym drażni błonę maziową wskutek czego pojawiają się w niej limfocyty i komórki plazmatyczne.

Uwalniane są enzymy lizosomalne, błona maziowa grubieje, pokrywa się grubą ziarniną, która w postaci łuszczki nasuwa się na chrząstkę stawową .

Pojawia się obraz kosmkowego zapalenia błony maziowej.

68. Co to jest ZZSK, na czym polega, jakich stawów dotyczy?

Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa. (zzsk)

Jest to przewlekły proces zapalny o nieznanej etiologii. Zmiany zapalne występują głównie w więzadłach kręgosłupa, w stawach kręgosłupa, stawach krzyżowo-biodrowych.

ZZSK to przewlekły proces zapalny prowadzący do zupełnego zesztywnienia kręgosłupa. Pięciokrotnie częściej występuje u mężczyzn. Rozpoczyna się między piętnastym a trzydziestym rokiem życia.

W obrazie klinicznym od samego początku choroby spostrzegamy wyraźne ograniczenie ruchów kręgosłupa zwłaszcza w odcinku lędźwiowym. Pojawiają się przykurcze w stawach biodrowych i kolanowych.

69. Do czego służy pracownia analizy chodu?

Pracownia analizy ruchu Pozwala lepiej zrozumieć podstawowe mechanizmy i strategie sterowania ruchem, zaplanować postępowanie lecznicze, planować i ocenić wyniki leczenia operacyjnego, ocenić jakość i dopasowanie protez, pozwala ocenić stan funkcjonalny pacjenta po wszczepieniu endoprotez dużych stawów, przeprowadzić diagnostykę funkcjonalną, monitorować postępy leczenia, rozróżnić nieprawidłowe wzorce ruchowe wynikające z neuropatologii.

70.Wyjaśnij co to są zmiany zwyrodnieniowo- zniekształcające stawów samoistne i wtórne. Przedstaw objawy kliniczne choroby zwyrodnieniowej biodra.

Zmiany zwyrodnieniowo zniekształcające stawów:

są zespołem chorobowym polegającym na przedwczesnym zużyciu i zwyrodnieniu tkanek tworzących staw.

zmiany zwyrodnieniowo zniekształcające pierwotne, samoistne, w których bliższe określenie czynnika wywołującego jest niemożliwe oraz

Zmiany zwyrodnieniowo zniekształcające samoistne zapoczątkowane są prawdopodobnie poprzez zwyrodnienie chrząstki stawowej na tle jej wrodzonej niedomogi lub też zmiany dotyczące składu płynu stawowego, który odżywia chrząstkę.

zmiany wtórne uwarunkowane uprzednio przebytą chorobą stawów.

Zmiany zwyrodnieniowo zniekształcające wtórne powstają w wyniku:

Urazów.

Nieswoistego i swoistego zapalenia stawu.

Chorób nasad kości długich.

Wrodzonego niedorozwoju stawów.

Zmian stawowych wywołanych chorobą OUN (np. jamistość rdzenia).

Zmian nowotworowych.

Objawy kliniczne-To przede wszystkim: wysięk, obrzęk, ocieplenie skóry ponad stawem, pogrubienie błony maziowej, bolesność palpacyjna, przykurcze i ograniczenia czynności zakresu ruchu.W miarę upływu czasu pojawiają się bóle również w okresie spoczynku. Sprawność chorego ulega w znacznym stopniu ograniczeniu.

71.Wyjaśnij pojęcia:spondyloza,spondyloartroza,dyskopatia.

SPONDYLOZA-sa to zmiany zwyrodnieniowe krążków międzykręgowych. Jest to

choroba występująca po 40 r. życia. Przyczyną jest zużycie krążkow

kręgowych (dysków).W miarę starzenia się te struktury tracą

sprężystość,cętralna część się zapada,podczas gdy zewnętrzny

pierścień

ulega uwypukleniu.W skutek tego mechaniczny nacisk na brzegi chrzęstnych

blaszek tworzących powierzchnie stawowe sąsiadujących kręgów jest

zwiększony. Jako odpowiedź na ten nacisk sąsiednia kość zaczyna

przerastać i tworzy wyrośla(osteofity).

OBJAWY-ból w okolicy lędźwiowej promieniujący do kolana, osłabienie

mm.

DYSKOPATIA-jest to wypadnięcie jądra miażdżystego(tzw.dysku) poza chrząstkozrost (krążek międzykręgowy ) powodem dyskopatii może być nadmierne obciążanie kręgosłupa, zwłaszcza przy gwałtownym schylaniu i prostowaniu się. Gdy jądro miażdżyste przesunie się do kanału kręgowego, może spowodować uszkodzenie rdzenia kręgowego. Każde przesunięcie dysku wywołuje silny ból pleców,ponieważ zaczyna on uciskać na sąsiadujące nerwy.

SPONDYLOARTROZA-jest to choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa i może dotyczyć wielu elementów kręgosłupa: dysku, stawów międzywyrostkowych, więzadeł,kości. W pierwszej kolejności objawia się w najbardziej ruchomych i najbardziej obciążonych odcinkach kręgosłupa :C oraz L-S. Przyczyną są obciążenia kręgosłupa oraz mało aktywny tryb życia.

72.Co to są i gdzie występują guzki Heberdena?

Są to zmiany zwyrodnieniowe stawów międzypaliczkowych palców dłoni. W

pobliżu tych stawów pojawiaja się tzw .huczki z tkanki chrzęstnej i

kostnej. Guzki Heberdera występują w stawach międzypaliczkowych

dalszych(bliżej paznokci)

73.NAJCZĘSTSZA LOKALIZACJA ZWICHNIĘĆ NAWYKOWYCH.

Do najczęstszych zwichnięć nawykowych dochodzi w stawie ramiennym i są pochodzenia urazowego. Pochodzenie nie urazowe jest jest wywołane czynnikami wrodzonymi. Leczy się operacyjnie. Po zabiegu konieczne jest unieruchomienie kończyny w przywiedzeniu i rotacji do wewnątrz. Po tym okresie należy rozpocząć rehabilitację z ograniczeniem wykonywania

ruchówodwodzenia i rotacjizewnętrznej.

Nawykowe zwichnięcia rzepki.-jest to stan na powtarzającym się przemieszczaniu rzepki najczęściej na zewnątrz. Zwichnięcia ku stronie przyśrodkowej występują sporadycznie. Mechanizm zwichnięcia polega zwykle na prostowaniu przeciw oporowi zgiętego kolana. Występuje wtedy silny ból spowodowany przemieszczeniem się rzepki na zewnątrz po bocznym kłykciu k.udowej.Repozycja występuje zwykle łatwo przez wyprost kolana i często dokonuje jej chory lub osoby postronne.

74.Omów fizjologię i patofizjologię krążka międzykręgowego.Czynniki

zmniejszające ciśnienie wewnątrz krążka.

Krążek międzykręgowy(tzw.dysk) jest to struktura kręgosłupa występująca między trzonami kręgów. Zbudowany jest z jądra miażdżystego ,które otoczone jest pierścieniem włóknistym. Pierścień włóknisty składa się naprzemiennie biegnących skośnie włókien kolagenowych i elastylowych pierścień włóknisty jest grubszy w części przedniej ,cieńszy zaś w przedniej, gdzie najczęściej ulega uszkodzeniom(dyskopatia,lumbago).Jądro miażdżyste obejmuje jedynie 15 % masy krążka ale jest to wystarczająca ilość płynu aby pozwolić działać dyskowi hydraulicznie.Za każdym razem kiedy zmienia się nachylenie jednego z trzonów kręgu względem sąsiedniego kręgu jądro miażdżyste odpowiednio się odkształca. Tak dzieje się w przypadku kiedy człowiek wykonuje skłony, skrętu itp.( jądro.miażdżyste dostosowywuje się do danej pozycji w jakiej znajduje się kręgosłup).

WNIOSKI-krążek międzykręgowy pełni rolę amortyzatora i zapewnia mu ruchomość. Umożliwia zginanie, prostowanie ruchy boczne i obrotowe. Dzięki dyskom kręgi nie ocierają się o siebie. Z wiekiem w wyniku przeciążeń elastyczność krążków międzykręgowych maleje i mogą powstawać uszkodzenia pozwalające na przemieszczanie się całości lub części jądra miażdżystego oraz powstania jego przepukliny. Przepuklina może powodować ucisk na korzenie nerwowe powodując różnego rodzaju dolegliwości bólowe: rwa kulszowa, osłabienie mm. Aby temu zapobiec i jak najdłużej mieć zdrowy kręgosłup należy utrzymywać mięśnie w jak najlepszej kondycji poprzez odpowiednią gimnastykę, prowadzić aktywny tryb życia. Ale kiedy już dochodzi do uszkodzenia j.miażdżystego i dolegliwości bólowe uniemożliwiają normalne funkcjonowanie stosuje się wyciągi miedniczne, farmakoterapię, fizykoterapię(90% skuteczności).W ostateczności stosuje się zabiegi operacyjne.

75.PODZIAŁ SKOLIOZ WG. COBBA.

Skoliozy dzielimy na:

1.Czynnościowe.

2.Strukturalne.

Przez skoliozy czynnościowe rozumiemy skoliozy,w których nie stwierdza

się utrwalonych zmian w budowie kręgosłupa.

Skoliozy strukturalne- to skoliozy, w których stwierdzamy utrwalone

zmiany.Ze względu etiologicznych dzielimy je na:

1.Kostno-pochodne.

a)wrodzone,

b)torakopochodne,

c)układowe.

2.Neuropochodne:

a)wrodzone,

b)porażenne-wiotkie.

c)porażenne-spastyczne,

d)inne.

3.Mięśniowo-pochodne:

a)wrodzone,

b)dystrofie mięśniowe,

c)inne.

4.Idiopatyczne- o nie ustalonej etiologii(80-90% skolioz strukturalnych)

76.Rotacja,torsja kręgów-kiedy występuje.

Torsja kręgu-jest jednym z objawów skoliozy.

Skolioza-boczne skrzywienie kręgosłupa o ponad 10˚ w konsekwencji powoduje rotację kręgów względem osi długiej kręgów.

Do deformacji dochodzi we wszystkich 3 płaszczyznach.

Skrzywienie prowadzi do trwałych zmian w kręgach.

Rotacja kręgów w odcinku Th powoduje deformację klatki piersiowej której towarzyszą zmiany w całym narządzie ruchu oraz w układzie oddechowym i krążeniu.

Deformacja w odcinku L-S prowadzi do skośnego ustawienia miednicy,co powoduje względne skrócenie jednej z kończyn dolnych

Deformacja na poziomie kręgów C może spowodować asymetrię barków a także nieprawidłowe ustawienie głowy.

ZATEM:Skolioza nie jest jedynie wygięciem bocznym kręgosłupa lecz jest deformacją całego ciała.

Skolioza może pojawić się w każdym momencie od niemowlęcia do okresu dojrzewania.

Efekty skoliozy pogłębione w okresie wzrostu mogą pozostać na całe życie.

77.Najczęstrze wady klatki piersiowej

Wyróżniamy kilka typów fizjologicznych klatki piersiowej. Klatka piersiowa prawidłowa , gdzie mostek i cała przednia część klatki piersiowej wysunięte są ku przodowi , żebra tak uniesione , że najdalej wysuniętą częścią ciała jest przednia ściana klatki piersiowej.

Do patologicznych wad klatki piersiowej zaliczamy jej dwie postacie :

1. klatka piersiowa lejkowata ;

2. klatka piersiowa kurza .

Klatka piersiowa lejkowata - określana jako „szewska”, jest następstwem wrodzonego zaburzenia rozwoju przepony lub też nieproporcjonalnego rozrostu chrząstek żebrowych w stosunku do jej pozostałych elementów. Charakteryzuje się lejkowatym zapadnięciem dolnej części mostka i przylegających odcinków żeber. Na skutek osłabienia mięśni grzbietu, wysunięcia barków do przodu, spłaszczenia klatki piersiowej i wiotczenie mięśni brzucha, przy oddychaniu występują paradoksalne ruchy klatki piersiowej. Dzieci dotknięte tą wadą wykazują słaby rozwój fizyczny i wadliwą postawę, są zwykle apatyczne, mało ruchliwe i skłonne do schorzeń układów oddechowego i sercowo - naczyniowego.
Klatka piersiowa kurza - jest wadą spotykaną znacznie rzadziej niż klatka piersiowa lejkowata. Cechuje ją zniekształcenie mostka, który tworzy silne uwypuklenie do przodu na kształt dzioba łodzi, podobnie jak to ma miejsce u ptaków. W wyniku tego żebra tracą kształt wygięty - tworząc poniżej sutków wyraźną wklęsłość.
Rozróżnia się dwie postacie klatki piersiowej kurzej.
W pierwszej postaci uwypuklona jest tylko rękojeść mostka. Położenie trzonu mostka albo jest prawidłowe, albo jest on odchylony nieco do tyłu.
Druga postać charakteryzuje się wysunięciem do przodu mostka. Najbardziej ku przodowi sterczy zwykle wyrostek mieczykowaty.

Wady patologiczne klatki piersiowej są wadami rozwojowymi, powstałymi na skutek przebytej krzywicy. Mimo wielkiego postępu jaki poczyniła medycyna - krzywica ciągle jeszcze daje znać o sobie, choć najczęściej już w postaci objawów jej przebycia. Ślady przebytej krzywicy widoczne są głównie na klatce piersiowej w postaci okrężnego ściągnięcia jej ścian na wysokości przyczepów przepony ( bruzda Harrisona ) oraz zgrubienia żeber w miejscu przejścia żebra kostnego w żebro chrzestne ( tzw. różaniec pokrzywiczy).

Charakteryzując ujemny wpływ zniekształceń klatki piersiowej na układ oddechowy i sercowo - naczyniowy, należy wymienić:
- osłabienie mięśni oddechowych (może się również zdarzyć, że słabe mięśnie oddechowe są przyczyną powstawania wad klatki piersiowej),
- zmniejszenie pojemności życiowej płuc,
- ograniczenie ruchomości klatki piersiowej.

Program zajęć w wadach klatki piersiowej obejmuje następujące grupy ćwiczeń:
1.ogólnorozwojowe,

2.oddechowe,
3.specjalne:

- o charakterze kształtującym, odnoszącym się do danego typu wady klatki piersiowej, - o charakterze wytrzymałościowym, rozwijające sprawność narządów wewnętrznych,
4 - pływanie.
78.ZNIEKSZTAŁCENIE I WADY STÓP

Najczęściej występują:

-stopa płaska

-stopa płasko-koślawa

-stopa szpotawa

-stopa wydrążona

Rzadziej spotykane to:

-stopa końska

-stopa piętowa

Stopa płaska(płaskostopie czynnościowe)posiada niski lub obniżający się łuk podłużny,który jest wynikiem niewydolności układu mięśniowo-wiązadłowego.

Stopa płasko-koślawa-istotą tego zniekształcenia jest ustawienie w nawróceniu kości stępu oraz obniżenie sklepienia podłużnego stopy,najczęściej na tle niewydolności statycznej.

Stopa szpotawa-jest odwrotnością stopy płasko-koślawej.Charakteryzuje się skręceniem pięty do wewnątrz i oparciem jej na krawędzi zewnętrznej.

Stopa wydrążona-zniekształcenie charakteryzuje się nadmiernym wysklepieniem w odcinku między guzem a głowami kości śródstopia przy równoczesnym skróceniu tego odcinka.Nadmiernemu wysklepieniu stopy towarzyszy szponowate ustawienie palców i skrócenie rozcięgna podeszwowego.Zniekształcenie powoduje skrócenie stopy.

79. Omów ćwiczenia Buergera.

Choroba Burgera jest to stan zapalny wszystkich warstw tętnicy lub żył,któremu towarzyszy zakrzep.Poza odcinkiem objętym zapaleniem i zakrzepem tętnica jest zupełnie prawidłowa.Niedokrwienie wskutek zamknięcia światła tętnic prowadzi do zmian troficznych oraz zgorzeli kończyn.(ran,martwicy)

Przyczyny:

Nie są znane aczkolwiek wielu badaczy twierdzi,że zarostowe zapalenie tętnic stanowi rodzaj reakcji organizmu na tytoń.

Dotyka mężczyzn przed 40 rokiem życia,a jej rozwojowi sprzyja długotrwałe przebywanie w zimnych,wilgotnych pomieszczeniach,chodzenie w nieprzewiewnych butach(gumiaki)oraz stres.

Objawy:

• Nagły ból i skurcze w łydkach przy dłuższym chodzeniu,ustępują samoistnie po przerwaniu marszu.

• Ból w palcach nóg,szczególnie w nocy.

• Stale zimne palce u nóg,ich zaczerwienienie a potem sinienie-z upływem czasu zmianę obejmują całą stopę,która może w rezultacie zwężenia się światła w naczyniach krwion.dojść do amputacji stopy.

Leczenie:

• Kąpać nogi w odwarze z kory wierzbowej,kwiatów lub liści kasztana i kwiatów nagietka

• Dieta niskotłuszczowa

• Jeść dużo warzyw i owoców

• Rzucić palenie

• Zlikwidować nadwagę

• Chronić nogi przed zimnem,nosić wygodne obuwie,często masować nogi

• Moczyć nogi w gorącym roztworze soli iwonickiej lub jodowo-bromowej

• Stosować gorące suche okłady przez 30-45 min.w pozycji leżącej

• Propolis-15 kropli dziennie

• Zwalczać zaparcia

• Ćwiczenia fizyczne kończyn dolnych,pływanie.

80 WYJAŚNIJ POJĘCIE CHROMANIE PRZYSTANKOWE

Chromanie przystankowe związane jest z niedokrwieniem. Objaw choroby polega na wystąpieniu bólu mięśni kończyn dolnych pojawiających się po podczas wysiłku i ustępujący po krótkim odpoczynku.

Najczęściej podczas marszu chory odczuwa ostry ból na skutek zwiększonego zapotrzebowania metabolicznego mięśni kończyn. Chwilowy odpoczynek powoduje ustąpienie dolegliwości i umożliwia kontynuowanie marszu. W związku z koniecznością częstego zatrzymywania się objaw ten nazywany jest również „objawem oglądającego wystawy sklepowe”. W zależności od stopnia niedrożności i miejsca zwężenia tętnic, chory może odczuwać ból w całej nodze lub łydce, udzie lub/i pośladku. Przyczyna może być również usidlenie tętnicy podkolanowej. Efektem ochrony przed chromaniem przestankowym wywiera spożywanie codziennie 13-24 g alkoholu przez mężczyznę i 7-12 przez kobietę, choć najważniejsza jest modyfikacja czynników rozwoju miażdżycy :zaprzestanie palenia tytoniu, normalizacja masy ciała, aktywny tryb życia, dieta uboga w tłuszcze zwierzęce.

81.Omów model kompleksowego usprawniania dziecka z m.p.dz

U dzieci z uszkodzeniami układu nerwowego pewne odruchy fizjologiczne nie występują w ogóle, inne są patologiczne, zatem celem usprawniania jest rozwinięcie odruchów prawidłowych oraz hamowanie odruchów patologicznych z jednoczesną normalizacją

napięcia mięśniowego. Wszystkie ruchy muszą być kontrolowane rękami terapeuty. Powinny być wprowadzane stopniowo i wolno tak, aby dziecko mogło włączyć się do terapii. Terapeuta ściśle współpracuje z rodzicami dziecka, uczy ich nie tylko sposobów prowadzenia ćwiczeń z dzieckiem, ale uczy zabiegów pielęgnacyjnych, stanowiących nieodłączną część postępowania usprawniającego. Najważniejszym elementem w tej metodzie jest program usprawniania. Musi on być opracowany indywidualnie dla każdego dziecka oraz dostosowany do jego możliwości i potrzeb. Musi zapewniać poczucie bezpieczeństwa, motywować do ćwiczenia, a także ułatwiać utrwalanie nowo nabytych umiejętności. Wraz z postępami rehabilitacyjnymi ćwiczenia są modyfikowane.

Najbardziej charakterystyczne dla tej metody jest stosowanie dużej liczby odruchów,

specyficznej formy ułatwiania ruchów oraz prawidłowego następstwa rozwojowego prowadzonych ćwiczeń. Usprawnianie ma na celu rozwijać odruchy na danym etapie fizjologiczne, a hamować odruchy patologicznie przetrwałe. Technika ułatwiania wykonywanych ruchów rękami terapeuty pozwala na jednoczesne torowanie pożądanych i hamowanie niepożądanych elementów ruchowych. Hamowanie patologicznych odruchów i prawidłowy rozkład napięcia mięśniowego osiąga się przez odpowiednie ułożenie dziecka w przestrzeni i odpowiednie ułożenie punktów kluczowych, czyli głowy, szyi, obręczy barkowej i biodrowej. Ułatwianie oparte jest na poruszaniu okolicami ciała dziecka, co wywołuje ruchy kończyn i umożliwia przejście dziecka z jednej pozycji do drugiej. Wpływa to na wykształcenie się prawidłowych odruchów postawy i uczy dziecko samodzielnego ich osiągania, kontrolowania i wykorzystywania. Rozluźnienie przygotowuje spastyczne dziecko do ćwiczeń i może służyć jako przerywnik między ćwiczeniami. Rozluźnia się przez głaskanie, potrząsanie kończynami oraz wahadłowe ruchy tułowia i kończyn.

Metoda Bobath oparta jest na kilku niezmiernie ważnych zasadach, których przestrzeganie

decyduje o powodzeniu procesu terapii rewalidacyjnej.

1. Przygotowanie do ruchu:

• utrzymanie prawidłowego zakresu ruchu w stawach (przeciwdziałanie przykurczom i

deformacjom)

• przygotowanie czuciowe (sensoryczne)

2. Normalizację napięcia posturalnego,

3. Hamowanie nieprawidłowej aktywności odruchowej,

4. Torowanie automatycznych reakcji nastawczych i reakcji równoważnych przez wspomaganie

i prowadzenie ruchu z punktów kluczowych (głowa, szyja, tułów, obręcz barkowa i

kończyny górne, obręcz biodrowa i kończyny dolne) rękami terapeuty,

5. Ułatwianie prawidłowych wzorców funkcjonalnych,

6. Hamowanie odruchów patologicznych i normalizacja napięcia mięśniowego.

7. Dążenie do osiągnięcia prawidłowych ruchów poprzez przemieszczanie w przestrzeni tzw.

punktów kluczowych, którymi są: głowa, obręcz barkowa i obręcz biodrowa. Ma to na celu

wykształcenie prawidłowych reakcji prostowania i równowagi, co prowadzi do opanowania

czynności zgodnych z sekwencją rozwojową.

8. Wszystkie ruchy kontrolowane są rękami terapeuty. Pomoc terapeuty zmniejsza się w

miarę opanowywania przez dziecko kolejnych czynności.

9. Ruchy prowadzone są wolno, tak aby dziecko mogło włączać się do pracy.

10.Nie należy dążyć do opanowania statycznych pozycji, lecz umiejętnie prowadzić dziecko z

jednej pozycji do drugiej.

11.Sposoby wspomagania powinny być dobrane do potrzeb i możliwości dziecka.

12.Wymagana jest ścisła współpraca z rodzicami.

13.Program usprawniania powinien być dobrany indywidualnie do potrzeb i możliwości

dziecka - instruktor dla każdego dziecka dobiera odpowiednie ćwiczenia.

14.Ciągłe powtarzanie i wykorzystywanie w życiu codziennym czynności, które dziecko już

opanowało i nad opanowaniem których pracuje.

Rozwój ruchowy dziecka przebiega w stałej kolejności - od głowy, obręczy barkowej i

kończyn górnych, poprzez tułów, do kończyn dolnych. Oznacza to, że zanim dziecko zacznie

chodzić, najpierw musi kontrolować ułożenie głowy, uzyskać podpór na kończynach górnych w pozycji leżącej, aby poprzez siad, czworaki i pozycję klęczną przejść do pozycji stojącej.

82. Testowanie mięśni obręczy kończyny górnej

• Mięsień czworoboczny (część środkowa)

Pw: leżenie przodem, kg testowana odwiedziona pod kątem 90^o, zgięta w stawie łokciowym, spoczywa na podłożu. Stabilizacja klp w okolicy międzyłopatkowej.

Ruch: samodzielna unoszenie kończyny z równoczesnym przywodzeniem łopatki

4 -5 ruch jak wyżej, opór kładziemy na bocznym brzegu łopatki

2 pw: siad bokiem do stołu, kg testowana odwiedziona do 90^o i w zgięciu poziomym spoczywa na stole.

Ruch: zbliżanie łopatki do kręgosłupa z równoczesnym przesuwaniem kg po stole

1 pw; jak wyżej. Wyczuwamy skurcz na przestrzeni między grzbietem łopatki a kręgosłupem

• Mięsień czworoboczny (część dolna)

Pw: leżenie przodem, kg testowana spoczywa na podłożu wyprostowana w stawie łokciowym i zgięta w stawie barkowym pod kątem 180^o. czoło oparte o podłoże.

Ruch: samodzielna unoszenie kończyny, łopatka przylega do klp.

4 -5 ruch jak wyżej, opór kładziemy na tylnej okolicy stawu barkowego i na bocznym brzegu łopatki.

2 pw. Jak wyżej

Ruch: próba oderwania kg od podłoża

1 pw; jak wyżej. Wyczuwamy skurcz wzdłuż dolnej części m. czworogłowego.

• Mięsień równoległoboczny większy i mniejszy

Pw: leżenie przodem, czoło oparte o podłoże. kg testowana skręcona do wewnątrz oraz zgięta w stawie łokciowym, grzbiet ręki spoczywa na pośladkach.

Ruch: samodzielna unoszenie kończyny z równoczesnym zbliżaniem łopatki do kręgosłupa.

4 -5 ruch jak wyżej, opór kładziemy na przyśrodkowym brzegu łopatki

2 pw: siad kkg w rotacji wewnętrznej i w lekkim zgięciu w stawie łokciowym, grzbiety rąk spoczywają na pośladkach.

Ruch: zbliżanie łopatek do kręgosłupa.

1 pw; jak wyżej. Skurcz mięśnia trudny do stwierdzenia.

• Mięsień zębaty przedni

Pw: leżenie tyłem, kg testowana wyprostowana w stawie łokciowym i zgięta pod kątem 90^o.

Ruch: samodzielne wypychanie kg w górę z równoczesnym oderwaniem barku od podłoża.

4 -5 pw: siad, kg testowana zgięta w stawie łokciowym, dłoń spoczywa na barku

Ruch: wypychanie barku do przodu. Przeciwdziałamy ruchowi kładąc rękę na łokciu.

2 pw: siad na stołku przodem do stołu, kg testowana wyprostowana w stawie łokciowym i zgięta pod kątem 90^o spoczywa na stole.

Ruch: samodzielne wypchnięcie w przód kg przesuwającej się w czasie ruchu po stole.

1 pw: siad przodem do badającego, kg testowana zgięta pod kątem 90^o i wsparta na przedramieniu badającego. Wyczuwamy skurcz na bocznej stronie klp, poniżej dołu pachowego.

83.Wyjaśnij pojęcia: mobilizacja, manipulacja, trakcja.

Mobilizacja - (uruchamianie), wielokrotnie powtarzany ruch, z niewielką prędkością i ze wzrastającą amplitudą, w celu zwiększenia ograniczonego zakresu ruchu. W niektórych przypadkach, ruch odtwarzany podczas mobilizacji jest ruchem możliwym do wyegzekwowania w stawie, ale nie możliwym do wykonania jako ruch czynny.

Manipulacja - manualna technika leczenia stawów i tkanek, która przy zastosowaniu niewielkiej siły impulsu wykorzystuje dużą prędkość i małą amplitudę. Bodźce powstałe podczas manipulacji odbierane są przez receptory umieszczone w stawach i strukturach okołostawowych i przekazywane dalej przez układ nerwowy. Dlatego manipulacja posiada działanie nie tylko miejscowe i w sposób odruchowy, może oddziaływać na obszary oddalone od miejsca zabiegu. Zobacz także chiropractic oraz osteopathy.

Trakcja czyli naciąganie, rozciąganie i wyciąganie danego stawu - stosujemy łagodny rozluźniający masaż, potem trakcję doprowadzając do fizjologicznego zakresu ruchomości. Następnie wzmacniamy torebkę stawową i mięśnie biorące udział w pracy danego stawu. Ten zespół chwytów leczniczych ( tzw. kręgarstwo) ma zastosowanie w następujących przypadkach: zrotowanie kręgów, skrzywienie kręgosłupa, przesunięcia kręgów i krążków międzykręgowych czyli dysków, zapobieganie dyskopatiom, zwichnięciom.

84.Omów typy zwichnięć barków.

- całkowite- przemieszczone powierzchnie w ogóle się ze sobą nie stykają;

- podwichnięcie - powierzchnie stawowe stykają się częściowo z powierzchniami, które nie odpowiadają sobie anatomicznie;

- przednie - przemieszczenie ku przodowi;

- powikłane - występuje uszkodzenie naczyń oraz sąsiednich nerwów - występuje podczas równoczesnego złamania zwichniętej kości;

- chorobowe - torebka stawowa ulega rozciągnięciu na skutek wysięku gromadzącego się w stawie;

- wrodzone - powstaje na skutek rozwojowych wad powierzchni stawowych;

- niedoprowadzalne - w wyniku uszkodzenia torebki stawowej - pomiędzy powierzchnie stawowe wkleszczają się części miękkie;

- zastarzałe - zostaje utrwalone nieprawidłowe ułożenie nasad i torebek stawowych. Są to miejsca zmniejszonej wydolności;

- otwarte - uszkodzeniu ulegają wszystkie części miękkie wraz ze skórą

85.Co to jest zespół ciasnoty w obrębie górnego otworu klp i na czym polega.

Jest to ucisk pęczka naczyniowego i elementów splotu ramiennego w okolicy nadobojczykowej. Najczęstsza przyczyną powstawania jest dodatkowe żebro szyjne lub przerosłe często zwłókniałe brzegi mięśni pochyłych. Gdy stwierdza się że jest to żebro szyjne wówczas wykonuje się operację, natomiast w przypadku postaci mięśniowej przerosłe brzuśce mięśni pochyłych mogą powodować ucisk. Obserwujemy to zwłaszcza w sportach siłowych. Przerośnięty mięsień uciska wówczas pęczek naczyniowo - nerwowy.

86.Co to znaczy i kiedy występuje zaspół umierających palców?

Następstwa zwichnięcia stawu barkowego.

W zależności od siły powodującej uraz oraz kierunku przemieszczenia głowy kości ramiennej może dojść do:

- uszkodzenia, naderwania lub zerwania mięsni stożka rotatorów

- wgniecenie głowy kości ramiennej typu Hill-Sachsa

- uszkodzenia, najczęściej przerwania i oderwania obrąbka stawowego

- naciągnięcia lub przerwania torebki stawowej

- oderwania guzka większego kości ramiennej

- uszkodzenia nerwów obwodowych w tym splotu barkowego

-uszkodzenia naczyń krwionośnych.Powstaje tak samo jak uszkodzenie nerwów. Skutkiem uciśnięcia naczyń krwionośnych jest zmniejszenie wyczuwalności tętna na tętnicach kończyny górnej co prowadzi do jej niedokrwienia. Sumujące się urazy barku mogą prowadzić do zespołu umierających palców. W przypadku przerwania ciągłości naczyń krwionośnych powstaje silny krwotok wewnętrzny i krwawy obrzęk stawu ramiennego.

87.Omów mięśnie tworzące stożek rotatorów .

Tzw. obręcz kończyny górnej / stożek rotatorów składa się z 4 mieśni : nadgrzebieniowego (m.supraspinatus), podgrzebieniowego (m.infraspinatus), podłopatkowego (m.subscapularis) i obłego mniejszego (m.teres minor).

stożek rotatorów; struktura mająca zasadnicze znaczenie w biomechanice stawu ramiennego, których przyczepy początkowe znajdują się na łopatce, a przyczep końcowy to guzki większy i mniejszy bliższej części kości ramiennej. Ścięgna tych mięśni otaczają głowę kości ramiennej tworząc wokół niej pierścień. Są one zrośnięte z torebką stawową. Zadaniem R jest dodatkowa stabilizacja głowy kości ramiennej w panewce podczas ruchów.

Zmiany lub zerwanie przyczepów tych mieśni powodują bóle lub niestabilność stawu, która doprowadza do przyspieszenia artrozy. Przy zerwaniu przyczepu mieśnia nadgrzebieniowego widoczna jest oprocz dolegliwości redukcja siły np. przy podnoszeniu rzeczy na wyciągniętej ręce. 

Najważniejszym jest mięsień nadgrzebieniowy, który odwodzi ramię do poziomu. Jego przyczep jest regionem najczęściej widocznych zmian ( zerwanie przy upadku lub zwichniciu i zmian degeneracyjnych).

M. nadgrzebieniowy [p.p:Dół nadgrzebieniowy łopatki .p.k:Szczyt guzka większego.zad:Zwiera staw ramienny i zapoczątkowuje odwodzenie ramienia ].

M. podgrzebieniowy [p.p:Dół podgrzebieniowy łopatki .p.k:Guzek większy kości ramiennej .zad:

Wspomaga odwodzenie ramienia, obraca ramię na zewnątrz ].

M. podłopatkowy [p.p:Dół podłopatkowy .p.k:Guzek mniejszy kości ramiennej i torebka stawu ramiennego .zad:Przywodzi, obraca ramię do wewnątrz, napina torebkę stawu ].

M. obły mniejszy [p.p:Brzeg boczny łopatki .pk:Dolna część guzka większego .zad:Obraca ramię na zewnątrz i przywodzi ramię .]

88.Budowa segmentu ruchowego kręgosłupa?

Segmentem ruchowym nazywa się dwa sąsiednie kręgi (k1) i (k2) i dysk (cd pomiędzy nimi. Nosi on także nazwę „podstawowej jednostki ruchowej” lub „jednostki ruchowej Junghansa”. To połączenie, tak jak i inne stawy w naszym ciele, to mały przegub. Może wyginać się w różne strony: do przodu, do tyłu, na boki i ulegać rotacjom. Ruchy tułowia (np. skłon do przodu) to suma takich „małych” zgięć w każdym z segmentów. Zablokowanie ruchu, z jakiś powodów, w jednym z tych segmentów blokuje ruchomości całego naszego tułowia.
W obrębie segmentu ruchowego zauważyć można dodatkowo: centralny rdzeń kręgowy (1) biegnący w kanale kręgowym (2) wzdłuż kręgosłupa; korzenie nerwowe (3) - tzw. „korzonki” - odgałęzienia odchodzące od rdzenia kręgowego ze wszystkich poziomów (segmentów ruchowych). Wychodzą one na zewnątrz, poza kręgosłup poprzez otwory międzykręgowe (4); więzadła (5); stawy międzykręgowe (6).

89.Przyczyny osteoporozy objawy kliniczne, diagnostyka, leczenie.

Osteoporoza jest główną przyczyną dolegliwości ze strony aparatu ruchu. Jej skutkiem jest odwapnienie szkieletu kostnego spowodowane zaburzeniami metabolizmu kolagenu kostnego. Charakteryzuje się obniżeniem masy tkanki kostnej i sporowaceniem jej struktury, co prowadzi do zaburzeń realizacji podstawowych funkcji kości.

1. Zwiększenie kruchości kości i skłonności do złamań - nie u wszystkich osób dotkniętych osteoporozą widoczne są wyraźne objawy kliniczne, mogą one być niewidoczne aż do momentu złamania lub pęknięcia kości, dlatego najważniejszą rolę odgrywa profilaktyka i zapobieganie pojawienia się tej dolegliwości.

2. Obniżona sprawność fizyczna, ostre kulawizny.

3. Złamania i pęknięcia kręgów, kości przedramienia, szyjki kości udowej.

Wraz z wiekiem dochodzi do deformacji kręgosłupa i postawy. Rozwija się skrzywienie kręgów piersiowych i lędźwiowych, co powoduje zmniejszenie wzrostu, tworzy się postawa zgarbiona z wypukłym brzuchem.

1.czynniki obiektywne (niezależne od Nas): wiek; płeć; uwarunkowania genetyczne, rasa, proporcje ciała
2. czynniki częściowo obiektywne (częściowo zależne od Nas): dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego; zaburzenia w procesie wchłaniania wapnia; zaburzenia pracy gruczołu wydzielania wewnętrznego - tarczycy; menopauza; negatywny wpływ leczenia innych chorób lekami tj. kortykosteroidami, antyepileptykami, lekami moczopędnymi, niektóre zabiegi chirurgiczne; wpływ środowiska zewnętrznego: promieniowanie UV, smog
3. czynniki subiektywne (zależne od Nas): dostarczanie wapnia do organizmu; wpływ odżywiania; dostateczny ruch; nawyki: papierosy, alkohol, czarna kawa, narkotyki

NAJLEPSZYM LEKARSTWEM NA OSTEOPOROZĘ JEST PROFILAKTYKA
Profilaktyka podstawowa - pod tym pojęciem kryje się spełnienie dwóch podstawowych warunków, które pomogą zapewnić maksymalną objętość kości w młodości aż do starości, są to:
1. dostateczne przyjmowanie wapnia, kolagenu i witaminy D jednocześnie i w odpowiednich proporcjach
2. dostateczna aktywność fizyczna
Profilaktyka wtórna - pod tym pojęciem kryje się ochrona, która dotyczy podatnych miejsc zaatakowanych osteoporozą - w takim przypadku nie należy mówić o profilaktyce, ale o leczeniu a prawidłowe odżywianie i ruch są nieodzownym elementem całościowej kuracji. Dostateczna dawka substancji w diecie stymulujących metabolizm kostny jest podstawą zapobiegania i ochrony kości przed osteoporozą i zapewnia tworzenie się wysokiej jakości odpowiedniej ilości tkanki kostnej.

Najważniejsze znaczenie dla metabolizmu kostnego ma: kolagen, wapń i witamina D przyjmowane jednocześnie w odpowiednich proporcjach. Im więcej jest mineralizowanego kolagenu w kościach tym kość jest twardsza, wytrzymalsza i silniejsza.

Dla poprawnego wchłaniania wapnia i jego aktywności należy dostarczyć kwas chlorowodorowy, witaminę D, fosfor, magnez, proteiny i beta - karoten pod postacią prowitaminy A i witaminę C. Wapń razem z kwasem jabłkowym redukuje toksyczne działanie ołowiu i kadmu. Zalecana dzienna dawka wapnia dla osoby dorosłej wynosi między 800 mg a 1200 mg.

Wewnętrzna struktura zdrowej kości jest tworzona przez tzw. beleczki kostne, które przy osteoporozie stają się cienką i kruchą strukturą z powodu niedostatku kolagenu. Kiedy połączenia - beleczki zanikają (zachodzi proces resorpcji) następuje zwiększenie podatności kości na złamania. Dostarczenie kolagenu powoduje wzmocnienie beleczek, które stają się twardsze, silniejsze i bardziej odporne na czynniki mechaniczne.

90.Budowa i funkcje układu krążenia.

Budowa układu krążenia

Układ krążenia zbudowany jest z układu limfatycznego i układu krążenia, a także z wypełniających je ustrojowych płynów.

Krążenia układ składa się z:

1. Serca- ułożone jest w osierdziowym worku. Ścianę serca pokrywa cienka błona, w której umieszczone są naczynia wieńcowe. Sercowy mięsień zawiera poprzecznie prążkowane włókna. Sam organ zbudowany z dwóch przedsionków i dwóch komór, które od wnętrza wyściela tkanka łączna. Pomiędzy przedsionkiem prawym a komora prawa umieszczona jest zastawka trójdzielna, po lewej stronie serca jej odpowiednikiem jest zastawka dwudzielna. Praca serca przypomina działanie pompy, zaś zastawki zapobiegają zmianie kierunku przepływu krwi;

2. Tętnice- ich funkcją jest rozprowadzanie utlenionej krwi płynącej z serca do wszystkich narządów. Ściany budujące tętnice zbudowane są z trzech warstw: zewnętrznej łącznotkankowej, środkowej zbudowanej z mięśni gładkich oraz wewnętrznej złożonej z śródbłonka i tkanki łącznej. Tętnice maja wiele sprężystych mięśniowych włókien, umożliwia im to rozszerzanie i kurczenie się;

3. Żyły- funkcją ich jest rozprowadzanie odtlenionej krwi z narządów do serca. Ściany żył są zbudowane z tak jak i tętnice. Posiadają natomiast zastawki, które zapobiegają cofaniu się krwi;

4. Naczynia włosowate- ja to cienkościenne rurowate twory, położone pomiędzy tętnicami i żyłami. Ściana budująca włosowate naczynia złożona jest z śródbłonka, przez który dochodzi do wymiany substancji pomiędzy tkankami a krwią.

PRACA SERCA

Pracy serca towarzyszą dwa powtarzające się rytmicznie tony:

• pierwszy-niegłośny, towarzyszący zamykaniu się zastawek przedsionkowo-komorowych w czasie kurczenia się komór;

• drugi-głośniejszy od pierwszego, spowodowany uderzeniem krwi o zamykające się półksiężycowe zastawki w trakcie rozkurczania się komór.

Cykl pracy serca jest następujący:

• Skurcz przedsionków pycha krew poprzez otwartą trój- i dwudzielną zastawkę do komór;

• skurcz komór, rośnie w nich ciśnienie, a w konsekwencji dochodzi do zamknięcia się zastawek dwu- i trójdzielnej;;

• Etap wzrastającego ciśnienia;

• Zastawki półksiężycowe zostają otwarte, do aorty oraz tętnicy płucnej wpływa krew;

• rozkurcz komór, półksiężycowate zastawki zamykają się; zostaje wywołany drugi ton;

• Ciśnienie spada się, krew wpływa do przedsionków z żył;

• Otwarcie się zastawek dwu- i trójdzielnych, część krwi napływa jeszcze do komór tuż przed skurczeniem się przedsionków.

91. Co to jest zespół metaboliczny?

Zespół metaboliczny ZM (zespół Raevena) - zbiór wzajemnie powiązanych czynników zwiększających istotnie ryzyko rozwoju miażdżycy i cukrzycy typu 2 oraz ich powikłań naczyniowych^..

Według IDF ( ang. International Diabetes Federation) ZM to występowanie:

• otyłości brzusznej ( trzewnej)

• zwiększone stężenie triglicerydów

• zmniejszone stężenie HDL - C

• podwyższone ciśnienie skurczowe

• zwiększenie glukozy w osoczu na czczo

Leczenie ZM:

Stanowi równocześnie profilaktykę cukrzycy typu2 i chorób układu sercowo naczyniowego. Obejmuje:

1.Zmiany stylu życia:

- zmniejszenie masy ciała

- zwiększenie aktywności fizycznej

2. Leczenie poszczególnych składowych:

- nadciśnienia tętniczego

- zaburzeń lipidowych

- otyłości, cukrzycy

3. Farmakologiczne zwiększenie wrażliwości tk. na insulinę:

- metformina

- akorboza

- glitazony

Miażdżyca:
To przewlekły postępujący proces zapalny, polega na tym że cząsteczki cholesterolu o niskiej gęstości (LDL -zły cholesterol)przenika do wnętrza komórki naczynia i osadza się na ściankach tworząc blaszkę miażdżycową.

Cukrzyca typu 2 u chorych zaburzone jest zarówno działanie, jak i wydzielanie insuliny, przy czym dominującą rolę może odgrywać jedna lub druga nieprawidłowość. Chorzy są mało wrażliwi na działanie insuliny.

92. Kiedy powstaje na czym polega żylna choroba zakrzepowo - zatorowa - profilaktyka.

Na chorobę zakrzepowo - zatorową składają się zakrzepica żylna i zatorowość płucna. Zakrzepica żylna polega na zamknięciu żył skrzepliną co uniemożliwia prawidłowy przepływ krwi. Najczęściej występuje w żyłach kończyn dolnych. Może obejmować żyły powierzchowne lub głębokie. Bardziej niebezpieczna jest zakrzepica żył głębokich. Zakrzepy mogą ulec oderwaniu i przemieszczeniu się do naczyń płucnych, zamykając je i powodując zator płucny. Jest to najczęstsza jego przyczyna. Przyjmuje się, że w około 90% przypadków zatorowości płucnej, skrzepliny pochodzą z żył głębokich kończyn dolnych.

Czynnikami ryzyka wystąpienia zakrzepicy żylnej są: wiek powyżej 40 lat, zabiegi chirurgiczne i długotrwałe unieruchomienie (szczególnie zabiegi ortopedyczne np. endoproteza stawu biodrowego), przebyta wcześniej zakrzepica żylna, choroby zaburzające krzepliwość krwi, nowotwory, przebyty udar mózgu, przewlekła niewydolność żylna, kolagenozy, choroby układu krążenia i oddechowego, uraz, choroby zapalne jelit, zespół nerczycowy, stosowanie estrogenów, ciąża, otyłość, długie podróże, palenie tytoniu.

Zapobieganie zatorowości płucnej polega na profilaktyce i prawidłowym leczeniu zakrzepicy żylnej. W wypadku chorych z dużym ryzykiem wystąpienia zakrzepicy stosuje się leczenie przeciwkrzepliwe oraz uciskowe. Leczenie przeciwkrzepliwe polega na podawaniu specjalnych leków, które wpływają na układ krzepnięcia, a uciskowe na noszeniu specjalnych pończoch, podkolanówek lub opasek elastycznych, które działają przeciwobrzękowo wzmacniając przepływ w żyłach głębokich.
W ostatnich latach na świecie zakładanie filtrów stało się powszechne. Wykazano wysoką skuteczność tej metody. Filtr jest mechaniczną przeszkodą wychwytującą materiał zatorowy podążający do tętnic płucnych. Jest to cienka "siatka" o różnym kształcie (zależnie od rodzaju filtra), ze specjalnego stopu metalu, mająca za zadanie zatrzymywać lecące skrzepliny do płuc i uniemożliwiać powstanie zatorów. Zakłada się go w szpitalu bez konieczności zabiegu operacyjnego i narkozy. Zostaje umieszczony w żyle głównej przez jedną z żył obwodowych. Zabieg założenia jest krótki, bezbolesny i nie pozostawia blizny. Filtry można zakładać na stałe lub na pewien okres. Należy pamiętać, że nie wszystkim pacjentom z chorobą zakrzepowo - zatorową można wszczepiać filtr.

93.Powikłania neurologiczne w chorobie niedokrwiennej serca.

Choroba niedokrwienna serca - jest to stan spowodowany niewystarczającą podażą tlenu do komórek mięśnia sercowego w stosunku do ich zapotrzebowania energetycznego. Najczęściej jest skutkiem zwężenia, zamknięcia lub skurczu tętnicy (tętnic) wieńcowej.

Powikłania neurologiczne

- udar niedokrwienny mózgu

- ostre przekrwienie mózgu,

- przejściowe porażenia nerwów czaszkowych

94. Zasady rehabilitacji pacjentów po udarze mózgu.

Cele rehabilitacji po udarze mózgu:

- zapobieganie przykurczom, zesztywnieniom, odleżynom, powikłaniom układowym, nieprawidłowym wzorcom ruchowym

- kształtowanie pamięci ruchowej

- odzyskiwanie sprawności funkcjonalnej

- nauka chorego, aby nie starał się ni potrzebnie i w sposób szkodliwy dla zdrowia kompensować niepełnosprawności przy pomocy zdrowej części ciała

- usamodzielnienie pacjenta

95. Plastyczność mózgu i jej znaczeni dla procesu rehabilitacji.

Pojęcie to zostało wprowadzone przez polskiego uczonego Jerzego Konorskiego.

Plastyczność mózgu dzielimy na plastyczność rozwojową, pamięciową i kompensacyjną. Plastyczność rozwojowa dotyczy ogromnych zmian , które zachodzą w mózgu dorastającego dziecka. W okresie tym możliwości samonaprawy mózgu oraz nauki są wyjątkowo duże. Wiąże się to ze zdolnością do wzrostu aksonów i dendrytów, co sprzyja powstawaniu nowych połączeń. Rosnące neurony znajdują odpowiednią drogę dzięki temu, że neurony docelowe są znaczone chemicznie.

Plastyczność pamięciowa związana jest z uczeniem i zapamiętywaniem na drodze powtarzanych bodźców zewnętrznych, które stwarzają warunki do powstawania nowych dróg nerwowych w mózgu.

Z punktu widzenia fizjoterapii, najważniejszym zjawiskiem jest plastyczność kompensacyjna. Zdolność biologiczna mózgu do samonaprawy po uszkodzeniu.

96.Urazy czaszkowo- mózgowe etaty rehabilitacji.

Pacjenci z urazami czaszkowo mózgowymi w początkowym okresie po urazie nabiera dużego znaczenia. Prawidłowy tok postępowania medycznego oraz wczesne wdrożenie zapobiegania następstwom mają bardzo istotny wpływ na dalsze losy pacjentów. Częstość i czas ćwiczeń uzależniony jest od stanu chorego. Śpiączka lub oddech wspomagany nie stanowi przeszkody w prowadzeniu ćwiczeń biernych ,profilaktyki przeciwodleżynowej.

W miarę powrotu świadomości i możliwości współpracy z pacjentem wdrażane są elementy ćwiczeń czynnych, ćwiczenia oddechowe. Rozpoczynamy też pierwsze próby pionizacji pacjenta do pozycji siedzącej. Długotrwały bezruch uszkadza niemal wszystkie narządy i układy organizmu człowieka.Następstwa takiego unieruchomienia wydłużają w sposób znaczący proces usprawniania pacjentów a niejednokrotnie zagrażają bezpośrednio ich życiu. Z tego względu powszechną zasadą powinno być skracanie czasu unieruchomienia do niezbędnego minimum. Powiedzenie Tissota mówi:
ruchem można zastąpić niemal każdy lek, natomiast ruchu nie można zastąpić żadnym lekiem”
-Kinezyterapia i profilaktyka rehabilitacyjna jest najlepszym sposobem zapobiegania następstwom zespołu unieruchomienia

97.SM objawy kliniczne-zasady rehabilitacji.

Obraz kliniczny;

-dochodzi do rozpadu osłonek mielinowych, wyniku ich zniszczenia przez proces immunologiczny

-hipoteza zakażenia przez wirusy powolne.

-hipoteza procesu autoimmunologicznego.

-pewna rola czynników dziedzicznych

-czynniki środowiskowe.

-wiek 2/3 przypadków 20-35 rż

-skokowy przebieg życia

-proces chorobowy obejmuje różne miejsca w OUN, stąd różne objawy.

-objawy utrzymują się przez jakiś czas, następnie cofają się w różnym stopniu.

-pojawia się kolejny rzut z nowymi objawami lub nasileniem poprzednich.

-po każdym rzucie zostają objawy ubytkowe, nasilają się w czasie.

Etapem rehabilitacji jest:

-fizjoterapia

-nie doprowadzenie do spastyczności jest wykonanie ćwiczen biernych

-ćwiczenia stopniowe od pełnego do coraz mniejszego zakresu ruchu

-od szybkich do wolnych

-od symetrycznych do asymetrycznych

-od małego obciążenia do większego (unikać zbyt silnych)

-od krótkiego trwania ćwiczeń wydłużania

-wszystkie typy ćwiczeń zależą od stanu pacjenta, od biernych do oporowych

-gdy pacjent leżący profilaktyka przeciw przykurczowa, przeciwodleżynowa ,zaburzenia oddychania

-przy spastycznych zaburzenia ruchu stosować metodę Bobach.

-ćwiczenia koordynacyjne np.PNF czyli rytmiczna stabilizacja, zmiana kierunku ruchu na przeciwny

-stosowanie krioterapii unikanie ciepła

-ćwiczenia w wodzie

-ćwiczenia Frenkla w ataksji

98.Znaczenie rehabilitacji w położnictwie i ginekologii

W ginekologii-przy zaburzeniach miesiączkowych,

-w chorobach narządów podbrzusza

-jako przygotowanie do operacji przez pobudzenie przekrwienia w mięśniach całego ciała i w obrębie jamy brzusznej.

-w postępowaniu profilaktycznym przeciwzakrzepowym

-w stanach po operacji w przywróceniu pierwotnych funkcji tkankom oraz jako zapobieganie i pomoc w dolegliwościach okresu przekwitania

W położnictwie-

-w czasie ciąży w celu pobudzenia przepływu krwi i przemiany materii.

-w celu leczenia i zapobiegania dolegliwościom w obrębie mięśni grzbietu, brzucha, dna miednicy i w zakresie oddychania,

-jako ćwiczenia przygotowawcze do porodu.

- w celu ułatwienia przebiegu porodu.

-a w czasie porodu dla sprawniejszego okresu porodu,

W połogu-

-jako profilaktyka zakrzepowa

-w zapobieganiu zaburzeniom krążenia i w celu usprawnienia procesów wstecznych w obrębie narządów podbrzusza

-jak i w narządzie ruchu,

-zapobieganiu obniżania się narządu rodnego.

99.Zasadnicze różnice rehabilitacji szpitalnej w modelu A i B po zawale mięśnia sercowego.

Rehabilitacja kardiologiczna jest zespołem badań mających na celu przywrócenie sprawności pacjentom z chorobami układu krążenia.

Obejmuje rehabilitacje fizyczną psychiczną i społeczno-zawodową.

Całość działania rehabilitacyjnego dzielimy na :

-rehabilitacje szpitalną

Rozpoczyna się już w Sali intensywnej opieki medycznej, po opanowaniu ostrych objawów zawału.

Modelem A są pacjenci z zawałem nie powikłanym lub bez zawału, a czas ich hospitalizacji waha się w granicach od 7-14 dni.

Model B zakłada 21-dniowy pobyt chorego w szpitalu i są nim objęci pacjenci, którzy przeszli zawał pełnościenny, powikłany.

Rehabilitacja szpitalna zapobiega zmniejszaniu się masy mięśni szkieletowych i ich kurczliwości, znacznym spadku tolerancji wysiłkowej, chroni przed tworzeniem się zakrzepów żylnych, znacznie zmniejsza częstość występowania popionizacyjnych spadków ciśnienia tętniczego krwi, znosi lęk związany z zagrożeniem życia i inwalidztwa.

Drugim etapem jest rehabilitacja poszpitalna(sanatoryjna)-odbywa się to według wyników testu:

-pacjenci kwalifikowani są według testu wydolnościowego i kodu prognostycznego.

Rehabilitacja obejmuje- ćwiczenia grupowe ogólnie usprawniające trening na cykloergometrze rowerowym, trening oporowy-zajęcia z zakresu spacerów, marszu.

W kolejnym etapie poszpitalnym(ambulatoryjnym)-

Rehabilitacja zależy od przeprowadzenia testów wysiłkowych.

100.Zasługi Ambroise Pare dla medycyny.

W1509-1590roku francuski chirurg Ambroise Pare stosował podwiązywanie krwawiących naczyń krwionośnych zamiast zabliźniania wrzącym olejem.

Stosował drewniane protezy u inwalidów wojennych, wynajdywał narzędzia chirurgiczne, operował przepukliny, wykonywał operacje plastyczne. Duże zasługi miał w położnictwie np.wykonanie obrotu wewnętrznego na nóżki. Był skromnym człowiekiem mówiąc: `'ja go opatrzyłem-Bóg go wyleczył,,

10

---