Ekonomia środowiska - wykład 2
14.10.2013 r.
Instrumenty polityki ochrony środowiska
Regulacje i standardy
Podatki i opłaty ekologiczne (np. za korzystanie ze środowiska)
Systemy depozytowe (za akumulatory, za butelki)
Uprawnienia zbywalne
Dotacje, ulgi podatkowe, specjalne stawki podatku akcyzowego
Umowy dobrowolne
Rekompensata za szkody
Instrumenty powinny być:
Efektywne ekonomiczne
Motywacyjne
Elastyczne
W miarę proste
Tanie
Powinny być zminimalizowane negatywne efekty dystrybucyjne np. poprzez kompensację wzrostu cen towarów pierwszej potrzeby.
Błędy w polityce środowiskowej
Przyjęcie złych poziomów toksyczności przy ustalaniu norm np. uznawanie freonów za nieszkodliwe do 1980 r.
Zbyt surowe nie egzekwowane normy - w krajach socjalistycznych
Tzw. perwersyjne zachęty - wypalanie najłatwiejszą drogą do nabycia praw własności
Zasada "use it or lose it" - utrzymywanie uprawnienia na pobór wody zależnie od poziomu zużycia, w USA - powoduje nadmierne korzystanie z zasobów
Zła polityka podatkowa - brak bodźców ekonomicznych
Podatki, a regulacje
Zalety podatku:
Zrównanie kosztów krańcowych oczyszczania (optymalny rozkład redukcji emisji)
Dostarczanie ciągłej motywacji do poprawy (szukanie nowych niskonakładowych sposobów ograniczania emisji)
Wady podatku:
Koszty transakcyjne - ustalenia wysokości podatku (lepszy nakaz zamontowania katalizatorów niż mierzenie indywidualne)
Nie wskazane dopuszczenie toksycznych związków (stosowniejszy jest zakaz)
Uprawnienia zbywalne
Zalety:
Zmniejszenie kosztów redukcji emisji
Całkowita ilość zanieczyszczeń jest stała (lub zmniejsza się)
Daje się pogodzić ze sobą wzrost gospodarczy i ochronę środowiska (nowy zakład musi kupić emisję od innych)
Uprawnienia zbywalne dostosowują się do inflacji (w przeciwieństwie do oplat)
Trudności:
Ustalenie początkowej alokacji uprawnień (administracyjna lub rynkowa)
Koszty monitorowania rynku
Opór przeciwko zezwoleniu siłom rynkowym na regulowanie stanu środowiska
Historia handlu emisjami
1968 - propozycja Dalesa stworzenia rynku dla "praw do zanieczyszczania"
1977 - w USA system uprawnień zbywalnych dla emisji SO2 i Nox (clean air..
System amerykański
247 obszary kontroli jakości powietrza
bubble (bańka) - redukcja w ramach emitentów
netting (saldowanie) - dla nowych instalacji w zakładzie
offset (kompensacja) - przy powstawaniu nowego zakładu
banking - bank redukcji emisji.
Metody rozdziału uprawnień
Grandfathering - w oparciu o emisje historyczne (I - II okres EU ETS)
Benchmarking - w oparciu o wskaźniki emisji na jednostkę produktu (projekt KPRU II (krajowy plan rodziału uprawnień do emisji) - 0,9 Mg/MWh dla węgla kamiennego, 1,06 Mg/MWh dla węgla brunatnego dla elektrowni)
Aukcje (III okres EU ETS)