Wydział Nauk Historycznych i Społecznych Kościół a ekonomia i proces globalizacji ks. dr Artur Wysocki

VIII. Social business

1. Muhammad Yunus

1. W 2006 r. uhonorowany przez Szwedzką Akademię Pokojową Nagrodą Nobla za działalność w dziedzinie mikrokredytu - wydobycie z nędzy bardzo znacznej liczby ludzi

2. Profesor ekonomii - wykładowca na Uniwersytecie w Czittagong w Bangladeszu-opracował teoretyczne podstawy mikrokredytu

3. Opracował teoretyczne podstawy social business

2. Social entrepreneurship - przedsiębiorczość społeczna

1. Social entrepreneurship - przedsiębiorczość społeczna (ekonomia społeczna)

2. Podstawowym wymiarem i wskaźnikiem działalności ekonomicznej jest zysk;

3. P.S. jest działalnością ekonomiczną, rządzącą się zasadami przedsiębiorczości i ekonomii, jednakże za główny cel tejże działalności nie uznaje zysk;

4. P.S. stawia sobie za cel realizowanie rozmaitych celów społecznych - sukcesem jest doprowadzenie do konkretnej poprawy życia społecznego pewnej grupy ludzi w określonym jego aspekcie, problemie: wyżywienie, infrastruktura, edukacja, zdrowie, środowisko naturalne etc.

5. Często działają jako organizacje typu non-profit lub grupy obywatelskie;

6. Nie rezygnują z zysku, jest on także istotny, w ocenie swej działalności stosują jednakże tzw. „wartość mieszaną” (blended value) łączącą przychód pieniężny z wartością oddziaływania społecznego firmy;

7. W wielu krajach tego typu działalność niejako uzupełnia słabo rozbudowane struktury państwowe i ich działalność (także w USA etc.)

8. Początki lata 60. i 70. XX w., szerzej znane lata 80. i 90. - Bill Drayton - Ashoka;

3. Muhammad Yunus i social business

1. Bangladesz i jego sytuacja

1. 1947 - podział Indii - Pakistan Wschodni

2. 1970 r. - Cyklon zabija ponad 200 tys. ludzi.

3. Walki i wojna o niepodległość w 1970-71 r.

4. Niepodległość ogłoszona 25.03.1971 r.

5. Ok. 1,5. mln wymordowanych

6. Wsparcie od Indii

7. Kraj demokratyczny

8. Ponad 162 mln ludności (7 miejsce)

9. 144 tys. km2 powierzchni (91 miejsce)

10. Gęstość zaludnienia-1099 osób/km²

11. 98% społeczeństwa - Bengalczycy; ponad 85% - muzułamanie

12. PKB na osobę - 497 USD (2008)

2. Początki Grameen Banku

1. Głód roku 1974 r.

2. Prof. Yunus opracowuje projekt badawczy dot. gospodarowania na terenach wiejskich redukcji ubóstwa;

3. W 1976 r. udaje się wraz z asystentami do wsi Jobra (Dżobra), by realizować swe badania;

4. Prace ręczne - głównie kobiety. Brak środków na zakup potrzebnych materiałów (pożyczały do ostatecznego nabywcy towarów).

5. M. Yunus zaczyna im pożyczać drobne sumy: kilka-kilkanaście dolarów;

6. Okazuje się to skuteczną pomocą i M. Yunus zaczyna to czynić również w innych miejscowościach;

7. Zakłada Grameen Bank w celu zinstytucjonalizowania i rozszerzenia tej działalności; grameen, znaczy „wiejski” lub „miejscowy”

8. Gdy zaczynał i przedstawiał innym ekonomistom projekt swego działania - uważano go za niepoprawnego idealistę i wyśmiewano;

4. Działalność Grameen Banku

1. Obecnie sieć banku obejmuje ponad 2,5 tys. filii na terenie całego kraju

2. Dotychczas udzielono pożyczek ok. 8 mln osób, co łącznie z najbliższą rodziną daje ok. 40 mln ludzi bezpośrednio korzystających z pomocy banku

3. Są to oddziały samofinansujące się

4. Udziela się pożyczek z depozytów (często też od samych pożyczkobiorców); wskaźnik depozyty/kredyty wynosi obecnie ponad 130%

5. Wskaźnik spłaconych kredytów - ponad 98%

6. Od ponad 10-ciu lat zaprzestano zupełnie finansowania przez instytucje zewnętrzne

7. Akcjonariuszami i właścicielami banku stali się w zdecydowanej większości sami klienci (95%)

8. Nie bierze zastawu, nie potrzeba poręczenia

9. Kredyt udzielany w domu klienta - pracownicy mają poznać sytuację, być blisko klienta, mogą mu doradzać pewne działania (jedna filia działa na terenie ok. 20 wiosek);

10. Pierwsza pożyczka na działalność dochodową - po spłacie udzielane są następne;

11. Odsetki - głównie od niespłaconych sum; nie ma windykacji; w przypadku braku pełnej spłaty - rozkładanie rat; odsetki nigdy nie mogą przekroczyć sumy pożyczonej - niezależnie od długości okresu spłacania; Oprocentowanie od kilku do kilkunastu procent;

12. System ubezpieczania pożyczkobiorców (np. wypadek, śmierć członka rodziny etc., samego pożyczkobiorcy)

13. Im biedniejsi, tym niższe odsetki; także dla żebraków - nie oczekuje się nawet pełnego zwrotu

14. System motywacyjny dla pracowników banku - 5-cio gwiazdkowy, w zależności od wyników działalności

15. Dotychczas najczęściej finansowane były: własna przedsiębiorczość, cele mieszkaniowe, telekomunikacyjne, edukacyjne;

16. Bank funduje też stypendia najzdolniejszej młodzieży z jego ubogich klientów

17. Pożyczki dla bezdomnych i żebraków - przywrócić godność życia (nie oprocentowane, często nie oczekuje się nawet zwrotu pełnej sumy)

5. Mikrokredyt-podstawowe zasady

1. Kredyt jest prawem człowieka - nie można go odmówić z tych względów, że ktoś jest z byt biedny

2. Kredyt ten przeznaczony jest na podjęcie, bądź kontynuowanie pracy zarobkowej przez osoby ubogie - zwłaszcza kobiety (nie na cele konsumpcyjne)

3. Podstawą udzielenie jest zaufanie - nie potrzeba innych zabezpieczeń

4. Stopa procentowa ma zapewnić funkcjonowanie programu, a nie maksymalizację zysku (odniesieniem jest stopa rynkowa)

5. W bankach, jego oddziałach i innych instytucjach pożyczkowych bardzo ważny jest rozwój kapitału ludzkiego - włączanie też osób spośród pożyczkobiorców

6. Promowanie podejmowania działalności społecznej - projekty dot. społeczności lokalnej, ich edukacji, zdrowia, ekologii etc.

6. Logika social business

1. Logika rynku; logika państwa; działalność charytatywna; społeczeństwo obywatelskie: przedsiębiorczość społeczna-logika social business

2. Potrzeba stworzenia nowych odpowiednich instytucji i rozwiązań (lub zreformowania istniejących), które włączą biednych w tworzenie bogactwa społeczeństwa i korzystanie z niego

3. Wyzwolić energię, przedsiębiorczość ludzi biednych, dając im podstawowe (choć minimalne ) warunki rozwoju

4. Ważny pomysł wykorzystania środków - rozsądne warunki powodzenia

7. Siedem zasad social business

1. Celem tej działalności ekonomicznej jest pokonywanie ubóstwa, bądź jednego lub wielu problemów (takich jak edukacja, zdrowie, dostęp do technologii, ekologia), które zagrażają ludziom, czy społeczeństwu; nie ma maksymalizacji zysku

2. Finansowe i ekonomiczne samoutrzymanie

3. Inwestorzy otrzymują jedynie zwrot zainwestowanej sumy. Poza zainwestowanymi pieniędzmi nie ma wypłacania żadnych dywidend;

4. Kiedy zainwestowana suma jest zwrócona, zysk przedsiębiorstwa pozostaje w nim dla rozwoju i wprowadzenia ulepszeń;

5. Pracownicy otrzymują rynkową pracę z lepszymi warunkami pracy;

6. Świadomy ekologicznie;

7. …rób to z radością!

8. Dwa typy social business

1. Type I: focuses on businesses dealing with social objectives only.

1. Eg. The product produced is for the benefit of the poor.

2. Type II: can take up any profitable business so long as it is owned by the poor and the disadvantaged, who can gain through receiving direct dividends or by some indirect benefits.

1. Eg. The product could be produced by the poor but exported to an international market while net profits would go towards workers benefits.

9. Holding Grameen

1. Korzystając ze znajomości znaku Grameen i zaufania stworzono szeroką sieć spółek działających na różnych polach zaangażowania;

10. Współpraca z innymi firmami i korporacjami

1. Min. z Danone; BASF; Intel, Veolia, etc.

2. Social business:

11. Cd. Holding i współpraca

1. Not for profit

2. For Profit, Owned wholly by Grameen's Not for Profit Companies

3. For Profit, Owned Partially by Grameen's Not for Profit Companies

12. Działalność w służbie zdrowia

13. Osiągnięcia i wyróżnienia

1. Nagrody i odznaczenia:

1. 1978-2007 - 77 nagród i odznaczeń (na całym świecie)

2. Stopnie honorowe dla prof.. M. Yunusa:

1. 1992-2007 - 31 razy, głównie doktoraty honoris causa

3. Szczególne honory:

1. 1992-2007 - 25 razy

2. 15.08.2009 - America's highest civilian honour - the Medal of Freedom

4. Nagrody dla Grameen Banku

1. 1989 - 2006 - 8 razy

2. 2006 - Nobel Peace Prize

14. Inne banki i przedsiębiorstwa - mikrofinansowanie, mikrokredyt

1. Na świecie obecnie ponad 50 instytucji działających na zasadach Grameen; działają już w 24 krajach

2. Ponadto także inne, często wypracowane na wzór Grameen instytucje

3. Raport MFI z 2007 r.: największe instytucje udzielające mikrokredytu:

1. Grameen Bank (Bangladesz) - 7410 tysięcy klientów,

2. BRAC (Bangladesz) - 4550 tysięcy klientów,

3. Association for Social Advancement (ASA) (Bangladesz) - 5430 tysięcy klientów,

4. BRI (Indonezja) - 3445 tysięcy klientów,

5. Swayam Krishi Sangam Foundation (SKS) (Indie) - 1870 tysięcy klientów,

15. Zbieżność nauczania CV i zasad Social business

1

---