Ania Flens, 21.04'11
Romantyczne i klasyczne widzenie świata- Zinterpretuj zamieszczone poniżej wiersze, odwołaj się do swojej wiedzy o romantyzmie i oświeceniu.
Utwory „Romantyczność” Adama Mickiewicza oraz „W Weronie” Cypriana Kamila Norwida przedstawiają różne wizje postrzegania świata. W związku z rozbieżnością poglądów i idei powstał spór między romantykami a klasykami. Idee romantyczne opierały się na irracjonalizmie, fantastyce, odwołaniu się do uczucia. „Czucie i wiara” stanowiły klucz do poznania świata w pełni. Klasycy, natomiast postrzegali świat z zupełnie innej perspektywy. Ich zdaniem, wszystkie prawdy ziemi można było dostrzec poprzez „szkiełko i oko”, zmysły oraz rozum.
Ballada jest gatunkiem synkretycznym, łączącym w sobie cechy liryki, epiki i dramatu. Najwięcej utworów tego typu powstawało w epoce romantyzmu. Jednym z nich jest dzieło Mickiewicza, pt.” Romantyczność”. W utworze tym, bohaterką jest Karusia, która widzi postać zmarłego ukochanego- Jasieńka. Rozmawia z nim, pragnie jeszcze raz przytulić. Dziewczyna zachowuje się dziwnie, jest obłąkana, nie wie, co się z nią dzieje. Narrator próbuje nawiązać z nią kontakt, lecz bez skutku. W miasteczku, w którym rozgrywa się akcja wiersza, wokół Karusi gromadzi się tłum ludzi i starzec. Bohaterka wiersza w dalszym ciągu prowadzi rozmowę z ukochanym, bardzo za nim tęskni. Pragnie, by zabrał ją do siebie, ponieważ czuje się na tym świecie nieakceptowana, odrzucona. Zgromadzony tłum wraz z narratorem opowiadają się za Karusią. Wierzą w ich głęboką miłość, nawet po śmierci. Jednak pośród tłumu, jest starzec, który nie ufa, że dziewczyna rozmawia ze swym ukochanym. Postać ta jest przedstawicielem poglądów klasycznych, które opierały się na poznawaniu świata poprzez dostępne człowiekowi zmysły oraz rozum. Starzec nawołuje ludzi do opamiętania. Przekonuje, iż duchy nie istnieją, a sytuacja, której jest świadkiem jest tylko wymysłem Karusi. W tym momencie odzywa się poeta, przedstawiając przesłanie romantyków:
„Martwe znasz prawdy, nieznane dla ludu,
Widzisz świat w proszku, w każdej gwiazd iskierce.
Nie znasz prawd żywych, nie obaczysz cudu!
Miej serce i patrzaj w serce!"
Narrator sprzeciwia się ideom klasycznym. W swym utworze ukazuje, iż prawdy życiowe świata można dostrzec tylko poprzez uczucia i pragnienia. Adekwatne do ideologii romantycznych jest motto, będące cytatem z „Hamleta” Williama Szekspira, a zarazem podsumowaniem sporu ideologicznego:
„Zdaje mi się, że widzę? Gdzie?
Przed oczyma duszy mojej”
Wiersz Cypriana Kamila Norwida tak, jak „Romantyczność” Adama Mickiewicza nawiązuje do sporu romantyczno- klasycznego. W utworze nie jest bezpośrednio ukazany narrator, to znaczy, iż występuje liryka pośrednia. Dzieło Norwida jest nawiązaniem do „Romea i Julii” autorstwa Williama Szekspira. „W Weronie” przedstawiony jest obraz spadającej gwiazdy, która wynurza się z cichego, niepozornego błękitu nieba. Właśnie owa gwiazda staje się tematem sporu. Dyskusja toczy się na temat, czym ona jest?? Cyprysy postrzegają „oko błękitu” jako zjawisko metafizyczne, jednocześnie wierzą głęboko w jego symbolikę. Uważają, że „łza znad planety” symbolizuje współczucie, jakie okazuje niebo człowiekowi i jego niedoli. Natomiast według ludzi wykształconych jest to kamień, meteoryt- zwykłe zjawisko fizyczne.
Liryka pośrednia została zastosowana w tym wierszu nie bez powodu. Narrator nie opowiada się za którąś ze stron. Daje czytelnikowi samemu rozważyć i przeanalizować ten problem.
Reasumując, poglądy klasyków i romantyków znacznie się różnią, przedstawiają różne sposoby postrzegania świata. Dzięki romantycznym poematom mamy możliwość patrzenia poprzez serce i uczucia, natomiast klasycy skupiają się zawsze na racjonalnych, filozoficznych rozważaniach.