Metoda organizowania środowiska
Trzecią metodą stosowaną w pedagogice społecznej jest metoda organizowania środowiska. Pedagogika społeczna nie mogła we wszelkich oddziaływaniach naprawczych pozostać na etapie analizy indywidualnego przypadku jednostki. By rozwiązać większość problemów należy odnieść się do środowiska w jakim rozwija się jednostka. Już pierwotne środowisko socjalizacji ma ogromny wpływ na rozwój i funkcjonowanie człowieka. Często problemy w rodzinie rzutują na problemy w funkcjonowaniu jednostki w środowisku okolicznym, a także globalnym. Stąd została zauważona rola środowiska dla rozwoju jednostki. Pedagogika więc nie mogła pominąć w pracy terapeutycznej znaczenia środowiska i rozwinięcia metody środowiskowej w pracy socjalnej jak i dydaktyczno - wychowawczej.
O metodzie organizowania środowiska możemy mówić zarówno w wąskim jak i szerokim znaczeniu. W wąskim ujęciu o metodzie pracy środowiskowej mówimy w przypadku organizowania pomocy socjalnej w postaci akcji cyklicznej lub stałej. W wąskim znaczeniu rozumiemy tę metodę, gdy mowa o objęciu oddziaływaniami tylko określonej grupy społecznej, lub wybranego zjawiska. Zawężone znaczenie ma ta metoda także w przypadku, gdy w akcje zaangażowane są tylko określone placówki. Wszystkie powyższe działania, choć niewątpliwie mają znaczenie, nie likwidują jednak problemu społecznego
Szerokie znaczenie metody środowiskowej opisuje definicja mówiąca o całościowym pojmowaniu środowiska lokalnego, analizowania jego problemów, zaplanowanie kompleksowego, całościowego, a także długoterminowego lub stałego systemu działania. Ponadto istotnym punktem metody środowiskowej w szerokim znaczeniu jest dążenie do pozytywnych zmian w środowisku, nie zaś aspekt negatywny postulujący usuwanie zagrożeń i ratownictwo. Można w tym miejscu zwrócić uwagę, iż negatywne ujęcie metody środowiskowej wywodzi się z tradycji charytatywnej, w której świadczono pomoc doraźną w obliczu zła i zagrożenia. Natomiast ujęcie pozytywne ma swoje źródło w praktyce pedagogicznej. Należy się jednak zastanowić czy ujęcie metody środowiskowej jedynie w znaczeniu pozytywnym nie jest jedynie utopią. Czy da się bowiem zlikwidować wszelki zło i zagrożenie na stałe? Czy można pozostać obojętnym na krzywdę i tragedie dnia codziennego?
Analizując metodę organizowania środowiska należy wymienić jej podstawowe cele. Warto tu wspomnieć o następujących zadaniach:
wspomaganie rozwoju;
opiekuńcze;
wyrównywanie braków, kompensacja;
tworzenie wspólnoty (Zapobieganie izolacji, osamotnienia, rozwój więzi emocjonalnych. Zmniejszanie anonimowości życia społecznego.);
rozbudzanie sił społecznych.
Na koniec wymienię etapy, według których praca metodą środowiskową winna się odbywać. Można tu wyróżnić 6 etapów.
Rozpoznanie, diagnoza potrzeb.
Organizowanie zespołu i pracy.
Planowanie i koordynacja działań.
Wtórne pobudzanie - inspiracja i umacnianie zespołu.
Systematyczne poprawianie warunków życia.
Kontrola i doskonalenie działań.
Istotnym czynnikiem dla funkcjonowania tej metody jest siła społeczna tkwiąca w zbiorowości ludzkiej, chęć do działań i pracy dla siebie i społeczeństwa.