Podstawy finansów

Edyta Rutkowska

Finanse publiczne

Proces gospodarowania- czyli gromadzenie i wydawanie środków publicznych

Art. 5

Środki publiczne -są to dochody, daniny, wydatki, rozchody, przychody. Gromadzone p to , by móc realizować jakieś potrzeby. Gromadzimy je po to by wydawać na PODATKI I ROZCHODY

Budżet -jest podstawowym planem, jest załącznikiem w podstawowym działaniu , załącznikiem do ustawy. Każdy działa w oparciu o swój budżet. Budżet to plan PRZYCHODÓW, DOCHODÓW, WYDATKÓW, ROZCHODÓW.

Dochody - to, co idzie na zaspokojenie potrzeb. Daniny publiczne (składki, podatki, cła, opłaty), wpływy ze sprzedaży, odsetki

Rozchody-spłaty otrzymanych kredytów i pożyczek, udzielone pożyczki,(bo rozchód to coś co nam wychodzi, ale bezpośrednio nie poszło na zaspokojenie naszych potrzeb)

Przychód, rozchód -wiąże się z posiadaniem majątku

Podatek-jest bezzwrotny

Opłata-to jest płatność za coś, wydatki

Sektor finansowy dzieli się na -rządowy, samorządowy i ubezpieczeń społecznych

Sektor rządowy i ubezpieczeń społecznych są objęte budżetem Państwa

Finanse publiczne obejmują proces deficytu budżetowego, gospodarowanie środkami unijnymi(też coś musimy wpłacić a unia te ż nam coś za to daje)

Daniny

Publiczne wydatki art. 6

(składki ZUS,podatki

Spłaty, cła)

Środki pu

budżet

Spadki

Zapisy, darowizny

Środki UE rozchodyart.6

Finanse publiczne FP art.3 ufp

-gospodarowanie środkami publicznymi

-gromadzenie dochodów

-dokonywanie wydatków

-zarządzanie długiem publicznym

Funkcja fiskalna- jest istotna w finansach publicznych. Nie mylić z fiskalizmem!!

Funkcja redystrybucyjna - dzielenie środków publicznych na realizację odpowiednich potrzeb. Gromadzimy dochody, by móc je potem rozdzielać

wpływać stymulująco na gospodarkę

Budżet- jak powinien być sformułowany prawidłowy budżet??

Budżet -to zestawienie przychodów, dochodów, wydatków i rozchodów. Wydatki mają charakter limitu. Dochody mają charakter prognoz.

Ustawa budżetowa - to forma, która spina w całość . jest roczna, obowiązuje przez rok!!

ZASADY!!

z. powszechności -(budżetowe brutto), polega na tym, aby zakresem budżetu objęte były wszystkie jednostki budżetowe połączone metodą brutto. Np.: szkoły podstawowe w gminie, powiecie..

z. jedności -występuje w dwóch odmianach: formalna i materialna.

Formalna polega na tym, ze cała gospodarka finansowa jest oparta w jednym akcie prawnym.

Materialna - inaczej zasada niefunduszowania, budżet jest jedną pulą środków, z której całość dochodów idzie na całość wydatków. Inaczej - niebudżetowanie!

z. równowagi budżetowej - (wydajemy tyle ile mamy, a nie więcej),wydatki powinny równoważyć dochody, czyli nie powinniśmy wydawać więcej niż mamy.

z. roczności -związana z istotą budżetu, ustalana na rok budżetowy

z. szczegółowości - podział dochodów i wydatków na poszczególne części, działy, rozdziały i paragrafy.

(należy rozpisać budżet na poszczególne podziałki klasyfikacji , zarówno wydatki jak i dochody.)

PROJEKT -TO USTAWA O PROWIZORIUM BUDŻETOWYM, TO „prowizorka” i wtedy dawana, gdy nie jest ustalony budżet gdy zaczyna się rok budżetowy.

Nie jest zbyt szczegółowy, nie może dotyczyć roku budżetowego.??

W budżecie są- przychód i rozchód

Dłużnik, po jego stronie jest dług

Wierzyciel, wierzytelność

Dług publiczny -suma zobowiązań, która wynika z potrzeb sfinansowania deficytu budżetowego. Ważne jest by deficyt nie pogłębiał się.

Formy organizacyjno prawne w jakich może być prowadzona gospodarka finansów publicznych. Formy są jednostkami nie posiadającymi osobowości prawnej

ROZDZIAŁ 3 ufp.

FOP SFP- art. 4 ufp

UREGULOWANE-str.20-21 UREGULOWANE w innych ustawach

Zakład fundusz-str.29

Budżetowy celowy

Str.24-25

rachunek osoba

bankowy prawna

FOP SFP- Formy Organizacji Prawnych Sektora Finansów Publicznych. Występują jako= 1.Osoby prawne, 2.jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej i działają jako uregulowane i uregulowane w innych ustawach.<?>

Fundusz celowy-tworzy się mocą oddzielnej ustawy! Jest to rachunek bankowy i osoba prawna (j.w.)

JB - Jednostka budżetowa,

JB

Rachunek dochodów gospodarstw fundusz motywacyjny

własnych -str.22 pomocnicze str.26-27 -ale z wyjątkiem!!str.23

Jednostka budżetowa- jest podstawową formą sektora finansów publicznych (zarówno państwowych jak i samorządowych)

JB- to forma organizacyjno prawna, która pokrywa wydatki z budżetu państwa, a osiągane dochody odprowadza do budżetu państwa.

1.Czy jednostka budżetowa( JB) może uzyskać dotacje???

Nie!!!!!!!

Bo ona jest ciągle dotowana!!

Fundusz celowy i fundusz motywacyjny (j.w.)-NIE MYLIĆ ICH.

CECHĄ WSPÓLNĄ -jest to iż mają wspólny plan, czyli budżet.

Gospodarstwo pomocnicze- jest po to by wspomagać funkcjonowanie JB (akademiki, stołówki przy akademikach). To jest coś, co jest powołane po to, by służyć, pomóc jednostce. Jest odpłatne, ale cena jest dostępna. Pokrywa koszty działalności z przychodów. Może uzyskać dotacje.

Budżet Państwa- znów

Budżet państwa - roczny plan dochodów i wydatków , przychodów i rozchodów państwa ustalony w formie ustawy budżetowej.

CZYM WYRÓŻNIA SIĘ USTAWA BUDŻETOWA OD INNYCH USTAW??

• Jest roczna - tzn. obowiązuje tylko przez rok

• Wydatki budżetowe wygasają (niektóre w drodze wyjątku nie wygasają)

• Ma szerszy zakres niż sam budżet, ma wiele załączników

• Jest szczególnym aktem prawnym

• Nie ma paragrafów!!

• Nie stanowi podstawy do roszczeń

• Adresatami ustawy budżetowej są podmioty , które realizują budżet a nie osoby trzecie-(czyli my wszyscy)

• Może działać wstecz

• Akt normatywny - tzn. że trzeba go przestrzegać, dyrektywa.

• Inicjatywa ustawodawcza należy TYLKO rządowi czyli Radzie Ministrów

Nota budżetowa art.120 ust.5 - rozporządzenie MINISTRA FINANSÓW wydawane każdego roku. Dotyczy zasad, terminów niezbędnych do przygotowania budżetu.

Projekt - ustawy budżetowej Rady Ministrów układa właśnie ta Rada Ministrów i wnosi do sejmu.

Jeśli nie można ustalić budżetu, to zamiast projektu budżetowego rada Ministrów może przedstawić prowizorium budżetowe, które trwa krócej niż rok, to taki budżet tymczasowy, bardzo ogólny. W formie ustawy i też trzeba zrobić projekt prowizorium budżetowego

Budżet ogólny - nie ma tu klasyfikacji budżetowej. Jeśli z jakichś powodów nie ma ustalonego budżetu, to prowadzi się gospodarkę w oparciu o projekt.

WYKORZYSTANIE BUDŻETU

Robią go dysponenci w przeciągu to rozpisanie budżetu w czasie, dokonywanie

21 dni od ogłoszenia ust. Budżetowej. dochodów i wydatków w rozbiciu na

Należy go kojarzyć z zasadą szczegóło- miesiące. Opracowuje MF przy pomocy

wości, to szczegółowy plan dochodów, dysponentów.

i wydatków dla każdej części budżetu,

czyli określa konkrety.

Posiada PARAGRAFY!!!

Opracowuje się ten układ dla części,

np.

Rzecznik Praw Obywatelskich..

Minister Finansów - sprawuje ogólną kontrolę wydatków budżetu.

Blokowanie wydatków - czyli wstrzymywanie przekazywania środków. Jest na nieograniczony czas lub ograniczony. Art.154

Blokowanie następuje wtedy, gdy jest nadmiar lub niedobór. Np. ktoś nie wykonuje budżetu lub robi to nieprawidłowo.

Blokowania dokonują dysponenci lub MF (Minister Finansów), jednak MF blokuje wg. całości budżetu.

Przenoszenie wydatków - w trakcie wykonywania budżetu mogą zajść zmiany. Coś może być nie tak, niedokonane lub coś tam np. klęska żywiołowa, susza, pożary, trzęsienia ziemi, i wówczas trzeba wprowadzić zmianę, która powoduje że potrzebna kasa, a nie było na to wcześniej przygotowania.

Dlatego też wtedy można dokonać tzw. Przenoszenia wydatków, lub uruchomić rezerwy. . Przeniesienie wydatków - może wykonać dysponent.

Rezerwa ogólna - tworzona na tzw. nieprzewidziane wydatki.

Do max. 0,2 % wydatków budżetu. Dysponuje

nią Rada Ministrów. Może ona jednak upoważnić kogoś i w jakiej (określonej) kwocie. Ma charakter obowiązkowy.

Rezerwa celowa - cel jest mniej więcej znany, ale ciężko jest dokonać szczegółowego podziału. Dysponuje Minister Finansów

w porozumieniu z Ministrem Właściwym. Nie może przekroczyć 5 % budżetu.

Nowa rezerwa celowa - niezaplanowana rezerwa, wykorzystana w sytuacji blokowania wydatków. W czasie tworzenia nowej ust. budżetowej można skorzystać z tych wcześniej zablokowanych środków to właśnie nazywa się nowa rezerwa cenowa

Sejmowi przekazuje się informacje, jak przebiega proces przeprowadzenia budżetu. Przekazuje to MF, a po zakończeniu roku budżetowego składa się sprawozdanie przez Radę Ministrów, bo to właśnie RADA MINISTRÓW odpowiada za wykonanie budżetu!!

Zaoszczędzone środki w budżecie Państwa - oznaczają ze nie zrealizowaliśmy określonych zadań. Gdyby chodziło o budżet domowy to powiedzielibyśmy że zaoszczędziliśmy

JST - Jednostki Samorządu Terytorialnego

Chodzi tu o administrację samorządową czyli GMINA, POWIAT, WOJEWÓDZTWA

Gmina Rada Gminy wójt

Powiat Rada Powiatu Zarząd Starosta

Województwo Sejmik województwa Marszałek

Organem wykonawczym GMINY jest - Wójt

Organem wykonawczym POWIATU jest - Zarząd, na którego czele stoi Starosta

Organem wykonawczym WOJEWÓDZTWA jest - Sejmik województwa, na którego czele stoi Marszałek

Natomiast :

Na czele rządu Państwa stoi - Wojewoda (budżet Wojewody to budżet Państwa)

JST- …definicja…………………………..

1. Czy w budżecie JST może być prowizorium??

Tak, ale tylko jeśli w budżecie państwa jest ono również.

2.A dlaczego tylko wtedy??

Bo w budżecie państwa są ujęte kwoty subwencji i dotacje.

3.Czy prowizorium JST ma takie same zasady jak w BP??

Tak

Dotacje i subwencje - są wydatkiem dla budżetu państwa, ale dochodem dla JST

DOCHODY JST dzieli się na:

Dla gminy, powiatu, województwa są to :

• % PDOF

• %PDOP

• OPŁATY

• WPŁATY od zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych

• SKŁADKI, ZAPISY I DAROWIZNY, ODSZKODOWANIA

• DOTACJE I SUBWENCJE

Dla gminy tak jak wyżej oraz :

• PODATKI GMINNE

PODATKI:

Państwowe: Samorządowe

• PDOF %udziału

• PDOP %udziału

VAT od nieruchomości,

AKCYZOWY rolny,leśny,od spadku i

Od GIER darowizn, od czynności

cywilnoprawnej, karta podatkowa, opłata -(targowa, miejscowa, uzdrowiskowa i skarbowa)

JEDNOSTKI BUDŻETOWE -NIE MAJĄ SWOICH DOCHODÓW.

Podatek - płacimy go, a nic nie uzyskujemy w zamian, płacimy bo musimy

Opłata - jest za coś, np. że korzystamy z walorów w jakiejś miejscowości X

Karta podatkowa - uproszczona forma płacenia podatku dochodowego przez osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą

Dotacja…………….

Subwencja…………………..

Dotacja celowa - musi być przeznaczona zgodnie z przeznaczeniem, bo w przeciwnym razie dotacja podlega zwrotowi. ??? chyba- sprawdzić

Organ stanowiący JST ma czas na uchwalenie uchwały budżetowej do końca marca (31 marca)

RIO- Regionalna Izba Obrachunkowa. To organ nadzoru finansowego nad jednostkami samorządu terytorialnego.

Kontrola - kończy się z porównaniem

Nadzór - to element nadzoru, istotą jej jest możliwość ingerencji i zmuszenie go poprzez odpowiednie środki nadzorcze

21 dni od uchwalenia uchwały budżetowej organ wykonawczy opracowuje program wykonawczy

W budżecie JST nie ma części i jest jeden układ wykonawczy. Organ wykonawczy jest zobowiązany do wprowadzenia w życie uchwały budżetowej

W budżecie JST może, ale nie musi być opracowany harmonogram, no chyba, że dokonuje znacznych wydatków, albo opracowuje znaczne dochody.

str. 4

Dochody

Publiczne

Art.5ust 2ufp

Przychody publiczne

Środki publiczne

Budżet art. 5ufp

Wydatki art.6

Rozchody art.6

Fundusze motywacyjne działają TYLKO przy państwowych jednostkach budżetowych. Co za tym idzie- nie działają w samorządowych!!

UKŁAD WYKONAWCZY

(szczegółowy)

HARMONOGRAM REALIZACJI BUDŻETU

W budżecie są: części, działy, i rozdziały, ale nie ma paragrafów.

wójt

Zarząd

Sejmik województwa

---