Układ moczowy
Nerki
Drogi wyprowadzające:
Kielichy nerkowe
Miedniczka nerkowa
Moczowody
Pęcherz moczowy
Cewka moczowa
Nerka
Narząd zewnątrzotrzewnowy
Wielkość kostki mydła
Składa się z około 1 miliona nefronów
Produkuje dziennie około 1,5 l moczu
Odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu równowagi elektrolitowej organizmu (Na, K, Cl)
Reguluje gospodarkę kwasowo-zasadową
Usuwa mocznik
Produkuje hormon reninę
Położenie nerki
Największy narząd przestrzeni zaotrzewnowej Th10-L3
Prawa nerka niżej
Od tylu przylegają: przepona, m.lędzwiowy większy, m.czworoboczny wiekszy,, poprzeczny brzucha
Stosunek nerki do narządów sąsiednich
Prawa:
Watroba
Dwunastnica
Okrężnica
Jelito cienkie
Lewa:
Żołądek
Śledziona
Trzustka
Okrężnica
Jelito cienkie
Funkcja nerki:
1. regulacyjna (utrzymanie stałej objętości, składu i odczynu płynów ustrojowych, zapobieganie utracie substancji niezbędnych np. wody, sodu, potasu)
2. wydalnicza (usuwanie z organizmu zbędnych końcowych produktów przemiany materii, np. mocznika, kwasu moczowego, fosoranów)
3. wewnątrzwydzielnicza (produkcja i wydzielanie min. reniny, erytropoetyny, prostaglandyny).
Osłonki nerki
Torebka włóknista
Torebka tłuszczowa
Powięź nerkowa
Budowa makroskopowa
Biegun górny
Biegun dolny
Brzeg przyśrodkowy-wnęka- zatoka nerkowa
Brzeg boczny
Powierzchnia przednia
Powierzchnia tylna
Unerwienie-splot nerkowy
Moczowód
Ok. 30 cm
Część brzuszna (o.przynerkowy i podnerkowy)
Cześć miedniczna
3 zgięcia = zwężenia (przy miedniczce, na granicy cz.brzusznej i miednicznej, poniżej przy pęcherzu)
Błona mięśniowa -3 warstwy
Błona śluzowa -fałdy podłużne
Unaczynienie- t. nerkowa, t. jajnikowa, nasieniowodowa, odbytnicza górna, maciczna
Ściana moczowodu
Pęcherz moczowy
W miednicy mniejszej
Do tylu od spojenia łonowego
Do przodu od odbytnicy lub pochwy
Otrzewna pokrywa pow. górną (pusty); pow.przednią i dno (pełny)
Budowa zewnętrzna
Pojemność 350-700 ml
Dno
Trzon
Szczyt
U mężczyzn otrzewna z pęcherza przechodzi ku tyłowi na przednią powierzchnię odbytnicy, wyścielając w tym miejscu zagłębienie odbytniczo-pęcherzowe .Dno pęcherza spoczywa na gruczole krokowym (prostata). Nieco powyżej do tylno-dolnej powierzchni pęcherza moczowego przylegają pęcherzyki nasienne.
U kobiet otrzewna z górnej powierzchni pęcherza moczowego przechodzi na przednią powierzchnię macicy, przy czym powstaje zagłębienie pęcherzowo - maciczne. Dno pęcherza spoczywa na trójkącie moczowo - płciowym, zatem pęcherz leży niżej niż u mężczyzn. Ku tyłowi od pęcherza znajduje się macica i górny odcinek pochwy. Cewka moczowa ma 3 do 4 cm.
Budowa ściany pęcherza moczowego
Grubość ściany pęcherza zależy od jego wypełnienia. Pusty pęcherz ma ścianę grubości około 10mm, wypełniony - do 2 mm. Ściana pęcherza moczowego zbudowana jest z trzech warstw:
Blony sluzowej wraz z tkanką podśluzową
błony mięśniowej
błony zewnętrznej
Błona śluzowa
W pustym pęcherzu tworzy fałdy, nie ma ich tylko w trójkącie pęcherza leżącym między ujściami moczowodów a ujściem cewki moczowej
Fałdy te wygładzają się w miarę wypełniania się pęcherza.
Błonę śluzową pokrywa nabłonek wielorzędowy przejściowy.
Nabłonek wielorzędowy przejściowy
Ponieważ moczowody przebijają ścianę pęcherza ukośnie, powstają przy ich ujściach fałdy błony śluzowej, odgrywające rolę zastawek.
Im bardziej pęcherz jest wypełniony, tym silniej fałdy zamykają ujścia moczowodów. Pomiędzy błoną śluzowa a mięśniową znajduje się tkanka podśluzowa, jak wspomniano, nie ma jej jedynie w obrębie trójkąta pęcherzowego.
Błona mięśniowa
Błona mięśniowa pęcherza moczowego składa się z trzech powiązanych ze sobą warstw.
Warstwa zewnętrzna
i warstwa wewnętrzna mają przebieg podłużny,
środkowa przebiega okrężnie.
Warstwy mięśniowe są ściśle ze sobą powiązane, gdyż pęczki mięśniowe jednej warstwy przechodzą w drugą.
W miejscu ujścia wewnętrznego cewki moczowej warstwa mięśniowa środkowa jest zgrubiała i tworzy zamykający ujście zwieracz.
Trójkąt pęcherza moczowego- mięsien zwieracz
Fałd międzymoczowodowy
Mięsien wypieracz moczu
Cewka moczowa żeńska
Jest ona znacznie krótsza od męskiej (długość od 3 do 5 cm) i szersza - co sprawia mniejszy ból przy kamicy nerkowej, gdy kryształki wydostają się cewką na zewnątrz organizmu. Cewkę moczową żeńską dzielimy na:
Część śródścienną, biegnącą w ścianie pęcherza moczowego
Część miedniczną
Część przeponową
Część podprzeponową
Biegnie ona równolegle do pochwy, do przodu od niej. Znacznie mniejsza długość cewki moczowej żeńskiej stwarza dogodniejsze warunki rozwoju infekcji wstępującej dróg moczowych w porównaniu z cewką męską.
Cewka moczowa męska
Ma ona długość od 15 do 20 cm. Poza funkcją wyprowadzania moczu pełni również funkcję wyprowadzania nasienia.
Dzielimy ją na:
Część śródścienną - biegnącą w ścianie pęcherza moczowego
Część sterczową - przebiegającą przez prostatę
Część błoniastą - przebijającą przeponę moczowo-płciową
Część gąbczastą - biegnącą luźno w kroczu pod spojeniem łonowym przez ciało gabczaste prącia, uchodzącą fizjologicznie na końcu żołędzi; w przypadkach wad rozwojowych - spodziectwa - uchodzi na dolnej powierzchni prącia wierzchniactwa - uchodzi na górnej powierzchni prącia
Cewka moczowa męska
Część sterczowa
Część gąbczasta
Część błoniasta