9. Koncepcje szkoły.
Szkoła jest to instytucja opiekuńczo-wychowawcza zajmująca się kształceniem i wychowywaniem dzieci, młodzieży i dorosłych, stosownie do przyjętych w danym społeczeństwie celów i zadań oraz koncepcji oświatowo-wychowawczych i programów.
Można wymienić następujące koncepcje szkoły:
Szkoły alternatywne:
- szkoły freinetowskie
- szkoły walfdorskie
- szkoy montessoriańskie
Szkoła tradycyjna
Szkoła progresywistyczna.
Szkoła freinetowska stworzona została przez C. Freineta;
Cechy charakterystyczne: nauka poprzez działanie; uczenie się poprzez rozwiązywanie problemów; indywidualizacja kształcenia; dostosowywanie zajęć dydaktycznych do życia dziecka, jego potrzeb i zainteresowań; powiązanie życia szkolnego ze środowiskiem przyrodniczym, społecznym i kulturowym.
Zanan jest ze stosowania aktywizujących sposobów wspierania edukacji (swobodny tekst, drukarnia i gazetka szkolna) , prymatu swobodnej ekspresji i rozwoju samorządności dzieci w toku procesu uczenia się.
Szkoła walfdorska (steinerowska) stworzona przez R. Steinera;
W toku edukacji kładzie się nacisk na harmonijny rozwój osobowości ucznia poprzez równomierne i bezstresowe kształtowanie myślenia, uczuć oraz woli.
Podstawowym celem wychowania jest wyzwolenie jednostki poprzez urzeczywistnienie prawdziwej natury ludzkiej zgodnie z zasadą Wszechświata. Proces kształcenia i wychowania w tej szkole musi odpowiadać naturalnemu rytmowi czuwania i snu, zapamiętywania i zapominania.
Bardzo ważną rolę odgrywa architektura szkoły (umiejscowiony w zieleni, unika się kątów prostych): szkoła ma być symfonią kształtu, sensu i materiału na miarę potrzeb dziecka.
W szkole obowiązuje zasada pierwszeństwa słowa mówionego nad drukowanym, kontaktu bezpośredniego nad monologiem.
Szkoła montessoriańska realizuje poglądy pedagogiczne i założenia ruchu nowego wychowania wg koncepcji M. Montessori;
Istotą tego rodzaju edukacji jest przygotowanie jednostki do życia w społeczeństwie oraz wspieranie jej naturalnego rozwoju. Zakłada się, że w każdym człowieku tkwi psychologiczno-duchowy potencjał wzrostu osobowego. Kształcenie i wychowanie są zatem szczególnym rodzajem pomocy realizowanej w najkorzystniejszych dla osoby warunkach ( w odpowiednio przygotowanym otoczeniu z uwzględnieniu tzw. wrażliwych faz rozwojowych).
Wśród komponentów procesu kształcenia i wychowania można wymienić:
Kierowane przez nauczyciela zajęcia lekcyjne o trójfazowym cyklu pracy (- faza nazwania i skojarzeń, - faza przyporządkowania, a zarazem ćwiczenia, -faza kontroli),
Bloki zajęć wolnych, w trakcie których uczniowie sami wybierają pomoc rozwojową oraz samodzielnie określają miejsce, tempo i cza pracy,
Plan pracy tygodniowej,
Metoda projektów i praca w grupach,
Rozmowa w kręgu,
Uczenie się wszystkimi zmysłami,
Kształcenie estetyczne oraz opanowywanie umiejętności w zakresie pracy i techniki.
Nauczyciel pełni rolę współpracownika, doradcy dziecka.
Szkoła tradycyjna reprezentowana przez J.Herbarta; krótka charakterystyka:
treści nauczania podzielone są na przedmioty,
wiedza jest przekazywana przez nauczyciela, uczniowie zazwyczaj są bierni,
uczniowie nie mają głosu w sprawie doboru treści nauczania,
dominuje nauczanie pamięciowe,
ma miejsce częste sprawdzanie wyników nauczania,
panuje współzawodnictwo,
szkoła stanowi jedyny teren uczenia się (tylko praca domowa jest wykonywana poza nią),
mały nacisk na własną, spontaniczną twórczość uczniów.
Szkoła progresywistyczna stworzona przez J.Dewey`a; opozycyjna do szkoły tradycyjnej:
treści nauczania podzielone są na bloki,
uczniowie samodzielnie zdobywają wiedzę,
uczniowie biorą aktywny udział w zajęciach, nauczyciel jedynie obserwuje pracę uczniów,
przeważa uczenie się w toku rozwiązywania problemów,
sporadyczna kontrola wyników kształcenia,
współpraca uczniów podczas wykonywania zadań,
szkoła stanowi główne, lecz nie jedyne miejsce uczenia się.