Źródła Tur.: -Grande tour, -Pielgrzymki

Soc tur. i podróż.- rozwój'50-60, naukowo i instytucj.'70, fascynacja`90

DEFINICJE turystyki

1. statystyczna- ŚOT: podróżny- każda osoba, wyprawiająca się poza miejsce zamieszkania, niezależnie od celu podróży i wykorzystywanych środków, nawet jeśli wędruje pieszo

2. antropologiczna- Clifford- podróż- mniej lub bardziej dobrowolne praktyki opuszczania „domu”, aby udać się do innego „odmiennego” miejsca. Może mieć cel materialny, naukowy lub duchowy

3. naukowca i praktyka- Przecławski- tur. jest to całokształt zjawisk ruchliwości przestrzennej, związany z dobrowolnością, czasową (do 12 mies.) zmianą miejsca pobytu, rytmu i środowiska życia oraz wejście w styczność osobistą ze środowiskiem odwiedzanym: przyrodniczym, kulturowym bądź społecznym

Turystyka to zjawisko: społeczne, kulturowe, psychologiczne, ekonomiczne, przestrzenne

FUNKCJE Tur.: turystyka jest

• funkcją kultury- przedstawieniem jej

• elementem kultury

• przekazem kultury

• spotkaniem lub zderzeniem kultur

• czynnikiem przemian kulturowych

STRUKTURA wg Przecławskiego:

Podróżowanie= ruchliwość przestrzenna:

1. migracja

2. czasowa zmiana miejsca pobytu:

- dobrowolna- turystyka

- przymusowa- np. wojsko

3. dojazd do pracy

Turystyka w znaczeniu:

Wąskim: cele rekreacyjny poznawczy zdrowotny

Szerokim: cele wąskie plus studiowanie, praca, sport, konferencje, kult religijny, sprawy rodzinne, cele zarobkowe

Turystyka WYMIARY:

sposób spędzania wolnego czasu

polega na docieraniu do różnych miejsc i zatrzymywaniu się w nich

cel podrózy i miejsce pobytu to lokalizacje różne od miejsca zamieszkania i pracy

zwiedzane miejsca nie mają bezpośredniego związku z praca zarobkową

praktykom turystycznym oddaje się znaczna część populacji

kryteria wyboru miejsc do oglądania są spodziewane

turystyka kieruje swoją uwagę na cechy krajobrazu, architekturę i cechy społeczności

spojrzenie turysty obejmuje znaki - symbole

specjaliści od spraw turystyki

PODRÓŻ to NIE- włóczęgostwo, wędrowanie, bycie wagabundą

Turystyka to odmiana, forma, aspekt PODRÓŻOWANIA:

-formuła otwarta: osoba sama wybiera sobie cel i sposób podróżowania

- formuła zamknięta- turystyka pakietowa

Zwiedzanie to nie warunek konieczny podróży!

METAFORYCZNE rozumienia podrózy (Internet, palcem po mapie, w głąb siebie, w czasie, literatura)

HISTORIA: Pieszo- 2000pne wielbłąd- 1200pne konno- IVw.pne Rzymianie i system dróg- 1835-54 żelazna kolej- do XIX w liczną i znaczącą grupą podróżnych byli pielgrzymi

TURYSTYKA jako zjawisko:

- PSYCHOLOGICZNE- dot. Jednostek, motywacja-potrzeba wyjazdu, podróż jako wartość, wyobrażenia zw z podróżą, przeżywanie, przypominanie sobie podróży

-SPOŁECZNE (KULTUROWE)- rola turysty, nowe relacje i więzi, organizacja podrózy- motywy- cel,forma,sposób, uwarunkowania społeczno-demograficzne, stereotypy turysty

- EKONOMICZNE- usługa, produkt, zysk, rynek usług i produktów turystycznych

-PRZESTRZENNE- porządkowanie przestrzeni, degradacja środowiska naturalnego i społ.

Turystyka w LITERATURZE PRZEDMIOTU:

Turysta=czł. Nowoczesny, brak mobilności=regres

Refleksje socjologiczne, antropologiczne, filozoficzne

Cohen - turystyka z perspektywy społecznej

Bodia - artykuły dot. Socjologicznej sfery turystyki

Leopold von … … … - 3 typy przybyszów: 1 przedstawiciel władzy 2.krótkotrwały gość 3.zainteresowany nawiązaniem kontaktów

Ogilvie - analiza ekonomiczno-demograficzno-społeczna turystyki 1933r.

Levi-Strauss „Smutek tropików”: 1podróżny nie jest badaczem a to źle, 2.relacje z podróży sa powierzchowne, nie ma głębi 3.współczesna cywilizacja niszczy cele podrózy

Paradoks podróżowania- jak są możliwości to takie osoby nie mają wiedzy ani wrażliwości do zwiedzania.

Lata '60:

Knebel - książka socjologiczna: turysta to osoba podróżująca podczas urlopu, dla przyjemności i wypoczynku, pod presją ruchliwości (Czasu), ma potrzebę zaspokajania luksusu, dąży do komfortu psychicznego i fizycznego, podróżuje w sposób bezpieczny, Turystyka nacechowana brakiem relacji i więzi ze społecznością miejscową,

3 idealne fazy podróżowania (typy idealne jak u Webera):

a. sterowana tradycją

b. wewnąrzsterowna- pochodna potrzeb

c. zewnątrzsterowna- epoka biur podróży

Boorstin - turystyka jako pseudowydarzenie, obszar aktywności sztucznie wykreowany przez media, to utracona sztuka podróżowania, izoluje się od społ, miejscowej, bierny odbiorca usług turystycznych,

Analizował przewodniki turystyczne- krytyka - serwują ideologiczne mity mieszczaństwa, wartościują i skupiają się na sakralnych budynkach, głównie chrześcijańskich, poddają się presji politycznej, skłaniają do turystyki masowej.

1976rok- praca antropologiczna „Turysta. Nowa teoria klasy próżniaczej”

Bauman - 4 typy osobowe, 3 z nich podróżnikami (spacerowicz, włóczęga, turysta)

Cohen - wzorce empiryczne doświadczenia turystycznego (turystyka przeżywania, mentalna - lub eksperymentalna? Niejasna notatka, plus egzystencjalna, klosza)

TYPOLOGIE:

1. KTO? Turystyka dzieci, młodzieży, osób dorosłych, w podeszłym wieku, niepełnosprawnych, kobiet-mężczyzn

2. JAK DŁUGO? Krótkoterminowa (do 1 tygodnia) - Długoterminowa (pow. 1 tyg) Wiosenna-letnia-jesienna-zimowa

3. CHRAKTER- indywidualna - zbiorowa:

a. w dużych grupach,
b. w małych grupach- do 10 os tu tez rodzinna,
c. we dwoje,
d. samotna

4. SPOSÓB: Kwalifikowana (specjalistyczna wymaga kondycji, wiedzy tech, zdobywanie nagród)
   Niekwalifikowana (nie trzeba predyspozycji)

5. KTO ORGANIZUJE: instytucje (zrzeszenia, przedsięb. turyst.) - indywidualna

6. PRZEBIEG: pobytowa - wędrowna - pośrednia (pobytowo-wędrowna)

7. KOSZT I PŁATNOŚCI: duże - małe nakłady finansowe, subwencjonalna

8. ZAKWATEROWANIE: hotel - pensjonat - dom wypoczynkowy - bungalow - kamping - karawaning - mieszkanie wynajęte u gospodarzy plus agroturystyka

9. SKĄD, DOKĄD: krajowa - zagraniczna - kontynentalna (pozakontyn.) - do grupy krajów, regiony (np. górska)

10. CEL: dla zarobków - cele pozazarobkowe: poznawcza, społeczna, praktyczna, rozrywkowa, twórcza itd.)

11. ŚRODEK TRANSPORTU: wodna - kolejowa - lotnicza - drogowa (w tym: piesza, motocyklowa, rowerowa, samochodowa, autokarowa)

TYPY TURYSTYKI (Boyer - Moyer??)

-odkrywcza - zwiedzanie

-klasy próżniaczej - czas wolny

-uczestnictwa - doświadczanie innego otoczenia

PODZIAŁ - CZAS: turystyka wyobrażona (foldery, atlasy) - realna (mapy, podrózniki) - przedłużona (wspomnienia, zdjęcia, dzienniki podróży)

PODZIAŁ TURYSTÓW- Cohen:

1. zorientowany na rozrywkę

2. typ konesera- poznanie kultury, ludzi, środowiska

3. zorientowany na przeżywanie przygody

MOTYWY PODRÓŻY:

1. pragnienie wyjazdu, zmiany otoczenia, chęć zobaczenia (przyrody, kult, życia społ.)

2. pragnienie opuszczenia stałego miejsca pobytu

3. potrzeba spędzenia czasu z kimś poza stałym miejscem pobytu

4. potrzeba zawierania nowych znajomości

5. pragnienie pozostania w zgodzie z modą, stereotypem

6. potrzeba emocji, przeżywania, estetyki

7. zaspokojenie potrzeb twórczych

8. zaspokojenie potrzeb biologicznych (podróż zdrowotna)

9. ogólnie motywacją jest turystyka

Turystyka jako FENOMEN GOSPODARCZY

9% zatrudnionych- w turystyce

ok. 2007 r. - 903 mln turystów

Trendy 2007- bliski wschód 13%, Azja i Pacyfik 10%, Afryka 8%, Ameryka Europa

Najczęściej odwiedzane państwa: Francja - Hiszpania - USA - Chiny - Włochy

Ranking wg przychodów: Hiszpania - Francja - USA - Włochy - Chiny

Państwa główny dochód z turystyki: Malediwy (42%) - Seszele - Aruba (19%)

INDEKS FUNKCJI TURYSTYCZNYCH TFI- Deferti

TFI= (N x 100) / P

N= liczba miejsc noclegowych

P= liczba ludności obszaru

Nasycenie turystyczne: Polska 0.35 Europa 2.97, Cypr 12,8, Malta 10,1 Austria 6,99

Nasycenie regionalne: Alpy 58,69

TURYSTYKA: Kult i Przyr.:

Kulturalna:

-pielgrzymkowo-religijna

-krajoznawczo-poznawcza

-etniczna

inny podział: miejska-wiejska

Przyrodnicza:

• typu 3S - Sand, Sun, Sea

• typu zrównoważonego rozwoju: EKOTURYSTYKA:

*geoturystyka *t. zielona (ograniczonych skutków)
* t. przygodowa
*t. dpowiedzialna/poprawna
*t. jakościowa *t. miękka

Cechy EKOTURYSTYKI:

-atrakcje związane ze środowiskiem przyrodniczym są zogniskowane

-te atrakcje turystyczne są wartościowe- posiadają swoje własne cechy

-podejście niekonsumpcyjne- nie niszczy fauny, flory

-minimalizowanie negatywnych skutków

-narzędzie do walki z imperializmem

POJEMNOŚĆ TURYSTYCZNA: ile max turystów może korzystać z infrastruktury danego regionu w jednym czasie

NEGATYWY: trudności komunikacyjne, przestępczość, pożary, zanieczyszczenie wody,powietrza, śmieci, hałas, niszczenie dziedzictwa narodowego, choroby

POZYTYWY: nowa infrastruktura, rewitalizacja obszaru

PODSTAWY PRAWNE: ustawa o usługach turystycznych z dn. 29.08.1997r.

Art3: definicje

*Usługi turystyczne - usługi przewodnickie, hotelarskie i wszystkie inne świadczone turystom lub odwiedzającym

*Impreza turystyczna - co najmniej 2 usługi turystyczne, tworzące jednolity program i objęte wspólną nazwą, jeśli te usługi obejmują nocleg lub trwają ponad 24 godz., lub jeśli program przewiduje zmianę miejsca pobytu

*Wycieczka - rodzaj imprezy turystycznej, której program obejmuje zmianę miejsca pobytu jej uczestników

*Organizowanie imprezy turystycznej - przygotowanie lub oferowanie a także realizacja imprezy turystycznej

*Organizator turystyki. - przedsiębiorca organizujący imprezę turystyczną

*Pośrednik turystyczny - przedsiębiorca, którego działalność polega na wykonywaniu na zlecenie klienta czynności … i prawnych związanych z zawieraniem umów o świadczeniu usług turystycznych

*Agent turystyczny - przedsiębiorca, którego działalność polega na stałym pośredniczeniu w zawieraniu umów o świadczeniu usług turystycznych na rzecz organizatorów… …

*Przewodnik turystyczny - osoba zawodowo oprowadzająca turystów lub odwiedzających w danych obszarach, miejscowościach i obiektach oraz udzielająca o nich informacji

*Pilot wycieczek - osoba towarzysząca w imieniu organizatora turystyki uczestnikom imprezy turystycznej, sprawująca opiekę nam nimi i czuwająca nad sposobem wykonania na ich rzecz usług.

*usługi hotelarskie - krótkotrwałe, ogólnodostępne wynajmowanie domów, mieszkań, pokoi, miejsc noclegowych, a także miejsc na ustawienie namiotów lub przyczep samochodowych oraz świadczenie usług z tym związanych w obrębie obiektu

*Turysta - osoba, która podróżuje do innej miejscowości, poza swoim stałym miejscem pobytu, na okres nie przekraczający 12 miesięcy, dla której celem nie jest podjęcie stałej pracy zarobkowej i która korzysta z noclegu co najmniej 1 noc.

*Odwiedzający - osoba podróżująca do innej miejscowości, poza stałym miejscem pobytu, dla której celem nie jest podjęcie stałej pracy zarobkowej i która nie korzysta z noclegu

*Klient - osoba, która zamierza zawrzeć, lub która zawarła, umowę o świadczenie usług turystycznych na swoją rzecz lub na rzecz innej osoby, a zawarcie tej umowy nie stanowi przedmiotu jej działalności gospodarczej … ?

---