TECHNIKI ZABIEGÓW MEDYCZNYCH
Proces pielęgnowania metoda pracy z pojedynczym człowiekiem, rodziną, grupą osób.
To opieka pielęgniarska, która wykorzystuje świadome stosowania rozpoznania stanu biologicznego, psychicznego i społecznego jednostki środowiska oraz podejmowanie celowych i planowych działań mających przyczynić się do utrzymania lub zmiany dotychczasowego stanu, a także oceniania uzyskanych wyników.
Są to działania wyraźnie zaplanowane. Opieka może być świadczona indywidualnie oraz rodzinie, grupie osób.
Podległość pielęgniarki od lekarza podyktowana jest koniecznością wykonywania zleceń wynikających z rozpoznania lekarskiego.
W procesie pielęgnowania pielęgniarka odpowiada za pielęgnowanie tak jak lekarz ustala program leczenia, pielęgniarka ustala program pielęgnowania.
Kluczowe pojęcia dla procesu pielęgnowania to:
pielęgnowany, pielęgnujący
stan pacjenta i środowisko
problemy podopiecznego
Cechy procesu pielęgnowania
Wieloetapowość procesu składa się z czterech etapów
a) rozpoznanie
Polega na gromadzeniu danych o pacjencie i o środowisku z różnych źródeł aby postawić diagnozę. Formułowanie diagnozy wymaga odpowiedniego przygotowania zawodowego także dojrzałości zawodowej.
b) planowanie
Polega na tym w jaki sposób można osiągnąć stan uznawany za najbardziej optymalny. Musi być postawiony cel.
c) realizowanie
To zastosowanie i wykonanie tego co było zaplanowane
d) ocenianie
Polega na ocenie stanu początkowego ze stanem końcowym i wyciąganiu wniosków co do odniesionych skutków dobrych i złych
Cały proces jest logiczną całością i należy przechodzić kolejno do następujących po sobie etapów.
Diagnoza
Gromadzi dane, to pierwsza faza, która rozpoczyna proces pielęgnowania. Pozyskane dane tworzą bank informacji o pacjencie i o środowisku. Dane dzieli się na trzy strefy biologiczną, psychiczną i społeczną.
Strefa biologiczna
Dane wskazują na stan poszczególnych układów
- układ nerwowy
świadomość, mowa, kończyny
- układ sercowo-naczyniowy
tętno, ciśnienie
- układ oddechowy
liczba oddechów, charakter oddechów, utrudniony lub brak
- układ pokarmowy
ogólny stan odżywiania, masa ciała
- układ kostno-stawowy
postawa, motoryka
- układ moczowy
wydalanie moczu w jaki sposób, ilość i jakość moczu
- układ płciowy
menstruacja, ciąża
Strefa psychiczna
Gromadzenie danych, które będą być przez nas samych właściwie interpretowane potrzebne do dalszego indywidualnego pielęgnowania i wyróżniamy:
- podstawowe możliwości podopiecznego (rozumienie tego co jest do niego mówione oraz wykonywanie poleceń)
- orientacja co do własnej osoby i do najbliższego otoczenia
- stosunek do sytuacji w jakiej się znajduje
- sposób reagowania w danej sytuacji zdrowotnej
Strefa społeczna
Dane muszą być pełne i ukazujące chorego jako jedność biologiczno-społeczną, należy uzupełnić je o informacje o stanie:
- pacjenta jako członka rodziny i społeczności w skład której wchodzi i którą tworzy (dane osobowe, źródło utrzymania, praca)
-rodziny czy też osób bliskich danemu pacjentowi a więc tych, którzy stanowią dla niego określoną wartość (najbliższa rodzina, członkowie rodziny)
Źródła danych
To osoby , które mogą dostarczyć danych niezbędnych do postawienia diagnozy pielęgniarskiej
Metody zbierania danych
To sposoby uzyskiwania niezbędnych danych. Każdy pacjent jest nośnikiem danych. Dane uzyskujemy przez wywiad i obserwację pacjenta. Ważnym źródłem danych jest rodzina lub inne osoby, które mają charakter uzupełniający i nie mogą zastąpić danych uzyskanych od pacjenta.
Metody pozyskiwania danych
a) obserwacja
To świadome, systematyczne gromadzenie danych o pacjencie przez spostrzeganie tego co robi i jak się zachowuje
b) wywiad
To ukierunkowana rozmowa pielęgniarki z chorym. Należy dotrzeć w wywiadzie do faktów i opinii. Cel wywiadu zebranie szczegółowych danych. Pielęgniarka pyta o fakty i opinie. Wywiad może być jawny bieżące notatki (pacjent może się krępować i sterować) lub ukryty to notatki po rozmowie (zwiększa otwartość pacjenta)
c) pomiar
To metoda bezpośrednia i polega na tym, że na przyrządzie pomiarowym zostanie ukazana dana wartość. Metoda pośrednia uzyskana wielkość pomiaru musi być przeniesiona na określony wzorzec np.. pomiar rozwoju dziecka
d) analiza dokumentów
Ta metoda wymaga doświadczenia i umiejętności aby decydować charakterze danych pozyskanych z dokumentacji pacjenta
Szpital jako ZOZ. Szpital jako bezpieczne otoczenie pacjenta. Prawa pacjenta.
ZOZ to wyodrębniony organizacyjnie zespół osób i środków majątkowych.
Cel
Udzielanie świadczeń zdrowotnych i do ZOZ-u zaliczamy:
- szpital
- przychodnie
- zakłady pomocy doraźnej
- zakłady protetyki
- zakłady rehabilitacji
Świadczenie zdrowotne to każde wykonywane zawodowo postępowanie służące
zachowaniu, przywracaniu lub poprawie zdrowia i wyróżniamy:
- badanie i porada lekarza
- leczenie
- rehabilitacja
- analityka
- opieka nad ciężarną
- szczepienia ochronne
- pielęgnacja chorych
- ratownictwo medyczne
- orzekanie o stanie zdrowia
- działalność profilaktyczna
Szpital to ZOZ zapewniający całodobowo lub całodziennie świadczenia zdrowotne w odpowiednim stałym pomieszczeniu i musi zapewnić:
- leki
- artykuły sanitarne
- wyżywienie odpowiednie do stanu zdrowia
Osoby przebywające w szpitalu mają prawo do:
- opieki pielęgniarskiej przez bliską osobę lub inną wskazaną
- kontaktu z osobami z zewnątrz
- opieki duszpasterskiej
Do szpitala pacjent trafia
- ze skierowaniem od lekarza
- bez skierowania
O przyjęciu do szpitala decyduje lekarz
- po zapoznaniu się ze stanem zdrowia
- uzyskaniu zgody tej osoby lub rodziny lub przedstawiciela ustawowego
- można przyjąć osobę do szpitala osobę bez jej zgody (odrębne uregulowania prawne)
Środowisko pacjenta
Przybycie i pozostanie w szpitalu, fakt koniecznej hospitalizacji to sytuacja trudna.
Proces leczenia, pielęgnowania, ich efekty w dużym stopniu zależą od środowiska i warunków w jakich te działania będą realizowane.
1) środowisko materialne
To pomieszczenia i wyposażenia służące pacjentowi. Jest zróżnicowanie pod względem rodzaju świadczeń i oddziału szpitala.
Szpitalny Oddział Ratunkowy SOR
- sektor segregacji medycznej
- sektor przyjęć
- sektor resuscytacyjno-zabiegowy
- sektor obserwacyjno-leczniczy
- łóżka intensywnego nadzoru
- sektor ambulatoryjny
- zaplecze diagnostyczne
- zaplecze administracyjno-socjalne
2) oddział szpitalny (powtarzalny)
- powierzchnia pokoi od 12m2 (jedno łóżko)
- wielołóżkowy min. 6m2 na łóżko
- dostęp do łóżka z trzech stron
- odstęp od łóżka 70-80 cm
- węzły sanitarne zbiorowe i indywidualne
- w każdym pokoju umywalka z ciepłą i zimną wodą
- bezpośredni dostęp światła dziennego
- wietrzenie naturalne
- podłogi z materiałów odpornych na środki dezynfekcji
- ściany łatwo zmywalne i umożliwiające dezynfekcje
- kanały wentylacyjne
- okna z górnymi wywietrznikami
- instalacja grzewcza i elektryczna
- korytarze wygodne, bezpieczne 2-3m szerokości
- uchwyty przyścienne
3) środowisko społeczne
- rodzina i przyjaciele pacjenta
- pracownicy szpitala lekarze, pielęgniarki, ratownicy, dietetycy, sanitariusze, salowe i inni pracownicy
Pacjent wprowadzony w zbiorowość nie znanych mu ludzi zmienia tryb życia
- przestaje pełnić dotychczasowe role zawodowe, rodzinne i towarzyskie
- zostaje pozbawiony wymagań i prestiżu
- musi się dostosować do panującego regulaminu
- udziela mu się zaleceń, wskazówek, poddaje leczeniu
- czuje się zagrożony, niepewny, przeżywa rozłąkę z rodziną
- strach rodzi agresje i depresje
Prawa pacjenta
- ma prawo do świadczeń zdrowotnych
- do troskliwej opieki
- do poszanowania jego intymności i godności
- do uzyskania wyczerpującej informacji na temat jego stanu zdrowia i leczenia
- uzyskania informacji od lekarza i wyrażania zgody na leczenie, wykonanie operacji i zabiegów
- wycofania zgody na leczenie, operacje i leczenie
- traktowania poufnie wszelkich informacji na temat jego stanu zdrowia spraw osobistych
- zabezpieczenia jego rzeczy osobistych
- kontaktu osobistego telefonicznego korespondencyjnego z osobami z zewnątrz
- spisania testamentu
Proces diagnozowania i leczenia
Zasady przy realizowaniu zleceń dotyczących zabiegów diagnostycznych i leczniczych
1- znajomość pacjenta i jego stanu
- cel zabiegu
- technika można ją zmieniać a zasady są niezmienne
- sprzęt i sposób przygotowania
2 Przygotowanie psychiczne pacjenta do zabiegu
- wyjaśnić cel i przebieg zabiegu
- sprawdzić czy wyraża zgodę na zabieg
- upewnić o zapewnieniu opieki
- zmniejszyć lęk i uspokoić pacjenta
3 Przygotowanie fizyczne
- podać lek, zastosować zaleconą dietę
- ułożyć we właściwej pozycji
- zapewnić bezpieczeństwo, intymność
4 Przed zabiegiem umyć ręce
5 W czasie zabiegu obserwować chorego, pytać o samopoczucie
6 Po zabiegu zapewnić bezpieczeństwo, warunki do odpoczynku
7 Zabiegi aseptyczne
- posługiwać się jałowymi narzędziami i jałowym materiałem opatrunkowym
Badania
1 Badanie ogólne fizykalne/przedmiotowe
- oglądanie
- dotykanie
- opukiwanie
- osłuchiwanie
- ważenie
- mierzenie
Badania dodatkowe
- badanie krwi
- badanie moczu
- badanie rtg klatki piersiowej
2 Badanie pomocnicze
- badanie krwi na poziom glukozy, białka, elektrolitów, itp.
- badanie moczu bakteriologicznego, dobowa zbiórka, bilans płynów
- badanie plwociny
- badanie kału
- badanie rtg przewodu pokarmowego, jamy brzusznej, kręgosłupa
- badanie soku żołądkowego i żółci
- badanie szpiku kostnego, płynu mózgowo-rdzeniowego, płynu z jamy opłucnej
- badanie przez odbyt
- badanie ginekologiczne
- wziernikowanie ucha, oskrzeli, żołądka, przełyku, odbytnicy, pochwy, pęcherza, oka
3 Badanie specjalistyczne
- badanie psychologiczne, psychiatryczne, neurologiczne, laryngologiczne, stomatologiczne
- nakłucie np. nerki, wątroby
- badanie EKG, USG, EEG, TK
- angiografia
- urologia
- scyntygrafia
Badanie fizykalne