18.05.2010 Wykład Socjologia
Struktura społeczna - to rozmieszczenie elementów w przestrzeni społecznej według określonej zasady
Ruchliwość społeczna - dynamika, mechanizm zmienności struktury społecznej
Ontologiczne warunki ruchliwości społecznej:
P.Sorokin - ruchliwość społeczna to przemieszczanie się jednostek i grup społecznych w przestrzeni społecznej
Ontologiczne warunki przemieszczania:
Fakt istnienia różnic społecznych, społeczeństwo heterogenne (różnorodne). W społeczeństwach homogennych ruchliwość jest niemożliwa (społeczeństwa pierwotne)
Otwarte przedziały między poszczególnymi grupami heterogennego społeczeństwa. Społeczeństwa otwarte i zamknięte. Zamknięte - społeczeństwo stanowe, prawo określa status poszczególnych grup społecznych
Aspekty polityczne ruchliwości społecznej
Lipsen „Ruchliwość społeczna w społeczeństwie przemysłowym”
Im większy poziom ruchliwości tym większy poziom demokratyzacji społeczeństwa:
Równe szanse
Cecha demokratycznego społeczeństwa
Jednostka ma wolność wyboru
Analiza pojęcia:
Rodzaje ruchliwości
ruchliwość pozioma/ mobilność horyzontalna nie jest związana ze zmianą pozycji społecznej jednostek i grup społecznych. Jest ruchliwościa wymienną
Ruchliwość wymienna a strukturalna
- wymienna - konsekwencja ruchliwości, nie powoduje zmian
- strukturalna - powoduje zmiany struktury społecznej, zmiany przestrzeni społecznej
2) Ruchliwość pionowa/ mobilność wertykalna - podwyższenie pozycji społecznej( awans społeczny) lub jej obniżenie (degradacja społeczna). Ruchliwość strukturalna
Podmiotowość ruchliwości - Kto się przemieszcza?
Ruchliwość grupowa/ kolektywna - ilość może spowodować zmiany jakościowe, może zmieniać przestrzeń społeczną. Łączy się z wielkimi przełomami społecznymi rewolucje, przesiedlenia, wojny.
Ustawa o reformie rolnej likwidacja klasy ziemiańskiej i powstanie klasy włościańskiej (chłopów)
Ruchliwość jednostkowa/indywidualna - ruchliwość wymienna
Klasa średnia jest ideologizowana - jej pojęcie wprowadził Arystoteles w „Polityce” „stan średni” - to właściciele warsztatów, którzy sami w nich pracuja i/ lub zatrudniają niewielką liczbę pracowników.
Społeczeństwo stabilne: ekonomicznie, politycznie,społecznie. Klasa średnia to „stabilizator” Arystoteles stan średni traktował jako ideał, filozofia umiaru.
Mills „Białe kołnierzyki” - prawzorem klasy średniej w USA byli farmerzy.
Ruchliwość endogenna i egzogenna
Endogenna/ wewnętrzna - wewnątrz danej grupy, ruchliwość wymienna np. zmiana w obrębie zawodu
Egzogenna/ zewnętrzna - istotne zmiany, ruchliwość strukturalna, wiąże się z opuszczeniem danej grupy np. migracje ze wsi do miast
Ruchliwość wewnątrzpokoleniowa i międzypokoleniowa
Wewnątrzpokoleniowa - badania w skali jednego pokolenia, opisanie ruchliwości pionowej i poziomej. Biogram jednostki. Co społeczeństwo oferuje jednostce? Badania metodą biograficzną
Międzypokoleniowa - badanie pozycji rodziców i dzieci, kolejnych generacji. Historyczny proces zmienności społecznej.