Adolf Nowaczyński: "Skamander połyska, wiślaną świetląc się falą..."

w: Jadwiga Zacharska: Skamander. Wyd. Szkolne i Pedagogiczne, wwa,

- skamandruhy,
- konflikt między nimi a społeczeństwem, wprowadzonym w błąd,
- spóźnieni o 10 lat,
- rozkochani w życiu, cieszący się nim, kult dnia powszedniego, wszystko dla nich może być poezją, nie ma wśród nich miernot, wszyscy utalentowani,
- s. 165 "po mroku gwiazd MP nastaje śliczny, pogodny, słoneczny dzień"
rozwód z ideologią mesjanizmu polskiego, zerwanie z metafizyką, czysto fizyczne widzenie świata materialnego,
- s. 166 "wyzwolenie się z krępującej i pętającej hipnozy naszej wielkiej uroczystej poezji romantycznej, definitywne przezwyciężenie w umysłowości tej grupy całego romantycznościowego światopoglądu, absolutne zerwanie z cmentarną atmosferą ducha"
- kierują się ku przyszłości, nie ku przeszłości, "poezja zwolniona z obowiązku rządzenia i przewodzenia w dziedzinie historiozofii i polityki" (s. 166),
- atleci wierszopisarstwa, wyzwolili się z hipnozy literatury rosyjskiej,
- złudzenie programowe - że twórczość jest przeznaczona dla szerokich warstw ludu, przymuszają się Skamandryci do poufałości z ludem, stąd afiszowość, styl plakatowy, hałaśliwość i utopia w hasłach typu: "sztuka na bruk", ulica tego nie potrzebuje,
- s. 167 "nie łudźmy się do kroćset diabłów i nie okłamujmy tak maniacko, będąc obywatelami państwa, w którym jesszcze 70% współziomków nie umie czytać, a 20% nic nie czyta, w którym 48% się nie domywa, 39% mieszka w lepiankach, a 59% kąpie się w swym żywocie raz przed ślubem"

- wśród Skamandrytów nie ma syntetyków i teoretyków kierunku,

- grupa staje się za ekskluzywna, nie przyciąga na stałe organizacji,

- konieczność decentralizacji - Skamandryci muszą się rozejść, choćby po ojczyźnie, by była z nich pociecha w literaturze, s. 170 a tylko rozpędzenie ich na cztery wiatry w czterech kierunkach Polski i w pięć kontynentów naszej planety daje gwarancję, że z pisma akademicko-lirycznego, że z tego seminarium poetyckiego (…) dadzą się przesadzić na szeroki teren zdrowe i krzepkie drzewka,

- na razie ich twórczość to ogród rozkoszy i katuszy, dali girlandy z papierowych kwiatów,

- s. 173 wam więcej dano i od was się najwięcej będzie żądało

---