1.Które z witamin z grupy B sa najbardziej czułe na : ogrzewanie - tiamina(B1), wit. B12, światło: ryboflawina(B2), B6
2.Składniki mineralne zaleznie od funkcji dziela się na następujące grupy:
1.Podstawowy materiał budulcowy (Ca, P, Mg, S, F)
2. Wchodzące w skład związków o podstawowym znaczeniu dla procesów biologicznych (Fe, Cu, Co, J, Zn)
3. Rola w gospodarce elektrolitowo-wodnej, regulacja pH (Na, K, Cl)
4.O innym niesprecyzowanym działaniu (Se, Mn, Cr, Mo)
3.Najczęściej niedoborowymi składnikami mineralnymi w pozywieniu są:Ca i Fe, w Polsce także S. Niedobór Ca powoduje zatrzymanie wzrostu u dzieci, osteoporoze u dorosłych. Niedobór Fe powoduje nietolerancję laktozy, wzrost ryzyka zatrucia Pb i Cd, obnizoną odporność na infekcje, osłabienie, obniżenie aktywności fizycznej, zmęczenie, obnizona zdolnośćuczenia się i koncentracji uwagi, białe paznokcie, niegojenie skaleczeń, obnizona wytrzymałość na zimno, niezdolność do regulacji temp. ciała, anemia.
4.Przyczyny zachwiania równowagi kwasowo-zasadowej to:
1.deficyt zasad-nadmierne zakwaszenie organizmu- kwasica,
2.Nadmiar zasad - zasadowica.
3. Nadmiar CO2 może wywołać kwasicę, zaburzenia w wentylacji
4. Niedobór CO2 - przy podnieceniu nerwowym, gorączce następuje nadmierne zalkalizowanie środowiska - zasadowica.
5.Normy żywienia to: ilość energii i składników odżywczych w przeliczeniu na 1 osobę / dzień dla okreslonych grup populacyjnych odniesiona do zapotrzebowania.
6.Normy wyżywienia to: ilość produktów spożywczych na 1 osobe / dzień pokrywające w pełni normę żywienia określonych grup populacyjnych.
7.W prawidłowo zestawionej racji pokarmowej głównym źródłem energii są- produkty zbożowe, ziemniaki, tłuszcze; białka- mięso i ryby, mleko i przetwory produkty zbożowe, strączkowe suche; tłuszczu- mięso i ryby, masło i inne tłuszcze; węglowodanów- prod. zbożowe, ziemniaki, warzywa, cukier i słodycze; wapnia- mleko pełne, sery twarogowe, podpuszczkowe, jaja; witaminy A -wątroba, produkty zawierające karoten- warzywa, mleko, masło; witaminy C- ziemniaki, warzywa, owoce.
8.Prawidłowo zestawiona racja pokarmowa winna dostarczać dziennie w stosunku do ogólnego zapotrzebowania energetycznego następujące ilości energii z białek: 10-12%, tłuszczów:28-30%(nie mniej niż 5% z tego na NNKT), węglowodanów: reszta do 100%.
9.Wymień źródła wody w organizmie: żywność, płyny ustrojowe, metabolizm, i jej dobowa ilość - 2,5l, minimalnie1l;oraz źródła strat z organizmu- nerki, płuca, kał, skóra i dobowe ilości:1,5-2,8l
10.Jakie czynniki należy uwzględnić przy ustalaniu zapotrzebowania organizmu na składniki pokarmowe i energię?
Czynnikami tymi są: płeć, wiek, masa ciała, aktywność fizyczna, stany fizjologiczne, wysokość podstawowej przemiany materii,
11.Zdefiniuj pojęcie zapotrzebowania.
Zapotrzebowanie - ilość składnika pokarmowego zabezpieczająca przed powstawaniem objawów niedoboru u pojedynczego osobnika; minimalne spożycie przy którym ryzyko niedoboru jest równe 0
12.Co to jest zalecane dzienne spożycie?
Z uwzględnieniem marginesu bezpieczeństwa jest to ilość energii i skład pokarmu spożywane dziennie przez daną populację, zawierające margines bezpieczeństwa, uwzględniający różnice osobnicze.
13.Co rozumiesz pod pojęciem prawidłowe żywienie
Prawidłowe żywienie - spożywanie takiej ilości składników pokarmowych i energii, które warunkują utrzymanie odpowiedniej masy ciała i normalne funkcjonowanie organizmu.
14.Co to jest gęstość odżywcza żywności?
Jest to koncentracja składników odżywczych na jednostkę energii. Jest to zawartość energii i danego składnika w stosunku do zalecanych norm żywnościowych. Gęstość odżywcza służy do bilansowania racji pokarmowych.
15.Wypunktuj zasady układania jadłospisów:
*planować na 7,10 lub więcej dni
*dostosować liczbę posiłków i ich wartość do wieku, pracy, stanów fizjologicznych, warunków bytowania;
*dostosować objętość i strawność posiłków do ich wartości energetycznej
*stosować urozmaicanie w doborze produktów
*zachować różnorodność konsystencji, barwy, smaku i zapachu.
16.Jakie informacje są wymagane przy znakowaniu żywności?
Etykieta musi zawierać:
-nazwę produktu,
-nazwę producenta, jednostki pakującej, dystrybutora
-mase netto,
-składniki w kolejności malejącej,
-warunki przechowywania,
-termin przydatności do spożycia
Znakowanie wartością odżywczą musi określać:
- wartość energetyczna,
- zawartość białka,
- zawartość tłuszczu,
- zawartość węglowodanów,
- zawartość składników dodanych przez producenta,
Zawartość składników mineralnych i witamin deklaruje się wówczas, gdy 100g dostarcz nie mniej niż 5% zalecanego średniego dziennego spożycia.
17.Sposób żywienia bada się następującymi metodami:
Jakościowe - ankietowe, punktowe,
Ilościowe -wagowe, ankietowo- wagowe, chemiczno-analityczne, inwentarzowe,
Jakościowo-ilościowe - historia żywienia, bieżącego notowania
Sposób żywienia - ile, czego, jak często i w jakiej formie człowiek spożywa w ujęciu dziennym, tygodniowym, miesięcznym.
18.Metody oceny stanu odżywienia dzielą się na:
*medyczne - oględziny ogólnolekarskie: wzrost, wygląd włosów, oczu, skóry;
- badania antropometryczne: - przyjmujemy, że żywienie ma głównie wpływ na rozwój organizmu(masa ciała, tkanka tłuszczowa, kościec,)
- pomiary, ocena dojrzewania organizmu,(zęby, organy płciowe, kościec,)
*biochemiczne - testy labolatoryjne krwi, moczu, mleku kobiecym.
*kliniczne - testy kliniczne, funkcjonalne,
19.Składowe oceny żywienia to: spożycie żywności, stan odżywienia, sposób żywienia, zdrowie,
20.Wymień czynniki wpływające na powstawanie niedoborów pokarmowych.
Zewnątrzpochodne - gospodarka społeczna, chemiczno fizyczne(np. promieniowanie), mechaniczne(urazy, złe uzębienie), toksyczne, żywieniowo - żywnościowe,
Wewnątrzpochodne - trawienne(zaburzenia powodują upośledzenie metabolizmu), metaboliczne(zaburzenia), patologiczne( związane z procesami chorobowymi), funkcjonalne(wysiłek fizyczny, stany fizjologiczne)
21.Wady w żywieniu mogą powstawać wskutek:
Niedobór lub nadmiar ilościowy - prowadzi do niedożywienia lub nadwagi, niedobór jakościowy - związany z brakiem określonych składników pokarmowych w żywności, brak przez długi czas prowadzi do schorzeń(np. krzywica, gnilec, wole) niewłaściwy stosunek składników odżywczych - może być wynikiem obecności substancji antyodżywczych w pożywieniu, może prowadzić do zaburzeń np. nadciśnienie, próchnica, osteoporoza, nieodpowiedni tryb życia - pojadanie, zbyt długie przerwy między posiłkami, wady pierwotne - związane z nieodpowiednim spożyciem, wady wtórne - konsekwencje złego odżywiania(zaburzenia w funkcjonowaniu organizmu).