Wykład. Kategorie ( formy) działań w pedagogice społecznej

1. Profilaktyka

- Profilaktyka w najogólniejszym znaczeniu oznacza „ogół działań zapobiegających niepożądanym zjawiskom w rozwoju i zachowaniu się ludzi” ( Okoń, 1992, s.166).

- W pedagogice społecznej przez profilaktykę rozumie się działalność polegającą na neutralizowaniu wpływu czynników powodujących potencjalne zagrożenie rozwoju biologicznego, społecznego i kulturalnego. Działalność ta opiera się na ujawnianiu sytuacji i negatywnych uwarunkowań zaburzających rozwój, jak i tych elementów środowiska, które obecnie jeszcze nie wywołują zagrożenia, ale w przyszłości mogą zaburzyć pomyślny przebieg rozwoju jednostki lub środowiska życia.

- Wyodrębnia się trzy poziomy działań profilaktycznych:

1. poziom uprzedzający, zbliżony do pomocy wspierającej pomyślny rozwój, zachodzący wówczas, gdy nie występują jeszcze nawet zwiastuny zagrożenia;

2. poziom hamowania najdrobniejszych symptomów zagrożenia, kierowany do osób i środowisk zagrożonych, grup tzw. wysokiego ryzyka społecznego;

3. poziom interwencji, działań naprawczych

i uzupełniających, którego celem jest niedopuszczanie do pogłębiania się sytuacji trudnych.

2. Pomoc według H. Radlińskiej stanowią działania mające wspierać pomyślny rozwój zarówno osób z jakichś względów zagrożonych , jak i wszystkich członków społeczności.

W pomocy występuje świadome uczestnictwo i współpraca pomagających i korzystających z pomocy w pełni za siebie odpowiedzialnych.

3. Ratownictwo stanowi pomoc doraźną, świadczoną pospiesznie w chwilach klęski, żywiołu, nagłego nieszczęścia. Ratownik jest najczęściej specjalistą, który „ zarządza” określonymi działaniami. „Ratowany” zdaje się na jego polecenia, czasem nawet nie jest świadomy zdarzeń i nie umie lub nie może współdziałać z ratownikiem. Ratownictwo staje się często etapem wstępnym, wprowadzającym do zorganizowanych działań opiekuńczych.

4. H. Radlińska opisuje opiekę jako formę działań świadczonych we wszystkich sytuacjach życiowych, w których ludzie dotknięci niekorzystnym układem wydarzeń losowych nie potrafią lub nie dysponują wystarczającymi siłami do przezwyciężenia zaistniałych trudności. Opieka jest działalnością zindywidualizowaną i opiera się na dokładnej diagnozie potrzeb. Jest też formą zawierającą w sobie elementy zależności podopiecznego od opiekuna. W relacjach tego typu opiekun przejmuje w jakimś stopniu odpowiedzialność za losy drugiego człowieka.

5. Kompensacja społeczna oznacza celowe wyrównywanie braków, uzupełnianie lub zastępowanie niepomyślnych składników sytuacji osobistej czy grupowej, stwarzanie warunków życia uznawanych za normalne ( H. Radlińska).

Teksty źródłowe: E. Marynowicz- Hetka,Pedagogika społeczna. Podręcznik akademicki, tom 1, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2006

Pedagogika społeczna, pod red. T. Pilcha i I. Lepalczyk, Wyd. „Żak”, Warszawa 1995

4

---