Finanse - to ogół zjawisk pieniężnych powstających w związku z działalnością gospodarczą i społeczną człowieka.
Gospodarka finansowa- wszystkie formy działania w dziedzinie zjawisk pieniężnych związane zgromadzeniem, podziałem i wykorzystaniem zasobów pieniężnych.
Nauka o finansach - nauka o zjawiskach i procesach pieniężnych, jakie
zachodzą w gospodarce.
Polityka finansowa- wybór celów gospodarki finansowej podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą lub innego podmiotu oraz sposobów i metod ich osiągania.
Polityka finansowa państwa- działania państwa, których celem jest tworzenie optymalnych warunków funkcjonowania społeczeństwa. Te działania są realizowane w ramach polityki gospodarczej państwa i są podejmowane w celu:
stymulowania rozwoju gospodarki,
zwiększania poziomu zatrudnienia,
zaspokojenia bezpieczeństwa wewnętrznego i zewnętrznego,
realizacji potrzeb w dziedzinie konsumpcji zbiorowej
zapewnienia minimum egzystencji i realizacji innych zadań.
System finansowy państwa - mechanizm tworzenia i przepływu siły nabywczej. Zarządzanie finansami - proces decyzyjny. Ogół decyzji związanych z pozyskiwaniem środków finansowych oraz ich wykorzystaniem. Decyzje te dotyczą poziomu zapotrzebowania na dodatkowe środki, źródła kapitału, dawcy kapitału, terminu, na jaki zostanie on pozyskany oraz sposobu angażowania tych środków w finansowe lub rzeczowe składniki majątku. Arbitraż - jednoczesne kupno i sprzedaż instrumentów finansowych na różnych rynkach, co przy różnej cenie instrumentów finansowych notowanych na różnych rynkach pozwala na osiągnięcie zysku.
Dyskonto papierów wartościowych - różnica pomiędzy ceną nominalną papieru wartościowego a ceną, po której został sprzedany inwestorowi. Stanowi wynagrodzenie dla inwestora. Im wyższy poziom dyskonta tym rentowność inwestycji jest wyższa. Hedging - działania polegające na wykorzystaniu instrumentów finansowych w celu zabezpieczenia przed niekorzystnymi zmianami cen aktywów bazowych. Rynek finansowy - ogół transakcji, których przedmiotem są instrumenty finansowe. Papier wartościowy - dokument stwierdzający istnienie określonych praw majątkowych, jakie przysługują jego właścicielowi.
Płynność instrumentu finansowego - czas, jaki jest potrzebny do zamiany instrumentu finansowego na gotówkę. Rynek pierwotny - pierwsza transakcja instrumentem finansowym. Rynek wtórny - wszystkie transakcje instrumentem finansowym, poza pierwszą, która dokonywana jest na rynku pierwotnym. Spekulacja - zarabianie na zmianach cen instrumentów finansowych.
Transakcja natychmiastowa - transakcja, w której kurs kupna ustala się w momencie jej zawarcia, i jednocześnie następuje dostawa przedmiotu transakcji. Transakcja terminowa - transakcja, w której kurs kupna ustala się w momencie jej zawarcia, natomiast dostawa przedmiotu transakcji następuje w określonym momencie w przyszłości.
Bank - jednostka organizacyjna posiadająca osobowość prawną, samodzielna i samofinansująca się, prowadząca działalność w zakresie, co najmniej jednej czynności zastrzeżonej wyłącznie dla banków. Bank centralny - instytucja państwowa, której zostało powierzone zadanie emisji pieniądza oraz prowadzenie polityki pieniężnej kraju; jego najważniejszym zadaniem jest dbałość o wartość
pieniądza narodowego i utrzymanie stabilnego poziomu cen. Bank komercyjny - bank, który nie jest bankiem centralnym. Działa według komercyjnych zasad. Celem jego działalności jest osiąganie jak najwyższego zysku. Baza monetarna - gotówka i wkłady na żądanie banków komercyjnych w banku centralnym. Kredyt- przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Operacje REPO - operacje polegające na tym, że bank centralny kupuje od banków komercyjnych papiery wartościowe pod warunkiem, że banki odkupią je w wyznaczonym czasie i po określonej cenie. Wpływają na zwiększenie płynności systemu bankowego. Operacje Reverse REPO- operacje polegające na sprzedaży przez bank centralny bankom komercyjnym papierów wartościowych pod warunkiem, że banki te w wyznaczonym czasie odsprzedadzą je bankowi centralnemu po określonej cenie. Wpływają na zmniejszenie płynności systemu bankowego. Pożyczka - forma zobowiązania. Przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Pieniądz - powszechnie przyjmowany środek regulowania wszelkiego rodzaju zobowiązań. Polityka monetarna- polityka, której przedmiotem jest kształtowanie zjawisk finansowych w gospodarce kraju. Głównym kierunkiem oddziaływania polityki monetarnej są wielkość oraz zmiany podaży i popytu na pieniądz. System bankowy - obejmuje całokształt instytucji bankowych, a także normy określające wzajemne powiązania i stosunki z otoczeniem. Analiza finansowa - narzędzie oceny kondycji finansowej przedsiębiorstwa. Jej przedmiotem są: efekty działalności gospodarczej, których odzwierciedleniem jest wynik finansowy oraz stan majątkowy i finansowy firmy. Dyskontowanie - matematyczna metoda pozwalająca na ustalenie wartości bieżącej pewnej kwoty przy znajomości jej wartości przyszłej. EBIT - zysk operacyjny przed spłatą odsetek i przez opodatkowaniem; wykorzystywany do oceny efektu dźwigni finansowej. Finanse przedsiębiorstw- zjawiska i procesy finansowe zachodzące w przedsiębiorstwach. Gospodarka finansowa przedsiębiorstwa - operacje związane z gromadzeniem, podziałem i wykorzystywaniem zasobów finansowych w związku z realizacją celów firm. Jest to pojęcie szersze od pojęcia zarządzania finansami przedsiębiorstwa. Kapitał obrotowy (pracujący) - różnica między wartością majątku obrotowego krótkoterminowego a zobowiązaniami bieżącymi. Odzwierciedla poziom płynności środków zgromadzonych w przedsiębiorstwie. Wyższy poziom kapitału pracującego oznacza wyższą płynność. Kapitał przedsiębiorstwa - ogół zaangażowanych w przedsiębiorstwo wewnętrznych i zewnętrznych, materialnych i niematerialnych, oraz własnych i obcych, a także terminowych i nieterminowych zasobów. Koszt alternatywny - koszt utraconych korzyści. Korzyści, jakie nie zostaną osiągnięte, jeżeli jednostka powstrzyma się od pewnego przedsięwzięcia. Koszt kapitału - relacja dochodu oczekiwanego przez dawców kapitału do wartości tego kapitału. Koszt kapitału jest również stopą procentową wykorzystywaną do dyskontowania przepływów pieniężnych realizowanych z tytułu inwestycji. Najczęściej jest on ustalany jako średnia ważona kosztów kapitałów cząstkowych wchodzących w skład łącznej kwoty kapitału. Nauka o finansach przedsiębiorstw - nauka o źródłach i formach kapitału wykorzystywanego do finansowania działalności podmiotów gospodarczych, o zasadach pozyskiwania kapitału, o jego optymalnej strukturze i kosztach, a także o metodach angażowania środków finansowych w składniki majątku dla realizacji celów przedsiębiorstwa. Oprocentowanie - matematyczna metoda pozwalająca na ustalenie wartości przyszłej pewnej kwoty przy znajomości jej wartości bieżącej. Płynność przedsiębiorstwa- zdolność do bieżącego regulowania zobowiązań. Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa - działania polegające na przygotowaniu decyzji o źródłach i sposobach pozyskania kapitału oraz o celach i metodach jego wykorzystania. Decyzje te mają dwojaki charakter: operacyjny i strategiczny. Decyzje operacyjne są związane z bieżącym funkcjonowaniem firmy i dotyczą głównie płynności firmy. Decyzje strategiczne dotyczą przyszłości firmy i są związane z generowaniem wyniku finansowego. Obejmują decyzje o pozyskaniu kapitału i jego wykorzystaniu.
Budżet gospodarstwa domowego - bieżące zasoby finansowe gospodarstwa domowego podlegające rozdysponowaniu na potrzeby bieżące oraz oszczędności, czyli na utrzymanie gospodarstwa domowego. Gospodarstwo domowe - jednoosobowy lub wieloosobowy zespól osób spokrewnionych lub nie, które wspólnie się utrzymują i podejmują decyzje o zagospodarowaniu całości lub części środków wniesionych do budżetu gospodarstwa domowego.
Konsumpcja - wydatki poniesione w celu bieżącego zaspokojenia potrzeb. Homo oeconomicus - człowiek podejmujący racjonalne decyzje, czyli taki, który prawidłowo szacuje prawdopodobieństwo zdarzeń w przyszłości, podejmuje decyzje, które są zgodne z jego oczekiwaniami i stosuje je konsekwentnie. Ograniczenia budżetowe - ograniczoność zasobów finansowych, które mogą być wykorzystane do zaspokojenia potrzeb gospodarstw domowych. Oszczędności gospodarstw domowych - część dochodu, która nie jest przeznaczona do spożycia. Może mieć formę gotówki, instrumentów finansowych lub rzeczowych instrumentów oszczędzania. Oszczędzanie - proces rezygnacji z bieżącej konsumpcji na rzecz konsumpcji przyszłej. Utrzymanie gospodarstwa domowego - łączenie części lub całości dochodów gospodarstwa domowego, jego wydatków oraz majątku. Ryzyko - prawdopodobieństwo zaistnienia określonego zdarzenia. Zarządzanie majątkiem gospodarstw domowych - ogół decyzji związanych z wyborem formy gromadzenia i przechowywania majątku, który przybiera formę majątku rzeczowego i majątku finansowego.Budżet państwa - plan finansowy dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów władz publicznych w roku budżetowym, uchwalany w formie ustawy budżetowej. Finanse publiczne - zjawiska i procesy pieniężne podmiotów publiczno - prawnych, których przedmiotem jest gromadzenie i wydatkowanie środków publicznych umożliwiających funkcjonowanie państwa i wypełnianie jego zadań. Fundusz celowy - wyodrębniony z budżetu prawnie i organizacyjnie, zasób środków publicznych, pochodzących z określonego źródła i przeznaczanych na określony cel publiczny. Klasyfikacja budżetowa - sposób uporządkowania i prezentacji strumieni środków publicznych (dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów). Podziałkami klasyfikacji budżetowej stosowanej w odniesieniu do środków publicznych w Polsce są działy, rozdziały, paragrafy i części (tylko w odniesieniu do budżetu państwa). Państwowy dług publiczny - suma zobowiązań podmiotów sektora finansów publicznych z tytułu zaciągniętych kredytów, pożyczek i emisji papierów wartościowych. Procedura budżetowa - ogół działań związanych z opracowaniem projektu budżetu, jego uchwaleniem, realizacją oraz sprawozdawczością i kontrolą. Saldo budżetowe - różnica pomiędzy dochodami, a wydatkami budżetu w okresie roku budżetowego. Dodatnie saldo to nadwyżka budżetowa, ujemne saldo to deficyt budżetowy. Sektor finansów publicznych - część systemu finansowego państwa; obejmuje pomioty powołane do realizacji publicznych zadań przy wykorzystaniu środków publicznych..Środki publiczne - są to zasoby finansowe, które są przeznaczane na realizację zadań publicznych.Podatek - danina publiczna o charakterze pieniężnym, przymusowym, bezzwrotnym, nieekwiwalentnym, ogólnym pobieraną na podstawie przepisów prawa przez państwo lub inny związek publiczno-prawny w celu zgromadzenia środków publicznych. Podatek bezpośredni - - kategoria podatku, którego wysokość jest bezpośrednio zależna od poziomu dochodu lub wartości majątku podatnika. Jego cechą jest nieprzerzucalność, a przedmiotem opodatkowania jest dochód lub majątek. Podatek pośredni - kategoria podatku, którego wysokość nie jest bezpośrednio zależna od poziomu dochodu lub wartości majątku podatnika. Jego cechą jest przerzucalność, a przedmiotem opodatkowania jest konsumpcja. Podmiot podatku - to strona stosunku fiskalnego. Podmiotem uprawnionym jest ustawodawca, podmiotem zobowiązanym jest podmiot określony w ustawie podatkowej, będący podatnikiem, płatnikiem lub inkasentem podatkowym. Podstawa opodatkowania - wartościowo lub jednostkowo ujęty przedmiot podatku.Przedmiot podatku - określona sytuacja, faktyczna lub prawna w związku z zaistnieniem, której na mocy przepisu podatkowego u podatnika powstaje obowiązek podatkowy Samoopodatkowanie mieszkańców - danina, jaką społeczność lokalna może sama na siebie nałożyć. Stawka podatkowa - relacja kwoty podatku do podstawy wymiaru. Może mieć charakter procentowy, kwotowy lub ułamkowy. System podatkowy państwa- to ogół obowiązujących w danym państwie i danym czasie podatków, będący jednolitą wewnętrznie oraz zgodną prawnie i ekonomicznie całością. Technika podatkowa (konstrukcja prawna podatku) - elementy składające się na budowę podatku. Do najistotniejszych należy: przedmiot, podmiot, podstawa opodatkowania i stawka.
Zasady podatkowe - postulaty nauki, określające warunki, jakim powinien odpowiadać poprawnie zbudowany system podatkowy i poszczególne podatki[.Zdolność podatkowa (płatnicza) - granica, której obciążenie podatkowe nie powinno przekraczać. To zdolność podatnika do poniesienia takiego ciężaru podatkowego, który zasadniczo nie zmieni jego sytuacji ekonomicznej. Dewiza - zagraniczne środki płatnicze, będące krótkoterminowymi należnościami, używane do natychmiastowej zapłaty w obrocie międzynarodowym. Kurs waluty - cena waluty jednego kraju wyrażona w walucie innego kraju. Międzynarodowe stosunki finansowe - finansowe powiązania pomiędzy przedsiębiorstwami, krajami i grupami krajów występujące w skali międzynarodowej. Międzynarodowy system finansowy - instytucje oraz instrumenty, rynki finansowe i zasady służące budowie zaufania pomiędzy eksporterami, a importerami kapitału, oraz umożliwiające alokację nadwyżek środków
finansowych w sposób, który pozwala na zachowanie jego spójności. Nierezydent danego kraju - osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę poza granicami danego kraju. System walutowy - zbiór zasad, instrumentów i instytucji umożliwiających dokonywanie płatności w skali międzynarodowej Transgraniczna konkurencja - wzorce liberalizacji rynku finansowego. Waluta - jednostki pieniężne oficjalnie obowiązujące w danym państwie, mające moc zwalniania od zobowiązań pieniężnych. RYNEK WALUTOWY- transakcje, których przedmiotem są waluty dwóch różnych państw, istotą tych transakcji jest kupno waluty jednego państwa za walutę drugiego FUNKCJE RYNKU WALUTOWEGO dostarcza instrumentów ochrony przed ryzykiem kursowym, umożliwia spekulację, , rynek umożliwia porównywalność cen w dwu krajach, dokonywanie transferu siły nabywczej pomiędzy krajami, powiązanie z międzynarodowym rynkiem walutowym, pozwala na realizację krajowej polityki pieniężnej, rozwój handlu międzynarodowego,
UCZESTNICY RYNKU WALUTOWEGO
bank centralny, banki komercyjne,
instytucje finansowe, brokerzy,
przedsiębiorstwa, osoby fizyczne,
INSTRUMENTY RYNKU WALUTOWEG: transakcje natychmiastowe, kontrakty forwards, kontrakty futures, swapy walutowe,
CECHY RYNKU WALUTOWEGO: wysoki poziom płynności instrumentów,
wysoka koncentracja geograficzna (Wielka Brytania, USA, Japonia, Singapur, Niemcy, Hankong, Australia, Francja, Kanada),
największy udział w obrotach na rynku światowym ma wymiana euro / dolar, dolar / jen, dolar / inne waluty, dolar / funt, ogromna skala transakcji spekulacyjnych,