WPŁYW WSPÓLNEGO JONU NA STOPIEŃ DYSOCJACJI SŁABEGO ELEKTROLITU

ĆW.21.

Cel ćwiczenia

Kwas octowy, CH₃COOH jest słabym elektrolitem i w minimalnym stopniu dysocjuje z utworzeniem jonów octanowych, CH₃COO^- oraz jonów wodorowych, H⁺. Stopień dysocjacji można łatwo wyznaczyć znając początkowe stężenie roztworu kwasu i jego pH. Stopień dysocjacji kwasu wzrasta, jeśli roztwór się rozcieńcza.

Celem tego ćwiczenia jest określenie, czy stopień dysocjacji kwasu zmieni się, jeśli do roztworu kwasu dodamy roztwór jego soli - octanu sodu, CH₃COONa, zawierający taki sam anion - CH₃COO^-, czyli tzw. jon wspólny.

Odczynniki:

► 0,1 M kwas octowy, CH₃COOH

► 0,1 M octan sodu, CH₃COONa

Sprzęt laboratoryjny

► zlewka o pojemności 50 cm³

► cylinder miarowy o pojemności 25 cm³

► bagietka szklana

► pH-metr

Wykonanie ćwiczenia:

• Do zlewki wlej 20 cm³ 0,1 M roztworu kwasu octowego, CH₃COOH i zmierz jego pH.

• Następnie do tej samej zlewki dodaj 20 cm³ 0,1 M roztworu octanu sodu, CH₃COONa, zawartość zlewki wymieszaj bagietką i zmierz pH tego roztworu.

Obliczenia:

Na podstawie uzyskanych wyników obliczyć stopień dysocjacji kwasu octowego w obu roztworach. Skorzystaj z zależności:

[H₃O⁺] = 10^-pH

Pamiętaj, że w przypadku drugiego pomiaru, roztwór kwasu octowego został dwukrotnie rozcieńczony roztworem octanu sodu w stosunku do roztworu wyjściowego

Wyniki:

Roztwór	Stężenie CH3COOH [mol/dm^3]	pH	[H3O^+]	α
CH3COOH
CH3COOH + CH3COONa

Dyskusja:

1. Jakie wielkości określają moc kwasu?

2. Porównaj wartość stopnia dysocjacji kwasu octowego w roztworze wodnym i w mieszaninie z octanem sodu. Korzystając z reguły przekory Le Chatelier-Browna, wyjaśnij zmianę stopnia dysocjacji kwasu po dodaniu roztworu jego soli.

3. Czy zmieniła się wartość stałej dysocjacji kwasu?

4. Czy w ten sam sposób można wpłynąć na stopień dysocjacji kwasu solnego poprzez dodatek jego soli, np. chlorku sodu?

5. Biorąc pod uwagę stężenie molowe jonów wodorowych oraz stężenie molowe kwasu octowego w roztworze, spróbuj zdefiniować kwasowość ogólną i kwasowość aktywną roztworu kwasu octowego. Kiedy wartości te są równe?

---