PSYCHOLOGIA = naukowe studium ludzkiego zachowania. Naukowymi metodami zmierza do wyjaśnienia: w jaki sposób ludzie się zachowują, co wpływa na te zachowania, w jaki sposób doświadczają otaczającego świata

HISTORIA: do XIX istniała jako filozofia, a nie nauka, zajmowała się bytem lub Bogiem i jego naturą, kiedy zaczęła się zajmować poznaniem (epistemologia) - psychologia mogła zaistnieć

jako nauka zajmująca się człowiekiem - podmiotem, który poznaje

1879 r. - Władze uczelni uznają gabinet Wilhelma Wundta za oficjalną placówkę uniwersytecką

Psychologia stosowana -wykorzystywanie wyników badań do podniesienia jakości ludzkiego życia

P. kliniczna - zajmuje się zaburzeniami w regulacji stosunków człowieka z jego otoczeniem, profilaktyka, diagnostyka i terapia zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania

KONCEPCJE PSYCHOLOGICZNE:

BEHAWIORYZM - tzw. psychologia S-R (psychologia bodźca i reakcji), kierunek psychologiczny, który rozwinął się w XX wieku, przede wszystkim w USA. Twórca John B. Watson, który w 1913 r - dzieło, pt. „ Psychologia z punktu widzenia behawiorysty”. Iwan Pawłow - proces uczenia się.

Założenia behawioryzmu:

• nie neguje występowania zjawisk psychicznych - to swoiste, uboczne, efekty działania mózgu, których nie da się zbadać

• jeśli psychologia =rzetelną nauka, musi się ograniczyć do mierzalnych, jasno zdefiniowanych eksperymentów, w których ludzi poddaje się działaniu określonych bodźców i obserwuje się ich określone reakcje na te bodźce.

Warunkowanie klasyczne (I.Pawłow)- polega na wytworzeniu reakcji specyficznej, która powstaje wskutek działania bodźca obojętnego(światło, dźwiek) biologicznie dzięki wielokrotnemu łączeniu go z bodźcem nieobojętnym. Szereg powtórzeń tej sytuacji powodował, że pies reagował wydzielaniem śliny również w sytuacji działania wyłącznie bodźca warunkowego,

Skinner-twórca teorii uczenia się

• Cokolwiek się dzieje w człowieku to efekt sił działających na niego z zewnątrz.

• Metody manipulacji mogą kształtować ludzkie zachowania i reakcje.

• Wzmocnienia to bodźce moralne lub materialne znajdujące się w środowisku.

• Czynnik wzmacniający zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia reakcji.

WZMOCNIENIA:

Wzmocnienie pozytywne-każdy efekt będący wynikiem reakcji (zachowania) organizmu, który

powoduje że dana reakcja (zachowanie) będzie występować w przyszłości częściej niż do tej pory.

Nie jest synonimem nagrody; jednak nagroda jest przykładem wzmocnienia pozytywnego.

Wzmocnienie negatywne-oznacza sytuację w której po bodźcu warunkowym nie pojawia się

stosowane dotychczas wzmocnienie pozytywne. Rodzajem jest kara.

Warunkowanie instrumentalne (sprawcze) - organizm uczy się tego, że osiągnięcie (lub uniknięcie) bodźca jest możliwe dopiero po wykonaniu pewnej określonej reakcji. Kontrola zachowania dzięki manipulowaniu nagrodami i karami jest możliwa poprzez warunkowanie instrumentalne. Bodźce, które początkowo nie funkcjonowały jako czynniki wzmacniające, mogą się nimi stać.

Eksperymenty na zwierzętach: 1obserwacje jak zwierzęta uczą się wydostawać z zamkniętej skrzynki by dostać pokarm, 2zwierzęta uczą się stopniowo, metodą prób i błędów. Początkowo zwierzęta potrzebowały dużo czasu by wydostać się z klatki, jednak po kilku udanych próbach czas potrzebny na wydostanie się uległ skróceniu.

Edward Thorndike = "prawo efektu" - w sytuacji bodźcowej, wystąpią pozytywne konsekwencje reakcji, reakcja ta będzie powtarzana; jeśli jednak konsekwencje będą negatywne wystąpi tendencja do zaniechania reakcji.

RÓŻNICE między w. klasycznym a w.instrumentalnym: dzięki w. klasycznemu uczymy się tego, co z czym współwystępuje, dzięki w. instrumentalnemu natomiast tego, co zrobić aby uzyskać zamierzony efekt.

Konsekwencje kar: Generalizacja zachowania, Zaburzenia emocjonalne, Unikanie źródła karania, Dostarczenie negatywnych wzorców

KONCEPCJA PSYCHODYNAMICZNA; Psychoanaliza Zygmunta Freuda

MODELE OSOBOWOŚCI:

1. TOPOGRAFICZNY świadomość, podświadomość, nieświadomość

2. STRUKTURALNY-id (zasada przyjemności, najbardziej niedojrzała część), ego (zasada rzeczywistości, f. radzenia sobie z rzeczywistością, spełnia potrzeby uświadomione), superego (zasada moralności, sumienie tworzy się w wyniku kontaktu, życia w społeczności)

Konflikt - id, ego i superego pozostają w nieustannym konflikcie, bo konfliktowe są ich motywy i cele

gdy nasze potrzeby nie mogą zostać zaspokojone powstaje konflikt. Konflikt toczący się „wewnątrz” osobowości wywołuje lęk.

Jeśli człowiek nie umie rozwiązać konfliktu stosuje się pewne mechanizmy obronne, których zbiór

tworzy system obronny „ja”.

MECHANIZMY OBRONNE są wytworem EGO i są całkowicie nieświadome, powinny pomagać czasowo: Wyparcie; Zaprzeczenie; Reakcja upozorowana; Projekcja; Przemieszczenie; Sublimacja; Izolacja; Racjonalizacja; Anulowanie; Regresja; Identyfikacja z agresorem

LĘK- brak bezpośredniego zagrożenia, na skutek myśli, wyobrażeń o danej sytuacji

STRACH - powstaje w chwili bezpośredniego zagrożenia, na skutek przyczyn znajdujących się w środowisku fizycznym lub społecznym.

Normalna reakcja -> ucieczka przed obiektem zagrożenia lub atakowanie jego źródła

Lęk obiektywny - powstaje w wyniku niebezpieczeństwa lub zagrożenia w otoczeniu zewnętrznym. Ego w wyniku doświadczenia uczy się unikania zagrażających sytuacji lub uczuć.

Lęk neurotyczny - rodzi się z opozycji celów id i ego. Rodzaje:lęk nieokreślony - stała obawa, że przydarzy się coś strasznego, fobia - intensywny, irracjonalny strach, reakcja paniki

Lęk moralny (przeżywany jako wstyd lub poczucie winy) - rezultat konfliktu między impulsami id a

superego

KONCEPCJA HUMANISTYCZNA=Psychologia „ja” - tzw. trzecia siła w psychologii

zerwanie z jednowymiarowym portretem człowieka proponowanym przez behawiorystów oraz

portretem człowieka kierowanego przez nieświadomość jaki proponował Freud

Założenia psychologii humanistycznej:

1. Człowiek= Ja + Organizm

2.Rozwój to podstawowa właściwość natury ludzkiej uwarunkowany przez czynniki wewnętrzne  siły decydujące o jego przebiegu tkwią w człowieku, a nie poza nim.(zablokowany rozwój - choroba)

3. samorealizacja jest siłą napędową życia - podstawowa siła motywacyjna to dążenie do samorealizacji decyduje o działaniu człowieka

4. Człowiek z natury jest dobry, a jego dążenia są konstruktywne i pozytywne

5. Tu i teraz-ludzkie zachowanie jest uwarunkowane przez TERAŹNIEJSZOŚĆ, przez aktualne przeżycia i doświadczenia

Carl Rogers = Jedynym motywem działania człowieka jest tendencja do samorealizacji.

Tendencja do samorealizacji (self-actualizing tendency) - dążenie do rozwijania własnych zdolności i możliwości w sposób który służy zarówno zachowaniu, jak i ulepszeniu organizmu

Wartościowanie organizmalne - organizm sam „wie” co jest dla niego dobre (służy samorealizacji), a co jest złe (zagraża samorealizacji)

Psychoterapia według Rogers'a ->Postawa psychoterapeuty:

• Kongruencja - zachowanie terapeuty zgodne z jego prawdziwymi przekonaniami, szczerość

• Akceptacja - bezwarunkowa akceptacja pacjenta

• Empatia - „wczuwanie się” w świat pacjenta

Teoria Abrahama Maslowa

• Potrzeba - podstawowe pojęcie w teorii

• Stałość przejawiania się u różnych jednostek

• szczególne znaczenie dla funkcjonowania ->niezaspokojenie prowadzi do patologii

• wrodzone, a sposób przejawiania się uwarunkowany kulturowo

• Ułożone w naturalną hierarchię: od potrzeb o większym znaczeniu biol., do „wyższych” -specyficznie ludzkich

• Potrzeby niższe ->większa siła motywacyjna

• Potrzeby wyższego rzędu -> gdy nie są „zagłuszane” przez niższego rzędu

Hierarchia potrzeb wg Abrahama Maslowa

1. Fizjologiczne - jedzenie, woda, tlen, potrzeby seksualne, brak napięcia, sen - gdy nie są zaspokojone, dominują nad wszystkimi innymi potrzebami, wypierają je na dalszy plan i decydują o przebiegu zachowania człowieka

2. Bezpieczeństwa - zależność, opieka i oparcie, protekcja, wygoda, spokój, wolność od strachu -pobudzają do działania, zapewniając nienaruszalność, ujawniają się gdy dotychczasowe nawyki okazują się mało przydatne

3. Przynależności i miłości - chęć bycia kochanym i akceptowanym - potrzeby te występują w usiłowaniach przezwyciężenia osamotnienia, eliminacji i obcości, tendencji do nawiązywania bliskich intymnych stosunków, uczestnictwa w życiu grupy

4. Potrzeby szacunku i uznania - zaufanie do siebie, poczucie własnej wartości, kompetencja,

poważanie - potrzeby uznania i prestiżu we własnych oczach i w oczach innych ludzi: pragnienie potęgi, wyczynu i wolności, respektu i uznania ze strony innych ludzi, dobrego statusu społecznego, sławy, dominacji, zwracania na siebie uwagi

5. Potrzeby samorealizacji - posiadania celów, spełniania swojego potencjału - wyrażają się w dążeniu człowieka do rozwoju swoich możliwości; stanowią środek do zaspokojenia potrzeb fizjologicznych lub reakcje kompensujące niezaspokojenie innych potrzeb:

• potrzeby estetyczne (potrzeba harmonii i piękna)

• potrzeby poznawcze (potrzeby wiedzy, rozumienia, nowości)

6. Potrzeby transcendencji - przeżywania szczytowego doświadczenia, czasem określane jako

"potrzeby duchowe„

Koncepcja poznawcza -„ człowiek nie jest całkowicie sterowany przez środowisko zewnętrzne, ani nie jest zależny od sił popędowych, ale raczej jest samodzielnym podmiotem, który samodzielnie i celowo działa.”

KONCEPCJA POZNAWCZA:
- to portrety funkcjonowania człowieka
- człowiek to samodzielny podmiot, osoba, która decyduje o własnym losie 
- człowiek za pomocą jezyka przekazuje informacje i nadaje im pewną wartość
- portret poznawczy wskazuje jak zmieniać myślenie i działanie człowieka
- podstawową metodą modyfikacji jest celowe wychowanie i autokreacja
- umysł to układ poznawczy, system reproduktywno generatywny
- nauka poznawcza - badanie systemów poznawczych
- ruchy umysłowe - kulturowe - system ogólnych ideii oraz wizji, które wychodzą poza granice nauki

STRUKTURY POZNAWCZE: źródło informacji o otoczeniu. Treść informacji bywa różnorodna
- sądy o środowisku naturalnym
- posiadanie pewnej wiedzy o kulturze
- dane o sztuce, mitach, obyczajach, o świecie społecznym
- określona wiedza o sobie
RODZAJE WIEDZY JEDNOSTKI
- wiedza deklaratywna - narracyjna, dane o faktach, sądy, można ją przekazywać słownie
- wiedza proceduralna - operacyjna, sieć danych o metodach, strategiach, wymaga zademonstrowania umiejętności

CHARAKTERYSTYKA SYSTEMU STRUKTUR POZNAWCZYCH 
- z punktu widzenia treści
- z punktu widzenia cech formalnych: złożoność ( określone miejsca w skali ), abstrakcyjność ( konkretność ), system liniowy, system hierarchiczny
- z punktu widzenia otwartości i zamkniętości
- z punktu widzenia aktywności i bierności

Osobowość - to organizacja informacji zakodowanych w pamięci człowieka, to całokształt doświadczenia jednostki.

TEGO NIE MAM

DEPRYWACJA ZMYSŁOWA - zredukowanie dopływu informacji z otoczenia, środowiska naturalnego i społecznego. Pod wpływem izolacji występują zaburzenia w procesie percepcji, pojawiają się zaburzenia emocjonalne
NADMIAR INFORMACJI - stwarza rzeczywiste problemy psychologiczne i społeczne. Powstaje zjawisko przeciążenia informacyjnego. W takich warunkach występują: 
- zjawiska selekcji - asymilacji danych
- filtr informacyjny - związany z koncentracją uwagi. Decyduje o tym jakie dane są przyjmowane a jakie blokowane
- tendencyjna selekcja informacji - niebezpieczne zjawisko. Ludzie poszukują danych, które są zgodne z ich oczekiwaniami i dążeniami
DEFICYT INFORMACJI - w środowisku brak waznych danych. W związku z tym ludzie wykonują czynności eksploracyjne - aktywnie poszukują istotnych wiadomości. 

Uwaga - zdolność do wybiórczego skupiania się na części materiału

sensorycznego, by oddzielić bodźce znaczące dla jednostki od nieistotnych. Funkcje uwagi:

- selekcja informacji

- czujność

- przeszukiwanie

- kontrola czynności jednoczesnych

Cykl percepcyjny Neissera:

Dostępne dane

Schemat poznawczy Eksploracja

- gdybyśmy przyjmowali, iż spostrzeganie jest odpowiedzią na zmiany w otoczeniu, to nasze spostrzeżenia oraz reakcje byłyby zawsze spóźnione w stosunku do tego, co dzieje się w naszym otoczeniu,

- spostrzeganie ma charakter cykliczny, a równoprawnymi częściami cyklu są pobieranie informacji oraz poszukiwanie tych informacji,

- spostrzeganie jest czynnością ciągłą, która nie ma wyraźnie zaznaczonego początku ani końca,

- są jednak takie sytuacje, gdy zapoczątkowuje je: albo odbiór informacji z otoczenia albo schemat lub też procesy eksploracji,

- schematy eksploracyjne mogą mieć bardzo zróżnicowany charakter (pozwalają na wielozmysłowe poznanie przedmiotu, dostarczają informacji ukierunkowujących proces spostrzegania).

TEMPERAMENT - określony sposób funkcjonowanie układu nerwowego, który wyznacza podstawowy charakter reakcji człowieka niezależnie od sytuacji w jakiej się znajduje. Wyznacza siłę, szybkość i czas trwania reakcji. Uwarunkowany genetycznie (50%), prawie niezmieniany.

OSOBOWOŚĆ - zbiór charakterystycznych zachowań, cech, potrzeb, motywów, odczuć dotyczących świata, łącznie ze sposobem w jaki ludzie łącza się z innymi(interakcje międzyludzkie). Kształtuje się pod wpływem doświadczeń, ulega zmianom.

osobowość+czynniki zewn.-> determinuje zachowanie

najmniej zmienne-inteligencja, stabilność, kontrola emocjonalna, ekstrawersja

najbardziej - poglądy polityczne, samoocena

EKSTRAWERSJA -typ osobowości według Eysencka łączy cechy sangwinika i choleryka, tendencja do kierowania swojej percepcji i działań ku otoczeniu, min. towarzyskość, żywość, aktywność, poszukiwanie doznań (tych cech nie ma introwertyk)

INTROWERSJA -łączy cechy flegmatyka i melancholika, tendencja do kierowania swojej percepcji i działań do wewnątrz - na własne myśli i emocje, z jednoczesnym zmniejszonym zainteresowaniem i aktywnością skierowanymi na świat zewnętrzny.

OSOBOWOŚĆ TYPU A - [WZA-osobowość chora somatycznie]Uwikłany w chroniczna walkę o to, by osiągnąć więcej w krótszym czasie. Trzy czynniki: czynnik S(Zycie pod presją czasu), czynnik H(rywalizacja, ambicja), czynnik J(zaangażowanie w pracę, nieustanne działanie). Cechy: szybka mowa, robią dużo na raz, lekki egocentryzm, przerywają innym, odpoczynek=poczucie winy, dużo planują, oceniają się w kategorii liczb, wrogość. Bardziej narażeni na chorobę wieńcową.

OSOBOWOŚĆ TYPU B - [WZB-osobowość zdrowa somatycznie]potrafią się relaksować, skoncentrowani na jakości, a nie na ilości, mniej ambitni, mniej niecierpliwi, lepsze zdrowie, brak wrogości, brak współzawodnictwa, mówią wolno.

9. OSOBOWOŚĆ TYPU C - Osobowość nowotworowa. W związku z chorobą: poczucie bezradności i braku nadziei, agresja skierowana do wewnątrz. Cechy: skłonność do poświęceń, ustępliwość, uprzejmość, bierność w obliczu stresu, nieujawnianie emocji, subiektywna ocena niższa od obiektywnej.

Czynniki: 1.supresja emocji, 2. pasywność w obliczu stresu, 3. unikanie konfliktów, skłonność do poświęceń.

pobudzenie->silna aktywacja osi HPA->brak ujścia->stan permanentnego napięcia-> wzrost stęż. kortyzolu->RAK

10.OSOBOWOŚĆ TYPU D - Osobowość stresowa. Cechy: negatywne stany emocjonalne, zablokowana ekspresja emocji, niski poziom satysfakcji z zycia=wyczerpanie. CHOROBY-niedokrwienna serca, nowotwory, schyłkowa niewydolność nerek, depresja, arytmia. Dwa czynniki: negatywna emocjonalność-tendencja do zamartwiania się, przeżywania negatywnych emocji, negatywny obraz siebie, dużo objawów somatycznych; zahamowanie społeczne-skłonność do hamowania emocji, izolowania od innych, napięcie, zakłopotanie w interakcjach z ludźmi. osoby takie są przygnębione i zalęknione.

11.Cechy osobowości pomocne w radzeniu sobie ze stresem:SAMOOCENA, POCZUCIE KONTROLI-przekonanie jednostki o tym, że potrafi wpływać na swoje zachowanie, POCZUCIE WŁASNEJ SKUTECZNOŚCI- umiejętność generowania odpowiedniej sytuacji aktywność, która prowadzi do zamierzonego celu OPTYMIZM - pozytywny styl wyjaśniania zjawisk: stałość, zasięg, personalizacja PESYMIZM - niekorzystny dla jednostki sposób wyjaśniania zjawisk

TWARDOŚĆ=osobowość odporna na stres; Charakteryzuje ja poczucie zaangażowania, poczucie kontroli, chęć do wyzwań. Mniejsze dolegliwości chorobowe, wyższa jakość zycia, lepsze radzenie sobie z nowymi sytuacjami.

Poczucie zaangażowania- tendencja jednostki do angażowania się we wszelkie wydarzenia,

Poczucie kontroli - poczucie, że można wpływac na przebieg wydarzeń życiowych i otoczenie, Chęć do wyzwań- traktowanie nowych wydarzeń jako źródło rozwoju

12. WSPARCIE SPOŁECZNE - pomoc dostępna jednostce w sytuacjach trudnych. Zachowania pomocne w zaspokajaniu potrzeb w trudnych sytuacjach oferowane przez osoby znaczące i grupy odniesienia danej osoby.

-Emocjonalne; rzeczowe(materialne, finansowe, instrumentalne i informacyjne);

13. Przebieg procesu komunikowania się:

KOMUNIKACJA INTERPERSONALNA - proces, którym ludzie dążą do dzielenia się znaczeniami za pomocą sygnałów

KOMUNIKACJA- proces, w którym osoba sprawia, że pragnienia i wiedza stają się zrozumiałe dla odbiorcy. PODSTAWOWE ZASADY: dotyczy ludzi, polega na dzieleniu się znaczeniem, wiąże się z symbolami PŁASZCZYZNY KOMUNIKACJI: 1)jezyk relacji-stosunek do otoczenia. 2)płaszczyzna rzeczowa-przekaz informacji. 3)język autoprezentacji. 4)Apel- jezyk życzeń-chęć nakłonienia kogoś do zrobienia czegoś dla nas.

SZUM W KOMUNIKACJI- czynnik zniekształcający proces komunikacji. Wyróżniamy:

w kanale komunikacji-środki przekazu, powietrze; wewnętrzny-odbiorca zwraca uwagę na komunikat, świat wewnętrzny; zewnętrzny - dźwięki

KATEGORNIE NIEWERBALNEGO ZACHOWANIA:

aparycja-cechy kierowane i zmienne, makijaż;

kinezyka-widoczne ruchy ciała,postawa,mimika; proksemika - wyraża relacje ciało-przestrzeń, ciało środowisko (trzymanie dystansu); dotyk(hepatyka) - przekaz przez kontakt fizyczny; parajęzyk - sygn głosowe inne niż artykułowana mowa; chronemika - wykorzystanie czasu jako systemu przekazu

REGUŁA MEHRABIANA 55%mowa ciała, 38%styl życia, 7%treść wypowiedzi

STREFY DYSTANSU(odległość, informacja o stosunku miedzy osobami) skrzyżowanie dystansu(zbliżenie się, kontakt), oddalenie się, rytuały przestrzenne(winda, schody), wiejskie i miejskie strefy przestrzenne

do 40cm - strefa intymna; do120cm - strefa osobista; do360cm - strefa socjalna

14. FAD - uzależnienie od facebooka, myślenie online, zaniedbywanie obowiązków, rzeczywistych relacji, ukrywanie liczby godzin spędzonych w sieci, brak zaangażowania w życiu realnym

15. EFEKTYWNE POROZUMIEWANIE: (dobre słuchanie) angażuje umysł słuchacza, proces kierunkowy służy do uzyskania określonych informacji, TECHNIKI: parafrazowanie(Powtarzanie swoimi słowami tego, co powiedział rozmówca. Umiejętność ta wymaga skupienia się na słowach rozmówcy i zrozumienia informacji, którą przekazuje.), potwierdzanie(zainteresowanie), odzwierciedlanie(Polega na odszyfrowaniu komunikatu emocjonalnego, który przesyła rozmówca. Wymaga bardzo uważnego słuchania i empatii wobec mówiącego.), klaryfikacja(precyzowanie pomaga zidentyfikować informacje niekonsekwentne)

16. SOCJOLOGIA -(societas+logos) Nauka o interakcjach-proces komunikacji w wyniku którego ludzie wzajemnie na siebie wpływają. Bada życie społeczne, grup społecznych, społeczeństw, ojciec-> August Comte(chciał badać obserwacja i eksperymentem). Po raz pierwszy użyto - 1837.

Metody badawcze: 1)obserwacja czysta, 2)eksperyment, 3)metoda porównawcza, 4) analiza historyczna, która jest nie tylko metodą, ale i podstawą metodologiczną socjologii jako nauki o prawach struktury i rozwoju ludności.

CZYM SIĘ ZAJMUJE: bada rzeczy w kontekście społecznym, szeroki zakres badań, obserwacja i interpretacja zjawisk społecznych

17) 3 ETAPY ROZWOJU COMTE:
- Teologiczny - myśleniem rządziły idee religijne i wiara, że społeczeństwo jest wyrazem woli Boga
- Metafizyczny - ukształtował się w okresie Renesansu, wiara we wszechmoc sił abstrakcyjnych, tj przyroda; ludzie odeszli od postrzegania, że społeczeństwem rządzą nadnaturalne boskie siły.
- Pozytywny - zapoczątkowany przez odkrycia Kopernika, Galileusza i Newtona, poznawanie praw rządzących społeczeństwem poprzez metody naukowe.

18) SOCJALIZACJA - proces przyswajania przez człowieka wiedzy i umiejętności czyniący go zdolnego do funkcjonowania w społeczeństwie. Drogi: jawna i ukryta, pozytywna i negatywna.

19) RODZAJE / typy STRUKTUR SPOŁECZNYCH:

1. MAKROSTRUKTURY - duże struktury społeczne ( naród, klasy społeczne, zbiorowości terytorialne, wyznaniowe, etniczne itp.)
2. MEZOSTRUKTURY to struktura pośrednia między makro - i mikrostrukturą
3. MIKROSTRUKTURY - to małe struktury społeczne = małe grupy. Zasadniczą cechą mikrostruktur są relacje bezpośrednie ( face - to - face) między jej członkami ( rodzina, grupy rówieśnicze, towarzyskie, pracownicze itp.). Z uwagi na to, że w obrębie mikrostruktur dokonują się procesy socjalizacji, transmisji kulturowej, kontroli społecznej, kształtowania osobowości i wzorców zachowań, zjawiska zachodzące w tej strefie wywierają istotny wpływ na cały system społeczny.

20) GRUPY:

-NIESPOŁECZNA- grupa, w której dwie osoby lub więcej osób znajduje się w tym samym miejscu i w tym samym czasie lecz nie współdziała ze sobą.

-SPOŁECZNA- grupa, w której dwie osoby lub więcej współdziała ze sobą lub współzależy od siebie w tym sensie, że w zaspokajaniu potrzeb i osiągnięciu celów muszą na sobie polegać.

Rodzaje grup społecznych:

1)ze wzg na kryteria przyjec nowych członków

-ekskluzywne/ zamknięte (fundamentalne kryteria)

-inkluzywne /otwarte (kryteria mniej istotne)

2)ze wzg na wielkość:

-małe (członkowie mają bezpośred kontakt)

-duże (brak bezpośredniej komunikacji)

3)ze wzg na formalizacje struktury i stos społecznych:

-formalne

-nieformalne

4)ze wzg na typ więzi społecznej

-podstawowa /pierwotna- duża trwałość, bezpośredniość, zaspokajanie celów członków grupy, rodzina, koledzy

-wtórna - mała trwałośc,formalny i rzeczowy typ więzi, partie polityczne

21) ROLE GRUPOWE I NORMY: styl i wzorzec zachowania przejawianego przez członka danej grupy, wynika z cech osobowości i doświadczeń, są różne role, mogą być formalne i nieformalne, można przyjąć kilka ról na raz, może usprawniać funkcjonowanie grupy i rozwój grupy lub je utrudniać

Role grupowe (nieformalne)

-inicjator

- kontynuator

- poszukujący informacji

- dostarczający informacjikoordynator

-nawigator

- oceniający - podsumowujący

- zachęcający

- harmonizator

- rozładowujący napięcie

- strażnik zasad

- blokujący

- poszukujący uznania

- dominujący

- unikający

Role grupowe wg. Raymonda Mereditha Belbina

8 ról koniecznych do skutecznego działania zespołu:

- lider

- koordynator

- człowiek kontaktów

- pomysłodawca

- analityk

- społecznik

- perfekcjonista

- praktyczny organizator

Fazy rozwoju grupy

- Faza orientacji i formowania grupy

- Faza różnicowania

- Faza spójności

- Faza aktywnej współpracy

- Faza zakończenia ( ewentualnie)

Normy grupowe

Normy grupowe dotyczą pewnego zakresu zachowań i obowiązują one wszystkich członków grupy, bez względu na to, jaką pozycję zajmują oni w grupie. Normy mogą mieć charakter formalny lub nieformalny. Normy formalne są to takie normy, które są zwarte w pewnych dokumentach, na ogól pisanych. Przy normach nieformalnych brak jest dokumentu, w których byłyby one zawarte.

Wpływ społeczny:

świadomy - nieświadomy

pozytywny - negatywny

indywidualny - grupowy

22) Wpływ grupy
Facylitacja społeczna
- napięcie wynikające z obecności innych osób i możliwości oceny naszego działania
- obecność innych podwyższa pobudzenie psychiczne ludzi
- lepsze wykonanie łatwiejszych zadań
- gorsze wykonanie zadań trudniejszych
Próżniactwo społeczne
- uspokojenie wywołane przekonaniem, że przebywanie w grupie utrudnia ocenę indywidualnego działania
- uspokojenie osłabia wykonanie zadań prostych, lecz ułatwia wykonanie zadań trudnych
Williams, Harkins, Latane ( 1981) - rozkrzyczany eksperyment
Jackson, Williams ( 1985) - labirynty
Deindywidualizacja
Rozluźnienie normalnych zachowań u ludzi znajdujących się w tłumie, utrata kontroli nad zachowaniem co prowadzi do wzrostu impulsywności i patologiczności czynników; obecność innych może również doprowadzić do utraty poczucia własnej tożsamości. Zagubienie w tłumie może wyzwalać zachowania, o które nawet siebie nie podejrzewamy.
„W gromadzie ludzi nasila się okrucieństwo, chociaż żadna pojedyncza osoba nie jest okrutna ze swojej natury.” ~ George Savile
Brian Mullen ( 1986): SAMOSĄDY na podstawie analizy 60 samosądów popełnionych w USA w latach 1899 - 1946 im więcej ludzi liczył tłum tym większe wykazywał okrucieństwo. Zamaskowani byli najbardziej agresywni.
Watson (1973) Wojownicy. Gdy ludzie staja się bardziej anonimowi wzrasta prawdopodobieństwo popełnienia przez nich impulsywnych agresywnych, antyspołecznych czynów.
Dodd ( 1985) „Co byś zrobiła gdybyś stała się niewidzialna?”
pytano ludzi co by zrobili gdyby stali się niewidzialni i nie byłoby szans wykrycia ich postępowania ponad połowa wyznała że popełniłaby czyny nielegalne lub dewiacyjne
Zimbardo ( 1970): „Poraziłbyś prądem koleżankę?”
Konformizm -zmiana swojego zachowania w celu dopasowania reakcji, bądź działań własnych do działań innych.
Publiczny konformizm - w kilku badaniach mężczyźni zachowywali się mniej konformistycznie wiedząc że ich oceny będą miały charakter publiczny

Nonkonformizm - postawa krytyczna wobec zasad, zachowań i norm społecznych, grupowych, przeciwstawiająca im własny system wartości.
Antykonformizm - postawa społeczna, która nakazuje kwestionować ogólnie przyjęte reguły i wzory postępowania.
badanie Asch'a - Asch prosił ochotników aby przyjrzeli się trzem liniom (A, B, C) i zadecydowali, do której z nich najbardziej podobny jest odcinek X narysowany obok.

W rzeczywistości odcinki X i C były tej samej długości, a badani nie mieli co do tego żadnych wątpliwości, jeśli siedzieli sami przed ekranem. W takich warunkach 98% badanych udzielała odpowiedzi: "X jest najbardziej podobny do C".

Odpowiedzi badanych dramatycznie zmieniały się, gdy badanie przeprowadzane było grupowo. Asch podstawiał 7 osób, które w przekonaniu rzeczywistej osoby badanej były także ochotnikami, choć naprawdę byli to wynajęci przez Ascha aktorzy. W pierwszych dwóch próbach (z innymi kartami niż ta przedstawiona na rysunku) aktorzy mieli udzielać prawidłowej odpowiedzi. W trzeciej próbie mieli natomiast mówić: "X jest najbardziej podobne do A". W takich warunkach ok. 2/3 rzeczywistych osób badanych (a niekiedy nawet 3/4 w zależności od innych czynników) przynajmniej raz zmieniała zdanie i również twierdziła, że "X jest podobne do A" (badani przechodzili "próby spostrzegania" w grupie kilkakrotnie).

Interpretacja: tylko 25% podtrzymuje swoje zdanie wtedy gdy grupa udziela innej odpowiedzi.

23) Atrybucja=wnioskowanie o cechach i przyczynachproces poznawczy, polega na przypisywaniu danej osobie, lub danemu zachowaniu czynników sprawczych, których nie widzimy a o których wnioskujemy.odnosi się do tego jak ludzie wyjaśniają przyczyny swojego bądź cudzego zachowania. W szczególności wyróżniane są:

*atrybucja zewnętrzna *atrybucja wewnętrzna - zakłada iż przyczyną danego zdarzenia były cechy jego sprawcy (np. zdolności lub ich brak, inteligencja, włożony wysiłek, cechy osobowości)

PODSTAWOWY BŁĄD ATRYBUCJI- skłonność do zbyt czestego używania atrybucji wewnętrznej kosztem zewnętrznej. Należą do niego:

Efekt halo- przypisanie komuś ważnej pozytywnej/negatywnej cechy ), Błąd pierwszego rzutu oka(ocena ludzie na podstawie pierwszego wrażenia-10s, informacje te wydają się ważniejsze), Błąd łagodności(pozytywne oczekiwania co do rozmówcy, deformowanie informacji, ignorowanie wad)

UPRZEDZENIE - wroga, negatywna postawa dotycząca wyróżniającej się grupy ludzie oparta wyłącznie na przynależności ich do tej grupy

STEREOTYP - generalizacja odnosząca się do grupy, w ramach której identyczne charakterystyki zostają przypisane wszystkim jej członkom niezależnie od różnic miedzy nimi.

24) REGUŁA AUTORYTETU - łatwiej zgadzamy się z kims kogo postrzegamy za autorytet. Polega ona na większej skłonności do posłuszeństwa osobom, które uważa się za autorytety. Czasem jednak ulega się jedynie pozorom i atrybutom wysokiego statusu, koncentrując się na pozamerytorycznej wartości przekazu. Ludzie mają bowiem tendencję do zwracania uwagi na to, kto i jak mówi, a mniej zważają na to, co mówi..

EKSPERYMENT MILGRAMA -> rażenie prądem, bo tak kazał ekspert;  Eksperyment badał posłuszeństwo wobec autorytetów, pytanie o przyczyny ślepego posłuszeństwa wobec zbrodniczych rozkazów, które doprowadziły zwyczajnych wydawałoby się ludzi do ludobójstwa np. w obozach koncentracyjnych podczas II wojny światowej.

---