35.Rozwój człowieczeństwa - fundamentalna zasada relacji wychowawczych.
Człowieczeństwo należy do fundamentalnych wartości u człowieka.
Człowieczeństwo tak jak godność przejawia się wg Ossowskiego :
W szacunku do samego siebie
Niechęci wobec postaw poniżej godności oraz wobec dezintegracji moralnej
W zmniejszonym lęku przed śmiercią
W postawie miłości wobec ludzi
W postępowanie zgodnie z własnym sumieniem
W postawie pogody ducha
W wierności własnym przekonaniom
Zatem człowieczeństwo opiera się na moralnym godnym postępowaniu , życiu w prawdzie , miłości do bliźnich , szacunku , postępowaniu w myśl zasady „ Jestem człowiekiem i nic co ludzkie nie jest mi obce „ .
Postawy które Przecza godności wg Ossowskiego :
Schlebianie innym
Narzucanie się komuś
Okazywanie ślepego posłuszeństwa i rezygnacja z własnych przekonań
Oportunizm
Zanik powściągliwości w jedzeniu i piciu
Żebractwo
Strata praw obywatelskich
Strachliwość
Instrumentalne traktowanie innych
36.Radość życia jako wartość i cel wychowania.
Radość życia- stanowi fundamentalny element procesu wychowania, a także jeden z kardynalnych celów i wartości wychowawczych ( przeciwieństwo : postawa aradosa = bezradność ). Szczęście i radość życia należą do wartości finalnych , czyli do stanów do których ludzie dążą , w odróżnieniu od wartości instrumentalnych , którymi są zachowania służące osiągnięciu tych stanów.
„Raport Klubu Rzymskiego” proponuje uznać radość życia za kryterium celów wychowawczych , ich autentyczność i przydatność.
John Dewey - „ Cel jest ostatnim zamierzonym aktem , środki są aktami realizoanymi uprzednio w czasie . Środki i cele są dwiema nazwani tej samej rzeczywistości „ . Tak więc radość życia możemy przedstawiać zarówno jako cel , jak i środek wychowania.
W pedagogice Jana Bosko radość należy do metod i środków programowych w wychowywaniu młodzieży .
Bocheński - wspomina o zasadzie „ małych radości „ ( należy być czujnym na radość kryjącą się w zwykłych czynnościach i zdarzeniach )
Erick Fromm - szczęście i radość to kryteria doskonałości , są one dowodem sukcesu odniesionego w „sztuce życia”.
Postawy radości życia zawiera 3 komponenty ( może ewoluować w radosny styl życia)
Poznaczy ( znamy, wyznaje filozofię radości)
Emocjonalny ( przeżywam radosne emocje)
Behawioralny ( manifestuje radość w swoim zachowaniu)
Demokryt - człowiekowi przyrodzony jest stan radości , radość życia to pierwotna właściwość zdrowego dziecka - jej kształtowanie jest jedynym najważniejszym zadaniem wychowania.
Janusz Korczak - „ Nauczycielu , niej mądry uśmiech pobłażania”. Bez radości trudno żyć , a co dopiero uczyć życia.
Pedagogika radości - wychowani w duchu radości prowadzące do ukształtowania ludzi radosnych pielęgnujących optykę postrzegania.
Postawa optymizmu życiowego jako zadanie dla wychowawcy. Wzmacnianie pogody ducha w procesie wychowania i przeciwdziałanie stanom presuicydalnym.
Optymizm - dotyczy raczej poglądu na świat lub postawy życiowej, przejawiającej się skłonnościami do dostrzegania w każdym zjawisku stron pozytywnych . Postawa optymizmu zakłada pewien rozumowy dystans wobec rzeczywistości , ma naturę intelektualną.
Klasyfikacja optymizmu wg A. Sicińskiego ( 3 kryteria)
Optymizm
-metafizyczny - pozytywne poglądy o naturze i świecie
-konkretny- konkretne wydarzenia i zjawiska
Optymizm
- przeszłościowy
- prezenty styczny
- antycypacyjny
Optymizm
- przedmiotowy- gdy badamy treść samej optymistycznej wypowiedzi
- podmiotowe - gdy koncentrujemy uwagę na osobie optymisty
Klasyfikacja wg Polaka i Boulding'a :
Optymizm sprawczy - odnosi się do przekonań podmiotu na temat skuteczności jego wpływu na rzeczywistość
Optymizm esencjonalny- obejmuje przekonania na temat natury świata ludzi oraz siebie samego.
Wg Czapińskiego funkcją optymizmu sprawczego jest generowanie nadziei i przeświadczeń , że nieszczęścia mają charakter przejściowy, finał zaś będzie pomyślny
Pogoda ducha ( „ słoneczność wewnętrzna' - Mulford) - charakteryzuje się spokojem i zachowaniem umiaru uzewnętrznianiu swego stanu emocjonalnego w przeciwieństwie do wesołości , która bez oznak zewnętrznych nie zaistniałaby w ogóle.
Nauczyciel optymista:
Nie poddaje się łatwo przeciwieństwom zaistniałym w procesie wychowania
Zaszczepia optymizm w wychowanku
Uczy, że nie nieszczęścia mają charakter przejściowy
Uczy dostarczać pozytywne aspekty trudnych sytuacji
Uczy nadziei
Formy i przejawy doznawania radości życia u człowieka. Diagnozowanie chronicznego pesymizmu i depresji u dzieci.
Kto ukrywa śmiech , postępuje konwencjonalnie. Śmieja się wszyscy ludzie bez względu na kolor skóry i wieku .
Psychologowie wyróżnili 180 rodzajów śmiechu
Ok. 3 miesiąca życia u dziecka pojawia się śmiech.
Kreatywne formy radości jakie można zaproponować uczestnikom procesu wychowawczego nauczycielom i uczniom.
Komunikacyjne - związane z autentycznym spotkaniem z ludżmi
Sprawianie radości innym
Cieszenie się z radości innych
Samopoczucie i samodoskonalenie , autokreacja
Radość poznania własnej cielesności oraz duchowości
Radość z własnego istnienia
Poznanie i doświadczenie byt…ów zewnętrznych
Obecność zwierząt
Obecność roślin
Wytwory kultury
Wytwory cywilizacji
Należących do całej geosfery
Transcendentnych np. w toku medytacji czy modlitwy
J. Czerpiński - depresje traktuje jako stan funkcjonalnie przeciwny nastawieniu optymistycznemu , z zastrzeżeniem , że jest to opozycja o charakterze hipotetycznym.
Altruizm jako ideał wychowania i postulat prakseologiczny.
Altruizm - bezinteresowna Roska o dobro innych ludzi , przeciwieństwo egoizmu , tezmin wyprowadzony przez A. Comt'a ; w znaczeniu potocznym skłonność do poświęceń.
Typy altruizmu:
Podział ze względu na rodzaj motywacji , która skłania do działań na rzec innych ludzi :
Altruizm o przewadze motywacji egocentrycznej:
-altruista ten za wyświadczone przysługi oczekuje osobistej satysfakcji lub też drobnych korzyści materialnych
-zabiega też o dobro innych tylko z powodu bojaźni przed karą lub innymi przykrymi konsekwencjami , które mogłyby wystąpić gdyby odmówił pomocy
-bilansowanie zysków i strat , więc występuje tu niski poziom bezinteresowności , który może nawet graniczyć z egoizmem
Altruizm o przewadze motywacji empatycznych
-jest wynikiem wczucia się w potrzeby drugiego człowieka , doznawania dla niego współczucia oraz chęci przyniesienia mu ulgi w cierpieniu
-w związku7 z tym rodzajem motywacji altruista pomaga innym pod naciskiem emocji, których doznaje ze względu na swą wrażliwość empatyczną
-pomoc innym pomaga mu w pozbyciu się emocji i przeżyciu wewnętrznej satysfakcji
-występuje tu ograniczona bezinteresowność , jednak jest ona słabsza niż w pierwszym przypadku
Altruizm o przewadze motywacji normatywnej
-wpływa on z przekonań osoby zaangażowanej , słuszności uznawanych przez nią norm, które wymagają przychodzenia innym z pomocą lub solidaryzowania się z nimi w różnych i trudnych sytuacji
-tutaj altruista kieruje się poczuciem moralnej powinności , przez to naraża sę na wyrzuty sumienia, jeśli zacząłby postępować niezgodnie z tymi normami
-bezinteresowność jest nieograniczona
-ten typ altruizmu jest najbardziej społecznie i moralnie pożądany
Podział Jerzego Karyłowskiego na podstawie przeciwstawnych sobie mechanizmów, które są źródłem do działań altruistycznych:
Zachowanie altruistyczne typu endocentrycznego
-wypływa z oczekiwania wewnętrznych nagród lub wewnętrznych kar
-służy ono umocnieniu poczucia własnej wartości
-stanowi istotny czynnik, który dowartościowuje osobę podejmującą altruistyczne zachowania
-zachowaniu takiemu towarzyszy koncentracja na samym sobie , a nie na osobie, której pomagamy
Zachowanie altruistyczne typu egzocentrycznego
-nastawione na pomoc innym niezależnie od tego czy przyczyni się ono do zwiększenia poczucia własnej wartości
-zachowanie takie idzie w parze z oczekiwaniami poprawy sytuacji drugiego człowieka
-poprawa sytuacji ma wartość gratyfikujacą dla altruisty
-postępowanie egzocentryczne wynika m. In. Z wrażliwości percepcyjnej altruisty .