Antybiotyki to substancje chemiczne - naturalne, wytwarzane przez drobnoustroje, ale także syntetyczne, produkowane przez człowieka, które są stosowane w lecznictwie jako leki przeciwdziałające infekcjom wywoływanym przez drobnoustroje.
działanie antybiotyków polega na powodowaniu śmierci komórki bakteryjnej lub wpływaniu w taki sposób na jej metabolizm, który ograniczają możliwości jej mnożenia się. Okres półtrwania antybiotyków to ok. 1godz-benzylopenicyliny a inne 24godz.
objawy niepożądane po zażywaniu antybiotyków:
1bezpośrednie działanie toksyczne
-netrotoksyczne:antyb.aminoglikozydowe
polimyksyna
-hepatotoksyczne:tetracykliny, nowobiocyna
-ototoksyczne-aminoglikozydowe, streptomycyny.
-ogranulocytoza:chloramfenikol, nowobiozyna.
antyb.o wąskim zakresie działania: działają na określoną grupę drobnoustrojów. wyróżniamy tu antyb.gram dodatni:penicyliny,makrolidy, nowobiocyna,linkomycyna
gram ujemny:Monopaktany, polimycyna,aminoglikozydony.
antyb.dział.na prądki gruźlicy: cykloseryna. Antyb dział na gdzyby: gryzeofulwiny, nystatyna. Przeciwpierwotniakowe: trychomycyna, fumoglina.
antyb. O szerokim zakresie dział. Działają na wiele szczepów. Azocylina, tetracykliny, chloranfenikol, i cała gr.cefalosporyn.
antyb nie wchłaniające się z przewodu pokarmowego: amino glikozydowe, polimeksyna,niomecyna, cefalosporyny
antyb.słabo wchłaniające się 20-40%: gryzeofulwina, benzylopenicylina,ampicylina, linkomycyna.
antyb.które wchłaniają się od 40-60%: oxytetracykliny, fenoksymetylopenicyliny.
antyb które dobrze się wchłaniają: tetracykliny,chloranfenikol, niektóre cefalosparyny.
antyb dobrze przenikające do tkanek:chloranfenikol, makrolidy,tetracykliny.
antyb.słabo przenikające do tkanek: streptomycyna
Penicyliny: działają na gram dodatni(na paciorkowce, gronkowce, laseczki wąglika,laseczki tężca) i na gram ujemny(na dwoinki rzeżączki, zapalenie opon mózgowych,anginy).penicyliny z gr.benzylopenicylin jest podawana w formie injekcji ma zdolność do szybkiego wchłaniania się. Penicyliny małym dzieciom powinny być podawane z odpowiednią prędkością.
cefalosporyny: działają bakteriobójczo poprzez zahamowanie syntezy ściany komórkowej, rozkładane są przez betalaktamazy. Działanie nieporządane to: wstrząs anafilaktyczny, odczyny skórne, uszkodzenie nerek, niedokrwistość,zaburzenia krzepliwości krwi. Cefalosparyny dział. Na: gram dodatni(ziarenkowce enterokoki, na niektóre bakterie beztlenowe) najczęściej podawane są doustnie.czas działania 4-6godz. Przy ciężkich zakażeniach pałeczkami zapalenia płuc mogą być kojarzone z dentamecynami.
antyb. Aminoglikozydowe:posiadają w swej cząsteczce zasadowy aminocukier. Mają bakteriobójcze dział. Mechanizm dział: hamują syntezę białek i uszkadzają błonę cytoplazmatyczną. Są bardzo aktywne. przeciw drobnoustrojom gram ujemny dział mocno przeciw prądkom kwasoodpornym nie dział na beztlenowce. Nie wchłaniają się z przewodu pokarmowego. Niektóre sa wykorzystywane do wyjałowienia przewodu pokarmowego. Np.neomycyna. w b.małym stopniu przechodzą do płynu mózgowo -rdzeniowego. Dział. Nieporządane: uczulenia, mocne dział.ototoksyczne i neurotoksyczne, nieodwracalne uszkodzenia słuchu, uszkodzenia nerwu ślimakowego i przedsionkowego. W tej gr. Antyb. Jest: Neomycyna:w formie aerozolu i maści. Streptomycyna: ma b.mocne dział na bakterie powodujące gruźlice ale uszkadza nieodwracalnie słuch. Dentamycyna: podawana w formie injekcji a w aptece w formie ampułek. Topreks: w formie maści i kropli do oczu.
Tetracykliny: są to pochodne naftalenu.są związkiem amfoterycznym. Mają zdolność helatowania związków jonów metali dwuwartościowych. Trudno się rozpuszczają i są bardzo nietrwałe. Mają dział bakteriostatyczne.dział na gram dodatni i ujemny. Mogą być podawane doustnie i wchłaniają się bardzo szybko ale uszkadzają florę bakteryjną, śluzówkę jelit, żołądka. Przy tetra cyklinach koniecznie trzeba brac probiotyki i popijać dużą ilością wody. Dział nieporządane: nudności, wymioty, biegunki, pleśniawki w okolicy jamy ustnej, obrzmienie języka, nadrzerki wokół zębów, dożylne podawanie może doprowadzić do zakrzepowego zapalenia żył. Tetracykliny w aptece:
- chloracyklinum maść
-doksycylina, dokseratian, supracyklina, oxydetracyklina, atekortin, oxykord,
-porcoltoran Tc w formie aerozolu.
chloranfenikole: działają bakteriobójczo bakteriostatycznie. Chamują biosyntezę białek. Są bardzo szybko i bardzo dobrze wchłaniane z przewodu pokarmowego a nie wchłaniają się domięśniowo. B.łatwo przechodzi do łożyska, jest żadko stos. Ze względu na b.dużą toksyczność. Szybko uszkadza szpik kostny. Stos w formie maści 1 i 2% i maści do oczu.
Antyb. Makrolidowe: działają na drobnoustroje. Bakteriostatycznie poprzez hamowanie bakterii.
*Erytromycyna:dział na paciorkowce, pneumokoki, maczugowce. Wchłania się z przewodu pokarmowego w 50%. Ma nieduże działanie toksyczne, żadko daje uczulenia, czasami daje wymioty, nudności. Dział nieporządane: żółtaczka najczęściej u osób starszych i kobiet ciężarnych, nie mogą jej stos kobiety karmiące. W aptece jako: erytromycyna w formie granulatów, do sporządzania zawiesin, jako laminizat do sporządzania wlewów, Dawercin( w formie płynów maści i zawiesin na skórę). Aknemycin (2%lub1% maść lub płyn) Izotreksin.
*Azitromecyna: jej duże stężenie utrzymuje się 2-3 dni zalecana dawka to 500mg w aptece jako: Sumamed, Azitromek, Ciboxin
Polipeptydy: stosowane miejscowo na skórę i blonę śluzową. Nie wchłaniają się. Wyróżniamy: Tyrotrycyne, Bacytracyne, Amfomycyne. Uszkadzają błonę komórkową, hamują syntezę ściany kom. Stos jako leki zakarzenia blon śluzowych, jamy ustnej, gardła, zwalczają gronkowce i paciorkowce. W aptece: Biracyn: w formie kropli i maści ocznych, aerozolu, pudrów.
Polipeptydy o dział przeciwgruźliczym to: Kapreomycyne, Wiomycyne, Rivamycyna. Najmniej toksyczna kapreomycyna. Pozostałe dwa podawane są domięśniowo lub we wlewach dożylnych.
*Rivamycyna: DZIAŁ NA DROBNOUSTROJE GRAM DODATNI: PRĄDKI KWASOODPORNE, HAMUJE BIOSYNTEZĘ BIAŁEK, DZIALA BAKTERIOBÓJCZO PRAWIE W 100% WCHŁANIANA PRZEZ ORGANIZM, DOBRZE ROZMIESZCZA SIĘ W TKANKACH, DOBRZE PRZEMIESZCZA SIĘ DO PŁYNU RDZENIOWO MÓZGOWEGO. WYDALANA Z KAŁEM.
dział nieporządane: stosunkowo mało toksyczna, upośledza czynności wątroby, powoduje zaburzenia żołądkowo jelitowe.
przeciwwskazania: choroby wątroby, dróg żółciowych, 1trymestr ciąży.
Linkosamidy: dział bakteriostatycznie, hamują biosyntezę białek bakteryjnych. Działają na gram dodatni beztlenowca. Wydalane z kałem mogą być stos doustnie i pozajelitowo. Dział niepożądane: szybkie żekomobłoniaste zapalenie jelita grubego, uczucie nudności, wymioty, uczulenia skórne, biegunka.
Stos przy zakażeniach gronkowca tk. Kostnej. W aptece jako: Klindamecyna, Klimicin, Dalacin T, Lincomicin, Nerolen. Wydawanie w formie ampułek tabletek, fiolek, jako płtn na skórę.
Wankomycyna: dział bakteriobójczo, hamuje biosyntezę ściany kom. Dobrze się wchłania, często podawana domięśniowo. Wydalana z moczem. Szybko przenika do odszewnej i opłucnej. Dział niepożądane: wymioty nudności, dreszcze, zaburzenia krążenia, może doprowadzić do zapalenia żył. Stos jako lek ostatniej szansy przy zakażeniach gdy inny antyb nie pomaga. Nie powinien być stos dłużej niż 10dni. Vancocin CP- w aptece.
Nowobiocyna: dział bakteriostatyczne, hamuje podjednostki beta wyrazy. Działa na bakterie gram dodatni i niektóre gram ujemny.
Kwas fusydowy: działa bakteriostatycznie. Na gram dodatni (paciorkowce) działa na wszystkie szczepy gronkowca złocistegona dwoinki gram ujemny. Uważa się go na grupę antyb na której nie wyrobiła się odporność. Wolno wchłaniają się z przewodu pokar. A dobrze z tkanek. Nie przenikają do płynu mózgowo rdzeniowego. Metabolizowane w wątrobie i wydalane z kałem. Dział niepożądane: nudności, wymioty, biegunka, w 10% po podaniu.
stosowane pozajelitowo w formie injekcji. Kojarzony jest z erytromycyną. Podawany doustnie powinien być podawany w dużej dawce (1-3g) i powinny być zażywane w czasie poziłku.
Sulfonamidy: Stos w celu leczenia i zapobiegania. Działają na niektóre pierwotniaki wszystkie sulfonamidy mają identyczny zakres działania lecz inną siłę.