33. Struktura wiekowa populacji

Struktura wiekowa populacji określa udział w populacji osobników różnych klas wiekowych. W populacjach policyklicznych występują jednocześnie liczne osobniki w różnym wieku, co jest związane z ich długowiecznością oraz rozciągniętym w czasie lub okresowo powtarzającym się rozrodem . Policykliczność występuje u roślin drzewiastych, krzewów i bylin, a wśród zwierząt- u kręgowców oraz tych bezkręgowców, których czas życia przekracza jeden rok lub czas rozwoju od jaja do stadium imaginalnego jest bardzo krótki, a jaja są składane przez samice wielokrotnie w sezonie. Populacje monocykliczne charakteryzują się występowaniem osobników tylko jednego pokolenia i w jednakowym wieku. Monocykliczność występuje u roślin jednorocznych, np. sasanki, zawilca, oraz u większości owadów, u których pełen cykl rozwojowy zamyka się w ciągu jednego roku lub jest krótszy. Strukturę wiekową przedstawia się w formie piramidy obrazującej ilościowy udział osobników poszczególnych faz rozwojowych lub klas wiekowych. Czynników regulujących strukturę wieku i określających kształt piramidy jest wiele. Podstawowym mechanizmem bezpośrednio regulującym jest rozrodczość i śmiertelność. Zmiany struktury wieku mogą być indukowane przez czynniki środowiskowe np. pogorszenie warunków życia i rozrodu populacji powoduje ograniczenie rozrodczości i wzmożenie śmiertelności, co może zahamować odmładzanie populacji i jej regresję. Wyróżniamy piramidy typowe dla populacji wzrastającej, ustabilizowanej i zanikającej.

Krzywa przeżywania

Krzywa przeżywania typu a (wypukła) jest charakterystyczna dla populacji, w których śmiertelność osobników jest niewielka przez większą część życia, a wzrastają znacznie w klasach osobników najstarszych. Przykład: krzywe przeżywania w krajach wysoko rozwiniętych. Krzywa przeżywania typu b (jednostajnie nachylona, liniowa) wskazuje na stałą śmiertelność osobników niezależnie od wieku. Przykład: wiele gatunków ptaków. Krzywa przeżywania typu c (wklęsła) jest charakterystyczna dla populacji, w których śmiertelność osobników młodych w pierwszych okresach życia jest największa, zaś w starszych klasach wiekowych śmiertelność jest niewielka i względnie stała. Przykład: wiele gatunków ryb, bezkręgowców morskich, a także wiele gatunków pasożytów.

---