Uniwersytet Warmi艅sko-Mazurski
w Olsztynie
OSNOWY REALIZACYJNE
41. OG脫LNE ZASADY WST臉PNYCH ANALIZ DOK艁ADNO艢CIOWYCH NA ETAPIE PROJEKTOWANIA
Krzysztof Mitros GiG III GR II
pomiary realizacyjne - zesp贸艂 czynno艣ci geodezyjnych maj膮cych na celu wyznaczenie w聽terenie przestrzennego po艂o偶enia obiekt贸w projektowanych, uzyskanie zgodno艣ci kszta艂t贸w wymiar贸w realizowanych obiekt贸w z danymi projekt贸w technicznych oraz kontrolowanie zgodno艣ci, po艂o偶enia, kszta艂tu i wymiar贸w obiekt贸w budowlanych z danymi planu realizacyjnego i聽projektu technicznego.
Czynno艣ci geodezyjne szczeg贸艂owo opisuj膮:
WYTYCZNE TECHNICZNE G-3.1
Pomiary i聽opracowania realizacyjne (nazywane te偶 obs艂ug膮 inwestycji) s膮 zwi膮zane聽projektowaniem, wznoszeniem oraz utrzymaniem budowli i聽obejmuj膮:
-przygotowanie map dla cel贸w planowania i聽projektowania,
-zak艂adanie, pomiar i聽obliczenia osn贸w realizacyjnych
-wyznaczanie w聽przestrzeni po艂o偶enia projektowanych budowli
-geodezyjn膮 inwentaryzacj臋 powykonawcz膮
-pomiary i聽opracowanie wynik贸w pomiar贸w przemieszcze艅 i聽odkszta艂ce艅.
Podstaw臋 do wykonywania pomiar贸w realizacyjnych, do tyczenia i do geodezyjnego opracowania projektu zagospodarowania dzia艂ki lub terenu, stanowi膮:
- zatwierdzony projekt budowlany,
- projekty techniczne obiekt贸w budowlanych wraz z rysunkami roboczymi,
- dziennik budowy,
- warunki techniczne do umowy, uzgodnione ze zleceniodawc膮,
- dokumentacja proceduralna.
Geodezyjne prace realizacyjne przy obs艂udze geodezyjnej budowy i monta偶u obejmuj膮:
- za艂o偶enie osnowy realizacyjnej,
- opracowanie geodezyjne projektu,
- tyczenie projektu (pomiary realizacyjne),
- geodezyjn膮 obs艂ug臋 budowy i聽monta偶u obiektu budowlanego (tyczenie szczeg贸艂owe element贸w budowli).
Czynno艣ci te dokumentowane s膮 - wpisami do dziennika budowy, szkicami dokumentacyjnymi i szkicami tyczenia i operatami z geodezyjnej inwentaryzacji powykonawczej.
Osnowa realizacyjna
Pomiary realizacyjne wykonuje si臋 w oparciu o geodezyjn膮 osnow臋 szczeg贸艂ow膮 i osnow臋 pomiarow膮.
Je偶eli z istniej膮cej osnowy geodezyjnej nie mo偶na dokona膰 tyczenia lub dok艂adno艣膰 istniej膮cej osnowy jest niedostateczna w贸wczas zak艂ada si臋 osnow臋 realizacyjn膮.
(norma PN-ISO 4463-1 Metody pomiarowe w budownictwie 鈥 tyczenie i pomiar).
Poziom膮 osnow臋 realizacyjn膮 stanowi:
- sie膰 dowolnego kszta艂tu: punkty po艂o偶one w wi臋kszo艣ci poza terenem obiektu, (znaki na budynkach),
- sie膰 regularna: punkty rozmieszczone regularnie (siatka prostok膮t贸w), stabilizowane specjalnymi znakami (s艂upami z p艂ytkami metalowymi),
- sie膰 wyd艂u偶ona ci膮g贸w poligonowych,
- sie膰 punkt贸w mierzonych technik膮 GPS.
Wysoko艣ciowa osnowa realizacyjna
Wysoko艣ciow膮 osnow臋 realizacyjn膮 tworzy si臋 tak, aby po艂o偶enie reper贸w roboczych zapewnia艂y dost臋p do ka偶dego tyczonego punktu jednym stanowiskiem, z co najmniej dw贸ch reper贸w (tyczenie i kontrola). Repery powinny znajdowa膰 si臋 poza zasi臋giem przemieszcze艅 pod艂o偶a, spowodowanych przez wznoszony obiekt (w odleg艂o艣ci wi臋kszej ni偶 5 m od obiektu, wykop贸w lub nasyp贸w).
Dla budowli wymagaj膮cych wy偶szych dok艂adno艣ci tyczenia (tunele tyczone z dw贸ch stron, akwedukty itp.) zak艂ada si臋 sieci lokalne niwelacji precyzyjnej, nawi膮zane do pa艅stwowego uk艂adu odniesie艅.
Jako znaki dla reper贸w roboczych mog膮 s艂u偶y膰 elementy konstrukcyjne lub monta偶owe, np. g贸rne powierzchnie 艣rub, wystaj膮ce elementy zbrojenia, kt贸re maluje si臋 farb膮 i opisuje numerem.
Punkty osnowy poziomej zak艂adane na okres trwania budowy utrwala si臋 palami drewnianymi z gwo藕dziem, zacementowanymi 艣rubami, wstrzeliwanymi ko艂kami stalowymi itp. lub znakami z tworzyw sztucznych.
Dok艂adno艣膰 tyczenia
艢redni b艂膮d tyczenia, kt贸ry jest podstaw膮 do okre艣lenia dok艂adno艣ci tyczenia, metody tyczenia i聽narz臋dzi (aparatury pomiarowej) wynosi:
Tolerancja po艂o偶enia Tp jest przedzia艂em, w聽kt贸rym powinien znajdowa膰 si臋 punkt obiektu lub jego element. Wsp贸艂czynnik bezpiecze艅stwa B zale偶y od rodzaju tyczonego elementu (wa偶no艣ci obiektu) i niezb臋dnej dok艂adno艣ci lokalizacji. B聽zawiera si臋 w聽granicach od 1.0 do 2.5. W聽szczeg贸lnie uzasadnionych przypadkach B = 2.5.
Podstawowym parametrem okre艣laj膮cym wymagan膮 dok艂adno艣膰 zrealizowania obiektu jest zbi贸r granicznych odchy艂ek wymiar贸w i po艂o偶enia element贸w wykonanego obiektu lub jego fragmentu, czyli dopuszczalnych r贸偶nic mi臋dzy wymiarami zrealizowanymi i projektowanymi.
B艂膮d 艣redni tyczenia mo偶e by膰 obliczony z zale偶no艣ci:
聽Gdzie r przyjmuje warto艣ci z przedzia艂u: <2 ; 3.3> i jest wsp贸艂czynnikiem zale偶nym od przyj臋tego prawdopodobie艅stwa tyczenia okre艣laj膮cy stosunek b艂臋du granicznego do b艂臋du 艣redniego (dla P=0.95 r=2, a dla P=0.997 r=3).
k 鈥 wsp贸艂czynnik <0.4 ; 1.0> zale偶ny od wa偶no艣ci obiektu.
Wytyczne G-3.2 zalecaj膮 by 艣rednim b艂臋dem tyczenia by艂a warto艣膰 z przedzia艂u: 0.1dL鈮 mt 鈮0.5dL. lub nawet mt =0.25dL.
dL 鈥 dopuszczalna odchy艂ka wymiaru zalecana przez norm臋.
Ocena osnowy realizacyjnej
Osnowa realizacyjna stanowi podstaw臋 do realizowania przedsi臋wzi臋膰 i projekt贸w budowlanych. Jej dok艂adno艣膰 w du偶ej mierze zale偶y od rodzaju obiekt贸w tyczonych i metody wykorzystywanej do ich wznoszenia. Dok艂adno艣膰 osnowy tej jest miedzy innymi zale偶na od dok艂adno艣ci u偶ywanego sprz臋tu, geometrycznej konfiguracji punkt贸w, rodzaju u偶ywanego urz膮dzenia pomiarowego, oraz szeregu b艂臋d贸w systematycznych.
Mo偶na wst臋pnie okre艣li膰 co i w jaki spos贸b wp艂ywa na dok艂adno艣膰 po艂o偶enia osnowy realizacyjnej. Nale偶y ustali膰 z jak膮 dok艂adno艣ci膮 pomierzy膰 k膮ty i d艂ugo艣ci w osnowach realizacyjnych oraz z jak膮 dok艂adno艣ci膮 od艂o偶y膰 k膮ty 伪 尾 鈥 d1, d2 , 偶eby b艂膮d wzajemnego po艂o偶enia na pkt. 1,2 nie przekroczy艂 (1cm). Istotniejsze jest zwracanie wi臋kszej uwagi na wzajemne po艂o偶enie punkt贸w konstrukcyjnych obiektu ni偶 dok艂adno艣膰 po艂o偶enia ca艂o艣ci budynku, poniewa偶 wi臋cej konsekwencji niesie b艂臋dne wytyczenie wzajemne tych punkt贸w nawet kosztem gorszej lokalizacji obiektu.
艣redni b艂膮d wynikaj膮cy z dok艂adno艣ci osnowy
艣redni b艂膮d wynika z dok艂adno艣ci tyczenia
Gdzie:
mo 鈥 艣redni b艂膮d jednostkowy po wyr贸wnaniu
Q 鈥 macierz wsp贸艂czynnik贸w wagowych (macierz kowariancji X,Y osnowy) okre艣laj膮ca dok艂adno艣膰 osnowy
Fd 鈥 macierz funkcyjna 鈥 macierz jednokolumnowa pochodnych cz膮stkowych funkcji, dla u偶ywanej metody parametrycznej b臋d膮 to pochodne po wsp贸艂rz臋dnych funkcji wi膮偶膮cej