MIĘŚNIE DZIELIMY NA:
GŁADKIE- kierowane przez układ nerwowy autonomiczny, działający poza naszą świadomością
POPRZECZNIE PRĄŻKOWANE- podlegające kontroli ośrodkowego układu nerwowego i zależne od naszej woli
MIĘŚNIE WYRAZOWE TWARZY: wpływają one na wyraz twarzy, są odpowiedzialne za komunikację niewerbalną i pozwalają na przekazywanie wielu emocji. Są także potrzebne do stymulacji mowy. Zamykają i otwierają otwory na twarzy np. usta oraz oczy.
Mięśnie wyrazowe (mimiczne):
-mięsień potyliczno-czołowy: sięgający od kości potylicznej do czołowej; marszczy brwi i porusza skórą głowy
-mięsień dźwigacz wargi górnej i skrzydła nosa: unosi górną wargę
-mięsień śmiechowy: pociąga kąty ust ku górze oraz w bok, nadając twarzy uśmiechnięty wyraz
-mięsień obniżający kąt ust: pociąga usta i kąciki warg ku dołowi i na bok, nadając twarzy smutny wyraz
-mięsień okrężny oka: przebiega dookoła oczodołu, który mocno zamyka oko, dzieje się tak podczas snu lub mrugania
-mięsień nosowy: porusza nozdrzami zewnętrznymi
-mięsień policzkowy: płaski mięsień w policzku, rozłożony pomiędzy szczęką a żuchwą, umożliwia dmuchanie i ssanie
-mięsień okrężny ust: otwiera i zamyka usta
-mięsień bródkowy: marszczy brodę, nadaje twarzy wyraz nadąsany
MIĘŚNIE SZYI:
Mięśnie powierzchowne: mięsień szeroki szyi i mięsień mostkowo-obojczykowo-sutkowy
Mięśnie środkowe: tworzą mięśnie nad i podgnykowe, które uczestniczą w procesie oddychania i połykania pokarmu
Mięsień szeroki szyi: jest płaskim, szerokim mięśniem, leży pod skórą na przedniej i bocznej stronie szyi, przykrywa mięsień mostkowo-obojczykowo-sutkowy. Przyczep początkowy (wysokość drugiego lub trzeciego żebra)
Mięsień mostkowo-obojczykowo-sutkowy: leży na bocznej stronie szyi. Przyczep początkowy głowy bocznej (koniec mostkowy obojczyka), przyczepy końcowe (wyrostek sutkowy i kość potyliczna). Mięsień ten zgina głowę ku bokowi i obraca w stronę przeciwległą unosząc twarz ku górze.
Gnykowe:
Mięsień mostkowo-gnykowy: leży na mięśniach mostkowo-tarczowym i tarczowo-gnykowym. Obniża kość gnykową.
Mięsień łopatkowo-gnykowy: biegnie od łopatki do kości gnykowej. Zmniejsza on ciśnienie w żyle szyjnej wewnętrznej.
Mięsień mostkowo-tarczowy: leży na tchawicy i tarczycy. Obniża chrząstkę tarczowatą.
Mięsień tarczowo-gnykowy: leży na błonie tarczowo-gnykowej, z zewnątrz pokrywa go mięsień mostkowo-gnykowy i łopatkowo-gnykowy.
Mięśnie nadgnykowe:
Mięsień dwubrzuścowy: ma 2 brzuśce, obniża żuchwę i unosi kość gnykową. Działając samodzielnie brzuśce: przedni i tylny, przesuwają dodatkowo kość gnykową odpowiednio do przodu lub do tyłu.
Mięsień rylcowo-gnykowy: pociąga kość gnykową w kierunku ku tyłowi i ku górze.
Mięsień żuchwowo-gnykowy: stanowi dno jamy ustnej. Obniża żuchwę
Mięsień bródkowo-gnykowy: leży na górnej powierzchni mięśnia żuchwowo-gnykowego, obniża żuchwę
MIĘŚNIE GRZBIETU: 3 WARSTWY
-powierzchowne: mają przyczepy początkowe na wyrostkach kolczystych kręgów, natomiast przyczepy końcowe na kościach obręczy kończyny górnej i kości ramiennej.
Mięsień czworoboczny: jest płaski, szeroki, trójkątny; prawy i lewy mają kształt rombu, jest położony w okolicy karku i górnej części grzbietu, najbardziej powierzchownie ze wszystkich mięśni grzbietu
Przyczep początkowy- to więzadło karkowe, znajduje się na wyrostkach kolczystych siódmego kręgu szyjnego i wszystkich kręgów piersiowych oraz na odpowiednich częściach więzadła nadkolcowego.
Przyczep końcowy- włókna zbiegają się w kierunku łopatki i przyczepiają się do 1/3 części obojczyka, wyrostka barkowego i grzebienia łopatki. Działanie poszczególnych części mięśnia czworobocznego na obręcz barkową jest różne:
-część górną unosi łopatkę i obraca ją przy unoszeniu ramion powyżej poziomu, przy ustalonym barku zgina głowę ku szyi
-część środkową zbliża łopatkę do kręgosłupa
-część dolna obniża łopatkę
Mięsień najszerszy grzbietu: największy z powierzchownych mięśni grzbietu. Rozpoczyna się na wyrostkach kolczystych szczęściu dolnych kręgów piersiowych, wyrostkach kolczystych kręgów lędźwiowych, na kości krzyżowej i grzebieniu biodrowym. Przeczep końcowy tego mięśnia znajduję się na grzebieniu guzka mniejszego kości ramiennej. Funkcja mięśnia: polega na przywodzeniu do tyłu i obracaniu ramienia do wewnątrz oraz podciąganiu tułowia ku górze.
Mięsień równoległoboczny: jest mięśniem szerokim, czworokątnym i cienkim: położony w dolnej części karku i górnej części grzbietu. Przyczep początkowy mięśnia znajduje się w dolnym odcinku więzadła karkowego i na wyrostkach kolczystych ostatnich dwóch kręgów szyjnych oraz na więzadle nadkolcowym i wyrostkach kolczystych czterech górnych kręgów grzbietowych. Mięsień kończy się na brzegu przyśrodkowym łopatki.
Dzieli się na dwie nierówne części:
-górną – mięsień równoległoboczny mniejszy
-mięsień równoległoboczny większy
Mięsień dźwigacz łopatki- ma kształt wydłużonego trójkąta. Jest położony na bocznej powierzchni szyi między kątem górnym łopatki a górną połową kręgosłupa szyjnego. Rozpoczyna się na wyrostkach poprzecznych 1-4 kręgu szyjnego, kończy się na brzegu przyśrodkowym łopatki. Dźwigacz łopatki unosi łopatkę ku górze.
MIĘŚNIE BRZUCHA: mięsień prosty, mięsień skośny zewnętrzny, wewnętrzny, poprzeczny mięsień brzucha.
Mięsień prosty brzucha: leży pomiędzy mostkiem a kością łonową. Zgina tułów do przodu, obniża żebra, unosi miednicę.
Mięsień skośny zewnętrzny brzucha: przykrywa mięśnie przednie. Przy działaniu jednostronnym zgina kręgosłup i klatkę piersiową w bok, a przy działaniu obustronnym zgina kręgosłup do przodu i obniża klatkę piersiową. Unosi miednicę
Mięsień skośny wewnętrzny brzucha: leży na mięśniu poprzecznym brzucha. Przy działaniu jednostronnym obraca tułów w tę samą stronę a przy działaniu obustronnym zgina tułów do przodu i obniża klatkę piersiową.
Poprzeczny mięsień brzucha: leży najgłębiej z bocznych mięśni brzucha. Tłocznia brzuszna, zwęża klatkę piersiową.
Mięśnie brzucha tworzą przednią ścianę i ściany boczne jamy brzusznej. W skład ściany przedniej wchodzą mięśnie proste. Ściany boczne zbudowane są z krzyżujących się włókien mięśni skośnych brzucha, wewnętrznych oraz mięśni poprzecznych brzucha i czworobocznych lędźwi. Od wyrostka mieczykowatego do spojenia łonowego ciągnie się kresa biała, oddzielająca mięśnie brzucha prawe i lewej strony. Równoległe po obu stronach biegną prawy i lewy mięsień prosty. Bocznie od niego leżą mięśnie skośne: zewnętrzny i wewnętrzny oraz poprzeczny brzucha. Mięśnie czworoboczne lędźwi biegną równoległe do kręgosłupa.
Mięśnie brzucha jako całość wykonują 3 podstawowe czynności: są mięśniami wydechowymi dzięki temu, że ich skurcz powoduje obniżenie żeber, a uciskając na trzewia wtłaczająca przeponę do jamy klatki piersiowej. Powodują zwiększenie ciśnienia w jamie brzusznej: łącznie z przeponą i mięśniami tworzą tzw tłocznię brzuszną, która powstaje w przebiegu szeregu funkcji fizjologicznych (poród, defekacja, oddawanie moczu); prawidłowe napięcie mięśni brzucha przyczynia się do zachowania prawidłowej podstawy ciała. Są mięśniami ruchowymi tułowia; powodują zginanie tułowia, łącznie z mięśniami kręgosłupa obracają jego górną część w stosunku do części dolnej oraz pochylają go w stronę boczną.
MIĘŚNIE KOŃCZYNY GÓRNEJ: dzielimy na mięśnie obręczy barkowej i mięśnie kończyny górnej wolnej.
Mięśnie obręczy barkowej- składa się z łopatki i obojczyka; łączy kończynę górną ze szkieletem klatki piersiowej i zapewnia stabilność łopatkom i obojczykom. Do tej gr należą:
-mięsień naramienny, nadgrzebieniowy, podgrzebieniowy, obły większy, obły mniejszy, podłopatkowy
Mięsień naramienny: leży na zewnętrznej powierzchni bliższego końca kości ramiennej w kształcie trójkąta. Część przednia przywodzi do przodu i obraca ramię do wewnątrz. Część środkowa odwodzi i podnosi ramię, część tylna przywodzi do tyłu i obraca ramię do wewnątrz.
Mięsień nadgrzebieniowy: leży w dole nadgrzebieniowym, odwodzi ramię.
Mięsień podgrzebieniowy: leży w dole podgrzebieniowym, obraca ramię na zewnątrz.
Mięsień obły mniejszy: przykryty skórą i mięśniem naramiennym, obraca kość ramienną na zewnątrz.
Mięsień obły większy: przykryty skórą, głową mięśnia trójgłowego, opuszcza podniesione ramię, przywodzi ramię do tyłu i obraca do wewnątrz.
Mięsień podłopatkowy: leży w dole podłopatkowym, przywodzi ramię i obraca do wewnątrz.
MIĘŚNIE KOŃCZYNY GÓRNEJ WOLNEJ:
MIĘŚNIE RAMIENIA: dzielą się na 2 grupy. Grupa przednia zawiera zginacze przedramienia do których należą:
-mięsień dwugłowy ramienia: ma 2 głowy, które łącząc się tworzą brzusiec; głowa krótka rozpoczyna się na wyrostku kruczym, głowa długa na guzku nad panewkowym łopatki; wspólny przyczep końcowy mięśnia znajduje się na guzowatości kości promieniowej oraz w powięzi przedramienia; jest to bardzo mocny mięsień, jego funkcja polega na zginaniu i odwracaniu przedramienia oraz odwodzeniu i odwracaniu przedramienia, a także odwodzeniu (głowa długa) i przywodzeniu (głowa krótka) ramienia
-mięsień ramienny: leży pod mięśniem dwugłowym ramienia; rozpoczyna się w dolnej połowie przedniej części kości ramiennej i przechodzi w dół przykrywając staw łokciowy; jest mocnym zginaczem stawu łokciowego
-mięsień kruczo ramienny: zaczyna się na wyrostku kruczym łopatki, kończy na kości ramiennej, przywodzi i zgina ramię w stawie ramiennym, nie wpływa natomiast na ruchy w stawie łokciowym.
GRUPA TYLNA: tę grupę tworzą głowy silnie rozwiniętego mięśnia trójgłowego ramienia. Leży on z tyłu kości ramiennej. Głowa długa rozpoczyna się na guzku pod panewkowym łopatki, głowa boczna na górnej części trzonu powierzchni tylnej kości ramiennej, głowa przyśrodkowa przymocowuje się na dolnej części powierzchni tylnej trzonu kości ramiennej. Między głową boczną a przyśrodkową przebiega nerw promieniowy. Wszystkie 3 głowy mięśnia trójgłowego kończą się wspólnym ścięgnem na wyrostku łokciowym kości łokciowej, mięsień ten jest bardzo silnym prostownikiem stawu łokciowego.
Mięsień łokciowy- leży z tyłu, poniżej stawu łokciowego. Ma kształt trójkąta, prostuje i stabilizuje staw łokciowy.
Mięśnie przedramienia: w większości mają kształt wrzecionowaty. Na obwodzie przechodzą w długie ścięgna, poruszające ręką i palcami. Mięśnie przedramienia wykonują ruchy odwracania i nawracania przedramienia. Dzielimy je na 3 gr: przednią, boczną i tylną.
Mięśnie grupy przedniej działają w większości jako zginacze stawów łokciowego i promieniowo-nadgarstkowego oraz jako zginacze palców. Do tej grupy należą: mięsień zginacz nadgarstka promieniowy, dłoniowy długi, zginacz palców powierzchowny, zginacz nadgarstka łokciowy, zginacz palców głęboki, zginacz kciuka długi, nawrotny obły, nawrotny czworoboczny.
Grupa boczna:
-mięsień ramienno-promieniowy: zgina staw łokciowy, odwraca przedramię ustawione w nawróceniu i nawraca przedramię ustawione w odwróceniu
-mięsień prostownik nadgarstka promieniowy długi- położony pod mięśniem ramienno-promieniowym, mięsień ten zgina przedramię w stawie łokciowym oraz zgina rękę w kierunku grzbietowym i odwodzi ją
-mięsień prostownik nadgarstka promieniowy krótki: prostuje ruchy w stawach ręki
-odwracacz przedramienia: kończy się na bocznej i przedniej powierzchni kości promieniowej; odwraca i przedramienia i ręki
Grupa tylna: warstwa powierzchniowa i głęboka, powierzchowna: mięśnie tej warstwy rozpoczynają się wspólnym brzuścem na nad kłykciu bocznym kości ramiennej, należą do nich:
-prostownik palców: najmocniejszy mięsień tej grupy,
-mięsień prostownik nadgarstka łokciowy: rozpięty między nad kłykciem bocznym kości ramiennej a śródręczem, jest silnym prostownikiem ręki oraz jej odwodzicielem w stronę łokciową
-prostownik palca małego: biegnie od nadkłykcia bocznego kości ramiennej do piątego palca; jego czynności to prostowanie i przywodzenie piątego palca
MIĘŚNIE RĘKI: mięśnie kłębu kciuka: zginacz kciuka krótki, przeciwstawiacz kciuka, odwodziciel krótki kciuka, przywodziciel kciuka.
Mięśnie kłębika palca piątego: odwodziciel palca małego, zginacz krótki palca małego, przeciwstawiacz palca małego
MIĘŚNIE KOŃCZYNY DOLNEJ: mięśnie obręczy kończyny dolnej i mięśnie kończyny dolnej wolnej.
Obręcz: grupa przednia (do tej gr zaliczamy mięśnie zginające staw biodrowy): napinacz powięzi szerokiej i mięsień biodrowo-lędźwiowy. Grupa tylna: mięsień pośladkowy wielki, pośladkowy średni i mały. Są one silnymi prostownikami i odwodzicielami uda, ich czynność umożliwia prawidłową podstawę i chód.
MIĘŚNIE UDA: 3 GR:
Grupa przednia; należą tu mięśnie zginające staw biodrowy i prostujące staw kolanowy: mięsień krawiecki (jeden z najdłuższych mięśni, biegnie skośnie po przedniej stronie uda, zgina staw biodrowy i staw kolanowy), mięsień czworogłowy uda (głowa przednia stanowi tzw mięsień prosty uda, głowy boczna, pośrednia i przyśrodkowa, zwane mięśniami obszernymi pozrastanych ze sobą. Mięsień ten jest silny, prostuje kończynę w stawie kolanowym
Grupa tylna: prostują staw biodrowy i zginają kolanowy. Mięsień dwugłowy uda (ma głowę krótką i długą, prostuje staw biodrowy, zgina podudzie po czym odwraca je w bok), mięsień półścięgnisty (zgina podudzie i prostuje staw biodrowy), mięsień półbłoniasty (ma krótki, szeroki i gruby brzusiec mięśniowy, zgina podudzie i prostuje staw biodrowy)
Grupa przywodząca: to mięśnie przywodzące kończynę , obejmują liczne mięśnie znajdujące się po stronie przyśrodkowej uda. Mięśnie przywodzące udo: mięsień smukły, grzebieniowy, przywodziciel krótki, długi, wielki.
Mięśnie, które obracają udo na zewnątrz: mięsień gruszkowaty, zasłaniacz wewnętrzny, bliźniacze górny i dolny, czworoboczny uda, zasłaniacz zewnętrzny
Mięśnie podudzia:
-mięsień piszczelowy przedni: jest największym prostownikiem i odwracaczem stopy
-mięsień prostownik palucha długi
W grupie bocznej wyst mięśnie strzałkowe długi i krótki.
W gr tylnej znajduje się największy mięsień podudzia czyli mięsień trójgłowy łydki utworzony z mięśnia brzuchatego łydki, będący mięśniem dwugłowym i leżącego pod nim mięśnia płaszczkowatego. Mięsień ten jest dwuwarstwowy i zgina staw kolanowy i skokowo-goleniowy. Rozpoczyna się na kłykciach kości udowej a kończy mocnym ścięgnem na guzie kości piętowej.
Pod mięśniem trójgłowym leżą 3 mięśnie- mięsień piszczelowy tylny, zginacz palucha długi i zginacz palców długi.
Na stopie po stronie grzbietowej znajdują się mięśnie prostowniki a po stronie podeszwowej zginacze oraz odwodziciele i przywodziciele palucha, palca małego oraz mięśnie międzykostne.