MIĘŚNIE
Narządy mające zdolność kurczenia się pod wpływem bodźców mechanicznych, chemicznych, elektrycznych. Stanowią układ czynnych narządów ruchu. Dzięki pracy mechanicznej poruszają dźwignie kostne, wytwarzając ciepło i pomagając w przepływie krwi do serca oraz limfy do naczyń chłonnych. Stanowią one około 38-40% wagi ciała.
Wyróżniamy 3 rodzaje mięśni:
1.m.gładkie znajdujące się w naszych wnętrzach, naczyniach krwionośnych i kurczą się niezależnie od naszej woli. Podlageją one autonomicznemu układowi nerwowemu.
2.m.sercowy zaliczany do mięśni poprzecznie prążkowanych, ale jest to mięsień posiadający własny automatyzm ruchowy. Nie zależy od naszej woli, nie mamy wpływu na pracę serca.
3.m.szkieletowe - m. przyczepiające się do skieletu i dźwigające xwignie kostne. M. poprzecznie prążkowane. M. (każde włókno jest odrębne) są połączone tzw. syncytium.
Podział mięśni pod względem położenia:
1.m.powierzchowne albo skórne, leżące bezpośrednio pod skórą i przyczepiające się do niej, jednym lub oboma przyczepami. Do takich mięśni zaliczamy m.twarzy mimiczne, głowy, szyi, dłoniowa powierzchni ręki.
2.m.szkieletowe lub głębokie leżą pod powięziami i posiadają obydwa przyczepy kostne.
Ilość m. nie jest stała (ok. 329) + 49 m. poprzecznie prążkowanych w obrębie trzewi oraz narządów zmysłu.Masa mięśni to 38-40% całkowitego ciężaru. Powiększenie masy mięśni ponad 40% może mieć negatywny wpływ na niektóre narządy wewnętrzne. Na ogół m. są barwy czerwonej, a intensywność czerwieni zależy d ilości hemoglobiny we krwi. M. jaśniejsze kurczą się szybciej, ale i szybciej się męczą. M. ciemniejsze kurczą się wolniej, ale pracują długo bez oznak specjalnego zmęczenia.
PODZIAŁ MIĘŚNI WG KSZTAŁTU
1.M. długie występujące w kończynach i układające się w kilka warstw.
2.M. płaskie (szerokie), dość cienkie. Znajdują się w obrębie klatki piersiowej, brzucha oraz miednicy.
3.Mięśnie krótkie jest to grupa, która występuje w okolicach, gdzie ruchy są nieznaczne, ale jednocześnie wymagają dużej siły, np. m. przykręgosłupowe.
4.M. mieszane zaliczamy do nich m. płaski brzucha. Jednocześnie szeroki, płaski i podzielony na segmenty.
Każdy z mięśni posiada co najmniej dwa punkty przyczepu. Pierwszy z nich to przyczep początkowy ORIGO, drugi to p. końcowy INSERITO. M. może być przytwierdzony do kości bezpośrednio lub za pomocą ścięgna TENDO.
Ścięgna mogą być: walcowate, spłaszczone, w postaci błony zwanej rozścięgnem APONEUROSIS. Ś. mają barwę białosrebrzystą, zbudowane z tkanki łącznej włóknistej zbitej, posiadają niewielką rozciągliwość, maksymalnie po 4% swojej długości. Pomiędzy przyczepami znajduje się główna część zwana brzuścem VENTER.
Biorąc pod uwagę kształt mięśni dzielimy je na 7 grup:
1.M. jednogłowe lub wrzecionowate FUSIFORMIS o włóknach przylegających niemal równolegle w stosunku do siebie, np. m. ramienne.
2.M. dwugłowe BICEPS to są dwa mięśnie jednogłowe połączone jednym ścięgnem wspólnym, np. m.dwugłowy ramienia.
3.M. dwubrzyśćcowe BIVENTER
4.M. płaskie PLANUS np. m. brzucha, międzyżebrowe
5.M. wielobrzuśćcowe INTERSECTUS, np. m. prosty brzucha
6.M. półpierzaste UNIPENNATUS, m. międzykostne grzbietowe
7.M. pierzaste BIPENATUS, m. międzykostne dłoniowe.
MIOCYT
Komórką mięśniową jest miocyt, komórki mięśniowe poprzecznie prążkowane różnią się między sobą właściwościami czynnościowymi, morfologicznymi, układem enzymatycznym.
Wyróżniamy 3 typy miocytu:
Typ I.komórki powolne czerwone o przewadze metabolizmu tlenowego, a więc wolno się kurczą, wolno narasta siła skurczu, ale długo się utrzymuje skurcz bez objawów zmęczenia. Dostawa tlenu jest zagwarantowana przez gęstą sieć naczyń krwionośnych. Do grupy tej zaliczamy komórki mięśni grzbietu oraz kom. mięśni prostowników kończyn dolnych.
Typ IIA.zaliczamy komórki szybkie, białe o przewadze metabolizmu beztlenowego. Taka komórka bardzo szybko się kurczy, ale też bardzo szybko się męczy. Występuje w mięśniach ramienia.
Typ IIB.komórki mięśniowe mieszane pośrednie - szybko kurczą się, ale przeważa metabolizm tlenowy, nie zaciągają długu tlenowego, nie męczą się.
WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE KOŚCI
Waga kośćca jest zróżnicowana pod względem płci. Męski kościec waży ok. 12 kg, a damski 10 kg, z czego 2,5 kg przypada na szpik kostny. Podłoże organiczne kości daje jej sprężystość, natomiast podłoże nieorganiczne a więc sole wapnia dają jej wytrzymałość na ciśnienie i rozciąganie. Wytrzymałość na rozciąganie wynosi 9-12 kg na mm2 kości co odpowiada wytrzymałości mosiądzu lub żelaza. wytrzymałość na ciśnienie wynosi 12,5-17 kg na mm2 co odpowiada wytrzymałości kutego żelaza. Np. kość udowa wytrzymuje ciśnienie działające zgodnie z siłą grawitacji około 7800 kg. Na rozciąganie 5600 kg. Natomiast na siły działające z boku wytrzymałość jest trochę mniejsza. Wytrzymałość chrząstek stawowych jest o wiele mniejsza. Wytrzymałość na rozciąganie takiej chrząstki jest o 10 razy mniejsza. Chrząstka ma dużą wytrzymałość na ciśnienie.
WŁAŚCIWOŚCI BIOLOGICZNE KOŚCI
Kość żywego organizmu ma zdolność do regeneracji. W tym dużą rolę odgrywa okostna. Gdybyśmy wyłuskali kostninę łopatki, to kość zregeneruje się. Najłatwiej regenerują się trzony kości długich, następnie żuchwa oraz żebra. Kości czaszki, a więc k. bardziej gąbczaste regenerują się słabiej. K. można także przeszczepić jako przeszczep k. może przystosować się do nowych warunków. Możemy powiedzieć, że k. jest plastyczna, tj. potrafi się dostosować do zmienionych warunków. K. odciążona ulega dystrofii (zanikowi). K. potrafi korygować swój kształt. K. podlega prawom nacisku i obciążenia.
PRAWO DELPESCHA-WOLFFA
Kość ulegająca naciskowi hamuje swój wzrost, natomiast kość w miejscu odciążenia zaczyna szybciej rosnąć.
SZPIK KOSTNY - MEDULLA OSSIUM
Miękka, bardzo dobrze ukrwiona i gąbczasta masa wypełniająca jamy szpikowe w istocie gąbczastej. Masa wynosi 2,5 kg. Ilość sz.k. z biegiem lat wzrasta. W wieku 20 lat sz. jest około 2900 cm3, w 55 roku 4200 cm3. Ogólnie sz.k. dzielimy na dwa rodzaje:
1.medulla ossium rubra
2.medulla ossium flava
Sz. czerwony występuje tylko u noworodków i wczesnym okresie dzieciństwa. Sz.cz. zaczyna się stłuszczać i część szpiku przywiera żółtawą barwę. W końcu sz.cz. utrzymuje się w kręgach, mostku, żebrach, kościach czaszki, miednicy i łopatkach. W kości długich sz.cz. jest coraz mniej. Ogólnie przyjmuje się, że sz.cz. i żółtego powinno być po 50%. W miarę starzenia się sz. zaczyna przybierać postać galaretowatą, ponieważ odkłada się w nim dużo tłuszczu. Staje się przeźroczysty o lekkim zabarwieniu brunatno-czerwonym. Taka postać nosi nazwę szpiku galaretowatego.
NACZYNIA I NERWY KOŚCI
Naczynia kości stanowią bardzo bogate rozgałęzienia. Jest ich bardzo dużo i do kości krew dopływa z 2 źródeł 1)z okostnej stąd wnikają do kości drobne tętniczki przez kanały odżywcze 2)naczynia wnikające bezpośrednio do kości przede wszystkim w trzonach, przechodzą przez istotę zbita do istoty gąbczastej
Unerwienie kości podobnie jak i ukrwienie jest bardzo bogate. Szczególnie okostna, która jest bardzo wrażliwa na ucisk, uderzenie, ból. Nerwy są odgałęzieniami dużych pni nerwowych biegnących wzdłuż kiści długich.