WSPÓŁCZESNE ZASADY KREOWANIA TERYTORIALNYCH WSPÓŁNOT SPOŁECZNYCH
– „MIKROINŻYNIERIA SPOŁECZNA”
OSIEDLA WSPÓLNOT CO – HOUSING. KSZTAŁTOWANIE JEDNOSTEK SĄSIEDZKICH NA ZASADZIE SAMOORGANIZACJI.
PROJECT FOR PUBLIC SPACES. OD TWORZENIA MIEJSC AKTYWNYCH DLA WSPÓLNOT
PRZEZ „MEBLOWANIE” PRZESTRZENI DO SPOŁECZEŃSTWA OBYWATELSKIEGO.
Współczesna epoka jest czasem rozpadu tradycyjnych struktur społecznych i negatywnego stosunku do tworzenia wspólnot, w tym wspólnot terytorialnych.
Zanikowi naturalnych wspólnot terytorialnych towarzyszy kres, a czasem i również kompromitacja koncepcji „sztucznej” kreacji wspólnot. Koncepcje te bywały nazywane „inżynierią społeczną”. Drogę kształtowania wspólnot poprzez „inżynierię społeczną” w skali makro, czy mezzo próbuje się zastąpić metodami, które można by określić jako „mikroinżynierię społeczną”. W przeciwieństwie do inżynierii społeczne w skali makro, inżynieria społeczna w skali mikro opiera się na oddolnej samoorganizacji.
Wyłaniają się dwie drogi tworzenia wspólnot terytorialnych powstających na zasadzie „mikroinżynierii społecznej”. Pierwsza – to wspólnoty ludzi pragnących prowadzić „wspólne życie”. Druga polega na kreacji przestrzeni umożliwiających nawiązywanie krótkotrwałych, efemerycznych więzi, czegoś w rodzaju „poszerzonych spotkań”.
Przykładem wspólnot pierwszego typu są wspólnoty co-housing, złożone z ludzi lubiących wspólnotowy styl życia, wspólne obiady, imieniny, uprawianie ogrodów itd. Osoby te poznają się jeszcze przed rozpoczęciem budowy zespołu mieszkaniowego i już na tym etapie zaczynają tworzyć swego rodzaju grupę społeczną.
Egzemplifikacją wspólnot „spotkań” jest ruch inspirowany przez fundację Project for Public Spaces. Dąży ona do przetwarzanie „miejsc” – ich ewaluacji i kreacji autentycznych przestrzeni publicznych.
Cechą wspólną obu kierunków jest dążenie do samoorganizacji i redukcja celów, która ma gwarantować większa skuteczność.
| wspólnoty jednostek preferujących styl „wspólnego życia” | wspólnoty „efemerycznych” spotkań |
|---|---|
zawężenie „ilościowe”, do kategorii ludzi zainteresowanych |
zawężenie „czasowe” |
| przykład: wspólnoty co-housing | przykład: działania fundacji Project for Public Spaces |
| samoorganizacja społeczna | samoorganizacja społeczna |
OSIEDLA WSPÓLNOT CO – HOUSING..
BOFAELLESSKABER – ŻYJĄCE WSPÓLNOTY
KSZTAŁTOWANIE JEDNOSTEK SĄSIEDZKICH NA ZASADZIE SAMOORGANIZACJI.
Zasady budowy osiedli wspólnotowych co – housing.
Krótka historia ruchu.
Twórcą ruchu co – housing jest duński architekt Jan Gudmand – Høyer. W roku 1964 skupił wokół siebie grupę ludzi pragnących mieszkać utrzymując ze sobą wzajemne bliskie kontakty. Pierwsze plany przewidywały wzniesienie 12 domów tarasowych wokół domu wspólnotowego i basenu. Próba założenia osiedla nie udała się – na skutek sprzeciwu sąsiadów.
Artykuł pt.: „Utracone ogniwo między utopią i staroświecką willą” opisujący ideę grupy, który ukazał się w 1968 roku – w momencie kulminacji ruchów kontrkulturowych – wzbudził wielkie zainteresowanie w Danii i przełamał impas. Ponad 100 rodzin wyraziło chęć zamieszkania w osiedlach zbudowanych według pomysłu Gudmanda – Høyera.
W ciągu pięciu lat: od 1968 do 1973 wybudowano dwie pierwsze wspólnoty: Saettedammen (w miasteczku Jonrtap koło Kopenhagi) i Skråplanet (w pobliżu Hillerod). Trzecią wspólnotę wzniesiono w Nonbo Hede. Pierwsze wspólnoty miały wspólne centra, natomiast nie udało się w nich osiągnąć efektu integracji społeczności różnego pochodzenia, różnych generacji i różnych form rodzin oraz osób samotnych.
W projekcie Farum Jan Gudmand – Høyer proponuje rozwijanie integracji społecznej. Powstają osiedla dla wspólnot złożonych z rodzin i „singli” – osób samotnych. Domy zgrupowano wokół wewnętrznego wspólnego terenu ze szkołą i pieszą uliczką przekrytą szklanym dachem. Projekt Farum rozpoczął fazę działań instytucjonalnych związanych z budownictwem osiedli wspólnotowych co-housing.
Duński Instytut Badawczy Budownictwa zorganizował w roku 1971 krajowy konkurs na niskie, grupowe budownictwo mieszkaniowe. Zwycięskie projekty propagowały urządzenia wspólnotowe i zasadę partycypacji przyszłych użytkowników przy projektowaniu. Konkurs był drugim, po kampanii prasowej z roku 1968 wydarzeniem, które zdynamizowało rozwój budownictwa co-housing. Z ruchu spontanicznego, nieomal amatorskiego stały się wspólnoty ważnym segmentem budownictwa mieszkaniowego w Danii. Zaczęto budować osiedla wspólnotowe czynszowe. Pierwsze takie osiedle powstało w roku 1976 w Tinngarden (firma architektoniczna Vandkunsten). Budowę przeprowadzono w systemie non – profit, była sponsorowana przez Duński Instytut Badawczy Budownictwa. Do roku 1982 powstały w Danii 22 własnościowe osiedla wspólnotowe.
Realizacja osiedli natrafiała na wiele trudności. Aby je przezwyciężyć mieszkańcy już istniejących osiedli i przyszli mieszkańcy założyli grupy wsparcia „Sambo” (w wolnym tłumaczeniu „żyć razem”). Realizację osiedli wspiera również państwo, m.in. poprzez działalność legislacyjną. W roku 1981 uchwalono Spółdzielcze Prawo Związków Mieszkaniowych. Akt ten znacznie ułatwił wznoszenie osiedli wspólnotowych. Umożliwił wznoszenie osiedli wspólnotowych jako spółdzielni o ograniczonej odpowiedzialności. Spółdzielnie mogły korzystać z pożyczek wspieranych przez rząd.
Osiedla noszą duńską nazwę Bofaellesskaber – Żyjące wspólnoty. Jednak na całym świecie znane są z nazwy angielskiej co – housing (współ – mieszkanie). Obecnie prócz Danii, osiedla działają w Wielkiej Brytanii, Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Szwecji, Austrii, a nawet w Japonii.
Osiedla co- housing wznoszone są według indywidualnych założeń. Istnieje jednak ogólny kanon zasad ich projektowania i funkcjonowania. W ogólnym skrócie przedstawia się on następująco:
Centrum osiedla jest „dom wspólnotowy”. Stanowi on przestrzeń służącą aktywnemu utrzymywaniu kontaktów i zarządzaniu osiedlem. Urządzeniami wspólnymi są: jadalnia wraz z wspólną kuchnią ( z wspólnych posiłków korzysta na ogół 50 – 70% mieszkańców), sala zebrań, pomieszczenia opieki nad dziećmi, ewentualnie warsztaty, pralnia. Urządzeniom ulokowanym w pomieszczeniach domu wspólnotowego towarzyszą tereny sportowe, tereny placów zabaw dla dzieci.
Zasada równowagi prywatności i wspólnoty oraz dobrowolności uczestniczenia w wspólnych przedsięwzięciach i korzystania z urządzeń wspólnotowych. Poszczególne domy wyposażone są w kuchnie, ale stwarza się możliwość wspólnego gotowania i wspólnego jedzenia posiłków – dla tych, którzy to lubią. Podobnie jest z innymi typami aktywności jak sport, wspólne zebrania.
Zasada otwartości. Osiedla mają charakter otwarty, nie są w jakikolwiek sposób ogradzane. Są przeciwieństwem „gated communities” – osiedli strzeżonych.
Zasada samoorganizacji. Zespoły powstają najczęściej w drodze inicjatyw oddolnych, swego rodzaju samoorganizacji społecznej. Pożądane jest ukształtowanie wspólnoty przed rozpoczęciem prac projektowych. Ułatwia to partycypację w pracach projektowych i organizacyjnych. W przypadku osiedli powstających w drodze typowych działań deweloperskich – wyraźnie określa się wspólnotowy charakter osiedla i poszukuje przyszłych mieszkańców zainteresowanych „wspólnym życiem” – sposobem życia i mieszkania bogatym w wzajemne kontakty możliwe dzięki odpowiednim ramom przestrzennym.
Zasada partycypacji przy projektowaniu i wznoszeniu osiedli, a później przy ich zarządzaniu i wynikająca z niej zasada indywidualizacji osiedli.
Zasada integracji i mieszania różnych form i grup społecznych – miksofilia (określenie wg Z. Baumana) obejmuje: koegzystencję:
a/ różnych typów rodzin: pełnych rodzin „nuklearnych” z dziećmi, małżeństw bezdzietnych, rodzin niepełnych, par, „singli” – osób samotnych;
b/ ludzi prowadzących różne, nawet nietypowe style życia;
c/ ludzi w różnym wieku, w tym ludzi starszych, zwłaszcza samotnych; tworzenie wspólnot międzypokoleniowych (transgeneracyjnych), zapobieganie tworzeniu oddzielnych domów dla ludzi starszych;
d/ludzi pochodzących z różnych warstw, klas i kręgów społecznych oraz grup etnicznych,
e/ ludzi niepełnosprawnych;
f/ ludzi o różnych orientacjach seksualnych.
Optymalna wielkość wspólnoty wynosi 12 do 36 jednostek mieszkalnych. Większe lub mniejsze wspólnoty mogą działać, ale potrzebują specjalnych warunków. Wspólnoty powyżej 36 mieszkań sprawdzają się dobrze w obszarach podmiejskich lub wiejskich.
Mechanizmem architektonicznym krystalizującym więzi okazały się małe przestrzenie publiczne pieszych uliczek – przekryte szklanymi dachami.
Kształtowanie wspólnoty indywidualistów.
Zasada samoorganizacji została wsparta wydaniem poradnika, dającego szczegółowe, praktyczne wskazówki zakładania, budowy oraz funkcjonowania wspólnot i osiedli wspólnotowych co – housing. Stanowi on zarazem swoiste narzędzie marketingowe. Podręcznik pod tytułem The Cohousing Handbook. Building a Place for Community.1 (Co – housing – podręcznik. Budowa przestrzeni dla wspólnoty.) został napisany przez Chrisa i Kelly ScottHansonów. Książka powstała po ekspansji ruchu na teren Ameryki Północnej. Składa się z piętnastu rozdziałów i dodatku zawierającego wzory pism i dokumentów. Poszczególne rozdziały wyjaśniają problemy: stworzenia odpowiedniej struktury organizacyjnej, sprawy zakupu gruntów, współpracy z architektami, doboru optymalnych rozwiązań przestrzennych, problemy prawne, procedury uzyskania odpowiednich pozwoleń, zasady prowadzenia budowy i wprowadzenia się do gotowych domów. Podręcznik omawia przede wszystkim poszczególne fazy kształtowania osiedla jako przestrzeni fizycznej, ale również zajmuje się kwestiami społecznymi.
Chris i Kelly ScottHansonowie podjęli próbę określenia warunków uformowania wspólnoty jako społeczności. Autorzy zajmują się tym fundamentalnym dla idei wspólnot terytorialnych problemem w rozdziale drugim pt.: Formowanie grupy (Forming a Group) i częściowo również w rozdziale pierwszym.
Podstawowym problemem związanym z kształtowaniem wspólnot sąsiedzkich jest opisana w rozdziale II niniejszej pracy sprzeczność pomiędzy imperatywem życia we wspólnotach i narastającymi tendencjami do indywidualizmu. Sprzeczność owa jest przyczyną niechęci do tworzenia i zanikania istniejących wspólnot.
Istotne jest przyjęcie na wstępie założenia o akceptacji różności/odmienności przyszłych członków wspólnoty. Uznawani są za „zbiór indywidualności”. Właściwe działania zakładania wspólnoty poprzedzone są cyklem cotygodniowych wspólnych posiedzeń. W trakcie tych cztero- pięciogodzinnych spotkań wyjaśnia się zasady życia w przyszłej wspólnocie. Przyszli mieszkańcy, zdecydowani na mieszkanie we wspólnocie, mają okazję dokładnie się poznać wzajemnie.
PRZEGLĄD WYBRANYCH OSIEDLI CO – HOUSING.
W krótkim przeglądzie osiedli co – housing pragnę skoncentrować się na przykładach duńskich. Dania jest krajem narodzin ruchu – duńskie zespoły stanowiły i nadal stanowią wzór dla innych krajów.
Wspólnota Ibsgaarden w Roskilde, Dania.
Osiedle liczy 21 mieszkań w domkach jednorodzinnych i w zabudowie wokół prostokątnego dziedzińca. Powstało w latach 1982-83. Projektowali je Jes Edvars i Helge Christiansen. W jego budowie zastosowano zasadę gradacji przestrzeni.
Życie społeczne skupia się w dużym, starym budynku o wystroju neoklasycystycznym zaadaptowanym na dom wspólnotowy. Na parterze znajduje się pomieszczenie zabaw dla dzieci. Na piętrze zlokalizowano wspólną jadalnię wraz z kuchnią i salą zebrań. Dom wspólnotowy otoczony jest z trzech stron piętrową zabudową mieszkaniową tworzącą regularny, prostokątny dziedziniec. Przestrzeń dziedzińca stanowi przedłużenie przestrzeni wspólnotowej domu. Jego zabudowa utrzymana jest w stylu postmodernistycznym – tworząc spójną całość z usytuowanym na osi założenia domem wspólnotowym.
Pozostała część osiedla ma luźny wystrój krajobrazowy. Tworzą ją rozrzucone, stojące w bliskiej odległości wśród zieleni domy jednorodzinne z żółtej cegły ze spadzistymi dachami. Domy zgrupowano wokół małych, nieregularnych dziedzińców. Teren całego osiedla, jak również poszczególne domy nie są ogrodzone. Domy w zasadzie nie mają własnych działek, a jedynie małe podwórka.
Przestrzenie i relacje przestrzenne sprzyjające kontaktom:
dom wspólnotowy,
wnętrze obudowanego dziedzińca (mały rynek),
wzajemne usytuowanie domów jednorodzinnych – bliskość i skupienie wokół małych nieregularnych podwórek
zielona łąka sportowa.
Przestrzenie te tworzą pewnego rodzaju gradację: od przestrzeni ukształtowanych w sposób regularny (zarazem sztucznych) do przestrzeni ukształtowanych bardziej swobodnie (związanych z zielenią i naturą).
Wspólnota Jernstøberiet, Langagervej, Himmelev, Roskilde, Dania.
Zespół mieszkaniowy wspólnoty powstał w roku 1980. Projektowali go Jan Gudmand – Høyer i Jes Edvars w współpracy z Christiansen. Mieszkania zgrupowano wokół wspólnej przestrzeni publicznej przekrytej szklanym dachem. Przestrzeń ma charakter wielofunkcyjny. W tak zaprojektowanej przestrzeni wspólnotowej mieszkańcy jedzą wspólne obiady w wydzielonej jadalni. Posiłki przygotowywane są w usytuowanej również w tej przestrzeni kuchni. Nad jadalnią zlokalizowano miejsce zabaw dla dzieci. W przestrzeni centralnej zaprojektowano również małe boiska do gry m.in. w koszykówkę.
Wspólnota Trudeslund w Birkerød, Dania.
Osiedle zaprojektowane przez architekta Tegnestuena Vandkunstena, zrealizowane w latach 1980 – 81. Zespół mieszkaniowy ukształtowano w formie litery „L”, utworzonej przez uliczkę pieszą (nieprzykrytą) wokół której stoją domy mieszkalne.
Układ osiedla został zaadaptowany w projekcie omówionego poniżej osiedla wspólnoty Jystrup Savværk. W osiedlu tym innowacją było przekrycie uliczki szkłem.
Wspólnota Jystrup Savværk w Jystrup, Skjoldnæsvej 35, Dania.
Zespół mieszkaniowy zaprojektowany przez architekta Tegnestuena Vandkunstena. Zrealizowany w latach 1983-84. Zabudowa mieszkaniowa jest skupiona wokół uliczki na planie litery „L” przekrytej szkłem. W tak zaprojektowanej przestrzeni publicznej zgromadzono wspólne urządzenia, w tym jadalnię i kuchnię.
Ukształtowanie zespołu w kształcie litery „L” umożliwiło wyraźne obudowanie z dwóch stron należących do osiedla terenów zielonych.
W pierwotnej wersji przewidywano zdecydowaną przewagę urządzeń wspólnotowych nad urządzeniami prywatnych mieszkań. Między innymi planowano zredukowanie kuchni w prywatnych mieszkaniach do rozmiarów podręcznych kuchenek, właściwe kuchnie umieszczając w krytym publicznym pasażu. W wersji ostatecznej zrezygnowano z tego rozwiązania, umieszczając w krytej uliczce dużą wspólną kuchnię połączoną z jadalnią, jak we wszystkich wspólnotach.
Szklane przekrycie pieszej uliczki wykonano z tanich materiałów. Obszar przekryty szkłem jest wielokrotnie większy niż w innych podobnych osiedlach. Osiedle uważane jest za najciekawszy przykład zespołu wspólnotowego w Danii powstałego w latach 80 – tych w Danii.
Wspólnota Skråplanet w Jonstrup koło Ballerup (przedmieścia Kopenhagi), Dania.
Osiedle zaprojektowane przez Jana Gudmanda – Høyera i zrealizowane w roku 1973. Domy wolnostojące i bliźniaki zaprojektowano na lekkim stoku. Pomimo, że osiedle złożone jest z identycznych piętrowych budynków, dzięki indywidualnie rozwiązanym terenom otaczającym i aranżacji tworzy zróżnicowaną i interesującą kompozycję. Zagospodarowanie przestrzenne osiedla obejmuje: boiska, place gier i zabaw, parkiet do tańca na otwartym powietrzu i dom wspólnotowy z zewnętrznym basenem pływackim.
Wspólnota Sættedammen w Hammersholt koło Hillerød, Dania.
Osiedle zaprojektowane przez architektów Theo Bjerga i Palle Dyreborga. Wzniesione w latach 1971 – 73. Piętrowe domy umieszczone są pomiędzy ścianami, tworząc nieregularną szeregówkę. Domy są bardzo bogato wyposażone. Pomiędzy dwoma szeregami zabudowy ukształtowano wspólną przestrzeń publiczną. Mieszkańcom stworzono opcjonalną możliwość uczestniczenia w wspólnym życiu. Umożliwia je dom wspólnotowy wyposażony w kuchnię, wspólną jadalnię i inne pomieszczenia i urządzenia.
Wspólnota Overdrevet w Hinnerup koło Ǻrhus, Dania.
Osiedle powstało w latach 1979 – 80. Projektowali je Carl Herforth, Else Rose, Merete Scheller, Niels Christiansen, Jeffrey Nedergaard, Benjamin Bak i Bjørn Nymand z grupy architektonicznej E. Zespół rozplanowano na wzór wydłużonego kompleksu farmy. Składa się z sześciu „długich domów” i kwadratowego centrum wspólnotowego w środku układu rozdzielającego dwa dziedzińce. Dwa dziedzińce pełnią rolę przestrzeni publicznej zespołu. Domy mają ciężkie ceglane bazy parterów i lekkie drewniane struktury pięter i dachów. Osiedle zasilane jest częściowo energią z kolektorów słonecznych i generatorów wiatrowych.
Wspólnota Bakken w Humlebæk, Dania.
Osiedle zrealizowano w latach 1979 – 80. Projektowali je architekci z biura Arkitektengruppen Regnbuen. Osią założenia jest uliczka, wokół której wybudowano domy z cegły. Przyjęto zasadę tworzenia zespołów grupujących trzy domy. Budynek dużego centrum wspólnotowego zlokalizowano w północnej części osiedla. Przestrzeń publiczna – uliczka tworzy klimat nawiązujący do uliczek małych miasteczek bądź wsi.
Enlinca w Cambridge, Wielka Brytania.
Wspólnota została ukonstytuowana w 2003 roku. Ustalono ramowy program działania wspólnoty:
Każde gospodarstwo domowe jest odrębną całością
Wspólna przestrzeń np. biblioteka, sala do muzyki, ciche przestrzenie do medytacji, tai chi etc., przestrzenie dla dzieci do gry i dla uroczystości, przyjęć.
Okazjonalne wspólne posiłki (zgodnie z osobistymi upodobaniami).
Organizowane są okazjonalne spotkania w sprawie rozwiązywania problemów wspólnoty.
Obowiązuje wspólna odpowiedzialność za gotowanie, zakupy, sprzątanie wspólnych terenów etc.
Zaleca się wspólne użytkowanie narzędzi, urządzeń, transportu.
Do wspólnoty zapraszani są ludzi wszystkich generacji i zdolności.
Fundamentalną wartością jest akceptacja idei innych i uznawanie ich potrzeb.
Fundamentalną wartością dla jednostek jest odpowiedzialność za swoje własne samopoczucie i pomyślność oraz za kulturalne, emocjonalne, duchowe, kreatywne, społeczne i materialne zdrowie wspólnoty.
We wspólnocie dba się o rozwój duchowy.
Wspólnota co-housing Bristol, Wielka Brytania.
Co-Housing Bristol powstała 19 września 2004 roku. W skład wspólnoty wchodzi budynek wspólnotowy, który mieści wyposażenie dla zabaw dla dzieci, wspólną kuchnię i jadalnię, salę zebrań, narzędzia, pojazdy etc.
Przewiduje się utrzymywanie silnych więzi z sąsiadującymi wspólnotami, dla których zostaną udostępnione przestrzenie i zasoby osiedla. Na terenie wspólnoty przewidziano możliwość trzymania zwierząt, prowadzenia wspólnych przedsięwzięć gospodarczych i wprowadzenia przestrzeni warsztatów do wynajęcia.
Grupa składa się z mieszanki gospodarstw domowych: rodzin z dziećmi i bezdzietnych, osób samotnych (singli) i par. Aktywnie zachęca się ludzi wszystkich grup wiekowych i stanu majątkowego oraz pochodzenia narodowego i etnicznego by włączyli się do grupy. Podobnie jak w Danii dąży się do wykreowania społeczności otwartej, tolerancyjnej i maksymalnie zróżnicowanej.
Wszyscy pełnoprawni mieszkańcy są członkami rady nadzorczej Co-Housing Bristol Ltd z pełnymi prawami podejmowania decyzji poprzez konsensus i prawnej odpowiedzialności za towarzystwo.
Comiesięczne spotkania są okazją nie tylko do podsumowania postępów w działalności w różnych dziedzinach i podejmowania strategicznych decyzji, ale także do wzajemnego bliższego poznania się dorosłych i dzieci.
WindSong Cohousing, Langley, BC, Kanada
Osiedle wzniesiono na planie nawiązującym do osiedli duńskich. Układ przestrzenny tworzą dwie piesze ulice przykryte szklanym dachem. W miejscu przecięcia (pod łagodnym kątem) znajduje się dom wspólnotowy. Przestrzeń uliczek jest wentylowana w lecie, ale nie ogrzewana w zimie. Po obu stronach domu wspólnotowego znajdują się szerokie, przeszklone pasaże prowadzące w kierunku otwartej zieleni i terenów sportowych. Zespół składa się z 34 gospodarstw domowych, przylegających do krytych uliczek. Zamieszkuje go 115 osób.
Osiedle prezentuje prostą i zwartą architekturę, będącą wynikiem również oszczędności, które wymusiły przejściowe kłopoty finansowe podczas budowy. Język architektury metaforycznie prezentuje naprawdę spójną wspólnotę, jak pisze Graham Meltzer w książce poświęconej wspólnotom co – housing2 . Wejścia do poszczególnych domów z przeszklonych uliczek są „indywidualizowane” przez mieszkańców poprzez umieszczanie roślin, dywanów i mebli.
Urządzenia wspólnotowe zawierają: kuchnię, jadalnię, świetlicę, pralnię, pokój dla dzieci, pokój dla młodzieży, warsztaty, biuro, salę wieloużytkową i pokój gościnny. Społeczność zamieszkująca WindSong nie jest w porównaniu z innymi wspólnotami specjalnie zróżnicowana. Natomiast skupili się tu ludzie wielu interesujących zawodów, utalentowani o indywidualnych zainteresowaniach. Mieszkają we wspólnocie m.in. pracownik socjalny, architekt, oficer, instruktor pływania, kapłan (na emeryturze), fizjoterapeuta, kelner, technik prześwietleń rentgenowskich, pielęgniarka, elektryk. Wszyscy znaleźli przestrzeń do rozwijania i demonstrowania własnych pasji i zainteresowań. Regularnie odbywają się amatorskie warsztaty: malowania akwareli, tańców, tai – chi, jogi, muzyki. itp.
Projekt otrzymał w roku 1997 Złotą Nagrodę Georgie (Gold Georgie Award) za najlepiej wkomponowany w środowisko naturalne (nowy) projekt mieszkaniowy w Kanadzie.
Swan’s Market Cohousing, Oakland, Kalifornia,
Zespół Swan’s Market Cohousing jest nietypowym przykładem lokalizacji wspólnoty co – housing. Został zrealizowany jako fragment szerszej przebudowy śródmieścia Oakland, konkretnie historycznego budynku zwanego Swan’s Market, od którego nazwę wziął zespół wspólnotowy. Jednocześnie z zespołem wspólnoty wybudowano kompleks zawierający: osiemnaście jedno- i dwuosobowych mieszkań socjalnych dla osób o niskich dochodach, cztery mieszkania dla ludzi chorych na AIDS, wyremontowano historyczny targ świeżej żywności, wprowadzono nowe usługi: kawiarnie, restaurację japońską, kwiaciarnię.
Zespół mieszkaniowy wspólnoty został umieszczony na pierwszym piętrze nad parkingami i sklepami. Dwupoziomowe mieszkania rozmieszczono po obu stronach przeszklonej pieszej uliczki. Centralnie zlokalizowany dom wspólnotowy zawiera: wspólną kuchnię, jadalnię, salę zebrań, salę dla dzieci – na poziomie mieszkań oraz pralnię, pokój gościnny, siłownię, warsztat i parking na poziomie ulicy.
Cała inwestycja przyczyniła się do ożywienia obszaru miasta. Stała się swego rodzaju katalizatorem wzrostu ruchu pieszego, przyciągnęła nowych inwestorów. Na terenie otaczającym Swan’s Market powstało wiele kawiarni i restauracji. Przyczyniła się również do spadku przestępczości w obszarze o 18%.
Kyōdō no Mori Cohousing, Tokio, Japonia.
Kyōdō no mori (Las Kyodo) w Tokio jest pierwszą wspólnotą co-housing w Japonii. Przy projektowaniu udział brali przyszli mieszkańcy. Posłużono się czterostopniowym systemem negocjacji:
Spotkania pomiędzy architektem i każdym właścicielem domu w celu przedyskutowania indywidualnych wymagań.
Spotkania dewelopera, architekta i innych konsultantów mające za cel ustalenie technologii budynku.
Spotkania komitetu sterującego składającego się z dewelopera i trzech właścicieli domów zmieniających się rotacyjnie.
Spotkania całej wspólnoty – wszystkich właścicieli domów, w tym dewelopera, który również jest mieszkańcem wspólnoty.
Budynek wspólnoty wykonany jest w nowoczesnej technologii umożliwiającej przestawianie ścianek działowych. Wyposażony jest w pasywne instalacje solarne jak również w ograniczonej ilości zastosowano w nim ogniwa fotowoltaiczne.