Ćwiczenia II

Analizy czynnościowe mięśni działających na poszczególne odcinki kręgosłupa. Postawa spionizowana człowieka – udział mięśni i stawów. Udział niektórych mięśni grzbietu w ruchach kończyny górnej (układ kończynowy tułowia).

Ruchy:

• Skłony (w płaszczyźnie strzałkowej, wokół osi poprzecznej)

• Zgięcia boczne (w płaszczyźnie czołowej, wokół osi strzałkowej)

• Rotacje (wokół osi pionowej, płaszczyźnie poprzecznej)

Zakres ruchów w stawach międzykręgowych nie jest we wszystkich segmentach jednakowy.

Zależy od ukształtowania powierzchni stawowych i wysokości tarcz międzykręgowych.

Układ kostno – stawowo – mięśniowy . system dźwigni dwustronnych.

Układ mięśniowy

Trzy grupy pod względem topograficznym czynnościowym:

• Mięsnie szyi

• Mięśnie grzbietu właściwe

• Mięśnie brzucha

Mięśnie szyi

• M. MOS (zginacz w działaniu obustronnym i rotator w stronę przeciwną w działaniu jednostronnym)

• Mm. Głębokie szyi, tzw. grupa przedkręgowa:

• Mm. Pochyłe (przedni, srodkowy i tylny)

• M. długi szyi

• M. długi głowy

(zginacze w działaniu obustronnym; działając jednostronnie powdują skłon boczny)

Drobne mięśnie jednosegmentowe

(m. prosty głowy przedni i boczny) – działanie jw.

Mięsnie brzucha

Przednia obudowa lordozy lędźwiowej

• M. prosty brzucha

• Mm. Płaskie : skośny, zewnętrzny, wewnętrzny i poprzeczny

• M. czworoboczny lędźwi

Mięśnie grzbietu właściwe

Charakter czynnościowy

• Mm. Łączące punkty jednoimienne kręgosłupa

• Mm. Łączące punkty różnoimienne tworzące układ w górę zbieżny

• Mm. Łączące punkty różnoimienne tworzące układ w górę rozbieżny

• Mm. Długie kręgosłupa zwane układem prostowniczym grzbietu

Mięśnie łączące punkty jednoimienne kręgosłupa:

• Mm. Między[p[rzeczne

• Mm. Międzykolcowe

• M. kolcowy

• Skurcz obustronny – wyprost

• Skurcz jednostronny – zgięcie w stronę działających mięśni

• Przebieg równoległy do długiej osi kręgosłupa

Mięśnie łączące punkty różnoimienne:

• Tworzą układ w górę zbieżny, rozpoczynają się na wyrostkach poprzecznych, a kończą na wyrostkach kolczystych

• Mm. Skręcające krótkie

• Mm. Skręcające długie

• M. wielodzielny

• M. półkolcowy

• Ukośny przebieg włókien sprawia, że przy skurczu jednostronnym powodują obrót (szyi, tułowia) w stronę przeciwną (mm. Prawej strony obracają w lewo). Podczas skurczu obustronnego mm. działają prostująco.

Mięsnie łączące punkty różnoimienne:

• Tworzą układ w górę rozbieżny:

• M. płatowaty głowy

• M. płatowaty szyi

• Ukośny przebieg włókien (od wyrostków kolczystych z pogranicza grzbietowo – karkowego do wyrostków poprzecznych części szyjnej kręgosłupa i kresy karkowej na łusce potylicznej) sprawia, iż podczas skurczu jednostronnego powodują obrót głowy w stronę mięśnia działającego (mm. prawe skręcają głowę w prawo).

Działanie obustronne odchyla głowę ku tyłowi.

Mięśnie długie kręgosłupa:

• Zwane układem prostowniczym grzbietu, kształtują lordozę szyjną i lędźwiową. Są to:

• M. najdłuższy (od potylicy do kości krzyżowej)

• M. biodrowo – żebrowy (od kości biodrowej i grzebienia biodrowego do I żebra)

• Działają na zasadzie dźwigni dwustronnych

• Silna wyprostna obudowa mięśniowa szczególnie odcinka szyjnego i lędźwiowego. Zginacze znajdują się tylko na wysokości szyjnej i lędźwiowej. W odcinku kifozy piersiowej zespół zginaczy nie występuje.

Z punktu widzenia dynami kręgosłupa dzielimy mięśnie na dwa zespoły:

• Szyjno – karkowy

• Brzuszno – lędźwiowy

Ruchy w płaszczyźnie strzałkowej;

• Zgięcie

• Wyprost

• Zachodzą wokół osi poprzecznych (czołowych)

• Zapoczątkowują je skurcze koncentrycznym mm. szyi (skłon głowy do przodu) i brzucha (skłon tułowia)

• Po wychwianiu środka ciężkości (głowa, górnej partii tułowia) poza położenie równowagi dalszy skłon jest regulowany działaniem ekscentrycznym prostowników grzbietu.

• Prostowanie tułowia z pozycji odchylonej do pionu odbywa się przy udziale grupy prostowniczej działającej skurczem koncentrycznym

• Nadwyprost zapoczątkowują mm. prostowniki, a następnie przy wykonaniu głębokiego przegięcia ku tyłowi działają grupy zginaczy działaniem ekscentrycznym (np. „mostek”, „salto w tył)

Ruchy w płaszczyźnie czołowej

• Występują w formie przegięć bocznych wokół osi strzałkowych

• Przegięcie w prawo zapoczątkowuje prawostronny zespół prostowników wraz z prawostronnym zespołem zginaczy jako synergistów w tym ruchu

• Po wychwianiu środka ciężkości tułowia poza położenie równowagi dalsza faza odbywa się przy udziale hamującego działania ekscentrycznego (przeciw sil ciężkości) prostowników i zginaczy lewostronnych

Ruchy obrotowe wokół osi pionowej (podłużnej kręgosłupa)

• Dokonuje się przy udziale tzw. taśmy rotacyjnej kręgosłupa (w jej skład wchodzą mięśnie o kierunku włókien ukośnym)

• Obrót np. w prawo wykonują wszystkie mięśnie o wzajemnie podobnym kierunku włókien

• W skład taśmy rotacyjnej powodującej obrót w prawo wchodzą:

• Mm. płatowate głowy i szyi strony prawej

• Mm. układ w górę zbieżnego strony przeciwnej

• M. skośny brzucha zewnętrzny strony przeciwnej

• M. skośny brzucha wewnętrzny strony prawej

Taśma

• Rozpoczyna się na kresie karkowej przy wyrostku sutkowym prawym, biegnie w dół i w lewo, opasując spiralnie tułów od strony lewej. Schodząc następnie skośnie w dół i w prawo w obrębie powłok brzusznych, kończy się na prawym grzebieniu biodrowym.

Mięśnie kręgosłupa postawa

Najważniejsze zadanie w utrzymaniu kręgosłupa w danej pozycji, zwłaszcza w pionie i w czasie poruszania się spełniają mięśnie.

Prawidłowe ich napięcie:

• Zapewnia stabilizację

• Nadaje sylwetce charakterystyczny wygląd

• Warunkuje zachowanie cech własnej postawy

• Zapewnia sprawne poruszanie się

Osłabienie ich napięcia powoduje zmianę sylwetki np. garbienie się, wystające łopatki. Duże i długotrwałe różnice między wydolnością mięśni, a wymaganiami statyki mogą powodować rozwój zniekształceń, zarówno tułowia jak i kończyn.

Mięśnie spełniające dwie głowne czynności:

• Stabilizująca (unieruchamiają stawy), antygrawitacyjną (przeciwdziałającą siłom grawitacji

• Ruchową

Mięśnie toniczne I fazowe:

Mięśnie toniczne:

Składają się z włókien czerwonych, wolno się męczą, odpowiadają one za pracę stabilizującą i utrzymanie postawy, są one dobrze ukrwione, przeważają w nich procesy oksydacyjne. Zaliczamy do nich mm.:

• Międzykolcowe

• Międzypoprzeczne

• Dźwigacz łopatki

• Czworoboczny część zstępująca (górna)

• Rotatory długie i krótkie

Mięśnie fazowe:

Związane z ruchem, przeważają w nich włókna białe – szybko kurczliwe i szybko męczące się. Przeważają w nich procesy beztlenowe, w wyniku których powstaje kwas mlekowy. Zaliczamy do nich mm.:

• Równoległoboczne

• Czworoboczny część środkowa i dolna

• Prostownik grzbietu część piersiowa

• Półkolcowy

• Wielodzielny

W ciele ludzki wyróżniamy 3 układy mięśniowe, które odgrywają ważną rolę w utrzymaniu pionowej postawy. Tworzą one specyficzne układy odniesienia:

• I układ odniesienia – tworzą do KRÓTKIE MM GRZBIETU, mające oba przyczepy w obrębie kręgosłupa, działają bezpośrednio na jego segment ruchowy. MM te pełnią funkcję stabilizatorów kręgosłupa

• II układ odniesienia – stanowią DŁUGIE MM GRZBIETU, działają one bezpośrednio na kręgosłup

• III układ odniesienia – stanowią MM ODLEGŁE, oddziałujące zarówno na kręgosłup jak i na kończyny

Najbardziej specyficzne są mm I układu odniesienia. Decydują one o ruchach poszczególnych segmentów ruchowych kręgosłupa. Nie podlegają bezpośrednio naszej woli. Ich czynność jest związana z rozciąganiem wynikającym z zadziałania siły zewnętrznej lub zadziałania mm innych układów. Odgrywają one zasadniczą rolę w regulacji postawy ciała.

Pomiędzy mm tych 3 układów zachodzą specyficzne powiązania funkcjonalne, dzięki czemu możliwe jest przyjmowanie dowolnego układu ciała oraz automatyczne przyjmowanie, utrzymywanie i przywracanie właściwej postawy ciała.

Aby mógł być wykonany jakikolwiek ruch, najpierw potrzebna jest odpowiednia stabilizacja ( w naszym organizmie zapewniają ją mm I układu odniesienia i mm toniczne w obrębie tułowia). Dopiero na dobrze zbudowaną stabilizację może być nałożony ruch. Tak więc bez stabilizacji nie będzie mobilności.

Dźwignia dwustronna

• Ten typ dźwigni jest najczęściej jest reprezentowany w układach biomechanicznych odpowiedzialnych za utrzymanie postawy stojącej.

• Zasada dźwigni dwustronnej wykorzystywana jest do stabilizacji kręgosłupa

• W systemie tej dźwigni pracują szczególne kręgi

• W postawie stojącej ciężar tułowia, stanowiący główne obciążenie kręgów, jest równoważony napięciem mięśni prostowników grzbietu

Mięśnie grzbietu

Powierzchowne – to te, których przyczepy końcowe mieszczą się na kościach kończyny górnej – łopatce, obojczyku, kości ramiennej i działają na stawy kończyny górnej.

• Czworoboczny

• Najszerszy grzbietu

• Równoległoboczny

• Dźwigacz łopatki

Głębokie (właściwe) – działają na szkielet osiowy – czaszkę, kręgosłup i żebra.

• Zębaty tylny górny (działanie : mięsień wdechowy – podnosi żebra)

• Zębaty tylny dolny (działanie: mięsień wydechowy – opuszcza żebra)

• Prostownik grzbietu (działanie: prostuje kręgosłup, pomocniczy mięsień wdechowy)

• Biodrowy – żebrowy

• Najdłuższy

• Kolcowy

• Mięsnie poprzeczno – kolcowe (działanie: umożliwiają wszystkie niezależne od siebie ruchy kręgosłupa)

• Skręcające krótkie

• Skręcające długie

• Wielodzielne

• Półkolcowe

• Mięśnie międzypoprzeczne (działanie: pochylanie na boki)

• Mięśnie międzykolcowe (działanie: prostowanie kręgosłupa)

• Dźwigacz żebra (działanie: unosi żebra – pomocniczy wdechowy)

Ramię

• Zgięcie – naramienny, dwugłowy ramienia, kruczoramienny, piersiowy większy

• Prostowanie – naramienny, trójgłowy ramienia, najszerszy grzbietu, obły większy

• Odwodzenia – naramienny, nadgrzebieniowy, dwugłowy ramienia

• Przywodzenie – obły większy, najszerszy grzbietu, dwugłowy ramienia, kruczoramienny

• Nawracanie – naramienny, podłopatkowy, najszerszy grzbietu, obły większy

• Odwracanie – naramienny, podgrzebieniowy, obły mniejszy

Łopatka

• Odwodzenie – zębaty przedni, piersiowy większy, piersiowy mniejszy

• Przywodzenia – najszerszy grzbietu, równoległoboczny, czworoboczny grzbietu

• Nawracanie – czworoboczny grzbietu, zębaty przedni

• Odwracanie – piersiowy mniejszy, równologłoboczny

• Unoszenie – dźwigacz łopatki, równoległoboczny, czworoboczny grzbietu, mostkowo – obojczykowo – sutkowy

• Opuszczanie – piersiowy mniejszy, zębaty przedni, najszerszy grzbietu, czworoboczny grzbietu

Taśmy ukośne przednie i tylne (nazywamy je „od dołu”):

• Ukośna tylna lewa (T_L) od lewej stopy do prawego barku (stabilizacja przy skłonie w przód i rotacji w lewo)

• Ukośna przednia prawa (P_P) od prawej stopy do lewego barku (obie razem dają stabilizację pełną – napięcie w taśmach powinno być zrównoważone, a jeśli nie jest, to występuje kompresja kręgosłupa.)

• Ukośna tylna prawa (T_P) + ukośna przednia lewa powodują razem, że zużycie materiału następuje wolniej

• Ukośna przedni lewa (P_L) jw.

21.10.2013 klasówka z tematu pierwszego i drugiego !!!!