Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego
w Warszawie
12.04.2012
Przygotowali STUDENCI ZARZĄDZANIA ii ROKU, IV SEMESTRU STUDÓW W TRYBIE DZIENNYM:
Mikucka Wioleta [numer albumu 150564]
Miszczuk Kamil [numer albumu 150565]
Mrozek Karol [numer albumu 150566]
Nożykowska Magdalena [numer albumu 145457]
PRZEDMIOT: PODSTAWY FINANSÓW
TEMAT REFERATU: PRZEDSIĘBIORSTWA NIEFINANSOWE I ICH ZNACZENIE DLA SYSTEMU FINANSOWEGO
Przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej.
Obejmuje ono w szczególności:
oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);
własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;
prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;
wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;
koncesje, licencje i zezwolenia;
patenty i inne prawa własności przemysłowej;
majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;
tajemnice przedsiębiorstwa;
księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.1
Poprzez system finansowy rozumie się ogół norm prawnych oraz zespół instytucji finansowych, których zadaniem jest gromadzenie, dzielenie i wydatkowanie zasobów pieniężnych. Ogniwa systemu finansowego:
System budżetowy - ogół norm prawnych oraz struktur organizacyjnych regulujących funkcjonowanie budżetu państwa i jednostek samorządu terytorialnego.
System bankowy- ogół norm prawnych regulujących zasady działania banków, którego podstawowym celem jest wprowadzenie i nadzór pieniądza w obiegu.
System finansowo-ubezpieczeniowy - reguluje tworzenie, podział i organizację funduszu ubezpieczeniowego.
System finansowy podmiotów gospodarczych - reguluje gromadzenie i wydatkowanie środków pieniężnych w dyspozycji podmiotów gospodarczych.
System finansowy ludności - określa źródło pochodzenia środków pieniężnych osób indywidualnych.2
Stabilny system finansowy w istotny sposób wspiera realizację głównych celów banku centralnego – utrzymania stabilnego poziomu cen, a przez to tworzenia podstaw do osiągnięcia długookresowego wzrostu gospodarczego. Stabilność systemu finansowego jest rozumiana jako stan, w którym system finansowy pełni swoje funkcje w sposób ciągły i efektywny, nawet w przypadku wystąpienia nieoczekiwanych i niekorzystnych zaburzeń o znacznej skali. Zakłócenia w pracy systemu finansowego i zaburzenia efektywności świadczenia usług pośrednictwa finansowego negatywnie wpływają na sytuację przedsiębiorstw i gospodarstw domowych. Dlatego wiodące banki centralne prowadzą analizy i badania w tym zakresie oraz publikują raporty o stabilności. Celem tych działań jest wzmacnianie stabilności systemu finansowego poprzez dostarczanie informacji o czynnikach ryzyka dla stabilności oraz ocenę odporności systemu finansowego na zaburzenia. Upowszechnienie tego rodzaju wiedzy ma sprzyjać utrzymaniu stabilności finansowej, m.in. dzięki lepszemu zrozumieniu skali i zakresu ryzyka w systemie finansowym. W ten sposób zwiększa się prawdopodobieństwo samoistnej korekty zachowań uczestników rynku finansowego podejmujących zbyt duże ryzyko, bez konieczności ingerencji podmiotów publicznych w mechanizmy rynkowe.3
Z definicji przedsiębiorstw niefinansowych wynika, iż pełnią one funkcję produkcji oraz wymiany dóbr i usług na zasadach komercyjnych. Należą do nich przedsiębiorstwa prywatne, których nadrzędnym celem jest maksymalizacja zysku bądź maksymalizacja wartości firmy, a także przedsiębiorstwa państwowe i spółdzielcze, których celem podstawowym jest osiągnięcie odpowiedniej rentowności. Wartość firmy jest funkcją siły dochodowej przedsiębiorstwa (czyli siły do generowania dodatnich wyników finansowych) i pewności otrzymywania zysków w przyszłości. Dla osiągnięcia przyjętych celów przedsiębiorstwa prowadzą własną politykę finansową.
W dzisiejszym świecie istnieje ogromna sieć połączeń między najróżniejszymi podmiotami gospodarki. Każdy wywiera wpływ na innych i inni wywierają wpływ na niego w różnym stopniu. Jednak jeden podmiot niema takiego wpływu jak cała grupa, która jest znaczną siłą. Jedną z takich grup są przedsiębiorstwa niefinansowe. Mają one znaczny wpływ na cały sektor finansowy. Zarówno sektor finansów publicznych jak i ten prywatny.
Państwo aby móc funkcjonować musi mieć na to pieniądze. Samo nie wytwarza żadnych dochodów, dlatego musi je pozyskiwać z zewnętrznych źródeł. Składają się na nie:
- dochody publiczne
- środki pochodzące ze źródeł zagranicznych niepodlegające zwrotowi
- przychody jednostek zaliczanych do sektora finansów publicznych
- przychody budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego
W przypadku przedsiębiorstw, głównie są to dochody publiczne. Są one podstawową formą gromadzenia środków publicznych. Do nich zaliczają się przede wszystkim:
- podatki
- wpłaty na rzecz funduszy celowych
- cła
- pozostałe dochody, na które składają się:
- opłaty (targowa, za sprzedaż napojów alkoholowych, miejscowa)
- dochody z mienia publicznego
- dochody ze sprzedaży majątku, towarów i praw majątkowych (licencje, znaki towarowe)
- spadki, zapisy, darowizny
- składki na ubezpieczenie zdrowotne
- składki na ubezpieczenie społeczne
Każda firma płaci podatki. Podatek to nieodpłatne, bezzwrotne, pieniężne, przymusowe świadczenie, które jest nakładane jednostronnie przez związek publicznoprawny( jakim jest państwo, bądź organizacja samorządowa) w celu finansowania potrzeb publicznych i społecznych.4
Występują one w kilku formach. Jest to:
- podatek dochodowy
- podatek VAT
- podatek od nieruchomości
- podatek od środków transportu
- inne
Podatek dochodowy jest naliczany według jednej z kilku form.
- opodatkowanie według skali podatkowej 18% i 32%
- podatek liniowy 19%
- ryczałt przychodów ewidencjonowanych
- karta podatkowa
Zależnie od tego którą z nich wybierze właściciel przedsiębiorstwa, wpływy do budżety państwa będą różne. Można jednak przewidywać, że każdy przedsiębiorca będzie postępował racjonalnie i wybierze formę opodatkowania najbardziej mu odpowiadającą, co powoduje zmniejszenie się potencjalnych dochodów państwa.
Część przedsiębiorstw chcąc uniknąć podatku dochodowego tworzy przedsiębiorstwa poza granicami kraju i dzięki doradztwu firm zajmujących się optymalizacją podatkową, wyprowadza dochody za granicę, gdzie podatki są mniejsze, lub znikome. Firmy zajmujące się tym procederem jak PricewaterhouseCoopers mają swoje Międzynarodowe Centra Finansowe off-shore w wielu krajach lub regionach, które są rajami podatkowymi. Obecnie rajów podatkowych jest ponad siedemdziesiąt i ta liczba rośnie. Przez takie działania Polska co roku traci dużo pieniędzy.
Podatek VAT musi być naliczany do każdego towaru i usługi. Państwo czerpie z tego bardzo duże korzyści i jest to bardzo ważny element budżetu państwa.
Podatek od nieruchomości płacony przez przedsiębiorstwa jest większy niż ten płacony przez osoby fizyczne. Dlatego niektóre przedsiębiorstwa przy wyborze miejsca uwzględniają wysokość tego podatku w konkretnych gminach. Niektóre gminy konkurują ze sobą obniżając ten podatek, chcąc przyciągnąć inwestorów, utworzyć nowe miejsca pracy i ożywić gospodarkę gminy dzięki wpływom z tego podatku.
Podatek od środków transportu jest pobierany od każdego pojazdu, zależnie od jego wieku, masy, typu czy miejsca w którym jest zarejestrowany. Właściciel przedsiębiorstwa mając do wyboru kupić własny samochód, zatrudnić kierowcę i opłacić podatek może wybrać outsorceing usług i zatrudnić zamiast tego inną firmę, która będzie to robiła zamiast niego.
Państwo również czerpie zyski z opłat ze sprzedaży praw do znaków towarowych, patentów itd. Zależnie od tego ile przedsiębiorstw będzie zajmowało się rozwojem nowych technologii i ile z nich będzie innowacyjnych, państwo będzie miało większe lub mniejsze przychody.
Jak widać przedsiębiorstwa płacą różne podatki o opłaty. To z ich pieniędzy w dużej części jest finansowany budżet państwa i budżety terytorialne. Jednak pomimo odgórnie ustalonych zasad są w stanie w pewien sposób wpłynąć na to ile pieniędzy wpływa do kasy państwowej.
Przedsiębiorstwa wpływają też na inne czynniki, które przekładają się na sytuację finansową państwa. Jednym z tych czynników jest zatrudnienie. Przedsiębiorstwa zatrudniając ludzi sprawiają, że jest mniejsze bezrobocie przez co mniej ludzi pobiera świadczenia socjalne. Dodatkowo oprócz płacenia pracownikowi pensji, muszą odprowadzić składki na ubezpieczenie zdrowotne i składki na ubezpieczenie społeczne. Dlatego decyzja o przyjęciu większej ilości pracowników, lub zainwestowaniu w nowszą, bardziej zautomatyzowaną technologię odbija się na finansach państwowych.
To jak mocno finanse publiczne są związane z przedsiębiorstwami dobrze pokazuje kryzys. Gdy przedsiębiorstwa zaczęły sobie gorzej radzić, ze względu na globalny kryzys, który również odbił się na Polsce, to państwo miało mniejszy wzrost gospodarczy i wzrosło bezrobocie.
System finansowy to niezwykle skomplikowany mechanizm, dzięki któremu świadczone są usługi, pozwalające na krążenie siły nabywczej w gospodarce.5
Jakim zatem jego ogniwem są przedsiębiorstwa niefinansowe?
Jedną z funkcji systemu finansowego jest włączenie niefinansowych podmiotów gospodarczych w proces tworzenia pieniądza.
W lutym b.r. Komisja Nadzoru Finansowego przedstawiła, iż wartość depozytów ogółem zanotowała wzrost o 13% rok do roku, w skali miesiąca był to 3% wzrost. Depozyty szacowane są na sumę 698 mld 504,73 mln zł.6 Jest to efektem dobrych wyników finansowych, ponieważ nadwyżki finansowe przedsiębiorstwa lokują w bankach, a także ostrożności przedsiębiorców, jeśli chodzi o inwestycje.
W 2011 roku przedsiębiorstwa niefinansowe uzyskały korzystniejsze niż w roku poprzedzającym wyniki finansowe.
Przychody z całokształtu działalności rosły nieco szybciej niż koszty ich uzyskania (odpowiednio o 13,0% i 12,9%), co znalazło odzwierciedlenie w nieznacznej poprawie wskaźnika poziomu kosztów (o 0,1%).
Wynik finansowy ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów wyniósł 116,1 mld zł i był wyższy o 13,8% niż rok wcześniej. Poprawie uległ wynik na pozostałej działalności operacyjnej (z 5,2 mld zł do 6,8 mld zł).
Zanotowano znacznie lepszy niż przed rokiem wynik na operacjach finansowych (1,9 mld zł wobec 0,5 mld zł), co było następstwem szybszego wzrostu przychodów na operacjach finansowych (o 49,4%) niż kosztów (o 45,5%) – głównie w zakresie wyniku ze zbycia aktywów finansowych.7
Kolejnym z czynników poprzez który przedsiębiorstwa niefinansowe istotnie wpływają na system finansowy są kredyty bankowe.
Wartość kredytów dla przedsiębiorstw zanotowała wzrost o 20% rok do roku, do poziomu 264 mld 548,10 mln zł.8 Widać tutaj duże zróżnicowanie potencjału rozwojowego w firmach – z jednej strony duże nadwyżki finansowe lokowane w bankach, z drugiej duży wzrost wartości zaciąganych kredytów. Oznacza to, iż przedsiębiorstwa się rozwijają i potrzebują zasilenia kapitałowego z zewnątrz.
W tym roku banki mają potencjał do wzrostu akcji kredytowej i zakładają wzrost kredytów dla przedsiębiorstw aż o 14%.9
Wzrost w sektorze przedsiębiorstw zwiększa również popyt na usługi okołobiznesowe. Są to usługi świadczone przez wyspecjalizowane firmy na rzecz innych przedsiębiorstw, takie jak: usługi informatyczne, rachunkowo-księgowe, ubezpieczeniowe, doradztwo prawne, usługi reklamowe, ochroniarskie, porządkowe oraz związane z wynajmem i konserwacją maszyn i urządzeń biurowych.10
Można zauważyć także inne prawidłowości pomiędzy przedsiębiorstwami niefinansowymi a systemem finansowym.
Poprawa kondycji finansowej firm wpływa na wzrost koniunktury. Wzrost ilości i wartości wytworzonych dóbr i usług wpływa na wzrost PKB.
Rozwój przedsiębiorstw niefinansowych, to także wzrost zatrudnienia. Co za tym idzie, zmniejszenie stopy bezrobocia i ograniczenie wydatków państwa na opiekę socjalną.
Konkurencja pomiędzy poszczególnymi firmami kształtuje również poziom cen na rynku.
Reasumując, przedsiębiorstwa niefinansowe wywierają ogromny wpływ na funkcjonowanie całego systemu finansowego. Depozyty i kredyty bankowe kreują tworzenie pieniądza, generują duże zyski dla budżetu państwa ze względu na podatki odprowadzane od ich wartości. Poprawiają sytuację ekonomiczną i społeczną kraju, np. kształtując poziom płac.
PKN ORLEN jest jedną z największych korporacji przemysłu naftowego w Europie Środkowo-Wschodniej. Zajmuje się przerobem ropy naftowej na benzyny bezołowiowe, olej napędowy, olej opałowy, paliwo lotnicze, tworzywa sztuczne i wyroby petrochemiczne.
Zarządza siedmioma rafineriami w Polsce, Czechach i na Litwie. Zintegrowany kompleks rafineryjno – petrochemiczny w Płocku zaliczany jest do najnowocześniejszych i najefektywniejszych tego typu obiektów w Europie. W 2011 r. łączny przerób ropy naftowej w Grupie ORLEN wyniósł blisko 27,8 mln ton.
Posiada największą w Europie Centralnej sieć blisko 2 700 stacji paliw zlokalizowanych w Polsce, Niemczech, Czechach i na Litwie. Na stacjach oferuje klientom produkty i usługi najwyższej jakości. Zapleczem sieci detalicznej ORLENU jest efektywna infrastruktura logistyczna, składająca się z naziemnych i podziemnych baz magazynowych oraz sieci rurociągów dalekosiężnych. PKN ORLEN ma bardzo duży wpływ na finanse w naszym kraju, z danych podanych na stronie internetowej producenta możemy miedzy innymi odczytać że przychody ze sprzedaży w roku 2011 wynosiły prawie 107 mld zł, co było 28% wzrostem względem roku 2010. Zysk netto ukształtował się na poziomie nieco przekraczającym 2 mld zł, co stanowiło 18% spadek względem ubiegłego roku. W roku 2011 PKN ORLEN przeznaczył na inwestycje około 2mld a rok wcześniej ponad 3. Na koniec roku kapitał własny spółki oszacowano na ponad 26,7 mld co oznacza wzrost o 10% względem roku 2010.
Grupa LOTOS S.A.
Dla porównania Grupa LOTOS S.A. w roku 2010 miała przychody ze sprzedaży wartości przekraczającej 18mld zł zaś w roku 2009 przychody te były równe 12,5 mld zł, co stanowiło 43% wzrost względem roku poprzedniego. Zysk przed opodatkowaniem wynosił w 2009 7 mld a rok później 5 mld . Całkowity dochód ogółem w roku 2009 wyniósł 5,9 mld zas w roku następnym 4,6 mld . Te ogromne kwoty jakimi obracają te koncerny mają bardzo Duzy wpływ na finanse naszego kraju, podatki, akcyzy, cła płacone przez nie stanowią dużą część budżetu naszego państwa.
M. Podstawka, Podstawy Finansów Publicznych. Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2001 s.72
System finansowy w Polsce B. Pietrzak, Z. Polański, B. Woźniak, Warszawa 2008
http://www.arslege.pl/kodeks-cywilny/k9/
www.mg.gov.pl
Artykuł 55,Ustawa z dnia 23.04.1964 r. Kodeks cywilny↩
http://www.nbp.pl/home.aspx?f=/systemfinansowy/stabilnosc.html↩
M. Podstawka, Podstawy Finansów Publicznych. Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2001 s.72↩
System finansowy w Polsce B. Pietrzak, Z. Polański, B. Woźniak, Warszawa 2008↩
Komisja Nadzoru Finansowego: www.knf.gov.pl↩
Główny Urząd Statystyczny: http://www.stat.gov.pl↩
Komisja Nadzoru Finansowego: www.knf.gov.pl↩
Portal finansowy „Bankier”: www.bankier.pl↩
Ministerstwo Gospodarki i Pracy: http://www.mg.gov.pl↩
Dane zaczerpnięte z publikacji danych firm na ich stronach internetowych.↩